Πολυκυστική νόσος ωοθηκών

24 Νοεμβρίου 2014

Χρήσιμες πληροφορίες για τις πολυκυστικές ωοθήκες

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή η πολυκυστική νόσος των ωοθηκών (ΠΚΝΩ), ICD-10 E28.2, που ονομάζεται, επίσης, υπερανδρογονική ανωορρηξία ή σύνδρομο Stein-Leventhal, είναι μία από τις πιο συχνές ενδοκρινείς διαταραχές μεταξύ των γυναικών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι είναι σε μεγάλο βαθμό μια γενετική ασθένεια. Άλλοι λένε ότι είναι γενικώς μία μεταβολική δυσλειτουργία, εφόσον είναι αναστρέψιμη.

Η πολυκυστική νόσος των ωοθηκών χαρακτηρίζεται από ένα στάδιο ωοθηλακιορρηξίας κατά αραιά διαστήματα και/ή ανωοθυλακιορρηξία, με αποκορύφωμα την ολιγομηνόρροια και/ή την αμηνόρροια.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι συχνή κατάσταση, αφού ένα ποσοστό 20-30% των γυναικών διαγιγνώσκεται στο υπερηχογράφημα με πολυκυστικές ωοθήκες.

Οι κύστεις στις πολυκυστικές ωοθήκες δεν είναι πραγματικές κύστεις, αλλά ωοθυλάκια, μικρές δηλαδή κυστούλες που περιέχουν ωάρια. Στις πολυκυστικές ωοθήκες, όμως ο αριθμός αυτών των ωοθυλακίων είναι μεγαλύτερος από ότι, συνήθως, όπως μεγαλύτερο είναι, συνήθως και το μέγεθος των πολυκυστικών ωοθηκών.

Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα. Αντίθετα στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών πρέπει να πληρούνται δύο από τα τρία ακόλουθα κριτήρια και να έχουν αποκλειστεί και άλλα πιθανά αίτια.

Τα τρία αυτά κριτήρια είναι:

1. η παρουσία πολυκυστικών ωοθηκών στο υπερηχογράφημα

2. οι διαταραχές ωορρηξίας που σχετίζονται με διαταραχές του κύκλου, με κύκλους με μεγάλες διακυμάνσεις που διαρκούν, συνήθως, πάνω από 35 ημέρες

3. αυξημένα ανδρογόνα

Προκαλεί συμπτώματα σε περίπου 5% έως 10% των γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία (περίπου 12 έως 45 ετών και άνω). Θεωρείται ότι είναι μία από τις κύριες αιτίες της γυναικείας υπογονιμότητας και η πιο συχνή ενδοκρινική διαταραχή σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Σημεία και συμπτώματα πολυκυστικής νόσου ωοθηκών

Αμηνόρροια
Ολιγομηνόρροια
Παχυσαρκία
Δασυτριχισμός (πρόσωπο, στήθος, πλάτη, κοιλιά, άκρα)
Ακμή
Λιπαρότητα δέρματος και μαλλιών
Δυσλειτουργική αιμορραγία μήτρας
Στειρότητα
Μελανίζουσα ακάνθωση
Υπέρταση
Ψευδοερμαφροδιτισμός
Διογκωμένες ωοθήκες
Διογκωμένη κλειτορίδα
Βαθειά φωνή
Υπογονιμότητα
Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτης τύπου 2
Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης.
Μεταβολικό σύνδρομο

Άλλες γυναίκες μπορεί να έχουν πολύ ήπια συμπτώματα και άλλες βαριές διαταραχές του αναπαραγωγικού και μεταβολικού προφίλ τους.

Ακόμη και στην ίδια γυναίκα τα συμπτώματα μπορούν να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου.

Γυναίκες χωρίς καθόλου συμπτώματα μπορεί, αν πάρουν αρκετό βάρος, να παρουσιάσουν σοβαρές διαταραχές του κύκλου τους, τριχοφυϊα κ.ά και αντίστροφα γυναίκες με έντονα συμπτώματα βελτιώνονται χάνοντας βάρος.

Γενικά η παχυσαρκία και η αυξημένη ινσουλίνη στο αίμα σχετίζεται με σοβαρές εκδηλώσεις του συνδρόμου.

