Μελάνωμα

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Μελάνωμα

Το μελάνωμα, ICD-10 C43, είναι μια πάρα πολύ σοβαρή νόσος, γιατί δίνει εύκολα μεταστάσεις σε άλλα όργανα του σώματος, μέσω του λεμφικού συστήματος. Τα καρκινικά κύτταρα, αποσπώνται από τον πρωτοπαθή όγκο και δια μέσου της λέμφου, φτάνουν στους λεμφαδένες. Το μελάνωμα μπορεί, επίσης, να δώσει μεταστάσεις και μέσω του αίματος.

Συχνά, η πρώτη ένδειξη για το μελάνωμα είναι αλλαγή στο μέγεθος, σχήμα ή χρώμα ενός σπίλου, δηλαδή, ελιάς.

Φυσιολογικά, ένας σπίλος είναι ένα καφέ, σκούρο ή μαύρο σημάδι στο δέρμα. Μπορεί να είναι επίπεδος ή επηρμένος και το σχήμα μπορεί να είναι στρογγυλό ή οβάλ. Οι σπίλοι είναι, συνήθως, μικροί, μικρότεροι από 0,5 εκατοστό. Ένας σπίλος μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση ή μπορεί να εμφανιστεί αργότερα, συνήθως, τα πρώτα 10 χρόνια της ζωής. Πολλοί από τους σπίλους εξαφανίζονται σε μεγάλες ηλικίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν 10-30 σπίλους στο δέρμα τους. Η μεγάλη πλειοψηφία από αυτούς είναι τελείως ακίνδυνοι. Μια αλλαγή, πάντως, σε ένα σπίλο είναι σημάδι, ότι θα πρέπει να επισκεφτείτε το δερματολόγο σας. Φυσικά, το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί και σαν ένας καινούριος σπίλος.

Το μελάνωμα στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό, στο κεφάλι και στο λαιμό. Στις γυναίκες, εμφανίζεται, συνήθως, στους βραχίονες και στις κνήμες. Είναι πιο συχνό στα ανοιχτόχρωμα δέρματα. Στη μαύρη φυλή και σε πολύ μελαχρινά άτομα, είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στις παλάμες και στα πέλματα.

Ξέρουμε, ότι η υπεριώδης (UV/ultraviolet/υπεριώδης) ακτινοβολία του ήλιου είναι ένας παράγοντας κινδύνου, που αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από μελάνωμα. Οι άνθρωποι με κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, μπλε μάτια και γενικά ανοιχτόχρωμοι, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν μελάνωμα. Οι μαύροι λιγότερο, συχνά, εμφανίζουν τη νόσο, προφανώς, γιατί έχουν περισσότερη μελανίνη στο δέρμα τους που τους προστατεύει. Ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος είναι μεγαλύτερος σε ανθρώπους με δυσπλαστικούς σπίλους ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή σε αυτούς με μεγάλους σπίλους. Ρόλο παίζει, επίσης και το μέρος όπου ένα άτομο ζει. Σε περιοχές με αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία, ο κίνδυνος αυξάνεται.

Όταν υπάρχουν τα κατωτέρω συνιστούν αυξημένους παράγοντες για εμφάνιση μελανώματος:

• Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό κακοήθους μελανώματος.
• Ανοιχτόχρωμο δέρμα.
• Τάση για ηλιακό έγκαυμα.
• Ιστορικό σοβαρού ηλιακού εγκαύματος.
• Πολλοί σπίλοι.
• Παρουσία δυσπλαστικών σπίλων.
• Πολλές εφηλίδες.

Άτομα με δύο προδιαθεσικούς παράγοντες διαθέτουν τριπλάσιο ή τετραπλάσιο κίνδυνο νόσησης κατά τη διάρκεια της ζωής τους, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, ενώ τρεις ή περισσότεροι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 20 φορές.

