Η διαφορετικότητα της Κρήτης κάνει την διαφορά
Η Κρήτη είναι ευνοημένη από τη φύση
Η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το 5ο μεγαλύτερο στη Μεσόγειο. Πρωτεύουσα καθώς και μεγαλύτερη πόλη της είναι το Ηράκλειο.
Αποτελεί τμήμα της περιφερειακής διοίκησης της Ελλάδας και χωρίζεται σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες: Ηρακλείου, Χανίων, Λασιθίου και Ρεθύμνης. Η έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης είναι στο Ηράκλειο, όπως επίσης στο Ηράκλειο είναι και η έδρα της Περιφέρειας Κρήτης.
Ως προς την εκκλησία στην Κρήτη υπάρχει η ημιαυτόνομος Εκκλησία της Κρήτης, εξαρτώμενη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έδρα της Εκκλησίας της Κρήτης είναι το Ηράκλειο, ο Αρχιεπίσκοπος του οποίου είναι ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης.
Στην Κρήτη άκμασε, περίπου από το 3000 π.Χ.-1.400 π.Χ., ένας από τους πρώτους πολιτισμούς της Ευρώπης, ο Μινωικός με κυριότερα κέντρα του την Κνωσό, την Κυδωνία και τη Φαιστό.
Η Κρήτη ανήκει στη μεσογειακή κλιματολογική ζώνη που προσδίδει τον κύριο κλιματικό χαρακτήρα της, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως εύκρατος. Η ατμόσφαιρα μπορεί να είναι αρκετά υγρή, ανάλογα με την εγγύτητα στη θάλασσα. Ο χειμώνας είναι αρκετά ήπιος και υγρός, με αρκετές βροχοπτώσεις, ως επί το πλείστον, στα δυτικά τμήματα του νησιού. Η χιονόπτωση είναι σπάνια στις πεδινές εκτάσεις, αλλά αρκετά συχνή στις ορεινές.
Η γενετική διαφορετικότητα της πανίδας και της χλωρίδας της Κρήτης.
Από τον κρητικό αίγαγρο (κρι κρι), τον κρητικό αγριόγατο και την Κρητική μυγαλή, ως τα στενοενδημικά αρθρόποδα και τις νυχτερίδες της Κρήτης, η πανίδα της Κρήτης κρύβει πολλά μυστικά για την εξέλιξη των ειδών.
Στη Κρήτη δεν υπάρχουν ζώα επικίνδυνα για τον άνθρωπο, όπως αρκούδες, λύκοι, τσακάλια, αλλά και δηλητηριώδη φίδια, γιατί το νησί το καθάρισε ο Απόστολος Παύλος, που έμεινε για δύο χρόνια στο νησί, με τους εξορκισμούς του και τις ευλογίες του.
Κυριότερα θηλαστικά του νησιού αποτελούν ο ασβός, η νυφίτσα, η ζουρίδα (πετροκούναβο), ο σκαντζόχοιρος, οι μυγαλές, ο μυωξός, διάφορα είδη ποντικών και αρουραίων και πολλά είδη νυχτερίδας. Επίσης, τα νερά της Κρήτης φιλοξενούν μεγάλο αριθμό θαλάσσιων θηλαστικών, όπως φυσητήρες, φάλαινες, δελφίνια και φώκιες μοναχούς.
Οι ουρανοί της Κρήτης φιλοξενούν ένα μεγάλο αριθμό αρπακτικών πτηνών, με κυριότερα τους απειλούμενους γυπαετούς και τους χρυσαετούς. Επίσης, οι ακτές του νησιού αποτελούν σημαντικό καταφύγιο για θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta.
Εκτός από τα ζώα, υπάρχουν πολλά ενδημικά είδη φυτών, τα οποία απαντώνται σε πολύ λίγα μέρη.
