Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον Εμμανουήλ Κριαρά

21 Οκτωβρίου 2014

Μεγάλη εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον κορυφαίο δάσκαλο από τα Σφακιά

Εκδήλωση για τον Εμμανουήλ Κριαρά, που έφυγε πρόσφατα από την ζωή, σε ηλικία 108 ετών, πραγματοποίησε χθές 20 Οκτωβρίου 2014 ο Σύλλογος Σφακιανών στις 20.00 στην αίθουσά του (Ζαλόγγου 15 και Μπενάκη), στην Αθήνα.

Στην εκδήλωση μνήμης και τιμής για ένα από τους κορυφαίους των Ελληνικών Γραμμάτων του 20ού αιώνα ήταν παρών και κεντρικός ομιλητής ήταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ερατοσθένης Καψωμένος, μαθητής και συνεργάτης του τιμώμενου.

Ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Εμμανουήλ Κριαράς γεννήθηκε στον Πειραιά, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Ανώπολη Σφακίων και σπούδασε στο Γυμνάσιο Χανίων.

Με το τέλος της εκδήλωσης προσφέρθηκε σφακιανό κέρασμα με συνοδό μουσική εκδήλωση από τον τραγουδιστή και συνθέτη Νίκο Ανδρουλάκη με συνοδεία στο λάουτο τον Νίκο Καραβυράκη και ριζίτικα απέδωση η ομάδα Ριζίτες.

Ο Εμμανουήλ Κριαράς είναι το μεγάλο τέκνο των Σφακίων, ο Ακαδημαϊκός φιλόλογος, γλωσσολόγος και εξέχοντας διανοούμενος και κορυφαίος δάσκαλος.

Αίσθηση προκάλεσε η ομιλία του ανηψιού του Εμμανουήλ Κριαρά, του Δρ Ιωάννη Κριαρά Ιατρού του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου

Η ομιλία του ιατρού Ιωάννη Κριαρά

”Φίλες, φίλοι.

Νιώθω τιμή και συγκίνηση που καλούμαι να μιλήσω για τον Εμμανουήλ Κριαρά. Είχα την ευκαιρία και παλαιότερα σε εκδήλωση του Συλλόγου Απανταχού Σφακιανών να τον εκπροσωπήσω σε τιμητική εκδήλωση στην οποία δεν μπόρεσε να παραβρεθεί.

Για το επιστημονικό έργο του έχουν μιλήσει και θα μιλήσουν πολλοί πιο κατάλληλοι από έμενα.

Θα αναφερθώ στην σχέση του με τον τόπο καταγωγής του και με την ευρύτερη οικογένεια, χωρίς την όποια διάθεση οικειοποίησης. Το πνευματικό του ανάστημα που τον έχει αναδείξει σε εθνικό κεφάλαιο, υπερβαίνει κατά πολύ τέτοιου είδους περιχαρακώσεις.

Ξέρω όμως ότι και η οικογενειακή και γεωγραφική του καταγωγή, είχαν επηρεάσει την προσωπικότητά του. Ενδεικτικά είναι όσα ο ίδιος αναφέρει στην αυτοβιογραφία του στο κεφάλαιο “Οικογένεια και πρόγονοι”.

Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος γιός του Μανώλη Κριαρά και της Ελένης Δεληγιαννάκη από την Ανώπολη και μητέρα του η Κοπακακη Αικατερίνη, κόρη του Παύλου Κοπακάκη και της Φανής Μαυράκη από την Χώρα Σφακίων. Γεννήθηκε στον Πειραιά και τα πρώτα χρόνια του τα πέρασε στην Μήλο, λόγω της δραστηριότητας του πατέρα του που ήταν καραβοκύρης. Ολοκλήρωσε το δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο στα Χανιά.