Επειδή, το μελάνωμα μπορεί να δώσει μεταστάσεις, η έγκαιρη διάγνωση από το δερματολόγο, έχει μεγάλη σημασία. Η βιοψία είναι αυτή, που θα θέσει τη διάγνωση (καλύτερα να μη γίνεται). Ο όγκος αφαιρείται και εξετάζεται κάτω από το μικροσκόπιο από ένα παθολογοανατόμο. Το επόμενο βήμα είναι να καθοριστεί η έκταση ή το στάδιο του όγκου και αυτό γίνεται με τη μέτρηση του πάχους του, το βάθος στο οποίο έχει φτάσει στο δέρμα και ανάλογα με το εάν υπάρχουν μεταστάσεις στους παρακείμενους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα του σώματος. Όταν καθοριστεί το στάδιο, τότε σχεδιάζεται ανάλογα και η θεραπεία, λαμβάνοντας επί πλέον υπ’ όψιν και την ηλικία και τη γενική υγεία του ασθενή.

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κανόνας στην ιατρική κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το μελάνωμα: Όσο πιο έγκαιρα διαγιγνώσκεται, τόσο πιθανότερη είναι η πλήρης ίαση. Θα πρέπει τακτικά να εξετάζετε το δέρμα σας και οποιαδήποτε αλλαγή σε σπίλο ή εμφάνιση καινούριου θα πρέπει να σας οδηγεί στο δερματολόγο σας. Ειδικότερα, αυτοί που ήδη έχουν ιστορικό μελανώματος, θα πρέπει τακτικά (ανά 3 – 6 μήνες) να εξετάζονται για την πιθανότητα υποτροπής.

Σε μερικές οικογένειες, τα μέλη έχουν μια ορισμένη κατηγορία σπίλων, που λέγονται δυσπλαστικοί σπίλοι. Αυτοί εξαλλάσσονται πιο συχνά σε μελανώματα. Βρίσκονται σε μεγάλους αριθμούς (>50) και μερικοί έχουν διάμετρο >0,5 εκατοστό.

Το 30% περίπου των μελανωμάτων αναπτύσσεται σε προϋπάρχοντες σπίλους και το 70% πάνω σε υγιές δέρμα.

Υπάρχει ένας μνημοτεχνικός κανόνας, που σας βοηθά νε εντοπίσετε ύποπτες βλάβες. Ο κανόνας αυτός ονομάζεται ABCDΕ από τα αρχικά των Αγγλικών λέξεων Assymetry, Border irregularity, Color variegagion, Diameter, Evolution

A= Αsymmetry (Ασυμμετρία): το ένα ημιμόριο της βλάβης δε μοιάζει με το άλλο.

B= Border irregularity (Ακανόνιστα όρια): τα όρια της βλάβης είναι οδοντωτά.

C= Color variegation (Διαφορά στο χρώμα): η βλάβη παρουσιάζει μίγμα χρωμάτων.

D= Diameter (Διάμετρος): διάμετρος πάνω από 6 mm.

E= Evolution: Εξέλιξη (η όψη έχει αλλάξει πρόσφατα).

Τα κακοήθη μελανώματα διακρίνονται στις εξής μορφές :

1)Επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα

Ο τύπος αυτός του μελανώματος αρχίζει σα μια υπερχρωματική κηλίδα η οποία εν συνεχεία μετατρέπεται σε ψηλαφητή βλατίδα. Επεκτείνεται πλάγια και οριζόντια και έχει ανώμαλο περίγραμμα. Το χρώμα του ποικίλλει από διάφορες αποχρώσεις του καφέ, μελανό ή έντονα ερυθρό. Η πρόγνωση θεωρείται εξαιρετική στη διάρκεια της οριζόντιας ανάπτυξης, αλλά επιδεινώνεται, καθώς, η βλάβη αυξάνει. Το επιφανειακώς επεκτεινόμενο μελάνωμα προσβάλλει νεαρά άτομα και άτομα μέσης ηλικίας και είναι συχνότερο στις γυναίκες.

2)Οζώδες κακόηθες μελάνωμα

Το οζώδες κακόηθες μελάνωμα είναι η επιθετικότερη κλινική ποικιλία του μελανώματος. Αποτελεί το 15%-30% του συνολικού αριθμού των μελανωμάτων. Εμφανίζεται στην ηλικία των 50-60 ετών και προσβάλλει σε διπλάσιο αριθμό τους άνδρες, απ’ ότι τις γυναίκες. Η βλάβη παρουσιάζεται υπό τη μορφή διηθημένου οζιδίου, που έχει χρώμα καφέ σκούρο ή έντονα μαύρο. Το επηρμένο ογκίδιο, τελικά, εξελκώνεται και αιμορραγεί. Οι πιο συνηθισμένες εντοπίσεις είναι το κεφάλι, ο λαιμός και ο θώρακας.

