Μεταμόσχευση πνεύμονος

Μεταμόσχευση πνεύμονος. Μία διαδικασία, στην οποία εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, αλλά και παθήσεις του ασθενή.

Συνέντευξη με τον

Δρ Ιωάννη Κριαρά

Πνευμονολόγο-Εντατικολόγο, MD, PhD

Εργάζεται στην Καρδιοχειρουργική Μονάδα του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και είναι μέλος της μεταμοσχευτικής ομάδας.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά, πότε ενδείκνυνται η μεταμόσχευση πνεύμονος;

Κριαράς Ιωάννης: Η μεταμόσχευση πνεύμονος ενδείκνυται για ασθενείς με χρόνια νόσο του αναπνευστικού συστήματος, τελικού σταδίου, που δεν ανταποκρίνεται στη μέγιστη φαρμακευτική αγωγή και για την οποία δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, η έλλειψη άλφα 1 αντιθρυψίνης, η Κυστική Ίνωση, οι βρογχεκτασίες, η Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση, η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση κ.ά.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά ποιοί είναι οι στόχοι της μεταμόσχευσης πνεύμονα;

Κριαράς Ιωάννης: Οι πρωταρχικοί στόχοι είναι η εξασφάλιση της επιβίωσης του ασθενούς και η βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η μεταμόσχευση πνεύμονος για τους περισσότερους ασθενείς αντιπροσωπεύει, μάλλον, μια υποστηρικτική αντιμετώπιση, παρά ριζική θεραπεία και με δεδομένη την έλλειψη μοσχευμάτων, η ποιότητα ζωής από μόνη της δεν μπορεί να αποτελέσει κριτήριο.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες για παραπομπή ή μεταμόσχευση;

Κριαράς Ιωάννης: Βεβαίως και υπάρχουν. Γίνεται μια γενική διακήρυξη καταλληλότητας και φυσικά ερμηνεία με κάποια ελαστικότητα, γιατί υπάρχει συνεχής πρόοδος της επιστημονικής γνώσης και διαφορετικές κοινωνικές αξίες. Επίσης, πρέπει να υπάρχει εξειδικευμένη εμπειρία του κάθε μεταμοσχευτικού κέντρου και κάποιο υποτυπώδες σύστημα κατανομής για καλύτερη χρησιμοποίηση των μοσχευμάτων και προοπτικές ευνοϊκής μεσο-μακροπρόθεσμης έκβασης και φυσικά ηθική ευθύνη, όσον αφορά την ένταξη στη λίστα ή τη διαγραφή (προσωρινή ή μόνιμη).

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά πώς γίνεται η ένταξη στη λίστα για μεταμόσχευση;

Κριαράς Ιωάννης: Η ιδανική στιγμή για ένταξη στη λίστα είναι όταν η προβλεπόμενη επιβίωση έχει μειωθεί σημαντικά, αλλά ακόμη υπερβαίνει τον προβλεπόμενο χρόνο αναμονής για την εξασφάλιση κατάλληλου μοσχεύματος. Η μεταμόσχευση πνεύμονος σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνεται όταν το προσδόκιμο ζωής μετά τη μεταμόσχευση πνεύμονος υπερβαίνει το προσδόκιμο χωρίς αυτή. Βέβαια, η κατάλληλη στιγμή για ένταξη στη λίστα διαφέρει ανάλογα με τα κριτήρια που ισχύουν σε κάθε χώρα και σχετίζονται με την κατά τόπους εμπειρία και πρακτική. Σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει να γίνεται διάκριση των κριτηρίων παραπομπής του ασθενούς στο μεταμοσχευτικό κέντρο από τα κριτήρια για μεταμόσχευση. Η παραπομπή γίνεται με γνώμονα την υποκειμενική αίσθηση του ασθενούς και του θεράποντος ιατρού για το προσδόκιμο επιβίωσης, την ποιότητα ζωής, την επιθυμία για ενημέρωση.

Ερώτηση: Και ποιός θεωρείται ότι είναι ο πιο κατάλληλος χρόνος παραπομπής στο μεταμοσχευτικό κέντρο;

Κριαράς Ιωάννης: Η παραπομπή συστήνεται όταν ο ασθενής έχει προβλεπόμενη επιβίωση στα 2-3 χρόνια μικρότερη του 50% και σε μεγάλου βαθμού δύσπνοια. Η επιβίωση, βέβαια, στη λίστα αναμονής εξαρτάται από το χρόνο αναμονής, από την υποκείμενη νόσο και το υπάρχον σύστημα κατανομής οργάνων. Ακόμη, ο χρόνος αναμονής είναι μεταβλητή, που βασίζεται σε άλλους παράγοντες, όπως στις σωματομετρικές διαστάσεις, γιατί ο χρόνος αναμονής τείνει να είναι μακρύτερος για μικρόσωμες γυναίκες, στην ομάδα αίματος, γιατί ο χρόνος αναμονής τείνει να είναι μακρύτερος για τις ομάδες αίματος εκτός της ΑΒ και φυσικά στην υποκείμενη νόσο. Οι ασθενείς με Ιδιοπαθή Πνευμονική Ίνωση, Ιδιοπαθή Πνευμονική Υπέρταση, Κυστική Ίνωση, εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης στη λίστα αναμονής, σε σχέση με τους ασθενείς με Πνευμονικό Εμφύσημα ή Σύνδρομο Eisenmenger. Οπωσδήποτε, όμως, η πρώιμη παραπομπή είναι ενδεδειγμένη. Η απόφαση δεν πρέπει να βασίζεται σε μία και μόνη παράμετρο, αλλά σε συνδυασμό, κλινικών, εργαστηριακών και λειτουργικών δεδομένων.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά υπάρχουν γενικές αντενδείξεις για μεταμόσχευση πνεύμονα;