Αίτια πολυκυστικής νόσου ωοθηκών

Η αιτιολογία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι σε μεγάλο βαθμό γενετική. Πρώτου βαθμού συγγενείς γυναικών με το σύνδρομο εμφανίζουν και αυτές σε ποσοστό έως και 50%. Στη ρίζα του συνδρόμου βρίσκονται ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν την λειτουργία των ωοθηκών.

Συχνά, όμως υπάρχουν και μεταβολικές διαταραχές, ειδικότερα αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης με αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα και διαβήτη τύπου 2. Οι γυναίκες με το σύνδρομο έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αποκτήσουν διαβήτη στην εγκυμοσύνη και στην μετέπειτα ζωή τους.

Φαίνεται να κληρονομείται με τον αυτοσωματικό κυρίαρχο τρόπο με υψηλή γενετική διεισδυτικότητα αλλά και ποικίλη εκφραστικότητα στις γυναίκες.

Γενικά υπάρχει διάσπαση του υποθαλαμο-υποφυσιακού ωοθηκικού άξονα με υψηλή φυσιολογική ωχρινοτρόπο και χαμηλή φυσιολογική ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη που οδηγεί σε αυξημένα ανδρογόνα παραγόμενα στην ωοθήκη και ατρησία ωοθυλακίων και ανωορρηξία.

Παράγοντες κινδύνου της πολυκυστικής νόσου ωοθηκών

Υπερπλασία ενδομητρίου
Καρκίνωμα ενδομητρίου
Παχυσαρκία
Υπέρταση
Σακχαρώδης διαβήτης
Καρκίνος μαστού
Στειρότητα

Διαφορική διάγνωση πολυκυστικής νόσου ωοθηκών

Σύνδρομο Cushing
Σύνδρομο Hairan (αυξημένα ανδρογόνα, αντίσταση στην ινσουλίνη, μελανίζουσα ακάνθωση)
Ωοθηκικός ή αδρενεργικός όγκος που παράγει τεστοστερόνη
Υποφυσιακό αδένωμα που παράγει προλακτίνη
Υπερθήκωση
Υπερπλασία επινεφριδίων που ξεκινάει στην ενηλικίωση
Μερική συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων από ανεπάρκεια της 21-υδροξυλάσης
Άλλες ανεπάρκειες επινεφριδιακών ενζύμων
Υπερπλασία ενδομητρίου
Καρκίνωμα ενδομητρίου

Διάγνωση πολυκυστικής νόσου ωοθηκών

Αν και το υπερηχογράφημα πυέλου είναι ένα σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο, η διάγνωση είναι απλή χρησιμοποιώντας τα κριτήρια Ρότερνταμ, ακόμη και όταν το σύνδρομο συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Το διακολπικό υπερηχογράφημα στις πολυκυστικές ωοθήκες, βοηθάει, επίσης, πολύ στη διάγνωση. Η Γυναικολογική υπερηχογραφία, ειδικά ψάχνει για μικρά ωοθυλάκια. Αυτά πιστεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα της διαταραραχής της ωοθηκικής λειτουργίας με αποτυχία ωορρηξίας, που αντικατοπτρίζεται από τη σπάνια ή απούσα εμμηνόρροια που είναι τυπική εικόνα της κατάστασης. Σε έναν κανονικό έμμηνο κύκλο, ένα ωάριο απελευθερώνεται από ένα κυρίαρχο ωοθυλάκιο – στην ουσία, μια κύστη που εκρήγνυται για να απελευθερώσει το ωάριο. Μετά την ωορρηξία, το υπόλοιπο θυλάκιο μετατρέπεται σε προγεστερόνη παραγωγής ωχρού σωματίου, το οποίο συρρικνώνεται και εξαφανίζεται μετά από περίπου 12-14 ημέρες. Στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, πολλά ωοθυλάκια αναπτύσσονται σε μέγεθος 5-7 mm, αλλά όχι περισσότερο. Το ωοθυλάκιο μπορεί να φτάσει το μέγεθος προωοθυλακιορρηξίας (16 mm ή περισσότερο). Σύμφωνα με τα κριτήρια του Ρότερνταμ, 12 ή περισσότερα μικρά ωοθυλάκια θα πρέπει να φαίνονται σε μια ωοθήκη στον υπερηχογραφικό έλεγχο. Μια πιο πρόσφατη έρευνα προτείνει ότι θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 25 ωοθυλάκια σε μια ωοθήκη για να χαρακτηρισθεί ως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σε γυναίκες ηλικίας 18-35 ετών. Τα θυλάκια μπορεί να είναι προσανατολισμένα στην περιφέρεια, δίνοντας την εμφάνιση μιας «σειράς από μαργαριτάρια». Ο όγκος ωοθηκών 10 ml θεωρείται ως αποδεκτός αριθμός για τον χαρακτηρισμό των πολυκυστικών ωοθηκών με τη μορφολογία αντί του αριθμού των ωοθυλακίων.

Στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών πρέπει να πληρούνται δύο από τα τρία ακόλουθα κριτήρια και να έχουν αποκλειστεί και άλλα πιθανά αίτια.

1. η παρουσία πολυκυστικών ωοθηκών στο υπερηχογράφημα

2. οι διαταραχές ωορρηξίας που σχετίζονται με διαταραχές του κύκλου, με κύκλους με μεγάλες διακυμάνσεις που διαρκούν, συνήθως, πάνω από 35 ημέρες

3. αυξημένα ανδρογόνα

Η λήψη ιστορικού, ειδικά για τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, η παχυσαρκία, η υπερτρίχωση και η ακμή μπορούν να διαγνώσουν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών με ευαισθησία 77,1% και ειδικότητα 93,8%.

Η λαπαροσκοπική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει μια παχύτερη, ομαλή, μαργαριταροειδή λευκό εξωτερική επιφάνεια της ωοθήκης. Το στρώμα (φλοιός) των ωοθηκών πλαισιώνεται με ωοθυλάκια σε όλα τα στάδια εξέλιξης αλλά τα περισσότερα είναι άτρητα. Επίσης, υπάρχει πολλαπλασιασμός των κυττάρων της θήκης με πάχυνση του ινώδους χιτώνα.

Μπορεί να απαιτηθεί βιοψία ενδομητρίου για να αποκλειστεί η υπερπλασία και/ή το καρκίνωμα.

Τα επίπεδα των ανδρογόνων (ανδρικές ορμόνες), συμπεριλαμβανομένης της ανδροστενεδιόνης και τεστοστερόνης μπορεί να είναι αυξημένα. Επίπεδα θειϊκής δεϋδροεπιανδροστερόνης πάνω από 700-800 μg / dL, είναι άκρως ενδεικτικά της δυσλειτουργίας των επινεφριδίων, λόγω του ότι τα DHEA-S παράγονται αποκλειστικά από τα επινεφρίδια. Το επίπεδα της ελεύθερης τεστοστερόνης πιστεύεται ότι είναι καλύτερη εξέταση με ~ 60% των ασθενών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών να έχουν τιμές πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα.

