Άρκευθος

Από

13 Οκτωβρίου 2025

494

Άρκευθος. Ο άρκευθος είναι διουρητικός, αντικαρκινικός, αντιβακτηριδιακός και χρησιμοποιείται και για την επούλωση των τραυμάτων

Άρκευθος

Τα μούρα αρκεύθου ή Juniperus communis ή κεδροκούκουτσο περιέχουν χημικές ουσίες που μπορεί να μειώσουν το πρήξιμο. Έχουν, επίσης, αντιβακτηριακές και διουρητικές επιδράσεις. Ο άρκευθος είναι κατάλληλος για θεραπεία για τον καρκίνο, το διαβήτη, τον τυμπανισμό, τη δυσπεψία, τις πέτρες στα νεφρά, την επούλωση τραυμάτων και πολλές άλλες παθήσεις.
Ο Juniperus communis ή κοινός άρκευθος, έχει οφέλη για την υγεία λόγω της πλούσιας περιεκτικότητάς του σε αντιοξειδωτικά, αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακά συστατικά. Η ιατρική το έχει χρησιμοποιήσει για ουρολογικά, πεπτικά και αντιφλεγμονώδη προβλήματα και οι μελέτες δείχνουν θετικά αποτελέσματα για παθήσεις, όπως ο διαβήτης και η υψηλή χοληστερόλη. Ορισμένες ιατρκές χρήσεις περιλαμβάνουν την υποστήριξη της υγείας των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος, την υποβοήθηση της πέψης και τη μείωση της φλεγμονής.

Άρκευθος ή Juniperus communis

1. Εισαγωγή

Ο άρκευθος ή Juniperus communis είναι ένας μικρός θάμνος της οικογένειας Cupressaceae (Κυπαρισσοειδή) και καλλιεργείται ευρέως στο βόρειο ημισφαίριο. Οι καρποί και τα φύλλα χρησιμοποιούνται για τη διουρητική και φαρμακευτική δράση, κυρίως, στην Ευρώπη, αλλά και για την αποτοξίνωση αίματος και ως θεραπευτικό βοήθημα στον πόνο.

2. Απόδοση & Μέθοδοι Εκχύλισης αρκεύθου

Το έλαιο εξάγεται με υδροαπόσταξη με συσκευή Clevenger, με απόδοση ανάλογα με την περιοχή και το χρησιμοποιούμενο μέρος του φυτού.

3. Χημική Σύσταση αρκεύθου

Αναλυτικά:

α‑Pinene: κυρίαρχο συστατικό με ποσοστά 27–73 %
Sabinene: 9–17 %
β‑Myrcene: 4–20 %
Limonene: 1–31 %
Σεσκιτερπένια: germacrene d, α-humulene, terpinen‑4‑ol, citronellol

Η σύνθεση παρουσιάζει σημαντική διακύμανση ανάλογα με περιβάλλον, τα φύλλα ή τους καρπούς και τη μέθοδο απόσταξης.

4. Φαρμακολογικές Ιδιότητες αρκεύθου

4.1 Αντιμικροβιακή

Έχει αποδειχθεί ότι το έλαιο αρκεύθου καταπολεμά τόσο τα Gram-θετικά όσο και τα Gram-αρνητικά βακτήρια (π.χ. Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus pyogenes) και μύκητες, όπως η Candida albicans και άλλοι δερματομύκητες.

4.2 Αντιοξειδωτική

Το αιθέριο έλαιο αρκεύθου έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

4.3 Κυτταροτοξική / Αντικαρκινική

Ο άρκευθος έχει κυτταροτοξική δράση χωρίς τοξικότητα σε φυσιολογικά κύτταρα.

5. Εφαρμογές & Κλινικές Ενδείξεις Αρκεύθου

Απολυμαντικό και Αντισηπτικό: Ιδανικό για επιφάνειες.
Δερματολογική χρήση: Αντιμετωπίζει ακμή, μυκητίαση ποδιών και μυκητιασικές λοιμώξεις δέρματος.
Αρωματοθεραπεία & ψυχολογική ανακούφιση: Προκαλεί βελτίωση διάθεσης και αναπνευστική ανακούφιση.
Αντισηπτική δράση τροφίμων: Χρήση σε φυσικά συντηρητικά.

6. Δοσολογία & Ασφάλεια

Τοπική εφαρμογή: αραίωση 1–5 % σε φορέα — λάδι ή λοσιόν.
Αποφυγή υπερδοσολογίας σε παιδιά <6 ετών και σε εγκύους.
Υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμούς λόγω α-pinene και sabinene.
Αλληλεπιδράσεις: δε συνιστάται η εισπνοή σε ασθενείς με άσθμα σε υπερβολική δόση.

7. Συμπέρασμα

Το αιθέριο έλαιο αρκεύθου είναι πλούσιο σε μονοτερπένια όπως α-pinene και sabinene. Παρουσιάζει μεγάλες δυνατότητες ως αντιμικροβιακό, αντιοξειδωτικό, κυτταροτοξικό (κατά όγκων) και αποσυμφορητικό μέσο.

Ο άρκευθος περιέχει ένα αιθέριο έλαιο με περισσότερα από 60 συστατικά, όπως μυρκένιο, σαβινένιο, απινένιο, β-πινένιο και κινεόλη. Ακόμη, περιέχει βιταμίνη C, τανίνες, σάκχαρα, διτερπένια και ρητίνη. Το φυτό αυτό φέρνει μακροζωΐα. Είναι καλό διουρητικό, έχει αντισηπτική δράση στο ουροποιητικό σύστημα, ανοίγει την όρεξη και βελτιώνει την πέψη, θεραπεύει τους κολικούς και διατηρεί την υγεία του πεπτικού συστήματος. Ακόμη, είναι εμμηναγωγό και αυξάνει την αιμορραγία στην περίοδο, γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγεται στην εγκυμοσύνη. Βοηθά σε αρθρίτιδες και στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η επάλειψη με αραιωμένο αιθέριο έλαιο αρκεύθρου βοηθά στην αποβολή των άχρηστων ουσιών. Επίσης, χρησιμοπιείται στην ποτοποιία για οινοπνευματώδη ποτά, όπως τζιν και διάφορα λικέρ.

Βιβλιογραφία

Orav, A., Kailas, T., & Muurisepp, M. (2010). Chemical investigation of the essential oil from berries and needles of common juniper (Juniperus communis L.). Natural Product Research, 24(19), 1789–1799.
Filipowicz, N., Kamiński, M., Kurlenda, J., Asztemborska, M., & Ochocka, J. R. (2003). Antibacterial and antifungal activity of juniper berry oil and its selected components. Phytotherapy Research, 17(3), 227–231.
Gruľová, D., et al. (2018). Biological investigations of essential oils extracted from three Juniperus species and evaluation of their antimicrobial, antioxidant and cytotoxic activities. Journal of Applied Microbiology, 129(5), 1261–1274.
Höferl, M., Stoilova, I., Schmidt, E., Wanner, J., & Jirovetz, L. (2008). Chemical composition and antioxidant properties of juniper berry essential oil. Antioxidants, 7(4), 93–103.
Cavaleiro, C., et al. (2006). Antimutagenic and antimicrobial activities of essential oils of Juniperus species. Food Chemistry, 99(2), 195–201.
Zimbro, F., et al. (2021). Zimbro (Juniperus communis L.) as a promising source of bioactive compounds and biomedical activities: Recent trends. International Journal of Molecular Sciences, 23(6), 3197.