Κριαράς Ιωάννης: Και φυσικά υπάρχουν, όπως σε όλες τις ασθένειες. Μεταμοσχεύσεις δε γίνονται σε μη αναστρέψιμη, προχωρημένη δυσλειτουργία άλλου οργάνου, όπως στη στεφανιαία νόσο μη αντιμετωπίσιμη με αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη. Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται εκτίμηση της δυνατότητας συνδυασμένης χειρουργικής αντιμετώπισης των στεφανιαίων και σε εξαιρετικά επιλεγμένες περιπτώσεις, προοπτική για ταυτόχρονη μεταμόσχευση καρδιάς-πνευμόνων. Επίσης, μεταμόσχευση πνευμόνων δε γίνεται σε κακοήθεια τα 2 τελευταία χρόνια, με εξαίρεση το ακανθοκυτταρικό και βασικοκυτταρικό δέρματος. Κι εδώ υπάρχουν εξαιρέσεις και μπορεί να γίνει μεταμόσχευση σε καρκίνο, χωρίς στοιχεία υποτροπής στην πενταετία, όπως, επίσης, και σε εντοπισμένο βρογχοκυψελιδικό καρκίνο πνεύμονος. Ακόμη μεταμόσχευση πνεύμονος δεν γίνεται σε μη θεραπεύσιμη χρόνια εξωπνευμονική λοίμωξη συμπεριλαμβανομένης της χρόνιας ενεργού ηπατίτιδας Β, ηπατίτιδα C, HIV/human immunodeficiency virus/ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας, σε σοβαρή παραμόρφωση του θωρακικού τοιχώματος ή της σπονδυλικής στήλης, σε τεκμηριωμένη μη συμμόρφωση ή ανικανότητα για εκτέλεση των φαρμακευτικών και λοιπών οδηγιών ή και της προβλεπόμενης παρακολούθησης, σε μη θεραπεύσιμη ψυχιατρική ή ψυχολογική κατάσταση σε συνδυασμό με ανικανότητα τήρησης της φαρμακευτικής αγωγής, σε απουσία ουσιαστικού και αξιόπιστου υποστηρικτικού κοινωνικού περιβάλλοντος και σε εξάρτηση από καπνό, οινόπνευμα, ναρκωτικά τους τελευταίους 6 μήνες.

Υπάρχουν και οι σχετικές αντενδείξεις, όπως η ηλικία άνω των 65 ετών, γιατί οι ηλικιωμένοι έχουν χειρότερη επιβίωση οφειλόμενη στις συνοσηρότητες, η κρίσιμη ή ασταθής κλινική κατάσταση, όπως η αιμοδυναμική αστάθεια, η μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και η χρήση εξωσωματικού οξυγονωτή με μεμβράνη (ECMO/Extracorporeal Membrane Oxygenation/Οξυγόνωση εξωσωματικής μεμβράνης ή ILA/Interstitial lung abnormality/Διάμεση πνευμονική ανωμαλία). Όμως δεν αποκλείονται προσεκτικά επιλεγμένοι ασθενείς υποστηριζόμενοι με μηχανικό αερισμό ή εξωσωματικό οξυγονωτή, οι οποίοι δεν έχουν πρόβλημα από άλλα συστήματα και μπορούν να ενταχθούν σε ουσιαστικό πρόγραμμα αποκατάστασης. Σχετική αντένδειξη έχουν και οι ασθενείς, που αποικίζονται με πολυανθεκτικά μικρόβια, μύκητες, μυκοβακτηρίδια, αυτοί που πάσχουν από σοβαρή παχυσαρκία ή σοβαρή ή συμπτωματική οστεοπόρωση, καθώς και οι ασθενείς, που πάσχουν από άλλες καταστάσεις, που δεν έχουν οδηγήσει σε βλάβη τελικού σταδίου, όπως: σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, έλκος πεπτικού και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Αυτοί οι ασθενείς πρέπει να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά πριν την μεταμόσχευση.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά υπάρχουν κάποια ειδικά κριτήρια παραπομπής και ένταξης στη λίστα αναμονής και μεταμόσχευσης με βάση την υποκείμενη νόσο;

Κριαράς Ιωάννης:  Βεβαίως. Στη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, που αποτελεί τη συχνότερη αιτία μεταμόσχευσης πνεύμονος (35,8% + 7,1%) η παραπομπή πρέπει να γίνεται για ασθενείς που συνεχίζουν να επιδεινώνονται παρά την βελτιστοποίηση της θεραπείας. Η Εισαγωγή στο νοσοκομείο λόγω οξείας παρόξυνσης με υπερκαπνία, συνεπάγεται κακή πρόγνωση με διετή επιβίωση 49%. Αρκετές από τις εκτιμούμενες παραμέτρους ενσωματώνονται στον δείκτη BODE (BMI/Body mass index/Δείκτης μάζας σώματος, Obstruction/Απόφραξη, Dyspnoea/Δύσπνοια, Exercise Capacity/Ικανότητα Άσκησης). Οι επιμέρους δείκτες που χρησιμοποιούνται είναι για το σωματικό βάρος ο BMI, για την απόφραξη ο FEV1/Forced expiratory volume in the first second/Αναγκαστικός εκπνευστικός όγκος στο πρώτο δευτερόλεπτο, για τη δύσπνοια η τροποποιημένη κλίμακα δύσπνοιας του MMRC (Modified Medical Research Council/Τροποποιημένο Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας) και για την ανοχή στην κόπωση ο 6-MWD/6-minute walking distance/6 λεπτά με τα πόδια. Τα επίσημα κριτήρια παραπομπής επιβάλουν ο δείκτης BODE  να είναι μεγαλύτερος από 5. Τα επίσημα κριτήρια μεταμόσχευσης επιβάλλουν ο δείκτης BODE να είναι μεγαλύτερος από 7, να υπάρχει οξεία παρόξυνση με οξεία άνοδο του PaCO2/Partial pressure of carbon dioxide/Μερική πίεση διοξειδίου του άνθρακα>50mmHg, να υπάρχει Πνευμονική Υπέρταση ή Πνευμονική Καρδία ή και τα δύο, παρά την χρήση Ο2 και η FEV1 να είναι μικρότερη από 20% με ή DLCO/diffusing capacity of the lungs for carbon monoxide/ικανότητα διάχυσης των πνευμόνων για μονοξείδιο του άνθρακα μικρότερη του 20% ή ομοιογενής κατανομή Εμφυσήματος.

-Στην κυστική ίνωση και στις βρογχεκτασίες που αποτελούν την 3η αιτία για μεταμόσχευση πνεύμονος (15,9% + 2,7%), η ύπαρξη πολυανθεκτικών μικροβίων δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη για μεταμόσχευση, με εξαίρεση την Burkholderia cepacia ειδικά ο υπότυπος genomovar III. Απαιτείται περιοδική παρακολούθηση ευαισθησίας των μικροβίων.

