Ελλέβορος. Ένα φυτό με διαχρονική αξία και πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, ανάλογα με την εποχή και το νόσημα.
Ελλέβορος
Ο Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος (Helleborus cyclophyllus) υπάρχει στην Αλβανία, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, καθώς και στα Βαλκάνια.
Ο Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος ή σκάρφη ή τρελλόχορτο (Helleborus cyclophyllus) ανήκει στην οικογένεια των Ρανουγκουλιδών (Ranunculaceae). Πρόκειται για φυτά δικοτυλήδονα, αγγειόσπερμα. Οι Ρανουγκουλίδες ή βατραχίδες υπάγονται στην τάξη Ρανώδη (Ranales) ή Πολυκαρπικά (Polycarpicae), που σήμερα θεωρούνται η πιο αρχέγονη τάξη των δικοτυλήδονων. Είναι, συνήθως, πολυετείς πόες με φύλλα κατ’ εναλλαγήν και σπάνια ξυλώδη και είναι αναρριχώμενα φυτά, με φύλλα αντίθετα.
Τα περισσότερα είδη της οικογενείας αυτής είναι δηλητηριώδη.
Περιέχουν τοξικές ουσίες, οι οποίες σε αυξημένη ποσότητα μπορεί να προκαλέσουν το θάνατο, αλλά σε μικρές δόσεις είναι χρήσιμες στην φαρμακολογία, την ιατρική και εν γένει τη θεραπευτική.
Ένα από τα σημαντικότερα είδη, το οποίο απαντάται στην Ελλάδα και φύεται και στη Δωδεκάνησο, είναι ο Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος (Helleborus cuclophyllus).
Το φυτό είναι γνωστό κοινώς ως: ελλέβορος, σκάρφη, τρελλόχορτο κ.λ.π. Είναι ποώδες, πολυετές (ύψους 0,10-0,20 μ.), το οποίο απαντάται ως αυτοφυές στην Ελλάδα και σε άλλες παραμεσόγειες χώρες.
Φύεται σε υγρά και σκιερά μέρη, γι’ αυτό απαντάται, κατά κανόνα, κάτω από άλλα φυτά, συνήθως, θάμνους (π.χ. Κίστος ο κρητικός) και ανθίζει κατά τον χειμώνα και στις αρχές της Άνοιξης.
Υπάρχουν περισσότερα είδη και υποείδη. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγεται και ο Ελλέβορος ο μέλας, καθώς και ο Ελλέβορος ο λευκός, που ανήκει σε άλλη οικογένεια.
Ο Ελλέβορος είναι καυστικός και δηλητηριώδης, διότι περιέχει τα τοξικά στοιχεία ελλεβορίνη και ελλεβορεΐνη. Τα ζώα δεν τον τρώνε.
Ο Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος είναι γνωστός, από την αρχαιότητα, για τις καταπραϋντικές, σπασμολυτικές και άλλες ιδιότητές του.
Θεωρείται βότανο κατά της μανίας.
Επίσης, είναι κατάλληλο για τον πόνο στην κοιλιά.
Έχει και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Έχει ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες.
Η αλοιφή του είναι κατάλληλη για τον λειχήνα, την ψώρα και τη λέπρα.
Ελλέβορος ο Λευκός
Το Βέρατρον το λευκόν, ο Ελλέβορος ο λευκός ή White hellebore (Veratrum album), γνωστός και ως ψευδής ελλεβορίνη (false helleborine), Ευρωπαϊκός λευκός ελλέβορος (European white hellebore) ή κατά τους Γεννάδιο και Καββαδά είναι ο λευκός ελλέβορος (white veratrum) του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη· συν. Veratrum lobelianum Bernh., είναι δηλητηριώδες φαρμακευτικό φυτό των Λειριίδων (ή Λιλιίδων) (Liliaceae) (οικογένεια κρίνου) ή Melanthiaceae. Απαντάται σε ορεινά μέρη της Ελλάδας, όπου καλείται κοινώς στερόγιαννι. Είναι εγγενές στην Ευρώπη και σε τμήματα της δυτικής Ασίας (δυτική Σιβηρία, την Τουρκία και στον Καύκασο).
Το φυτό Veratrum album lobelianum είναι πολυετής πόα ύψους 1-1,5m, με ωοειδή, μεγάλα φύλλα και λευκά ή πράσινα άνθη σε στάχια (τσαμπιά) φυόμενα στην άκρη του στελέχους. Η ανθοφορία γίνεται από τον Ιούνιο έως τον Ιούλιο και η συγκομιδή από το Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο.