Πολιτισμός Κρήτης
Στη Κρήτη ομιλείται η Κρητική διάλεκτος η οποία θεωρείται η μακροβιότερη ελληνική διάλεκτος. Υπάρχει μεγάλη παράδοση στη μαντινάδα που είναι ένα δεκαπεντασύλλαβο ποίημα με ομοιοκαταληξία.
Η Κρήτη, επίσης, είναι γνωστή για τη παραδοσιακή μουσική της, χαρακτηριστικά όργανα της οποίας είναι πρωτίστως η κρητική λύρα και το λαούτο και δευτερευόντως το βιολί, το μαντολίνο και η ασκομαντούρα. Μερικοί από τους γνωστότερους Κρητικούς μουσικούς είναι ο Νίκος Ξυλούρης, ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Κώστας Μουντάκης, ο Ψαραντώνης και ο Μανώλης Κονταρός.
Μεγάλη παράδοση υπάρχει και στο χορό με αρκετά διαφορετικά είδη τα οποία θεωρούνται συνέχεια αρχαίων χορών, όπως ο πυρρίχιος. Από τους πιο γνωστούς χορούς σήμερα είναι ο σιγανός, ο πεντοζάλης, ο χανιώτης, η σούστα και ο μαλεβιζιώτικος. Χαρακτηριστική επίσης είναι και η κρητική φορεσιά, που συνήθως φοριέται από τα παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα.
Κρητικά παραδοσιακά προϊόντα
Η κρητική διατροφή, σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας του νησιού, στηρίζεται σε τοπικές, αγνές και απλές πρώτες ύλες, όπως το παρθένο ελαιόλαδο, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα άγρια χόρτα, αλλά και κρέατα, ψάρια και θαλασσινά. Θα βρείτε, επίσης, εξαιρετικά τοπικά κρασιά, τοπικές μπίρες και αναψυκτικά.
Η διατροφή των κατοίκων βασίζεται στην πολύ μεγάλη ποικιλία και ισορροπία των προϊόντων: χόρτα και λαχανικά, όσπρια, κρεατικά, γαλακτοκομικά, φρούτα, μέλι.
Αναζητήστε το εξαιρετικό θυμαρίσιο μέλι, αλλά και τα αποξηραμένα βότανα για ροφήματα…
-Το φημισμένο ελαιόλαδο της Κρήτης
Η μεσογειακή δίαιτα είναι τρόπος ζωής που χαρίζει μακροζωία και καλή υγεία. Το ελαιόλαδο είναι το μεγαλύτερο μυστικό της κρητικής διατροφής και μακροζωίας. Δρα ευεργετικά σε μια σειρά ασθενειών, πχ. μειώνει τη χοληστερόλη, έχει αντιοξειδωτική δράση, προστατεύει από καρκίνους και βοηθά στη λειτουργία του ήπατος. Ιδανικό για διατροφή ανθρώπων πάσχοντες από διαβήτη.
Σε όλους τους νομούς της Κρήτης υπάρχουν απέραντοι ελαιώνες από τους οποίους παράγεται το φημισμένο ελαιόλαδο που διακρίνεται για την εξαιρετική του ποιότητα. Μάλιστα θεωρείται ένα από τα υγιεινότερα λάδια του κόσμου, καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες του νησιού λέγετε ότι είναι οι ιδανικές για την ανάπτυξη του ελαιόδεντρου.
Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται σε όλες τις παρασκευές, ωμό ή μαγειρεμένο.
Το κρητικό λάδι, γνωστό στον κόσμο για την ποιότητά του, δεν είναι βιομηχανικό, αλλά φυσικό προϊόν που βγαίνει από απλή σύνθλιψη της ελιάς, χωρίς εκχυλίσματα και βελτιωτικά. Είναι το καλύτερο, ελαφρύτερο και γευστικότερο ελαιόλαδο του κόσμου.
–Το κρητικό κρασί που ξεχωρίζει για τις ποικιλίες του και την εκλεκτή του γεύση
Τα φημισμένα κρητικά κρασιά παράγονται από τους εύφορους αμπελώνες όλης της Κρήτης. Κάθε νομός βγάζει διαφορετικές ποικιλίες με εξαιρετική γεύση.