Σε κυστική ίνωση η μεταμόσχευση πνεύμονος σε ασθενείς με ελεγχόμενη πυλαία υπέρταση και διατηρημένη ηπατική λειτουργία, γίνεται με επιτυχία. Σε ασθενείς με άλλου είδους βρογχιεκτασίες, με βαθμό ηπατικής ανεπάρκειας μεγαλύτερης του 24, υπάρχει ανάγκη για ταυτόχρονη μεταμόσχευση ήπατος. Για τους ασθενείς με μηχανική αναπνοή  δεν υπάρχει σαφής συμφωνία στο θέμα της μεταμόσχευσης πνεύμονος ασθενούς με Κυστική Ίνωση που βρίσκεται σε μηχανική αναπνοή. Η μεταμόσχευση ήπατος πρέπει να τίθεται όταν ο ασθενής έχει εκτιμηθεί και τεθεί στη λίστα πριν την διασωλήνωση, έχει ενημερωθεί ότι η επιβάρυνση της κλινικής κατάστασης μετά τη διασωλήνωση ενδέχεται να αποκλείσει την μεταμόσχευση πνεύμονος, δεν υπάρχει σημαντική δυσλειτουργία άλλου οργάνου και συμφωνεί να προχωρήσει στη διασωλήνωση. Στην Κυστική Ίνωση δεν υπάρχει προγνωστικό μοντέλο σχετικά με την επιβίωση. Τα επίσημα κριτήρια της Κυστικής Ίνωσης είναι όταν η FEV1 < 30% ή ταχεία έκπτωση του FEV1, ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα θηλυκού γένους, παρόξυνση που χρίζει εισαγωγής στην Μονάδας Εντατικής Θεραπείας, πνευμοθώρακας που δε θεραπεύεται ή υποτροπιάζει και αιμόπτυση που υποτροπιάζει και δεν ελέγχεται με εμβολισμό. Τα κριτήρια μεταμόσχευσης είναι ασθενής με αναπνευστική ανεπάρκεια εξαρτημένος από Ο2, η υπερκαπνία και η πνευμονική υπέρταση.

–Η ομάδα με τη μεγαλύτερη θνητότητα στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση πνεύμονος είναι οι ασθενείς με Ιδιοπαθή Πνευμονική Ίνωση που αποτελεί την 2η αιτία μεταμόσχευσης πνεύμονος (20,8%). Στους ασθενείς με Ιδιοπαθή Πνευμονική Ίνωση μεγάλη σημασία έχει η ακριβής διάκριση της Ιδιοπαθούς Πνευμονικής Ίνωσης από άλλες μορφές διάμεσης ίνωσης που έχουν πολύ καλύτερη πρόγνωση και η πρώιμη παραπομπή (μέση επιβίωση από τη διάγνωση 2.5-3.5 έτη). Κι εδώ πρέπει να προσδιοριστούν οι παράμετροι πρόβλεψης προσδόκιμου επιβίωσης (FVC, DLCO, 6-MWD και το σκορ ίνωσης). Οι υφιστάμενες θεραπείες της Ιδιοπαθούς Πνευμονικής Ίνωσης παρέχουν λίγο ή κανένα αποτέλεσμα και ως εκ τούτου η αναμονή για ανταπόκριση στην όποια θεραπεία, δεν πρέπει να καθυστερεί την παραπομπή του ασθενούς. Τα κριτήρια παραπομπής στην Ιδιοπαθή Πνευμονική Ίνωση είναι η ακτινολογική ή ιστολογική διάγνωση, ανεξάρτητα από την τιμή της FVC/Forced vital capacity/Αναγκαστική ζωτική ικανότητα, η ιστολογική διάγνωση NSIP/Nonspecific interstitial pneumonia/Μη ειδική διάμεση πνευμονία με ίνωση, ενώ τα κριτήρια μεταμόσχευσης είναι η ακτινολογική ή ιστολογική διάγνωση UIP/Usual interstitial pneumonia/Συνήθης διάμεση πνευμονία και οποιοδήποτε από τα παρακάτω (DLCO <39% της προβλεπόμενης, μείωση της FVC περισσότερο από 10% στο διάστημα των 6 τελευταίων μηνών παρακολούθησης, πτώση της οξυμετρίας κάτω από  88% κατά την διενέργεια της 6-MWD και η HRCT/High-resolution computed tomography/Υψηλής ανάλυσης αξονική τομογραφία με ύπαρξη μελικηρύθρας (σκορ ίνωσης μεγαλύτερο από 2). Επίσης, κριτήριο μεταμόσχευσης είναι η ιστολογική διάγνωση της Ιδιοπαθούς Πνευμονικής ίνωσης NSIP, η DLCO μικρότερη από 35% της προβλεπόμενης, η μείωση περισσότερο από 10% της FVC ή περισσότερο από15% της DLCO στο διάστημα των 6 τελευταίων μηνών παρακολούθησης.

-Η Πνευμονική Ίνωση από νοσήματα του Συνδετικού Ιστού αποτελεί το 0,8% του συνόλου των μεταμοσχεύσεων πνεύμονος. Η Πνευμονική ίνωση με χαρακτήρα που μοιάζει με την Ιδιοπαθή είναι συχνή στο Σκληρόδερμα, τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα και μεικτές καταστάσεις. Μπορεί να συνοδεύεται ή όχι από πνευμονική υπέρταση. Σε γενικές γραμμές, η παραπομπή συστήνεται όταν δεν υπάρχουν συστηματικές εκδηλώσεις, ενώ ύπαρξη ενεργού αγγειίτιδας πρέπει να την αποκλείει. Όμως, τα διαθέσιμα στοιχεία δεν είναι αρκετά για την διατύπωση ειδικών κατευθυντήριων οδηγιών για την CVD/Cardiovascular disease/Καρδιοαγγειακή νόσο. Αρνητικοί προγνωστικοί δείκτες για την επιβίωση είναι η ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών και η FVC μικρότερη από 70-80% της προβλεπόμενης κατά την διάγνωση και στα πρώτα 5 χρόνια από τη έναρξη της νόσου.

-Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση αποτελεί το 3,3% των μεταμοσχεύσεων πνευμόνων με μέση επιβίωση χωρίς θεραπεία τα 2.8 χρόνια. Η φαρμακευτική αγωγή τα τελευταία χρόνια έχει βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση. Η Δευτεροπαθής  Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση που συνδέεται με το σκληρόδερμα, φαίνεται να έχει χειρότερη πρόγνωση από την Ιδιοπαθή Πνευμονική Υπέρταση, ενώ αυτή που οφείλεται σε συγγενείς καρδιοπάθειες με shunt από δεξιά προς αριστερά φαίνεται να έχει πολύ καλύτερη. Πάντως τη χειρότερη πρόγνωση απ’ όλες τις μορφές Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης έχουν η Πνευμονική Φλεβοαποφρακτική Νόσος (PVOD-Pulmonary veno-occlusive disease) και η Πνευμονική Τριχοειδική Αιμαγγειομυομάτωση για την οποία δεν υπάρχει ειδική θεραπευτική αγωγή.  Τα Κριτήρια παραπομπής για μεταμόσχευση είναι η λειτουργική κλάση κατά την NYHA/New York Heart Association-Καρδιολογική Ένωση Νέας Υόρκης III ή IV, ανεξάρτητα από την έναρξη ή μη φαρμακευτικής θεραπείας, η ταχέως εξελισσόμενη νόσος. Τα κριτήρια μεταμόσχευσης είναι η εμμένουσα κλάση NYHA- ΙΙΙ ή ΙV παρά την μέγιστη φαρμακευτική υποστήριξη, η αποτυχία φαρμακευτικής θεραπείας, 6-MWD μικρότερο του 350 m, ο καρδιακός δείκτης CI/Cardiac Index μικρότερος των 2lt/min/m2 και η πίεση δεξιού κόλπου RAP/Right atrial pressure μεγαλύτερη του 15mm Hg.

-Η Σαρκοείδωση αντιπροσωπεύει το 2.6% των μεταμοσχεύσεων πνεύμονος και χαρακτηρίζεται από ποικίλη φυσική πορεία.  Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η καλύτερη χρονική στιγμή παραπομπής του ασθενούς. Πρέπει να συνεκτιμηθεί η πιθανότητα προσβολής και άλλων οργάνων, ο αποικισμός από πολυανθεκτικά στελέχη ή ασπέργιλλο που συμβαίνει πολύ συχνά στην ομάδα αυτή. Τα κριτήρια παραπομπής είναι η λειτουργική κλάση κατά NYHA III ή IV  και τα κριτήρια μεταμόσχευσης είναι η λειτουργική κλάση κατά NYHA III ή IV με οτιδήποτε από τα παρακάτω με υποξυγοναιμία σε συνθήκες ηρεμίας, με πνευμονική υπέρταση και πίεση δεξιού κόλπου RAP μεγαλύτερη από 15mm Hg.

-Η Λεμφαγγειολυομυομάτωση αντιπροσωπεύει το 1% των μεταμοσχεύσεων πνεύμονος. Το προσδόκιμο επιβίωσης από την στιγμή της έναρξης των  συμπτωμάτων της νόσου είναι περίπου 10 χρόνια, ενώ για ασθενείς που λαμβάνουν προγεστερόνη ή βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, η εξέλιξη είναι βραδύτερη. Παράγοντες που συνδέονται με χειρότερη πρόγνωση είναι  η μείωση της σχέσης FEV1/FEV, η αύξηση της TLC/total lung capacity/συνολική χωρητικότητα των πνευμόνων και η ανεύρεση στο ιστολογικό παρασκεύασμα της βιοψίας πνεύμονα, κυρίως, των κυστικών αλλοιώσεων και λιγότερο της υπερπλασίας του λείου μυϊκού ιστού. Τα κριτήρια παραπομπής είναι η λειτουργική κλάση κατά NYHA III ή IV και τα κριτήρια μεταμόσχευσης είναι η σοβαρή μείωση των αναπνευστικών λειτουργικών δοκιμασιών και της ανοχής στην κόπωση και η υποξυγοναιμία στην ηρεμία.

-Τέλος στην Πνευμονική Ιστιοκύττωση, που αντιπροσωπεύει το 0.2% του συνόλου των μεταμοσχεύσεων πνεύμονος και συχνά, συνοδεύεται από δευτεροπαθή πνευμονική υπέρταση, η μέση επιβίωση είναι 13 χρόνια. Παράγοντες που σχετίζονται με φτωχότερη πρόγνωση είναι η ηλικία κατά τη διάγνωση, ο βαθμός μείωσης της FEV1, η μείωση της FEV1/FVC, η αύξηση της RV και της RV/TLC, η μείωση της DLCO και η αύξηση της πνευμονικής πίεσης. Τα κριτήρια παραπομπής είναι η λειτουργική κλάση κατά NYHA III ή IV και τα κριτήρια μεταμόσχευσης είναι η σοβαρή μείωση των αναπνευστικών λειτουργικών δοκιμασιών και της ανοχής στην κόπωση και η υποξυγοναιμία στην ηρεμία.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά ποια είναι η Ελληνική Πραγματικότητα για τις μεταμοσχεύσεις πνευμόνων;

Κριαράς Ιωάννης:  Με την ίδρυση του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, το 1992, η πολιτεία ανέθεσε στο Κέντρο την ευθύνη των μεταμοσχεύσεων για τα θωρακικά όργανα, καρδιά και πνεύμονες. Την ευθύνη της εποπτείας και ελέγχου έχει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που έχει το χαμηλότερο ποσοστό μεταμοσχεύσεων, την ώρα που οι ανάγκες στη χώρας μας είναι, απολύτως, συγκρίσιμες με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι ότι ενώ στη χώρα υπάρχει χαμηλό ποσοστό δωρητών οργάνων, την ίδια ώρα η Ελλάδα είμαστε αναλογικά η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα θωρακικών οργάνων. Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα, με συγκριτικά στοιχεία που προκύπτουν από τις λίστες του ΕΟΜ ότι την τελευταία δεκαετία το 50% των οργάνων καρδιάς εξήχθησαν στην Ευρώπη, ενώ σημαντικός αριθμός δεν αξιοποιήθηκαν. Αντιστοίχως, για πολλά χρόνια, όπως, προκύπτει από στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, μεταμοσχεύσεις πνευμόνων δε γινόντουσαν, με αποτέλεσμα σημαντικός αριθμός μοσχευμάτων να φεύγουν στο εξωτερικό και να μην μπορούν να γίνουν μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα. Η Ελλάδα αν και είναι ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων, σήμερα, υστερεί. Το θέμα αυτό έχει σημαντική κοινωνική, ανθρωπιστική, νομική, αλλά και οικονομική διάσταση.