Στην Ανώπολη που πάντα ήθελε να επισκεφτεί, κατόρθωσε τελικά να πάει πρώτη φορά μαζί με την αγαπημένη του Τιτίκα, περίπου το 1952. Τους παρέλαβε τότε ο πατέρας μου από το τέρμα (εκεί που είναι σήμερα η διασταύρωση για Κομμιτάδες), αφού ο δρόμος δεν έφτανε ούτε στη Χώρα Σφακίων. Η επιβίβαση σε μουλάρια και η μεγάλη και κακοτράχαλη ανηφόρα, ήταν πρωτόγνωρη εμπειρία και για τους δύο. Όταν έφτασαν στην Ανώπολη τα χέρια τους είχαν βγάλει φλύκταινες από το σφικτό κράτημα της σέλλας! Έμειναν τότε στο σπίτι μου 3 μέρες. Πάντα με το ίδιο μεταφορικό μέσο επισκέφτηκαν την Αγία Αικατερίνη και την Αράδαινα. Ο Μανώλης είχε δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ριζίτικα όχι μόνο μουσικά, αλλά ενδεχομένως και γλωσσολογικά. Του άρεσε επίσης να συζητάει για τους προγόνους της οικογένειας και είχε ιδιαίτερο θαυμασμό για τον Χατζή Ανδρέα Κριαρά. Ίσως βάλθηκε να τον ξεπεράσει και τουλάχιστον στα χρόνια το έκανε αφού έφτασε 108 ετών ενώ εκείνος έστω από ατύχημα απεβίωσε στα 107!

Στα χρόνια που ακολούθησαν είχε και άλλες ευκαιρίες να επισκεφτεί τα Σφακιά. Τον θυμάμαι μαζί με την Τιτίκα στην Θυμιανή Παναγία (περίπου το 1996). Είχε ζητήσει να φωτογραφηθούμε με την σημαία άλλου προγόνου της οικογένειας, του Ανδρέα Κριαρά, Αρχηγού στην επανάσταση 1866-69. Σημαία λευκή με τον γαλάζιο σταυρό και την επιγραφή με μαύρα κεντημένα γράμματα “ελευθερία ή θάνατος”. Θα μείνει αξέχαστη η ομιλία του στη γιορτή του Δασκαλογιάννη το 2004 στην Ανώπολη.

Είναι πολλές οι στιγμές που δείχνουν πόσο μέσα στην καρδιά και στο μυαλό είχε τον τόπο καταγωγής του, στον οποίο ήθελε να έχει και την μόνιμη κατοικία του. Μου το είχε αναφέρει κάποτε στην οδό Αγγελάκη 1 παρούσης και της Τιτίκας. Όταν αργότερα οι τότε τοπικοί άρχοντες στα Χανιά του το πρότειναν δεν δίστασε να πει αμέσως το ναι.

Η εν γένει στάση ζωής του δείχνει πως μέσα του κουβαλούσε το γονίδιο του ανυπότακτου Σφακιανού. Φυλακίστηκε από τους Γερμανούς το 1944 και διώχθηκε το 1968 από την χούντα. Ενδεικτικό είναι το όνομα που θέλησε να δώσει στο βιβλίο της αυτοβιογραφίας του “Μακράς ζωής αγωνίσματα”

Θα κλείσω με μια μαντινάδα που διάβασα τυχαία σήμερ

Έφυγες Φάρε ! απού’ φεγγες ολάκαιρο αιώνα!

Και ήσουνα τού Έθνους μας, Πνευματική Κολώνα!

Εστόλιζες την σκέψη μας, Φιλόσοφε της Κρήτης.

Χαράς του το, αν σ’ είχενε, παράδειγμα ο Πλανήτης!

Είπες !! Πώς είναι ο Έρωτας, τό αντίδοτο θανάτου!

Κι η ηθική μας έξαρση, η κόντρα είναι του πάτου!!!

Εσύ ΄σουνα του Πνεύματος, το Μετρό κι Αξία.

Και στην Πατρίδα Δάσκαλος, και στην Φιλοσοφία!

Η ΥΣΤΕΡΗ ΣΟΥ ΠΕΘΥΜΙΑ, ΤΙΜΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΧΑΤΗΡΙ!

Να ‘χουμε και τον ΚΡΙΑΡΑ, ΨΗΛΑ ΕΙΣ Τ’ΑΚΡΩΤΗΡΙ”

Ο Εμμανουήλ Κριαράς ο κορυφαίος δάσκαλος είναι ΑΘΑΝΑΤΟΣ!