Για τους Κρητικούς το κρασί είναι μέρος της κουλτούρας και συνοδεύει το γεύμα τους. Δεν πίνουν ποτέ μόνοι αλλά με παρέα, γελώντας και κουβεντιάζοντας.
-Το παραδοσιακό ποτό της Κρήτης η ρακί ή η τσικουδιά
Παράγεται από την απόσταξη των σταφυλιών και η διαδικασία παραγωγής του είναι πολύπλοκη. Είναι αλκοολούχο ποτό με ιδιαίτερα οξύ γεύση. Σε όποια περιοχή της Κρήτης κι αν βρεθείτε από τη μεγαλύτερη πόλη, ως το μικρότερο χωριό οι ντόπιοι θα σας κεράσουν μια τσικουδιά. Μην αρνηθείτε να τη πιείτε. Γι’ αυτούς δεν είναι μόνο ένα παραδοσιακό ποτό, αλλά η επισφράγιση μιας νέας φιλίας και το καλωσόρισμα τους στα μέρη τους.
–Η Κρήτη φημίζεται και για την παραγωγή των οπωροκηπευτικών προϊόντων της
Τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια και οι ντομάτες παράγονται απ’ όλες τις περιοχής της Κρήτης.
Μία σημαντική διαφορά της κρητικής δίαιτας από τις άλλες των μεσογειακών περιοχών έγκειται στην κατανάλωση φρούτων! Ο Κρητικός τρώει έξι φορές περισσότερα φρούτα από το μέσο κάτοικο των άλλων μεσογειακών περιοχών.
Πορτοκάλια καλλιεργούνται σε μια εκτεταμένη περιοχή στα Χανιά. Μικρότερες καλλιέργειες υπάρχουν στη Μεσσαρά, το Φόδελε του Ηρακλείου και στο Μυλοπόταμο.
Τα φρούτα είναι πλούσια πηγή βιταμίνης C (ιδιαίτερα το πορτοκάλι), βιταμίνης Β12 (απαραίτητη για την παραγωγή του αίματος), αλλά και βιταμινών που έχουν αντιοξειδωτική δράση, δηλαδή αντικαρκινική και προστατευτική για καρδιοπάθειες, (A, C και E).
Το κατ’ εξοχήν καλοκαιρινό φρούτο της Κρήτης, το σταφύλι, θεωρείται σήμερα ιδανικό για μια ισορροπημένη δίαιτα. Είναι γευστικό και ο φλοιός του περιέχει ουσίες αντικαρκινικές.
Στην Κρήτη η σταφίδα είναι ένα μυστικό υγείας των Κρητικών για τις βιταμίνες (Α, Β1, Β2, Β3, Β6 κ.α.).
Βασικό χαρακτηριστικό της κρητικής δίαιτας είναι και η μεγάλη κατανάλωση λαχανικών και τροφών φυτικής προελεύσεως. Οι Κρητικοί τρώνε τα περισσότερα λαχανικά και χόρτα στο δυτικό κόσμο έχοντας ένα ακόμη μυστικό καλής υγείας, αφού μ’ αυτόν τον τρόπο προσλαμβάνουν φυτικές ίνες, βιταμίνες και θρεπτικές ουσίες, απαραίτητες για τον άνθρωπο.Τα λαχανικά βοηθούν στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και προσφέρουν βιταμίνες απαραίτητες για το μεταβολισμό διαφόρων ιστών όπως π.χ. η Β12 για την παραγωγή του αίματος. Πολλά από τα λαχανικά που καταναλώνονται σε ποσότητες στην Κρήτη περιέχουν απαραίτητα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που συντελούν στην πρόληψη καρδιαγγειακών νόσων.
Η ντομάτα της Κρήτης περιέχει μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών.