Τα αίτια για τη μη πρόοδο στον τομέα των μεταμοσχεύσεων είναι πολλά και συνοψίζονται:

1. Ανεπάρκεια της πολιτείας μέχρι σήμερα στην επεξεργασία ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου και στην επίβλεψη της εφαρμογής του. Οι εμπλεκόμενοι φορείς, ΕΟΜ και μεταμοσχευτικά κέντρα, σε άλλοτε άλλο βαθμό, λειτούργησαν κάτω από τα επίπεδα των υποχρεώσεών τους, χωρίς έλεγχο.
2. Χαμηλή ευαισθητοποίηση της ιατρικής κοινότητας στην ανάδειξη των αναγκών, στην ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων και της κοινωνίας. Η ανταπόκριση των ιατρών ΜΕΘ στην ανάδειξη δοτών εμφανίζει τεράστιες αποκλίσεις, δυσανάλογες με τον αριθμό των διακινηθέντων ασθενών, αλλά και αυτών που κατέληξαν ανά ΜΕΘ.
3. Χαμηλό ποσοστό δοτών. Σήμερα, κατέχουμε τη χαμηλότερη θέση στην Ευρώπη με 6 δότες/εκατομμύριου όταν η πρώτη Ισπανία έχει 34 και ο μέσος Ευρωπαϊκός όρος είναι 18.
4. Χαμηλό ποσοστό ένταξης των ασθενών σε προμεταμοσχευτική λίστα. Ενώ, έχουμε το μικρότερο ποσοστό δοτών είμαστε αναλογικά η μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα μοσχευμάτων. Αφορά, ιδιαίτερα, την καρδιά και πνεύμονες και λιγότερο το ήπαρ. Την τελευταία δεκαετία το 50% των οργάνων καρδιάς και πνεύμονα κατέληγαν στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικά το 2005  προέκυψαν 16 μοσχεύματα καρδιάς και 10 μοσχεύματα πνευμόνων από τα οποία αντίστοιχα τα 8 και οι 9 διπλοί πνεύμονες (18 μοσχεύματα), εξήχθησαν. Τα όργανα αυτά μπορούσε να τα αξιοποιήσει μόνο το Ωνάσειο αφού είχε αποκλειστικότητα στο είδος αυτό των μεταμοσχεύσεων.
5. Στην Ελλάδα, επίσης, παρατηρείται το χαμηλότερο ποσοστό αξιοποίησης των δυνητικών δοτών. Οι  λόγοι είναι, κυρίως, η κακή συντήρηση των οργάνων των δυνητικών δοτών, η καθυστερημένη ανάδειξή τους, αλλά και η υπερεπιλογή τους.

Δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού και μεταμοσχεύσεις σε χώρες της Ευρώπης, το 2007

*Δυσανάλογα μικρό ποσοστό αξιοποίησης των δοτών για τα συγκεκριμένα όργανα

6. Νοσοκομεία  που κατέχουν μονοπωλιακή θέση στη  χώρα, όπου η μεταμοσχευτική δραστηριότητα είχε προσαρμοστεί στις ιδιαιτέρες δυνατότες και σκοπιμότητες. Κατά κανόνα τα μεταμοσχευτικά νοσοκομεία επιτελούν μεταμόσχευση ενός οργάνου με αποτέλεσμα σε εθνικό επίπεδο το αντικείμενο να πολυδιασπάται και να έχει σαφώς μεγαλύτερο κόστος, αφού μια σειρά υποδομών, αλλά και στελέχωσης είναι απαραίτητα σε κάθε κέντρο ξεχωριστά ενώ μπορεί να είναι κοινά.
7. Ανάπτυξη κυκλωμάτων που πιθανόν πριμοδοτούσαν τη μετάβαση των ασθενών σε κέντρα του εξωτερικού.
8. Τιμολογιακή πολιτική των ασφαλιστικών ταμείων. Πληρώνουν αδρά το κόστος στο εξωτερικό, αλλά στην Ελλάδα αποδίδουν ελάχιστο τίμημα.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά το κόστος για τις μεταμοσχεύσεις πνευμόνων είναι μεγάλο;

Κριαράς Ιωάννης:  Είναι βασική προϋπόθεση η αποτίμηση στην χώρα μας, του πραγματικού κόστους των μεταμοσχεύσεων. Βάση μπορεί να αποτελέσει ο μέσος Ευρωπαϊκός όρος για το κάθε όργανο, μειωμένος κατά 10-20%. Η μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων είναι οικονομικά συμφέρουσα. Ένας ασθενής με ανεπάρκεια ζωτικού οργάνου, απαιτεί πολλαπλές και παρατεταμένες νοσηλείες στο νοσοκομείο και την εφαρμογή πανάκριβων και μη αποτελεσματικών θεραπειών. Σε διαφορετικό βαθμό αφορά όλα τα  όργανα με χαρακτηριστικότερη και πιο μελετημένη περίπτωση αυτή του νεφρού. Για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση 3 φορές την εβδομάδα, το κόστος στην δεκαετία είναι διπλάσιο από το κόστος αυτών που μεταμοσχεύονται. Στην Αγγλία, η διαφορά του κόστους αυτού στη δεκαετία ανά ασθενή, ανέρχεται σε περίπου 250.000 λίρες. Αν πολλαπλασιάσει κάποιος, το ποσό αυτό με τον αριθμό των ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση στην χώρα μας που υπερβαίνουν τις 10.000, ενώ αυτοί που περιμένουν στη λίστα είναι πάνω από 1000, αντιλαμβάνεται κάποιος το μέγεθος του προβλήματος. Ανάλογη είναι η κατάσταση που επικρατεί στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Στη χώρα μας ένας σημαντικός αριθμός υποστηρίζεται με μηχανική καρδιά που με τις υπερτιμολογήσεις έφτανε στα 200.000 ευρώ, ενώ πολλοί ασθενείς φέρουν μόνιμο εμφυτεύσιμο απινιδωτή με κόστος που υπερβαίνει τις 30.000 ευρώ.  Επίσης, ασθενείς με αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω πνευμονικής υπέρτασης ή πνευμονικού εμφυσήματος από έλλειψη α1 αντιθρυψίνης σε υποκατάσταση,  το ετήσιο κόστος φαρμακευτικής θεραπείας, χωρίς τα κόστη νοσηλείας και εξετάσεων, υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ.

