Από το πρωί της Καθαράς Δευτέρας είναι η ευχή που ανταλλάσσεται!
Η ελληνική παράδοση…
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεων.
Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί “καθαρίζονται” πνευματικά και σωματικά.
Είναι μέρα νηστείας, αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς.
Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης, συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.
Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Το πέταγμα του χαρταετού, είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο.
Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού. Οι χριστιανοί, παρέες παρέες βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά, και το ρίχνουν στην διασκέδαση και τον χορό. Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι.
Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία, αλλά και το τέλος. Εκφράζει, δηλαδή, το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, την λέξη «κόλουμνα» δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Όποια όμως κι αν είναι η ρίζα της λέξης, απ’ όπου κι αν προέρχεται, τα κούλουμα είναι μια καλή ευκαιρία για όλους να διασκεδάσουν κοντά στην φύση.
Εκτός από την πνευματική νηστεία που οφείλουμε όλοι να την πράττουμε για να αποβάλουμε τις κακές σκέψεις που μας δηλητηριάζουν την ψυχή και το μυαλό (ζήλιες, εγωισμούς κτλ) η νηστεία είναι μια τεράστια ευκαιρία όχι απαραίτητα μόνο για θρησκευτικούς λόγους, αλλά για να αποτοξινωθεί ο οργανισμός μας.
Τα οφέλη της νηστείας:
Η παραδοσιακή δίαιτα της Σαρακοστής, χάρη στα άφθονα λαχανικά και φρούτα, είναι πλούσια σε βιταμίνες (A,C,E), φυλλικό οξύ, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες.
-Τα όσπρια αποτελούν το ΄΄κρέας΄΄ της νηστείας. Μας παρέχουν σύνθετους υδατάνθρακες αλλά και φυτικές πρωτεΐνες, χωρίς λίπος. Αν συνδυαστούν σωστά με δημητριακά (ρύζι, καλαμπόκι) μας δίνουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας που αντικαθιστούν την πρωτεΐνη του κρέατος (ισάξιες).
-Η λαγάνα ανήκει στην ομάδα του ψωμιού που βρίσκεται στη βάση της μεσογειακής διατροφικής πυραμίδας, και εκτός από τους σύνθετους υδατάνθρακες (βασική πηγή ενέργειας του οργανισμού μας) περιέχει φυτικές ίνες και βιταμίνες B και E.
-Ο χαλβάς αποτελεί πηγή ”καλών” πολυακόρεστων και μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, χωρίς καθόλου χοληστερίνη. Είναι πλούσιος σε φυτικές πρωτεΐνες και βιταμίνες Β και Ε που βελτιώνουν την καρδιακή και εγκεφαλική λειτουργία.
-Τα θαλασσινά (το χταπόδι, γαρίδες, καλαμάρι, σουπιές, όστρακα).
- To χταπόδι είναι το θαλασσινό με τη λιγότερη χοληστερίνη. Είναι πλούσια πηγή ζωικής πρωτεΐνης, ω-3 λιπαρών οξέων, βιταμινών του συμπλέγματος Β, αλλά και πολλών μετάλλων και ιχνοστοιχείων, με κυριότερα το χαλκό, τον ψευδάργυρο και το σίδηρο.
- Oι γαρίδες αποτελούν μια θαυμάσια εναλλακτική πρόταση αντί για κρέας. Μία μέτρια ποσότητα 100 γρ. μπορεί να καλύψει το 47% των καθημερινών μας αναγκών σε πρωτεΐνες και να μας δώσει ένα μόνο γραμμάριο λίπους και μάλιστα πολυακόρεστου, δηλαδή τα πολύτιμα ω-3 και ω-6 λιπαρά για τον οργανισμό. Οι γαρίδες είναι πολύ καλή πηγή σεληνίου, ενός πολύ ισχυρού αντιοξειδωτικού. Είναι πλούσιες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, απαραίτητες για την καλή λειτουργία του μεταβολισμού, του νευρικού συστήματος και την υγεία του δέρματος και των ματιών. Μας προσφέρουν, επίσης, σημαντικές ποσότητες ιωδίου και σιδήρου. Αξιόλογη είναι και η περιεκτικότητά τους σε ασβέστιο, βιταμίνη D και ψευδάργυρο, που μεταξύ άλλων ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Τα καλαμάρια ανήκουν στα θαλασσινά, τα οποία είναι γενικά πλούσια σε φώσφορο, ιώδιο, μαγνήσιο, σίδηρο και χαλκό. Η υψηλή κατανάλωση θαλασσινών και ψαριού έχει συσχετιστεί με χαμηλό κίνδυνο εμφάνισης Alzheimer, καθώς και διάφορων μορφών καρκίνου (π.χ. του μαστού και του προστάτη). Ιδιαίτερα τα ψητά καλαμάρια αποτελούν ιδανική επιλογή για τις ημέρες της νηστείας, αφού μας παρέχουν πρωτεΐνες και ελάχιστα λιπαρά, από τα οποία τα περισσότερα είναι τα πολύ χρήσιμα ω-3 λιπαρά οξέα. Τα καλαμάρια αποτελούν, επίσης, πολύ καλή πηγή βιταμινών Β2, Β3 και Β12, που είναι υπεύθυνες για τον καλό μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών, για το σχηματισμό των ερυθροκυττάρων και κατ’ επέκταση την αποφυγή αναιμιών. Επίσης, είναι εξαιρετική πηγή σεληνίου (100 γρ. καλαμαριού καλύπτουν το 64% των καθημερινών μας αναγκών σε σελήνιο, που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ενίσχυση της ανοσοποιητικής και αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού μας).