Δραστικές Ουσίες Λευκού Ελλέβορου
Βερατρίνη Α και Β (αλκαλοειδή) σε περιεκτικότητα 1,6%, άλλα αλκαλοειδή, όπως γερμερίνη, σεβανίνη, γερβανίνη, γερβίνη, ρουβιγερβίνη, ζερβίνη, βερατροσίνη, βερατραμαρίνη (γλυκοσίδια), άμυλο.
Ιδιότητες και ενδείξεις λευκού ελλέβορου
Έχει αντιϋπερτασικές ιδιότητες, λόγω των αλκαλοειδών βερατρίνης Α και Β. Λαμβάνεται από του στόματος, για τη θεραπεία της βαριάς υπέρτασης.
Επίσης, χορηγείται σε περιπτώσεις μυασθένιας και μυϊκής δυστροφίας, κυρίως, προοδευτικής φύσης.
Τέλος, χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική, εξωτερικά, υπό μορφή κόνεως κατά της νευραλγίας, των ρευματικών πόνων, του κνησμού (φαγούρα) και της ουρικής αρθρίτιδας.
Έχει ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες.
Χρήσιμες Ιατρικές Συνταγές με Λευκό Ελλέβορο
Χορηγείται υπό τη μορφή κόνης (0,03-0,1g ημερησίως), κυρίως, εξωτερικά σε διάφορες δερματικές παθήσεις και ως αντιϋπερτασικό και αντικαρκινικό και για τις άλλες ιδιότητες, χορηγείται υπό τη μορφή βάμματος (εκχύλισμα του βοτάνου σε αιθυλική αλκοόλη 70%, 1:5, 10-30 σταγόνες ημερησίως).
Σε δηλητηρίαση μπορεί να εκδηλωθούν βίαιες αντιδράσεις από το γαστρεντερικό, που συνοδεύονται από ρουκετοειδείς εμέτους, διάρροια, ναυτία και σιελόρροια.
Εμφανίζει ναρκωτικές ιδιότητες, με εκδήλωση έντονου συνδόμου στέρησης (θανατηφόρος δόση 1-2 g σκόνης ριζώματος).
Ο Μέγας Αλέξανδρος είναι πολύ πιθανό ότι πέθανε, αφού ήπιε κρασί που περιείχε το δηλητηριώδες φυτό, τον ελλέβορο το λευκό, που του προκάλεσε έναν αργό και επώδυνο θάνατο. Αυτή είναι η εκτίμηση ενός κορυφαίου τοξικολόγου, του νεοζηλανδού Δρ. Λίο Σκεπ, που δημοσιεύθηκε, στο διεθνούς κύρους περιοδικό κλινικής τοξικολογίας, “Clinical Toxicology”.
Ο θάνατος συνέβη το 323 π.Χ. στο παλάτι του στη Βαβυλώνα, όταν ο Έλληνας βασιλιάς ήταν μόνο 32 ετών.
Ο Αλέξανδρος, σύμφωνα με το «βασιλικό ημερολόγιο», που πιστεύεται ότι διετηρείτο στην αυλή του εμφάνισε σταδιακά αυξανόμενο πυρετό και μετά από μια ασθένεια 12 ημερών, κατά την οποία δεν μπορούσε πλέον να περπατήσει και να μιλήσει, πέθανε κληροδοτώντας μια απέραντη αυτοκρατορία στους διαδόχους του.
Μεταξύ των ιατρικών «σεναρίων», που έχουν κατά καιρούς προταθεί για τον θάνατό του, είναι η σωρευτική επίπτωση από προηγούμενα τραύματά του σε μάχες (με τελική συνέπειά την οριστική κατάρρευσή του), οι επιπλοκές από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (που οδήγησαν σε ηπατίτιδα και οξεία παγκρεατίτιδα), η κατάθλιψη, κάποια οργανική ανωμαλία εκ γενετής, καθώς, επίσης, το ανθυγιεινό περιβάλλον της Βαβυλώνας, στο οποίο ήλθε να προστεθεί κάποια λοίμωξη, λόγω ελονοσίας, τυφοειδούς πυρετού ή άλλης ασθένειας, που οφειλόταν σε ιό ή παράσιτο.
Εκτός από τις ανωτέρω πιθανές φυσικές αιτίες, παραμένει πάντα η πιθανότητα της δηλητηρίασης. Ως πιο πιθανό ένοχο, θεωρούν ένα δηλητηριώδες φυτό, με την επιστημονική ονομασία Veratrum album, που ανήκει στην οικογένεια των κρίνων και είναι γνωστό ως λευκός ελλέβορος. Το εν λόγω φυτό συχνά εχρησιμοποιείτο από τους αρχαίους Έλληνες ως βότανο κατά του εμετού και επιπλέον, είναι σε θέση να επιφέρει ένα τόσο βραδύ θάνατο.