Αποτίμηση μεταμόσχευσης οργάνου σε διάφορες χώρες

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά υπάρχουν μεταμοσχευτικά κέντρα στην Ελλάδα;

Κριαράς Ιωάννης: Μεταμοσχευτικά κέντρα της χώρας θεωρούνται στην Αθήνα το Λαϊκό, το Ωνάσειο και ο Ευαγγελισμός. Στη Θεσσαλονίκη το Ιπποκράτειο και στην Πάτρα το Ρίο, αλλά υπολειτουργούν.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά, ποια είναι η πρότασή σας για τη δημιουργία ενός μεταμοσχευτικού κέντρου;

Κριαράς Ιωάννης: Σε παγκόσμιο επίπεδο η τάση είναι να δημιουργούνται μεταμοσχευτικά κέντρα που διενεργούν μεταμοσχεύσεις περισσότερων ή και όλων των οργάνων. Βασικός λόγος είναι ότι το επιστημονικό δυναμικό είναι πιο εξοικειωμένο, έμπειρο και προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες απαιτήσεις και τα δεδομένα των ασθενών αυτών που βρίσκονται σε καταστολή της άμυνας του οργανισμού. Τα νοσοκομεία αυτά πρέπει να έχουν όλες τις ειδικότητες, σύγχρονες υποδομές και εξοπλισμό. Η άλλη διάσταση που κατευθύνει στη δημιουργία πολυδύναμων μεταμοσχευτικών κέντρων, έχει να κάνει με το κόστος των παρεχόμενων πράξεων. Μεγάλο μέρος της στελέχωσης, αλλά και των υποδομών είναι κοινό με αποτέλεσμα να μειώνεται το κόστος. Ένα τρίτο κριτήριο είναι χωροταξικό και έχει να κάνει με την καλύτερη και πιο ομοιογενή κάλυψη της χώρας. Υπό τις παρούσες συνθήκες το ζητούμενο θα ήταν αφενός να σπάσει το μονοπώλιο όπου αυτό υπάρχει και αφετέρου να συγκεντρωθούν προοδευτικά οι υπηρεσίες αυτές σε ένα σύγχρονο νοσοκομείο στην Αθήνα και σε ένα δεύτερο για όλα τα όργανα στη Θεσσαλονίκη, όταν ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων ανέβει σημαντικά.

Ένα νοσοκομείο που εκπληρώνει αυτές  τις προϋποθέσεις θα πρέπει να διαθέτει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

• Σύγχρονες και λειτουργικές κτηριακές εγκαταστάσεις.
• Σύγχρονο και πλήρη τεχνολογικό εξοπλισμό.
• Να στελεχώνεται από όλες τις απαραίτητες ιατρικές ειδικότητες.
• Χωροταξικά να είναι σε κεντρικό σημείο σε σχέση με την νοσοκομειακή υποδομή της πρωτεύουσας.
• Να είναι δεδομένη η βούληση της διοίκησης του νοσοκομείου να συνεισφέρει στην υποστήριξη των υγειονομικών αναγκών της χώρας, ειδικά, σε ένα αντικείμενο με ιδιαίτερη βαρύτητα, όπως αυτό των μεταμοσχεύσεων.
• Να υπάρχει δυνατότητα στελέχωσης με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό και η μετεκπαίδευση υπάρχοντος στελεχιακού δυναμικού στο αντικείμενο αυτό.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά πιστεύετε ότι είναι υλοποιήσιμες οι προτάσεις σας αυτές για τη δημιουργία μεταμοσχευτικού κέντρου στην Ελλάδα;

Κριαράς Ιωάννης: Εάν υπάρξει πολιτική βούληση, το πρόγραμμα είναι υλοποιήσιμο και θα επιφέρει σαφή βελτίωση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας που σχετίζονται με την υποστήριξη των ασθενών με ανεπάρκεια οργάνου τελικού σταδίου. Επίσης, θα είναι σημαντική η συμβολή στην αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας της χώρας αλλά και του κύρους της, διότι θα σταματήσει η φυγή των ασθενών στο εξωτερικό.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά ποια είναι η γνώμη σας για το νέο νομοσχέδιο μεταμοσχεύσεων;

Κριαράς Ιωάννης: Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, γινόμαστε όλοι δωρητές οργάνων, εκτός αν δηλώσουμε ξεκάθαρα την αντίθεσή μας. Αυτό το νομοσχέδιο φαίνεται να είναι ένα βήμα προς τα μπρος. Το να υπάρχουν, από την μια μέρα στην άλλη, πολλά περισσότερα διαθέσιμα όργανα προς μεταμόσχευση, μόνο, θετικές συνέπειες μπορεί να έχει στην ανθρωπότητα.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις για το νέο νομοσχέδιο;

Μερικοί εναντιώθηκαν στο νομοσχέδιο παραθέτοντας έντονους προβληματισμούς.

Ο κυριότερος προβληματισμός αφορά την εφαρμογή του μέτρου. Ισχυρίζονται ότι  “το νέο προσχέδιο αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να γίνονται κατά περίπτωση μεταμοσχεύσεις και από ιδιωτικά νοσοκομεία” κι έτσι αυξάνεται το ενδεχόμενο εμπορίας οργάνων ή της να παράκαμψης της λίστας αναμονής.

Ο δεύτερος προβληματισμός που έχουν κάποιοι αφορά στην προσωπική διάσταση του καθενός, ότι, δηλαδή, ο νεκρός δε θα έχει κανένα δικαίωμα αυτοδιάθεσης του σώματος του και ότι αυτό θα γίνεται κτήμα του κράτους.