3)Αμελανωτικό μελάνωμα

Χαρακτηρίζεται από αχρωματικό σκληρό ογκίδιο το οποίο συχνά ελκώνεται.

4)Κακόηθες μελάνωμα αναπτυσσόμενο σε κακοήθη φακή

Εμφανίζεται στο πρόσωπο, συνήθως, στις παρειές, στο μέτωπο, στη μύτη, σε άτομα μεγάλης ηλικίας. Εμφανίζεται σα μια επίπεδη μελαγχρωματική βλάβη, η οποία αυξάνεται βαθμιαία. Τα χρώματα ποικίλλουν μέσα στη βλάβη από φαιό μέχρι μελανόφαιο, ενώ μερικές φορές εμφανίζονται και στίγματα ερυθρού, κυανού, γκρίζου ή λευκού χρώματος. Τα όρια είναι ανώμαλα. Αργότερα, όταν συμβεί διείσδυση από τη βασική μεμβράνη στο χόριο ένα τμήμα της βλάβης αυξάνει και αποκτά οζώδη μορφή. Τότε, ονομάζεται κακόηθες μελάνωμα τύπου κακοήθους φακής.

5)Κακόηθες μελάνωμα των άκρων

Το μελάνωμα των άκρων είναι μια ειδική μορφή δερματικού μελανώματος που αναπτύσσεται στις παλάμες και τα πέλματα ή στην κοίτη των νυχιών, των χεριών και των ποδιών. Αποτελεί περίπου το 7% των περιπτώσεων μελανώματος. Είναι συχνότερο στους άνδρες και σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Εμφανίζεται και εξελίσσεται για διάστημα αρκετών ετών.

Στην απάντηση της βιοψίας πρέπει να αναφέρονται η διάγνωση, η ανατομική θέση, το επίπεδο της βλάβης κατά Breslow και αν τα όρια της βλάβης είναι διηθημένα από καρκινικά κύτταρα.

Στην ιστολογική εικόνα, τα κύτταρα του μελανώματος φαίνονται πολύμορφα όσον αφορά το μέγεθος, το σχήμα και τους πυρήνες που παρουσιάζουν άφθονες μιτώσεις. Τα νεοπλασματικά κύτταρα πολλές φορές αθροίζονται και σχηματίζουν ενδοεπιδεμιδικές φωλιές και συχνά συνυπάρχει φλεγμονώδης κυτταρική διήθηση.

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ

Ανάλογα με το επίπεδο όπου φθάνει η μελανινοκυτταρική διήθηση τα μελανώματα ταξινομούνται κατά Clark σε 5 στάδια:

Στάδιο Ι: Τα κακοήθη μελανινοκύτταρα δεν έχουν διηθήσει τη βασική στιβάδα και ο όγκος είναι ενδοεπιδερμιδικός.

Στάδιο ΙΙ: Ο όγκος διηθεί το θηλώδες χόριο, αλλά δεν έχει φθάσει στη δικτυωτή στιβάδα.

Στάδιο ΙΙΙ: Τα κακοήθη μελανινοκύτταρα φθάνουν στο δικτυωτό τμήμα του χορίου.

Στάδιο IV: Τα κακοήθη κύτταρα διηθούν ολόκληρο το δικτυωτό τμήμα του χορίου.

Στάδιο V: Ο όγκος διηθεί τον υποδόριο λιπώδη ιστό.

Στάδια μελανώματος κατά Breslow

Το πάχος της βλάβης μετριέται μικροσκοπικά σε mm από την κοκκώδη στιβάδα της επιδερμίδας, μέχρι το ακρότατο σημείο διήθησης του όγκου. Διακρίνονται τα εξής εύρη παχών : <0,75 χιλ, 0,76-1,50 χιλ, 1,51-3,99 χιλ, και πάνω από 4 χιλ. Στα μελανώματα, που είναι κάτω από 0,75 χιλ, το προσδόκιμο της πενταετούς επιβίωσης αγγίζει το 100%.

ΚΛΙΝΙΚΗ  ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ

Η κλινική σταδιοποίηση μελανώματος περιλαμβάνει:

Μικροσκοπική σταδιοποίηση του πρωτοπαθούς όγκου και κλινικοεργαστηριακή εκτίμηση της ύπαρξης μεταστάσεων.