- Μία μικρή μερίδα βρασμένης σουπιάς μπορεί να καλύψει το 55% των αναγκών μας σε πρωτεΐνες και δίνει άφθονα ω-3 λιπαρά οξέα, που βοηθούν στην υγεία του εγκεφάλου, των ματιών και του δέρματός μας. Οι σουπιές είναι επίσης πλούσιες σε νάτριο (αλάτι), γι’ αυτό, όταν τις μαγειρεύουμε, είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούμε όσο λιγότερο αλάτι γίνεται. Oι σουπιές είναι πλούσιες σε αμινοξέα και ψευδάργυρο, θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την παραγωγή ορμονών, πουσχετίζονται με το αναπαραγωγικό σύστημα! Είναι εξαιρετική πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β, με ευεργετικές δράσεις στο νευρικό και το αγγειακό σύστημα και στο μεταβολισμό των λιπών και των σακχάρων. Μας δίνουν βιταμίνες Α, C και φυλλικό οξύ. Μας προσφέρουν, επίσης, σημαντικές ποσότητες ασβεστίου και φωσφόρου. Μία μικρή μερίδα σουπιάς καλύπτει το 50% των αναγκών μας σε σίδηρο, απαραίτητο στοιχείο ιδίως όταν δεν καταναλώνουμε κρέας, όπως στη νηστεία.
- Οστρακοειδή: Τα οστρακοειδή προστατεύουν τις αρτηρίες και τα αιμοφόρα αγγεία, μειώνοντας σημαντικά την κακή χολήστερίνη. Περιέχουν επίσης, μεγάλες ποσότητες λιπαρών οξέων ω-3 που προλαμβάνουν τους επικίνδυνους θρόμβους στα αιμοφόρα αγγεία, προστατεύουν την καρδιά και είναι ευεργετικά σε πολλές άλλες ασθένειες, όπως τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, το άσθμα, τις αλλεργίες, τους πονοκεφάλους, την ψωρίαση και τον καρκίνο. Συγκεκριμένα έρευνες έδειξαν ότι τα στρείδια, τα καβούρια και τα μύδια μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της χολήστερίνης κατά 9%. Τα μύδια μειώνουν και τα τριγλυκερίδια κατά 61%, τα στρείδια κατά 51% και τα καβούρια κατά 23%.
-Αν στα παραπάνω προσθέσει κανείς τις ελιές που είναι χρήσιμες για τη διατροφή μας, επειδή είναι πλούσιες σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα ντολμαδάκια και πολλά ακόμα μεσογειακά, δηλαδή παραδοσιακά ελληνικά φαγητά οδηγείται στο συμπέρασμα ότι η νηστεία της Σαρακοστής:
● Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα.
● Βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης.
● Προστατεύει από διάφορους τύπους καρκίνου.
● Διαθέτει αντιγηραντικές ιδιότητες.
● Ευνοεί την καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
Τι πρέπει να προσέξουμε:
Πολλές φορές τελειώνει η νηστεία και διαπιστώνουμε ότι έχουμε περισσότερα κιλά! Η νηστεία αποτελείται κατά βάση από αμυλούχες τροφές οι οποίες όταν λαμβάνονται σε πληθώρα συνήθως αποθηκεύονται με τη μορφή λίπους και μας οδηγούν στην παχυσαρκία. Ιδιαίτερη προσοχή στη νηστεία οφείλουν να δώσουν ευπαθείς ομάδες που έχουν έλλειψη ασβεστίου. Καλό θα ήταν σε αυτές τις περιπτώσεις ή να μην γίνεται νηστεία ή να γίνεται για μικρό χρονικό διάστημα.
Καλή Σαρακοστή και πάντα με Υγεία!
Τα καλύτερα υγιεινά τρόφιμα για την υγεία σας
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα τρόφιμα για την υγεία σας
Διαβάστε, επίσης,
Μήπως έχετε αυξημένο ουρικό οξύ;
Ένας έξυπνος τρόπος για να διατηρήσετε την υγεία σας
Για όσους συνηθίζουν να νηστεύουν
Χρήσιμες πληροφορίες για τα ψάρια
Υπάρχει κίνδυνος από το αλουμίνιο;
www.emedi.gr