Αγγούρια, κολοκυθάκια, και άλλα λαχανικά καλλιεργούνται παντού.Τα πρώιμα κηπευτικά της Κρήτης καλλιεργούνται σε εκτεταμένες θερμοκηπιακές εκτάσεις στην Ιεράπετρα,τη Μεσσαρά, νότια του Ρεθύμνου, σε παραλιακές περιοχές του Σελίνου, της Κισάμου και άλλες περιοχές.
-Τα Κρητικά τυριά
Η γραβιέρα, η κεφαλογραβιέρα, το κεφαλοτύρι, η γλυκιά και ξινή μυζήθρα και άλλα τυροκομικά προϊόντα είναι τα τυριά που ξεχωρίζουν για την γεύση και την ποιότητά τους. Παράγονται με παραδοσιακό τρόπο. Μην ξεχάστε να πάρετε στάκα για το γαμοπίλαφο και τα πιο νόστιμα τηγανητά αυγά.
Το τυρί διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην διατροφή τους ως πηγή ασβεστίου και κεκορεσμένων λιπών, αλλά αυτοί που το τρώνε δεν έχουν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης πιθανότατα γιατί οι συνδυασμοί του κρητικού διατροφικού προτύπου παρέχουν ιδανική ισορροπία. Οι βιταμίνες που περιέχονται στα τυριά της Κρήτης είναι πολλές (Α, Β1, Β2, Β3, Β6, φυλλικό οξύ), όπως συμβαίνει και με τα βασικά μέταλλα και με τα αμινοξέα. Τα τυριά στην Κρήτη είναι νόστιμα γιατί η κτηνοτροφία βασίζεται στην ελεύθερη βοσκή. Τα ζώα της Κρήτης είναι όλο το χρόνο ελεύθερα στα βουνά ή στα χειμαδιά και τρέφονται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα με άγρια χόρτα, κρητικά βότανα και θάμνους.
–Τα αρτοσκευάσματα
Επίσης, η Κρήτη φημίζεται για τα νόστιμα αρτοσκευάσματα που παράγει, από παραδοσιακές συνταγές. Τα κρητικά παξιμάδια έχουν μεγάλη παράδοση. Το ντάκος ή κουκουβάγια που αποτελεί και παραδοσιακό πιάτο είναι το πιο διάσημο. Σερβίρετε με ψιλοκομμένη ντομάτα και κρητικό ανθότυρο.
Οι ίνες που περιέχει το παραδοσιακό ψωμί που παρασκευάζεται με σιτάρι, κριθάρι και σίκαλη βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου, και ιδιαιτέρως του παχέος εντέρου. Το πλήρες ψωμί έχει μεγαλύτερες ποσότητες βιταμινών του συμπλέγματος Β, που είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Ακόμη, λέγεται πως το πλήρες ψωμί πιθανόν προλαμβάνει τον καρκίνο του γαστρεντερικού σωλήνα, ιδιαιτέρως του παχέος εντέρου!
Το κρητικό παξιμάδι είναι αναγνωρισμένο, λόγω των αγνών φυσικών υλικών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του και λόγω της υψηλής διαιτητικής του αξίας.
Στην Κρήτη στρογγυλά παξιμάδια, τα ντάκος. Με φρέσκια ντομάτα, αρωματικά φυτά, ελαιόλαδο και μυζήθρα.
Το πρωινό σας ψωμί ή παξιμάδι βουτήξτε το σε κρητικό παρθένο λάδι το οποίο αρωματίζεται αν βάλετε στο μπουκάλι βότανα ή συνδυασμούς βοτάνων που σας αρέσουν. Είναι το καλύτερο πρωινό.
-Ιδιαίτερα γνωστά είναι και τα σκαλτσούνια
Μοιάζουν με γλυκά τυροπιτάκια. Η γλυκιά ζύμη τους σε συνδυασμό με την ντόπια μυζήθρα φτιάχνουν μια ξεχωριστή γεύση.
-Η υφαντική τέχνη έχει μακραίωνη παράδοση στην Κρήτη.
Στα καταστήματα λαϊκής τέχνης θα βρείτε χειροποίητα υφαντά κεντήματα σε μοναδικά σχέδια.