Πρέπει να χρησιμοποιείται μετά από αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου και την κλινική εκτίμηση για τοπικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις.

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ

Η παθολογοανατομική σταδιοποίηση του μελανώματος περιλαμβάνει:

-Μικροσκοπική σταδιοποίηση του πρωτοπαθούς όγκου

-Πληροφορίες σχετικά με τους περιοχικούς λεμφαδένες μετά από μερικό ή ολικό λεμφαδενικό καθαρισμό, με εξαίρεση τα στάδια Ο και 1Α, οι ασθενείς, των οποίων δε χρειάζονται παθολογοανατομική εκτίμηση των περιοχικών λεμφαδένων.

ΚΑΚΟΙ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ

• Μεγάλο πάχος κατά Breslow.
• Υψηλό επίπεδο διήθησης κατά Clark.
• Προχωρημένη ηλικία.
• Ανδρικό φύλλο.
• Εντόπιση στην κεφαλή και τον τράχηλο.
• Οζώδης τύπος.
• Εξέλκωση της επιφάνειας.
• Αυξημένος αριθμός μιτώσεων (>6 / HPF).
• Απουσία φλεγμονώδους αντίδρασης.
• Έλλειψη διήθησης με λεμφοκύτταρα στα όρια του όγκου.
• Δορυφόρες βλάβες.
• Ύπαρξη εμβόλων σε αγγεία.

AJCC-American Joint Committee on Cancer-Αμερικανική Μικτή Επιτροπή για τον Καρκίνο/UICC-Union for International Cancer Control-Ένωση για τον Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου pTNM ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ

ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΟΓΚΟΣ (pT)

pTX   Ο πρωτοπαθής όγκος δεν μπορεί να εκτιμηθεί.

pT0    Καμία ένδειξη πρωτοπαθούς όγκου.

pTis   Μελάνωμα in-situ.

pT1    Όγκος < 1.0 mm.

α: Χωρίς εξέλκωση και Clark II / III.

β: Με εξέλκωση ή Clark IV / V.

pT2   Όγκος  1.01 – 2.0 mm   .

α: Χωρίς εξέλκωση.

β: Με εξέλκωση.

pT3   Όγκος  2.01 – 4.0 mm.

α: Χωρίς εξέλκωση.

β: Με εξέλκωση.

pT4    Όγκος >4mm.

α: Χωρίς εξέλκωση.

β: Με εξέλκωση.

ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ (Ν)

NX    Οι περιοχικοί λεμφαδένες δεν μπορούν να εκτιμηθούν.

N0     Περιοχικοί λεμφαδένες χωρίς μετάσταση.

N1     Μετάσταση σε 1 αδένα.

α: Μικρομετάσταση.

β: Μακρομετάσταση.

N2     Μετάσταση σε 2-3 αδένες.

α: Μικρομετάσταση.

β: Μακρομετάσταση.

γ: In transit/Δορυφόρες εστίες με αρνητικούς λεμφαδένες.

N3   Μετάσταση σε 4 ή περισσότερους αδένες ή  in transit/ δορυφόρες εστίες με θετικούς αδένες.

ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ (Μ)

Μχ      Η ύπαρξη απομακρυσμένων μεταστάσεων δεν μπορεί να εκτιμηθεί.

Μο      Δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις και η LDH/Lactate dehydrogenase/Γαλακτική αφυδρογονάση είναι φυσιολογική.

Μ1a    Μετάσταση στο δέρμα ή στο υποδόριο ή στους λεμφαδένες πέρα των περιοχικών και η LDH είναι φυσιολογική.

Μ1b    Μεταστάσεις στους πνεύμονες και η LDH είναι αυξημένη.

Μ1c    Μεταστάσεις σπλαχνικές σε άλλα μέρη του σώματος εκτός από τους πνεύμονες. Κάθε απομακρυσμένη μετάσταση και η LDH είναι αυξημένη.

AJCC/UICC  pTNM ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ

[0]: Tis N0M0.

[IA]: T1aN0M0.

[IB]: T1bN0M0 & T2aN0M0.             

[IIA]: T2bN0M0 & T3aN0M0.

[IIB]: T3bN0M0 & T4aN0M0.

[IIC]: T4bN0M0.

[III]: Κάθε T κάθε Ν M0.        