Και αναρωτιέται κανείς γιατί αυτοί οι προβληματισμοί; Οι λόγοι είναι φανεροί. Μέχρι τώρα καλύπταμε την ανθρώπινη αδιαφορία μας πίσω από φθηνές δικαιολογίες. Υπήρχε ένα πρόσχημα ν’ αδιαφορούμε. Ρίχναμε το φταίξιμο στην πολιτεία, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στο άθλιο το σύστημα υγείας. Όσοι με δική τους πρωτοβουλία γινόντουσαν δωρητές οργάνων, ήταν οι καλοί, οι ενημερωμένοι, οι πρωτοπόροι. Οι υπόλοιποι, απλώς, αδιαφορούσαν, αλλά η αδιαφορία δεν είναι και έγκλημα. Τώρα το δίλλημα είναι μεγάλο. Πώς κάποιος μπορεί να παραδεχτεί ότι είναι αδιάφορος και απάνθρωπος και μάλιστα να το δηλώσει και εγγράφως. Πώς να δηλώσει ότι ο εγωισμός και η λατρεία του πτώματός του μετά θάνατο τον οδηγούν στην απόφαση μετά θάνατο να σαπίσει στο χώμα ή να γίνει στάχτη που θα χυθεί στα κύματα. Ομολογουμένως η επωνυμία της απανθρωπιάς κοστίζει. Πρέπει, όμως, να μπουν δικλίδες ασφαλείας.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά πολλοί κατηγόρησαν ότι θα γίνεται εμπόριο ανθρώπινων οργάνων για να εξασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας του δημόσιου συστήματος. Τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;

Κριαράς Ιωάννης: Είναι σαφές βέβαια ότι όλη αυτή η διαδικασία της διάθεσης οργάνων δεν έχει καμία σχέση με αγορά και πώληση οργάνων και βασίζεται ουσιαστικά σε κριτήρια. Τα όργανα που πρόκειται να ληφθούν, αναγκαστικά είναι από ένα μικρό αριθμό υγιών ατόμων, που η αιτία θανάτου τους είναι, κυρίως, ατυχήματα και στα οποία έχει επέλθει εγκεφαλικός θάνατος. Οι τραυματίες αυτοί βρίσκονται, συνήθως, σε μονάδες εντατικής θεραπείας, οι οποίες εκ των πραγμάτων δεν έχουν σχέση με τις χειρουργικές μονάδες μεταμοσχεύσεων, αλλά συνδέονται μόνο με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων μέσω και του οποίου και διακινούνται τα μοσχεύματα. Η έννοια του Πτωματικού δότη σημαίνει πως πρόκειται για άτομο με διαγνωσμένο εγκεφαλικό θάνατο, που βρίσκεται υπό μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και άμεση παρακολούθηση και υποστήριξη της αιμοδυναμικής και μεταβολικής τους κατάστασης, μέχρις ότου ληφθεί η απόφαση για την αφαίρεση των οργάνων. Από κει και πέρα η κατανομή των μοσχευμάτων στους υποψήφιους λήπτες του Εθνικού Μητρώου διενεργείται αναλόγως με το όργανο που μεταμοσχεύεται και βάσει κριτηρίων, όπως η ομάδα αίματος, η ιστοσυμβατότητα, το ιατρικώς πιστοποιούμενο επείγον της επέμβασης, ο χρόνος αναμονής, η ηλικία, το σωματικό βάρος και η εγγύτητα του τόπου λήψης του μοσχεύματος προς τον τόπο μεταμόσχευσης. Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων είναι αυτός που διαθέτει για τα επείγοντα περιστατικά ειδικό κατάλογο υποψηφίων ληπτών οι οποίοι έχουν προτεραιότητα στη λήψη μοσχεύματος. Εδώ, πρέπει να τονιστεί πως δυστυχώς από ανεπάρκειες του συστήματος πολλά μοσχεύματα δεν λαμβάνονται και με το σημερινό καθεστώς από ελλείψεις οργάνωσης, ιατρικού δυναμικού και κακού συντονισμού των εμπλεκομένων. Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανείς πόσο αβάσιμη και αστήρικτη είναι η φοβία και η υποψία ότι θα πεθάνουν κάποιον για να δώσουν τα όργανα του σε κάποιον που θα πληρώσει να τα πάρει.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά ποιο θεωρείτε, ότι είναι το κυριότερο πρόβλημα με τη δωρεά οργάνων σήμερα;

Κριαράς Ιωάννης: Σήμερα, το πρόβλημα με τη δωρεά οργάνων είναι ότι υπάρχει πλεονάζουσα ζήτηση, γιατί αυτοί που ζητάνε όργανα, σε σχέση με αυτούς που προσφέρουν όργανα είναι πολλοί περισσότεροι. Και αυτό συμβαίνει, γιατί οι περισσότεροι δεν είμαστε δηλωμένοι ως δωρητές οργάνων, από αδιαφορία, από αμέλεια αν και πραγματικά θα το επιθυμούσαμε. Όσον αφορά αυτούς που αντιτίθενται στην ιδέα της δωρεάς οργάνων, προφανώς είναι γιατί δεν κατανόησαν το νομοσχέδιο. Ας πάνε λοιπόν να δηλώσουν εξαίρεση και να παραδεχτούν ότι είναι απάνθρωποι. Έτσι κι αλλιώς αυτό σήμερα δεν είναι κατακριτέο. Το ενδεχόμενο εμπορίας ή το ενδεχόμενο να πληρώσει κάποιος για να παρακάμψει την λίστα αναμονής, ακούγεται αστείος ισχυρισμός. Όλοι γνωρίζουμε ότι αυτά τα φαινόμενα  “μαύρης αγοράς”, γίνονται όταν υπάρχει έλλειψη μοσχευμάτων…

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά τι έχετε να πείτε για την παράνομη διακίνηση οργάνων για μεταμόσχευση;

Κριαράς Ιωάννης: Οι ασθενείς που χρειάζονται μεταμοσχεύσεις οργάνων για να επιβιώσουν, αναζητούν τα όργανα αυτά πολλές φορές με «όχι συμβατικούς τρόπους». Και είναι γνωστό, ότι δεν είναι λίγοι αυτοί που είναι πρόθυμοι να δωρίσουν τα όργανά τους για κάποιο οικονομικό αντάλλαγμα. Αυτό είναι πιο συχνό στις αναπτυσσόμενες χώρες που τα ποσοστά φτώχιας είναι υψηλά.