-Τα κρητικά χόρτα
Η εύφορη γη με την πλούσια άγρια χλωρίδα “προικίζει” το κρητικό τραπέζι με μια θαυμαστή ποικιλία βρώσιμων χόρτων, κύριο συστατικό των πιο συναρπαστικών γεύσεων της κρητικής κουζίνας, αλλά και πολλών μοναδικών βοτάνων.
Τα ονομαστά αρωματικά, αυτοφυή φυτά χρησιμοποιούνται στην τοπική μαγειρική “απογειώνοντας” και τις πιο κοινότυπες γεύσεις. Μ’ αυτά φτιάχνονται πολύτιμα αφεψήματα. Ως μελισσοκομικά φυτά συμμετέχουν στη γευστική μοναδικότητα του κρητικού μελιού.Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και το ντόπιο κρέας είναι εξαιρετικά γευστικά και νόστιμα.
Το σταμναγκάθι είναι άγρια χόρτα που έχουν μια περίεργη, πικρή αλλά ευχάριστη, γεύση. Είναι ένα είδος ραδικιών αλλά πιο σπάνια λόγω ότι είναι πολύ δύσκολο να μαζευτούν. Το φυτό αυτό φύεται μόνο στην Κρήτη.
-Τα βότανα της Κρήτης
Στην Κρήτη τα αρωματικά φυτά αποτελούν μιαν ακόμη σπουδαία παράδοση. Το νησί είναι γεμάτο από ποικιλίες φυτών που υπάρχουν αυτοφυή μόνο εκεί, όπως η μαλοτήρα και ο δίκταμος γνωστός από την αρχαιότητα για την αντισηπτική του ιδιότητα. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε ως “ωκυτόκειο”, βοτάνι που έκανε τις γυναίκες να γεννούν ανώδυνα και γρήγορα.
Οι Κρήτες συλλέκτες αρωματικών φυτών προσφέρουν σήμερα στην αγορά πλήθος βοτάνων, όπως ρίγανη, βασιλικό, τίλιο, μαντζουράνα, θυμάρι, μέντα, δεντρολίβανο,δάφνη, χαμομήλι, φασκομηλιά και πολλά άλλα. Τα εκπληκτικά αυτά βότανα, φυτρώνουν σε απόκρημνα βουνά του νησιού και συλλέγονται από έμπειρους για να αποξηρανθούν και να οδηγηθούν σε σύγχρονα συσκευαστήρια, χωρίς χημική ή άλλη επεξεργασία. Σύγχρονες μονάδες συσκευάζουν και φροντίζουν να διατηρήσουν τα φυτά το άρωμα και τις άλλες εκπληκτικές τους ιδιότητες, ανάμεσα τους και η αντιοξειδωτική δράση που έχουν όταν καταναλώνονται.
-Οι κρητικοί ξηροί καρποί
Οι ξηροί καρποί είναι ακόμη μια αγαπημένη γεύση για τους Κρητικούς. Πλούσιες πηγές λινολεϊκού και λινολενικού οξέος, απαραίτητα για τη λειτουργία όλων των κυττάρων, αποτελούν αληθινή ασπίδα για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς. Οι ξηροί καρποί της Κρήτης προέρχονται από δέντρα που συνήθως καρπίζουν μόνα τους, χωρίς καλλιεργητικές φροντίδες. Καρυδιές, καστανιές και αμυγδαλιές υπάρχουν πολλές.
-Το κρητικό μέλι
Το μέλι, αυτή η εξαιρετική γλυκαντική ουσία, περιέχει σάκχαρα διάφορα της γλυκόζης που το καθιστούν ικανό να χρησιμοποιείται ακόμη και σε περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη. Είναι μια τροφή πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές κατά του καρκίνου ουσίες. Η κυριότερη βιταμίνη του (Ε) μαζί με άλλες ουσίες, χρησιμεύει για να απομακρύνει από τον οργανισμό τα βλαβερά προϊόντα που προέρχονται είτε από τον ίδιο τον μεταβολισμό είτε από επίδραση εξωγενών παραγόντων, όπως το κάπνισμα, οι ακτινοβολίες και διάφορες καρκινογόνες ουσίες.
Το κρητικό μέλι είναι απολύτως φυσικό προϊόν και παράγεται σε περιοχές με ενδημική βλάστηση. Όπως είναι γνωστό σήμερα, το βιοσύστημα του νησιού πλούσιο σε αυτοφυή και αρωματικά φυτά, προσφέρουν στις κρητικές μέλισσες την αγαπημένη τους τροφή. Χιλιάδες θάμνοι μοσκομυρίζουν μερικοί από τους οποίους φυτρώνουν μόνο στην Κρήτη.
Η Κρήτη παράγει συνεχώς μέλι που είναι το πιο αρωματικό ανά τον κόσμο.
Παραδοσιακά φαγητά της Κρήτης
Κάποια από τα παραδοσιακά πιάτα που αξίζει να δοκιμάσετε είναι καλιτσούνια με σπανάκι, μάραθο ή αγριόχορτα, τις σφακιανές πίτες, την κρεατότουρτα, τους χοχλιούς (σαλιγκάρια) μαγειρεμένους σε διάφορες συνταγές, το χανιώτικο μπουρέκι, το γαμοπίλαφο, τα μακαρόνια με ανθότυρο, μακαρόνια σκιουφιχτά, το βραστό ή οφτό (ψητό) κατσίκι, το απάκι, σύγκλινο (καπνιστό χοιρινό), τα χωριάτικα λουκάνικα, ασκολίμπρους με κουκιά, σφουγγάτο με κολοκυθάκια, σαλάτα με σταμναγκάθι, αλλά και φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Θα τα συνοδεύσετε με άγρια χόρτα, ντάκο (κρητικό παξιμάδι με ντομάτα, ρίγανη, φέτα κι ελαιόλαδο) και γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως κρητική γραβιέρα, μυζήθρα και στάκα (κρέμα από φρέσκο γάλα). Θα γλυκαθείτε οπωσδήποτε με ξεροτήγανα, που είναι και το παραδοσιακό γλυκό για τους γάμους. Και φυσικά θα τσουγκρίσετε τα ποτήρια σας με τσικουδιά, το ποτό σύμβολο των Κρητικών.
Διακοπές στην Κρήτη
Η Κρήτη είναι ένας από τους δημοφιλέστερους ελληνικούς προορισμούς διακοπών.
Η σημερινή τουριστική υποδομή στην Κρήτη είναι πολύ μεγάλη!
Οι ωραιότερες παραλίες της Κρήτης
Υπάρχουν αμέτρητες ωραίες παραλίες στην Κρήτη…
Το Emedi προτιμάει της παραλίες της Νότιας Κρήτης και ιδιάτερα της Νοτιοδυτικής Κρήτης
Η Κρήτη είναι παράδεισος και ο καθένας έχει τις δικές του επιλογές.
Δεν σας αποχαιρετάμε. Οι Κρητικοί δεν λένε ”αντίο”, αλλά μόνο ”καλήν αντάμωση”
Διαβάστε, επίσης
Τα οφέλη της τσικουδιάς στην υγεία
Το κρητικό χάπι για το κρυολόγημα και τη γρίπη
Τα καλύτερα Ελληνικά τοπικά φαγητά
Κρήτη, μια ήπειρος σ’ ένα νησί
Απολαύστε μερικές από τις ωραιότερες παραλίες στην Κρήτη
Η Kρήτη είναι μια ήπειρος του Δήμου Τσαντίλη
Ζητήστε από την EMEDI να σας προμηθεύσει με το βιβλίο
ή πατήστε, εδώ, για να το παραγγείλετε από το διαδίκτυο
Αν είσαστε μέλη του EMEDI έχετε δικαίωμα για έκπτωση 20%. Γίνετε μέλη του EMEDI, πατώντας εδώ