[IV]:  Κάθε T κάθε N κάθε M.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ του μελανώματος θα πρέπει να γίνεται από

• Σπιλοκυτταρικούς σπίλους.
• Νεανικό καλόηθες μελάνωμα.
• Μελαγχρωματικό βασικοκυτταρικό καρκίνωμα.
• Πυογόνο κοκκίωμα.

Όσο μικρότερο είναι το πάχος του μελανώματος, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Η πρόγνωση είναι καλύτερη στις γυναίκες και στους ασθενείς μικρής ηλικίας. Τα μελανώματα, που εντοπίζονται στα άκρα, έχουν καλύτερη πρόγνωση από τα μελανώματα, που εντοπίζονται στον κορμό, κεφαλή ή τον τράχηλο.

Πριν αρχίσει η θεραπεία του μελανώματος πρέπει, οπωσδήποτε, να γίνει ακριβής σταδιοποίηση του μελανώματος.

Οι περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Το μελάνωμα και ένα μέρος υγιούς δέρματος γύρω από αυτό, αφαιρούνται. Μερικές φορές τοποθετείται και ένα μόσχευμα. Αν και οι γιατροί προσπαθούν να κάνουν όσο το δυνατό καλύτερη δουλειά, η χειρουργική αφαίρεση προκαλεί μερικές φορές την εμφάνιση ουλών.

Σε ασθενείς με μελάνωμα, που έχει φτάσει σε βάθος ή έχει εξαπλωθεί, υπάρχει ο κίνδυνος της υποτροπής παρ’ όλη την αφαίρεση. Τότε, μπορεί να γίνει και η λεγόμενη υποστηρικτική θεραπεία με αντικαρκινικά φάρμακα.

Επειδή, τα υπάρχοντα σήμερα φάρμακα δεν είναι πολύ δραστικά σε περιπτώσεις προχωρημένης νόσου, γίνονται συνεχώς έρευνες και μελετώνται νέες θεραπείες μετά από μοριακή ανάλυση του όγκου.

Επίσης, γίνεται ενίσχυση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού, ώστε να “πολεμήσει” τη νόσο πιο αποτελεσματικά με ουσίες, όπως η ιντερλευκίνη-2 και η ιντερφερόνη.

Μερικές φορές, θα χρειαστούν και ακτινοβολίες ή καλύτερα υπερθερμίες, με τις οποίες καταστρέφεται η ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να αυξάνονται και να πολλαπλασιάζονται.

Ειδικότερα για όγκους που έχουν πάχος <0,75 χιλ συνιστάται χειρουργική αφαίρεση, με όρια από 0,5 χιλ έως 1 χιλ.

Για όγκους πάχους 0,76-1,50 χιλ συνιστάται αφαίρεση του όγκου, με όρια που κυμαίνονται από 1 εκατοστό έως 3 εκατοστά.

Για όγκους πάχους 1,51- 4 χιλ συνιστάται ευρεία αφαίρεση του όγκου, με λεμφαδενικό εκλεκτικό καθαρισμό.

Για όγκους πάνω από 4 χιλιοστά συνιστάται ευρεία χειρουργική αφαίρεση και εκλεκτικός λεμφαδενικός καθαρισμός αν και ο λεμφαδενικός καθαρισμός δεν προσφέρει παρά μόνο οριακή αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης (καλύτερα να μη γίνεται).

• Η μικροχειρουργική κατά ΜΟΗS-micrographic surgery χρησιμοποείται, κυρίως, στο πρόσωπο, ενώ η κρυοχειρουργική χρησιμοποιείται σε βλάβες κακοήθους φακής σε ηλικιωμένα, κυρίως, άτομα.
• Η χειρουργική αφαίρεση για τις μεταστατικές βλάβες είναι αποτελεσματική για την ανακούφιση του ασθενούς, σε μερικές μεμονωμένες εγχειρήσιμες μεταστάσεις.
• Η χημειοθεραπεία με δακαρβαζίνη (DTIC) θεωρείται ως το πιο αποτελεσματικό φάρμακο. Συνδυασμός χημειοθεραπευτικών παραγόντων είναι συνήθης, αλλά τα θεραπευτικό πλεονέκτημα αμφισβητείται.