Ωχρινοτρόπος ορμόνη/ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (LH/FSH) ≥ 2,5-3,0/1
Αυξημένη τεστοστερόνη, αλλά λιγότερο από 200 mg/dl
Η θειϊκή δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA-S) είναι αυξημένη, αλλά λιγότερο από 800 mcg/dl
Αυξημένη δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA)
Αυξημένη 17-ΟΗ-προγεστερόνη
Αυξημένη ανδροστενδιόνη
Ελάττωση της σφαιρίνης, που συνδέεται με τα στερεοειδή του φύλου (φυλοσύνδετης σφαιρίνης) sex hormone-binding globulin
Προλακτίνη
Η αντιμυλλέριος ορμόνη (AMH) είναι αυξημένη στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και μπορεί να γίνει μέρος των διαγνωστικών κριτηρίων της.
Η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης από το στόμα σε γυναίκες με παράγοντες κινδύνου (παχυσαρκία, οικογενειακό ιστορικό, ιστορικό διαβήτη κύησης) μπορεί να υποδεικνύει διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (αντίσταση στην ινσουλίνη) σε 15-33% των γυναικών με ΠΚΝΩ.
Η ινσουλίνη νηστείας είναι αυξημένη. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης είναι χρήσιμα για να προβλέψουν την ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή και μπορεί να υποδείξουν τις γυναίκες που χρειάζονται υψηλότερες δόσεις μετφορμίνης ή χρήση ενός δεύτερου φαρμάκου σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ινσουλίνης. Οι αυξημένες τιμές σακχάρου στο αίμα και της ινσουλίνης δεν προβλέπουν ποιος ανταποκρίνεται στην ινσουλίνη, στη δίαιτα με χαμηλό γλυκαιμικό και στην άσκηση. Πολλές γυναίκες με φυσιολογικά επίπεδα μπορεί να ωφεληθούν από θεραπεία συνδυασμού. Μια υπογλυκαιμική απάντηση στην οποία το επίπεδο της ινσουλίνης σε δύο ώρες είναι υψηλότερο και το σάκχαρο στο αίμα χαμηλότερο από ότι σε νηστεία είναι ενδεικτικό της αντίστασης στην ινσουλίνη. Η δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη αντί της γλυκόζης νηστείας μπορεί να αυξήσει τη διάγνωση της αυξημένης ανοχής γλυκόζης και του διαβήτη σε άτομα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Αν και τα επίπεδα γλυκόζης νηστείας μπορεί να παραμείνουν εντός των φυσιολογικών ορίων, η δοκιμή σνοχής γλυκόζης από το στόμα φανερώνει ότι το 38% των ασυμπτωματικών γυναικών με ΠΚΝΩ (έναντι 8,5% στο γενικό πληθυσμό), στην πραγματικότητα έχουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη, 7,5% των ατόμων με διαβήτη.

Παθογένεια πολυκυστικής νόσου ωοθηκών

Οι πολυκυστικές ωοθήκες αναπτύσσονται όταν οι ωοθήκες διεγείρονται για να παράγουν υπερβολικές ποσότητες ανδρικών ορμονών (ανδρογόνα), και ιδίως της τεστοστερόνης:

υπερβολική απελευθέρωση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) από τον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης
μέσω υψηλών επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα (υπερινσουλιναιμία) σε γυναίκες των οποίων οι ωοθήκες είναι ευαίσθητες σε αυτό το ερέθισμα
αυτές οι «κύστεις» είναι στην πραγματικότητα ανώριμα ωοθυλάκια δεν είναι κύστεις. Τα ωοθυλάκια έχουν αναπτυχθεί από τα αρχέγονους ωοθυλάκια, αλλά η ανάπτυξή τους έχει σταματήσει σε πρώιμο στάδιο λόγω της διαταραγμένης λειτουργίας των ωοθηκών. Τα ωοθυλάκια μπορούν να προσανατολίζονται κατά μήκος της περιφέρειας των ωοθηκών και εμφανίζονται ως «σειρά από μαργαριτάρια» σε υπερηχογραφικό έλεγχο.

Οι γυναίκες με ΠΚΝΩ παρουσιάσουν αυξημένη υποθαλαμική GnRH, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μια αύξηση του λόγου LH/FSH.

Η πλειοψηφία των ατόμων με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη και/ή είναι παχύσαρκα. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης συμβάλλουν ή προκαλούν ανωμαλίες στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-ωοθηκών που οδηγεί σε ΠΚΝΩ. Η υπερινσουλιναιμία αυξάνει την GnRH, που επηρεάζει τις FSH LH με αποτέλεσμα αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων των ωοθηκών, μείωση ωρίμανσης των ωοθυλακίων και μείωση της δεσμευτικής SHBG-sex hormone-binding globulin. Όλα αυτά συμβάλλουν στην ανάπτυξη στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα συχνό εύρημα μεταξύ των γυναικών με κανονικό βάρος, καθώς και στις υπέρβαρες.

Σε πολλές περιπτώσεις, το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από μια σύνθετη θετική ανάδραση της αντίστασης στην ινσουλίνη και του υπερανδρογονισμού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν μπορεί να προσδιοριστεί ποια από αυτές τις δύο καταστάσεις είναι η αιτία. Η πειραματική θεραπεία είτε με αντι-ανδρογόνα ή παράγοντες ευαισθητοποίησης της ινσουλίνης βελτιώνει τόσο την υπερανδρογοναιμία όσο και την αντίσταση στην ινσουλίνη.

