Η αιματουρία είναι κλινικό σημείο γνωστό από τα χρόνια του Ιπποκράτη
Η αιματουρία, ICD-10 N02, R31, παρατηρείται σε πολλές και ποικίλες νοσολογικές οντότητες.
Φυσιολογικά αποβάλλονται καθημερινά 600.000-1.000.000 ερυθρά, που αντιστοιχούν σε 0-1 ερυθρά κατά οπτικό πεδίο (ΚΟΠ), που τα βλέπουμε στη μικροσκοπική εξέταση του ιζήματος των ούρων.
Προέκταση αυτής της φυσιολογικής κατάστασης είναι η αιματουρία σε περίπτωση ορθόστασης και μάλιστα σε θέση λόρδωσης, σε έκθεση σε ψύχος, σε έντονη σωματική άσκηση ή στην κύηση, οπότε παρατηρείται αύξηση του αριθμού των αποβαλλομένων ερυθρών από τους νεφρούς.
Βέβαια το ερυθρό χρώμα των ούρων δεν σημαίνει υποχρεωτικά και αιματουρία.
- Ερυθρά ούρα μπορεί να παρατηρηθούν σε υψηλή πυρετική κίνηση, γιατί τα ούρα είναι πολύ συμπυκνωμένα.
- Ερυθρά ούρα μπορεί να παρατηρηθούν σε ούρα που περιέχουν χολοχρωστικές, πορφυρίνες ή μελανίνη.
- Επίσης, ορισμένες τροφές δίνουν ερυθρό χρώμα στα ούρα, όπως τα τεύτλα, τα βατόμουρα.
- Αλλά και ορισμένα φάρμακα χρωματίζουν κόκκινα τα ούρα, όπως η ριφαμπικίνη, αλλά και χημικές ουσίες όπως η ανιλίνη και η αιμοσφαιρίνη.
Άρα για να τεκμηριωθεί η διάγνωση της αιματουρίας πρέπει να ανιχνευθούν ερυθρά αιμοσφαίρια στη μικροσκοπική εξέταση των ούρων.
Μικροσκοπική αιματουρία είναι η ύπαρξη 4-5 ερυθρών ΚΟΠ.
Μακροσκοπική γίνεται η αιματουρία όταν τα ερυθρά υπερβούν τα 10 ΚΟΠ.
Τοπογραφική εντόπιση αιματουρίας
Γίνεται με την δοκιμασία Guyon ή δοκιμασία των τριών ποτηριών.
Αν η αιματουρία είναι στο πρώτο ποτήρι, τότε προέρχεται από την πρόσθια ουρήθρα ή τον προστάτη.
Αν αφορά το τρίτο ποτήρι, τότε ενοχοποιείται η οπίσθια ουρήθρα ή η κύστη.
Η ολική αιματουρία, που παρατηρείται και στα τρία ποτήρια, μπορεί να προέρχεται από οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού και δεν είναι διαγνωστική.
Αιτιολογική διάγνωση αιματουρίας
Γίνεται με:
- Το ιστορικό του ασθενούς
- Την κλινική εξέταση
- Ακτινογραφία νεφρών, ουροδόχου κύστεως, υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία.
- Ενδοσκοπικό έλεγχο
- Βιοψία νεφρού
- Αγγειογραφικό έλεγχο
Συχνότερα αίτια αιματουρίας από το κατώτερο ουροποιητικό.
- Φλεγμονές (κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα, προστατίτιδα)
- Λιθίαση
- Φυματίωση
- Καλοήθεις όγκοι (θήλωμα κύστεως, αδένωμα προστάτη)
- Κακοήθεις όγκοι (καρκίνος προστάτη, καρκίνος ουροδόχου κύστεως)
- Παρασιτώσεις
- Τραύματα
- Εκκολπώματα ουροδόχου κύστεως
Συχνότερα αίτια αιματουρίας ανώτερου ουροποιητικού
- Σπειραματονεφρίτιδες
- Διάμεσες νεφροπάθειες
- Λιθίαση
- Φυματίωση
- Αδενοκαρκινώματα νεφρού
- Συγγενή νοσήματα (πολυκυστική νόσος, συγγενείς ανωμαλίες)
- Τραύματα
- Φλοιώδης νέκρωση
- Νεκρωτική θυλακίτιδα
Στη διαφορική διάγνωση των αιτίων αιματουρίας ανώτερου ουροποιητικού λαμβάνονται υπόψη τα συνοδά συμπτώματα όπως ο κωλικός νεφρού, η πυρετική κίνηση, τα δυσουρικά ενοχλήματα, η διόγκωση νεφρού, η κατάχρηση αναλγητικών, η συνύπαρξη ολιγουρίας και η ανεύρεση αιμορραγικών κυλίνδρων στη μικροσκοπική εξέταση ούρων.
Αιματουρία μπορεί να εμφανιστεί και σε συστηματικές παθολογικές καταστάσεις άλλων συστημάτων εκτός του ουροποιητικού.
Τέτοιες καταστάσεις είναι:
-Η ιλαρά, η οστρακιά, ο τυφοειδής πυρετός, ο μελιταίος πυρετός
-Η σηψαιμία, η ενδοκαρδίτιδα και η οστεομυελίτιδα
-Επίσης, οι νόσοι του συνδετικού ιστού όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η οζώδης πολυαρτηρίτιδα και ο ρευματικός πυρετός μπορεί να κάνουν αιματουρία.
-Νοσήματα του αίματος όπως οι λευχαιμίες, το λέμφωμα No Hodgkin, η ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα, η δρεπανοκυτταρική αναιμία και η αιμορροφιλία.
-Τέλος πολλά φάρμακα κάνουν αιματουρία, όπως τα σαλικυλικά, τα βαρβιτουρικά, οι σουλφοναμίδες και το μανδελικό οξύ.
-Ένα 20% των περιπτώσεων αιματουρίας παραμένει αδιευκρίνιστο και ονομάζεται καλοήθης υποτροπιάζουσα αιματουρία (ΙgA νεφροπάθεια, που είναι η πιο συχνή νεφροπάθεια νεαρής ηλικίας και αν δεν συνοδεύεται από λευκωματουρία και υπέρταση η μετάπτωσή της σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι σπάνια.
Βιβλιογραφία
1. Hebert, DN.; Nadasdy, T.; Nadasdy, G.; Agarwal, G.; Mauer, M.; Agarwal, AK.; Khabiri, H.; Nagaraja, HN. et al. (Mar 2006). "Proposed pathogenesis of idiopathic loin pain-hematuria syndrome.". Am J Kidney Dis 47 (3): 419–27.
2. Hematuria Causes Original Date of Publication: 15 Jun 1998. Reviewed by: Stacy J. Childs, M.D., Stanley J. Swierzewski, III, M.D.
3. Russo, D.; Minutolo, R.; Iaccarino, V.; Andreucci, M.; Capuano, A.; Savino, FA. (Sep 1998). "Gross hematuria of uncommon origin: the nutcracker syndrome.". Am J Kidney Dis 32 (3): E3. PMID 10074588.
4. Strauss MB, Welt LG. Diseases of the Kindney. Ed. Little, Brown & Company, VI, II, 1971
5. Brenner, Fluid CR Jr. The Kidney Forthed. Ed. W.B. Saunders, 1991
6. Cameron S. Alex MD, Grunfeld DK, Ritz E Oxford Textbook of Clinical Nephrology, ed Oxford Medical Publ. 1992
Κατηγορία
Ουρολογία