Πατήστε, εδώ, για να διαβάσετε για τη δακαρβαζίνη και τις παρενέργειές της

• Το Yervoy ή Ipilimumab ή χορηγείται σε ασθενείς με ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα, οι οποίοι είτε δεν έχουν ακόμα αρχίσει θεραπεία με άλλα φάρμακα, είτε δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλα φάρμακα. Το Yervoy, περιέχει τη δραστική ουσία ιπιλιμουμάμπη (ipilimumab), χορηγείται ενδοφλεβίως και σε μελέτες φάνηκε να παρατείνει τη ζωή των ασθενών κατά 4 μήνες κατά μέσον όρο. Το φάρμακο χορηγείται με 90λεπτη έγχυση κάθε τρεις εβδομάδες. Συνολικά, γίνονται τέσσερις δόσεις. Αποτελεί ανασυνδυασμένο, ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που επιτίθεται στο CTLA-4/cytotoxic T-lymphocyte–associated antigen 4/κυτταροτοξικό αντιγόνο που σχετίζεται με Τ-λεμφοκύτταρα 4 – ένα μόριο, που δρα στο ανοσοποιητικό σύστημα και το βοηθάει να ενεργοποιηθεί και να επιτεθεί στους καρκινικούς όγκους.

Στις συνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου συμπεριλαμβάνονται κόπωση, διάρροια, δερματικό εξάνθημα και φλεγμονή εντέρου. Στο 13% των ασθενών, στους οποίους δοκιμάστηκε εκδήλωσαν «σοβαρές έως πολύ σοβαρές» ανοσολογικές αντιδράσεις, όπως η εντεροκολίτιδα, η ηπατίτιδα και η δερματίτιδα. Σύμφωνα με τoν FDA/Food and Drug Administration/Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων, τα σοβαρά περιστατικά αντιμετωπίστηκαν με διακοπή της χορήγησης του φαρμάκου και με στεροειδή, αλλά δεν ανταποκρίθηκαν όλοι οι ασθενείς.

• Άλλο φάρμακο είναι η βεμουραφενίμπη, ένα δια στόματος χορηγούμενο φάρμακο, που έχει σχεδιαστεί ειδικά για να εμποδίζει τη δράση της μεταλλαγμένης πρωτεΐνης BRAF/v-raf murine sarcoma viral oncogene homolog B1, που εντοπίζεται περίπου στο 50% των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα και στο 8% των συμπαγών όγκων. Η μοριακή ανάλυση όγκου αποκαλύπτει τυχόν μετάλλαξη BRAF.

Η μελέτη έδειξε ότι ο κίνδυνος θανάτου μειώθηκε κατά 63% στους ασθενείς, που έλαβαν βεμουραφενίμπη, σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν χημειοθεραπεία. Επιπλέον, η βεμουραφενίμπη ή Zelboraf μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου κατά 74%, σε σύγκριση με την κλασική θεραπεία. Η βεμουραφενίμπη, όχι μόνο παρέτεινε τη ζωή και μείωσε τον κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου, αλλά οδήγησε και σε σημαντική συρρίκνωση του όγκου. Σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης, το ποσοστό των ασθενών που ανταποκρίθηκε στη θεραπεία με βεμουραφενίμπη και των οποίων ο όγκος συρρικνώθηκε ήταν περίπου 50%, σε σχέση με μόλις 5% σε όσους έλαβαν χημειοθεραπεία.

• Η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλες βλάβες κακοήθους φακής σε ηλικιωμένα άτομα ή για σε τοπικές μεταστάσεις για την ανακούφιση από τα συμπτώματα.
• Η κρυοχειρουργική χρησιμοποιείται στη θεραπεία δευτερογενών δερματικών μεταστάσεων.
• Υπερθερμία ή θερμική θεραπεία ή θερμοθεραπεία είναι ένας τύπος θεραπείας του καρκίνου, στην οποία οι ιστοί του σώματος εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες (έως 113° F ή 45°C). Η έρευνα έχει δείξει, ότι οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να βλάψουν και να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα, συνήθως, με ελάχιστη βλάβη σε φυσιολογικούς ιστούς. Για τη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων η υπερθερμία βλάπτει τις πρωτεΐνες και τις δομές στο εσωτερικό των κυττάρων κι έτσι μπορεί να συρρικνώσει τους όγκους. Στο μελάνωμα είναι πολύ αποτελεσματική.
• Επειδή, οι ασθενείς με μελάνωμα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κι άλλου μελανώματος, θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από τον γιατρό τους. Οι πάσχοντες από μελάνωμα θα πρέπει να παρακολουθούνται από το δερματολόγο, το χειρουργό και τον ογκολόγο. Η παρακολούθηση γίνεται σε μακροχρόνια βάση για να ανιχνευθούν έγκαιρα τυχόν υποτροπές ή εμφάνιση νέων βλαβών. Θα πρέπει να γίνεται χαρτογράφηση όλων των άτυπων σπίλων.

Οι ασθενείς θα πρέπει να εκπαιδεύονται ώστε να εντοπίζουν τυχόν ύποπτες βλάβες, να αυτοεξετάζονται και να αποφεύγουν την έκθεση στη υπεριώδη ακτινοβολία.

Πρόληψη μελανώματος

Αν κανείς εξετάσει, προσεκτικά, τους προδιαθεσικούς παράγοντες, θα διαπιστώσει, ότι ο μόνος τροποποιήσιμος είναι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.

Έτσι, για να προστατευθείτε από την ηλιακή ακτινοβολία:

• Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση στη παραλία, ειδικά τις ώρες που η ηλιακή ακτινοβολία είναι ισχυρότερη (12 μέχρι τις 3 το μεσημέρι).
• Φοράτε ποιοτικά γυαλιά ηλίου και καπέλο.
• Χρησιμοποιήστε αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF/sun protection factor/παράγοντας αντηλιακής προστασίας τουλάχιστον 15.
• Εφαρμόστε το αντηλιακό κάθε δύο ώρες.
• Κρατάτε το μικρό παιδάκι πάντοτε κάτω από ομπρέλα στην παραλία και φοράτε του ένα βαμβακερό φανελάκι και καπελάκι με μεγάλο γείσο.
• Μην υποτιμάτε τα εγκαύματα. Αν το δέρμα φαίνεται ερεθισμένο χρησιμοποιήστε την ειδική κρέμα.

Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε καλά το σώμα σας, ώστε να είστε σε θέση να εντοπίζετε οποιαδήποτε αλλαγή στο δέρμα.

Ειδικά ως προς τους σπίλους, προσέξετε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Μέγεθος: Αυξάνει.
• Περίγραμμα: Γίνεται ακανόνιστο – οδοντωτό.
• Χρώμα: Γίνεται περισσότερο σκούρο, αποκτάει αποχρώσεις του καφέ, μαύρου ή ροζ.
• Έπαρση: Παχύτερος και οζώδης.
• Επιφάνεια: Χάνονται οι δερματικές γραμμές.
• Περιβάλλον δέρμα: Εμφανίζει δορυφόρα οζίδια από διασπορά του όγκου.
• Συμπτώματα: Eκκρίσεις, αιμορραγία, κνησμός.

Οι συνηθισμένες μας ελιές πολύ σπάνια μπορεί να γίνουν κακοήθεις. Αυτό μπορεί να συμβεί αν τις βλέπει πολύ ο ήλιος, αν έχουν μεγάλο μέγεθος, αν τις τραυματίζουμε, τακτικά με τα νύχια, με ρούχα ή ξυράφια, αλλά και αν απλά είναι γραμμένο στα γονίδιά τους.

Πρέπει να αφαιρούνται μόνο όσες ελιές έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από 1 εκατοστό ή έχουν χρώμα πολύ σκούρο ή μαύρες κηλίδες ή βρίσκονται σε περιοχές του σώματος που τις βλέπει πολύ ο ήλιος ή άλλαξαν πρόσφατα χρώμα ή μεγάλωσαν απότομα ή έχουν τραυματισθεί πολλές φορές στο παρελθόν.