Ο λιπώδης ιστός διαθέτει αρωματάση, ένα ένζυμο που μετατρέπει την ανδροστενεδιόνη σε οιστρόνη και την τεστοστερόνη σε οιστραδιόλη. Η περίσσεια λιπώδους ιστού σε παχύσαρκες γυναίκες δημιουργεί το παράδοξο να έχουν περίσσεια και των ανδρογόνων (υπερτρίχωση και αρρενοποίηση) και των οιστρογόνων (που αναστέλλει την FSH μέσω αρνητικής ανάδρασης).

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να σχετίζεται με τη χρόνια φλεγμονή, λόγω της ανωορρηξίας και οξειδωτικού στρες.

Η υπερβολική παραγωγή ανδρογόνων θα μπορούσε να προκληθεί από μειωμένα επίπεδα της IGFBP-1-Insulin-like growth factor-binding protein 1 (IBP-1) , που με τη σειρά τους προκαλούν αύξηση του επιπέδου του ελεύθερου IGF-I-Insulin-like growth factor 1 (IGF-1) , που διεγείρει την ωοθηκική παραγωγή ανδρογόνων.

Έχει, επίσης, συσχετιστεί με ένα ειδικό Fmr1 υπο-γονότυπο. Οι γυναίκες με ετερόζυγη-κανονική / χαμηλή Fmr1 έχουν πολυκυστικές ωοθήκες.

Τα ερμαφρόδιτα άτομα μπορεί να εμφανίσουν υψηλότερο ποσοστό του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών από το αναμενόμενο ποσοστό, λόγω της αυξημένης τεστοστερόνης, εάν επιλέξουν να λάβουν θεραπεία με αυξητική ορμόνη.

Θεραπεία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών

Στόχοι της θεραπείας:

Η μείωση των επιπέδων αντίστασης στην ινσουλίνη
Η αποκατάσταση της γονιμότητας
Η θεραπεία της υπερτρίχωσης ή ακμής
Η αποκατάσταση της κανονικής εμμηνόρροιας, και η πρόληψη της υπερπλασίας του ενδομητρίου και του καρκίνου του ενδομητρίου

Γενικά παρεμβάσεις που βοηθούν στη μείωση του βάρους ή στην αντίσταση στην ινσουλίνη είναι απαραίτητες.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών φαίνεται να προκαλεί σημαντική συναισθηματική δυσφορία, και η κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να είναι χρήσιμη.

-Δίαιτα

Όταν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σχετίζεται με το υπερβολικό βάρος ή η την παχυσαρκία, η επιτυχής απώλεια βάρους είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για να αποκατασταθεί η κανονική ωορρηξία και η έμμηνος ρύση. Η απώλεια βάρους βελτιώνει την επιτυχία της εγκυμοσύνης, την κανονικότητα της εμμηνόρροιας, την ωορρηξία, την υπερανδρογοναιμία, την αντίσταση στην ινσουλίνη, τα λιπίδια, και την ποιότητα της ζωής. Μια δίαιτα χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, στην οποία ένα σημαντικό μέρος των συνολικών υδατανθράκων λαμβάνονται από φρούτα, λαχανικά, και πηγές ολικής αλέσεως, ρυθμίζει την έμμηνο ρύση. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου, έτσι η θεραπεία οποιασδήποτε τέτοιας ανεπάρκειας είναι προαπαιτούμενη.

-Φάρμακα

Μειώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη, βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη μέσω φαρμάκων όπως η μετφορμίνη, και η νεότερη θειαζολιδινεδιόνη (γλιταζόνες), μπορεί η έμμηνος ρύση να ρυθμιστεί. Παρά το γεγονός ότι η μετφορμίνη δεν έχει άδεια για χρήση στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών,οι γυναίκες με ΠΚΝΩ και δείκτη μάζας σώματος πάνω από 25 πρέπει να παίρνουν μετφορμίνη, όταν άλλες θεραπείες έχουν αποτύχει.