Ο Λίο Σκεπ αναφέρει ότι η δηλητηρίαση από ελλέβορο χαρακτηρίζεται από γαστρικούς πόνους, ναυτία, εμετούς, βραδυκαρδία, υπόταση και σοβαρή μυϊκή αδυναμία, συμπτώματα, που ο Μέγας Αλέξανδρος εμφάνισε, σύμφωνα με τις περιγραφές (όπως του ιστορικού Διόδωρου) των τελευταίων ημερών της ζωής του.
Πάντως, ο Νεοζηλανδός τοξικολόγος παραδέχτηκε ότι, παρά τη μεγάλη έρευνά του πάνω στο ζήτημα (μελετά την αιτία θανάτου του Μακεδόνα στρατηλάτη από το 2003), το συμπέρασμά του δεν μπορεί παρά να είναι μια ακόμα θεωρία, καθώς, η πραγματική αιτία θανάτου, σήμερα πια, δεν μπορεί να αποδειχτεί.
Το Veratrum album ή λευκός ελλέβορος είναι ένα δηλητηριώδες, φαρμακευτικό φυτό, εγγενές στην Ευρώπη.
Περιέχει και ρεσβερατρόλη.
Ελλέβορος ο μαύρος
Ο Ελλέβορος ο μαύρος ή Helleborus niger είναι ένα αειθαλές πολυετές ανθοφόρο φυτό, που ανήκει στην οικογένεια Ranunculaceae. Είναι δηλητηριώδες.
Υπάρχουν δύο υποείδη: Helleborus niger και Helleborus niger macranthus, που έχει μεγαλύτερα λουλούδια (έως και 9 cm).
Ο Helleborus niger είναι ένα αειθαλές φυτό, με σκοτεινά φύλλα σε στελέχη ύψους 9-12 εκατοστών (23-30 cm ύψος). Τα μεγάλα επίπεδα λουλούδια, που φέρουν μικρά στελέχη είναι, γενικά, λευκά, αλλά μπορεί να είναι και πορφυρά ή ροζ. Οι άκρες των πετάλων μπορεί να είναι ροζ ή πράσινες, και κίτρινες.
Το όξινο χώμα είναι ακατάλληλο, όπως και η μεγάλη ξηρασία και ηλιοφάνεια.
Ο Helleborus niger περιέχει πρωτοανεμομίνη ή ρανσουκλίνη και μπορεί να προκαλέσει κάψιμο των οφθαλμών, του στόματος και του λάρυγγα, στοματικό έλκος, γαστρεντερίτιδα και αιματέμεση.
Ιδιότητες κι ενδείξεις μαύρου ελλέβορου
Ο μαύρος ελλέβορος χρησιμοποιείται από τους αρχαίους, για τη θεραπεία της παραφροσύνης, της μελαγχολίας, της ουρικής αρθρίτιδας και της επιληψίας, αλλά και για τον καρκίνο.
Είναι, επίσης, τοξικό και προκαλεί εμβοές, ίλιγγο, δίψα, αίσθημα ασφυξίας, πρήξιμο της γλώσσας και του λαιμού, έμεση, βραδυκαρδία, διάρροια και τελικά κατάρρευση και θάνατο από καρδιακή ανακοπή. Όμως, οι ρίζες του ΗHelleborus Niger δεν περιέχουν τις καρδιοτοξικές ενώσεις helleborin, hellebrin και helleborein, που ευθύνονται για τη θανατηφόρα δράση σε υψηλές δόσεις.
Υψηλής Ποιότητας Συμπλήρωμα Διατροφής με ρεσβερατρόλη
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε το Υψηλής Ποιότητας Συμπλήρωμα Διατροφής με ρεσβερατρόλη
Τα καλύτερα βιολογικά σκευάσματα για την υγεία σας
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα σκευάσματα για την υγεία σας
Διβάστε, επίσης, παρόμοια άρθρα που μπορεί να σας ενδιαφέρουν
Τα οφέλη στην υγεία από τη ρεσβερατρόλη
Να τρώτε σταφύλια αν έχετε κατάθλιψη
Χρήσιμες πληροφορίες για τη ρεσβερατρόλη
Η αντλία νατρίου και καλίου στη θεραπεία του καρκίνου