Είναι μεγάλο λάθος αυτό που λέει ο κόσμος «μην πειράζεις την ελιά σου, γιατί μπορεί να γίνει καρκίνος». Ο σπίλος, που αφαιρέθηκε ολόκληρος και δεν είχε κακοήθεια, δεν μπορεί ποτέ να ξαναγεννηθεί, ούτε βέβαια και να γίνει ποτέ κακοήθης. Πώς να γίνει καρκίνος αφού δεν υπάρχει πια;

Η δερματοσκόπηση είναι μια ειδική απεικονιστική μέθοδος, που αφορά τους σπίλους. Γίνεται με την βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου που ονομάζεται δερματοσκόπιο, το οποίο επιτρέπει την μεγένθυνση της εικόνας του σπίλου, την λεπτομερή εξέταση των επιμέρους χαρακτηριστικών του και την τελική αξιολόγηση του, με βάση τα δερματοσκοπικά κριτήρια. Με τη βοήθεια φωτογραφικής μηχανής και ειδικού λογισμικού σε ηλεκρονικό υπολογιστή γίνεται καταγραφή όλων των σπίλων, λεπτομερής εξέταση των υπόπτων για κακοήθεια και αποθήκευση της δερματοσκοπικής τους εικόνας, ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση τους. Η εξέταση αυτή ονομάζεται χαρτογράφηση και πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο, εκτός αν κριθεί απαραίτητη η επανεξέταση κάποιου σπίλου σε συντομότερο χρονικό διάστημα.

Οι ειδικοί τονίζουν, πως ενώ το μελάνωμα δύσκολα αντιμετωπίζεται όταν είναι μεταστατικό, στα αρχικά του στάδια η αντιμετώπιση είναι πολύ καλύτερη. Γι’ αυτό και πρέπει να ελέγχουμε τακτικά τις ελιές στο σώμα μας και γενικότερα το δέρμα μας, ώστε να αντιληφθούμε εγκαίρως οποιαδήποτε αλλαγή και να πάτε αμέσως στον γιατρό. Απαραίτητο είναι ακόμα να αποφεύγετε την υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία – όχι μόνο του ηλίου αλλά και των σολάριουμ – καθώς η υπερέκθεση αυτή αποτελεί κύρια αιτία μελανώματος.

Το κακόηθες μελάνωμα αποτελεί λιγότερο από το 5% των κρουσμάτων καρκίνου του δέρματος, αλλά ευθύνεται για το 79% των θανάτων από δερματικό καρκίνο, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS). Η μέση ηλικία των ασθενών είναι 45-55 ετών, αν και το 25% των κρουσμάτων καταγράφεται σε άτομα ηλικίας κάτω των 40 ετών. Στην πραγματικότητα, αποτελεί τον δεύτερο πιο συχνό καρκίνο στις γυναίκες ηλικίας 20-35 ετών και την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες ηλικίας 25-30 ετών. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται, πως 400 άνθρωποι μαθαίνουν κάθε χρόνο ότι έχουν μελάνωμα.

Οι χημικές ανοσοθεραπείες είναι, εντελώς, αναποτελεσματικές κι έχουν πολλές παρενέργειες (νιβολουμάμπη)

Πατήστε, εδώ για να διαβάσετε για τη νιβολουμάμπη και τις παρενέργειές της

Πατήστε, εδώ, για να διαβάσετε για την ιπιλιμουμάμπη και τις ανεπιθύμητες παρενέργειές της

Πατήστε, εδώ, για να διαβάσετε για τη βεμουραφενίμπη και τις ανεπιθύμητες παρενέργειές της

Απαιτούνται ριζικές αλλαγές στη θεραπεία του μελανώματος!!!

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες για το μελάνωμα, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!

Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.

Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.

Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.

Μάθετε όλες τις πληροφορίες από τους συνεργάτες μας για την εξατομικευμένη θεραπεία του μελανώματος, πατώντας εδώ.

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI

Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI

Υψηλής ποιότητας κρέμα κάνναβης για την πρόληψη και θεραπεία του μελανώματος

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε την υψηλής ποιότητας κρέμα κάνναβης για την πρόληψη και θεραπεία του μελανώματος

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το μελάνωμα 

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το μελάνωμα 

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα  για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό σας.

Διαβάστε, επίσης, παρόμοια άρθρα που μπορεί να σας ενδοιαφέρουν

Χρήσιμες πληροφορίες για το μελάνωμα

Η ανοσοθεραπεία το κλειδί της θεραπείας στο μελάνωμα

Τα καρκινικά μονοπάτια στο μελάνωμα

Μελάνωμα στο μάτι

Ιπιλιμουμάμπη για το μελάνωμα

Φρούτα που πρέπει να τρώτε όταν έχετε καρκίνο

Αγνωστική Ογκολογία

www.emedi.gr