Αν η κύηση δεν είναι επιθυμητή:

Κυκλική αιμορραγία μετά από διακοπή με οξική μεδροξυπρογεστερόνη (Provera) 10mg από του στόματος για 12-14 ημέρς/ μήνα ή
Μικρή δόση αντισυλληπτικών από το στόμα

Αν η κύηση είναι επιθυμητή:

Πρόκληση ωορρηξίας με κιτρική κλομιφαίνη (ο κίνδυνος για πολύδυμη κύηση με κιτρική κλομιφαίνη είναι 8%) ή
Ανθρώπινες εμμηνοπαυσιακές γοναδοτροπίνες (ο κίνδυνος για πολύδυμη κύηση είναι 25%)
Καθαρή ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη με ή χωρίς την προσθήκη του αγωνιστή της ορμόνης απελευθέρωσης της γοναδοτροπίνης (GnRH) (ο κίνδυνος για πολύδυμη κύηση είναι 25%)

Ο κίνδυνος για σοβαρό σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών είνμαι μικρότερος από 1%.

Απαιτείται πρόληψη για καρκίνο ενδομητρίου και καρκίνου μαστού.

-Υπογονιμότητα

Όλες οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών δεν έχουν δυσκολία να μείνουν έγκυες. Όσες έχουν ανωοθυλακιορρηξία ή έχουν σπάνια ωορρηξία μπορεί να έχουν υπογονιμότητα. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν αλλαγές στα επίπεδα των γοναδοτροπινών, υπερανδρογοναιμία και υπερινσουλιναιμία. [Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών που έχουν ωορρηξία μπορεί να είναι υπογόνιμες λόγω άλλων αιτιών, όπως απόφραξη σαλπίγγων από ένα ιστορικό σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος.

Σε παχυσαρκία και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών χωρίς ωορρηξία η απώλεια βάρους και η δίαιτα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη μπορεί να οδηγήσουν σε φυσιολογική ωορρηξία. Αν μετά την απώλεια βάρους είναι ακόμα ανωορρηκτικές τότε η ωοθυλακιορρηξία επάγεται με φάρμακα, όπως η κιτρική κλομιφαίνη και η FSH ή μετφορμίνη. Για τις γυναίκες που δεν ανταποκρίνονται στην κλομιφαίνη και τη διατροφή και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, υπάρχουν τρόποι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών με ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) που ακολουθείται από εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF).

Αν και η χειρουργική επέμβαση δεν ενδείκνυται οι πολυκυστικές ωοθήκες μπορεί να απαιτήσουν λαπαροσκοπική χειρουργική για παρακέντηση 4-10 μικρών θυλακίων με ηλεκτροκαυτηρίαση, λέιζερ, ή μελόνα βιοψίας), και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυτόματες ωορρηξίες ή ωαρίων να γίνει επικουρική θεραπεία με κλομιφαίνη ή FSH. Η σφηνοειδής εκτομή των ωοθηκών δεν χρησιμοποιείται πλέον λόγω επιπλοκών όπως οι συμφύσεις. Λέγεται ότι η λαπαροσκόπηση μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των ωοθηκών.

Η πρόγνωση για τη γονιμότητα είναι άριστη.

Πιθανές επιπλοκές

Πολύδυμες κυήσεις
Σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών
Κίνδυνοι από τις ορμόνες και τα αντισυλληπτικά.
Η κατάλληλη θεραπεία και παρακολούθηση της χρόνιας ανωοθυλακιορρηξίας μπορούν να αποτρέψουν την υπερπλασία και το καρκίνωμα ενδομητρίου.