Οι ανήθικες πρακτικές που σχετίζονται με τις μεταμοσχεύσεις οργάνων είναι:

-Οι αθέμιτες πωλήσεις οργάνων, με τη διακίνηση οργάνων

-Η εμπορευματοποίηση των μεταμοσχεύσεων, με τη διακίνηση των μοσχευμάτων σα να είναι εμπορεύματα

-Ο μεταμοσχευτικός τουρισμός, όταν μοσχεύματα από μία χώρα δίνονται σε ασθενείς εκτός αυτής, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η ικανότητα μιας χώρας να καλύπτει της ανάγκες των ασθενών που κατοικούν σε αυτή τη χώρα

Η Διακήρυξη της Κωνσταντινούπολης, διατύπωσε τις εξής συστάσεις, για την εξάλειψη της διακίνησης οργάνων:

-Να εφαρμοστούν προγράμματα για την πρόληψη της ανεπάρκειας οργάνων σε κάθε χώρα

-Να καλύπτονται οι εγχώριες ανάγκες σε μοσχεύματα από δωρητές που κατοικούν εντός των συνόρων της χώρας αυτής

-Να βρεθούν τρόποι μεγιστοποίησης του αριθμού των μετά θάνατον δωρεών οργάνων

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά ποια είναι η θέση της Εκκλησίας για τις μεταμοσχεύσεις;

Κριαράς Ιωάννης: Η Εκκλησία αγκαλιάζει τις μεταμοσχεύσεις, όπως και κάθε τι που σχετίζεται με την υγεία του ανθρώπου και την πάλη με το θάνατο. Άλλωστε γνωρίζει ότι στη χώρα μας τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου είναι πολύ αυστηρά και τηρούνται επακριβώς σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα. Είναι γνωστό ότι η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου τίθεται από τρεις γιατρούς ειδικούς και έμπειρους σ’ αυτό το θέμα, οι οποίοι δεν ανήκουν σε καμιά μεταμοσχευτική ομάδα και οι οποίοι είναι: α) Ο θεράπων ιατρός (εντατικολόγος) του «ασθενούς», β) ένας νευρολόγος ή νευροχειρουργός και γ) ένας αναισθησιολόγος.

Ερώτηση: Κύριε Κριαρά είσαστε αισιόδοξος για την πορεία των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα;

Κριαράς Ιωάννης: Αισιοδοξώ. Πολλοί θα είναι αυτοί που θα αυξήσουν την προσφορά κι έτσι θα σωθούν πολλές ζωές. Σκεφτείτε πόσο τραγικό είναι καθημερινά να πεθαίνουν άνθρωποι που είναι θετικοί στην ιδέα της δωρεάς οργάνων και τα όργανά τους να σαπίζουν στο χώμα, ενώ την ίδια στιγμή, πεθαίνουν άνθρωποι που θα μπορούσαν να σωθούν από κάποιο μόσχευμα, ελπίζοντας μέχρι και την τελευταία στιγμή. Απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας εδώ και τώρα. Ναι, στην απόλυτη προστασία της ζωής της τιμής και της ελευθερίας  σε ζωντανούς ανθρώπους, ναι στην δωρεά οργάνων μετά το θάνατο. Το θεωρώ ηθική υποχρέωση ενός ανθρώπου να γίνει δωρητής οργάνων, ξεπερνώντας τις θρησκευτικές προσκολλήσεις και βέβαια για όλους μας θα ήθελα να πιστέψω πως δεν τίθεται θέμα πεποιθήσεων, όταν πρόκειται να σώσουμε τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου. Ενώ η Ελλάδα ήταν ουραγός μεταμοσχεύσεων στην Ευρώπη, το τελευταίο διάστημα έγιναν σημαντικά βήματα οπισθοδρόμησης και τώρα δε λειτουργεί το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων πνευμόνων στην Ελλάδα, αλλά οι Έλληνες ασθενείς παραπέμπονται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Η αντίληψη ότι οι μεταμοσχεύσεις έχουν μεγαλύτερο κόστος δεν είναι σωστή. Οι ασθενείς με τελική ανεπάρκεια κάποιου οργάνου, στη φάση της χρόνιας εξέλιξης του προβλήματος τους απαιτούν πολλαπλές και παρατεταμένες νοσηλείες και εφαρμογή πανάκριβων θεραπειών που ούτως ή άλλως δεν δίνουν λύση. Δύο ρυθμίσεις που κινούνται στη σωστή κατεύθυνση είναι να χαρακτηριζόμαστε όλοι a priori δυνητικοί δότες, εκτός αν δηλώσουμε το αντίθετο και να σπάσει το μονοπώλιο των μεταμοσχευτικών κέντρων που προσάρμοζαν την δραστηριότητά τους στις δικές τους δυνατότητες και σκοπιμότητες.

Ας σταθούμε αρωγοί! “Γιατί η ευτυχία ή η δυστυχία του ανθρώπου δεν εξαρτάται από την περιουσία ή το χρυσό που διαθέτει. Η ευτυχία ή η δυστυχία του βρίσκονται στην ψυχή του.”

Η Emedi ευχαριστεί τον κύριο Κριαρά Ιωάννη για την πολύτιμη και πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη

Δρ Ιωάννης Κριαράς, 

Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD

Διαβάστε, περισσότερα για τον Γιάννη Κριαρά 

Υψηλής Ποιότητας Συμπλήρωμα Διατροφής για την Υγεία Πνευμόνων

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε το Υψηλής Ποιότητας Συμπλήρωμα Διατροφής για την Υγεία Πνευμόνων

Τα καλύτερα βιολογικά συμπληρώματα διατροφής για τις πνευμονολογικές παθήσεις

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τις πνευμονολογικές παθήσεις

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα  για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης, 

Σχέση κόστους και αποτελεσματικότητας της μεταμόσχευσης οργάνων

Προμεταμοσχευτικός έλεγχος για μεταμόσχευση νεφρού

Κατασκευή οργάνων από κύτταρα για μεταμόσχευση

Λεμφοϋπερπλαστικές διαταραχές μετά από μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων

Πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση

Σαρκοείδωση

Ρευματοειδής πνευμονοκονίαση

Πνευμονική καρδία

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

www.emedi.gr