-Η υπερτρίχωση και ακμή

Όταν χρειάζεται (π.χ. σε γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία που απαιτείται αντισύλληψη), ένα αντισυλληπτικό χάπι είναι συχνά αποτελεσματικό στη μείωση υπερτρίχωσης. Τα προγεσταγόνα όπως η νοργεστρέλη και λεβονοργεστρέλη θα πρέπει να αποφεύγονται λόγω των ανδρογόνων επιδράσεών τους. Άλλα φάρμακα αντιανδρογόνα είναι η φλουταμίδη και η σπιρονολακτόνη, που μπορεί να βελτιώσουν την υπερτρίχωση. Η μετφορμίνη μπορεί να μειώσει την υπερτρίχωση, ίσως μειώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη, και συχνά χρησιμοποιείται αν υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά, όπως αντίσταση στην ινσουλίνη, διαβήτης, παχυσαρκία. Η εφλορνιθίνη είναι ένα φάρμακο που εφαρμόζεται στο δέρμα σε μορφή κρέμας, και δρα άμεσα επί των θυλάκων των τριχών για να ανασταλεί η ανάπτυξη των τριχών. Συνήθως εφαρμόζεται στο πρόσωπο. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν αναστολείς της 5-άλφα αναγωγάσης που λειτουργούν αναστέλλοντας τη μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη που είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες μεταβολές στην ανάπτυξη τριχών και για την ακμή από ανδρογόνα).

–Διαταραχές εμμήνου ρύσεως και υπερπλασία του ενδομητρίου

Αν η γονιμότητα δεν είναι ο πρωταρχικός στόχος, τότε η έμμηνος ρύση μπορεί, συνήθως, να ρυθμιστεί με αντισυλληπτικά χάπια, αν είναι απαραίτητο, γιατί και τα αντισυλληπτικά έχουν παρενέργειες.

Εάν ο τακτικός έμμηνος κύκλος δεν είναι επιθυμητός, και στη συνέχεια η θεραπεία για έναν ακανόνιστο κύκλο, δεν είναι απαραίτητη η έμμηνος ρύση εμφανίζεται τουλάχιστον κάθε τρεις μήνες και τότε το ενδομήτριο (εσωτερική επένδυση της μήτρας), είναι ικανό για να αποτρέψει τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου. Αν η έμμηνος ρύση, εμφανίζεται όλο και λιγότερο συχνά ή καθόλου, κάποια μορφή αντικατάστασης προγεστογόνου συνιστάται. Μία εναλλακτική λύση είναι η στοματική χορήγηση προγεστερόνης κατά διαστήματα (π.χ. κάθε τρεις μήνες) για να προκληθεί η έμμηνος ρύση.

Η μυοϊνοσιτόλη, είναι αποτελεσματική στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Πρόγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών

Η διάγνωση του συνδρόμου υποδεικνύει αυξημένο κίνδυνο για:

Υπερπλασία του ενδομητρίου και του καρκίνου του ενδομητρίου εξαιτίας της υπερσυσσώρευσης του ενδομητρίου. Επίσης και η έλλειψη της προγεστερόνης οδηγεί σε παρατεταμένη διέγερση των κυττάρων της μήτρας με οιστρογόνα. [Δεν είναι σαφές αν ο κίνδυνος αυτός οφείλεται άμεσα στο σύνδρομο ή στην παχυσαρκία, την υπερινσουλιναιμία, και τον υπερανδρογονισμό.
Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου ΙΙ. Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν αυξημένη συχνότητα αντίστασης στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου ΙΙ. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών κάνει μια γυναίκα, ιδίως εάν είναι παχύσαρκη, επιρρεπή σε διαβήτη κύησης.
Υψηλή αρτηριακή πίεση, ιδίως εάν είναι παχύσαρκη ή / και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Κατάθλιψη / Άγχος.
Δυσλιπιδαιμία με αταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων, της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων και αθηροσκλήρωση.
Καρδιαγγειακή νόσος. Υπάρχει 2-φορές μεγαλύτερος κίνδυνος εμφάνισης αρτηριακής νόσου σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών σε σχέση με τις γυναίκες χωρίς σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ανεξάρτητα από το Δείκτη Μάζας Σώματος.
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Παχυσαρκία
Αποβολή
Άπνοια κατά τον ύπνο, ιδιαίτερα σε παχυσαρκία
Μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, κυρίως σε παχυσαρκία
Μελανίζουσα ακάνθωση (σκοτεινό δέρμα κάτω από τους βραχίονες, στη βουβωνική χώρα, στο πίσω μέρος του λαιμού)
Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα