Εκτίμηση της πρόγνωσης και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας σε καρκίνο
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Η χημειοθεραπεία, η ενδοκρινική θεραπεία και η βιολογική θεραπεία χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά μετά από το θεραπευτικό χειρουργείο ή σαν ανακουφιστική θεραπεία σε μεταστατική νόσο σε ασθενείς με διάφορους τύπους καρκίνου. Παρόλα αυτά αυτές οι θεραπείες δεν ωφελούν όλους τους ασθενείς και πολλοί πεθαίνουν από την τοξικότητα των φαρμάκων και τις παρενέργειές τους και όχι από τον καρκίνο.
Γι΄αυτό οι παράγοντες που προβλέπουν την ανταπόκριση και την τοξικότητα στη συστηματική θεραπεία είναι προαπαιτούμενοι.
Καρκινικοί δείκτες
Ένας καρκινικός δείκτης είναι ένα χαρακτηριστικό που μετράται σαν δείκτης φυσιολογικών βιολογικών διαδικασιών, παθολογικών διαδικασιών ή για την φαρμακευτική ανταπόκριση σε μια θεραπευτική παρέμβαση στην ογκολογία.
Οι καρκινικοί δείκτες χαρακτηρίζονται σαν προγνωστικοί (αντανακλώντας την μεταστατική ικανότητα και τον ρυθμό ανάπτυξης του όγκου) ή προβλεπτικοί (αντανακλώντας την ευαισθησία ή αντίσταση ενός όγκου σε έναν θεραπευτικό παράγοντα). Βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις οι καρκινικοί δείκτες είναι και προγνωστικοί και προβλεπτικοί.
Κλινική χρησιμότητα των καρκινικών δεικτών
Οι καρκινικοί δείκτες χαρακτηρίζονται με βάση το επίπεδο των αποδεικτικών στοιχείων για την χρησιμότητά τους (Level of Evidence-LOE):
|
Επίπεδο |
Τύπος απόδειξης |
|
Ι |
Υπάρχει απόδειξη από μια προοπτική μελέτη, που ειδικά σχεδιάστηκε για να ελέγξει τον συγκεκριμένο καρκινικό δείκτη ή αξιολογήθηκε από μετα-αναλύσεις ή μελέτες επιπέδου Ι. Το ιδεώδες, είναι η μελέτη να είναι προοπτική, τυχαιοποιημένα ελεγχόμενη, στην οποία οι διαγνωστικές και θεραπευτικές κλινικές αποφάσεις στο ένα σκέλος λαμβάνονται σύμφωνα με τα αποτελέσματα από τους δείκτες και οι διαγνωστικές ή θεραπευτικές κλινικές αποφάσεις στο ελεγχόμενο σκέλος γίνονται ανεξάρτητα με τα αποτελέσματα των δεικτών ή υπάρχει απόδειξη από ανασκόπηση μελετών επιπέδου ΙΙ. |
|
ΙΙ |
Υπάρχει απόδειξη από μελέτη στην οποία τα στοιχεία για τον δείκτη προσδιορίζονται σε σχέση με μια προοπτική θεραπευτική μελέτη που γίνεται για να ελέγξει την θεραπευτική υπόθεση, αλλά δεν γίνεται ειδικά για να ελέγξει την χρησιμότητα του δείκτη. Η συλλογή δειγμάτων για την μελέτη του καρκινικού δείκτη και η στατιστική ανάλυση προοπτικά προσδιορίζονται με πρωτόκολλα σαν δευτερεύοντες παράγοντες εκτίμησης. |
|
ΙΙΙ |
Υπάρχει απόδειξη από μεγάλες αλλά αναδρομικές μελέτες στις οποίες ποικίλα δείγματα ελέγχθηκαν. Η στατιστική ανάλυση του καρκινικού δείκτη δεν έγινε προοπτικά τη στιγμή που ελήφθει η θεραπευτική απόφαση. |
|
IV |
Απόδειξη υπάρχει από μικρή αναδρομική μελέτη που δεν έγινε προοπτικά η θεραπεία, η παρακολούθηση και η συλλογή δειγμάτων ή η στατιστική ανάλυση. |
|
V |
Υπάρχει απόδειξη από μικρές πιλοτικές μελέτες που σχεδιάστηκαν για να εκτιμήσουν τα επίπεδα των καρκινικών δεικτών σε δείγματα ασθενών συγκεκριμένου πληθυσμού |
Οι μελέτες για τους καρκινικούς δείκτες δεν είναι μεθοδολογικά και στατιστικά εμπεριστατωμένες. Σε πολλές περιπτώσεις οι μελέτες αυτές δεν έχουν στατιστική αξία.
Οι κίνδυνοι στην εκτίμηση των καρκινικών δεικτών:
Λάθος τύπου Ι: Όταν οι ερευνητές φθάνουν σε ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα ότι υπάρχει διαφορά στην έκβαση της νόσου ανάμεσα στους ασθενείς με θετικούς και αρνητικούς καρκινικούς δείκτες, ενώ δεν υπάρχει καμιά διαφορά.
Λάθος τύπου ΙΙ: Όταν οι ερευνητές φθάνουν σε ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα ότι δεν υπάρχει διαφορά την έκβαση της νόσου ανάμεσα στους ασθενείς με θετικούς και αρνητικούς καρκινικούς δείκτες, ενώ υπάρχει διαφορά. Αυξάνοντας το μέγεθος των δειγμάτων αυξάνεται η πιθανότητα να φανεί η χρησιμότητα του δείκτη.
Τα στατιστικά σφάλματα είναι πολύ συχνά στις μελέτες των καρκινικών δεικτών και οι τυχαιοποιημένες και οι τυφλές μελέτες, ακόμη δεν μπορούν να τα αποφύγουν.
Η γενομική, η επιγενομική και η πρωτεομική ασχολούνται με την ανάπτυξη καρκινικών δεικτών.
Σε όλες τις περιπτώσεις απαιτείται εκτίμηση των δεικτών αυτών σε ασθενείς που δεν είναι καρκινοπαθείς, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν στην κλινική πράξη.
Υπάρχουν συστάσεις και κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση των καρκινικών δεικτών, αλλά πρέπει να αξιολογούνται εξατομικευμένα στον κάθε ασθενή.
Μερικοί προβλεπτικοί δείκτες
CD20: Είναι ένας καρκινικός δείκτης που γίνεται για την ανταπόκριση στη θεραπεία με το μονοκλωνικό αντίσωμα ριτουξιμάμπη σε ασθενείς με Β κυτταρικό λέμφωμα.
ER, PR, HER2: Είναι δείκτες που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Οι οιστρογονικοί και προγεστερινικοί υποδοχείς (ER, PR) χρησιμοποιούνται για έλεγχο της ανταπόκρισης στην ενδοκρινική θεραπεία σε πρώιμο και μεταστατικό καρκίνο μαστού. Παρόλα αυτά που οι ασθενείς με αρνητικούς οιστρογονικούς υποδοχείς δεν ωφελούνται από την ενδοκρινική θεραπεία, υπάρχουν ασθενείς με θετικούς οιστρογονικούς υποδοχείς που δεν ανταποκρίνονται στην ενδοκρινική θεραπεία ή που αναπτύσσουν αντίσταση στην ενδοκρινική θεραπεία. Απαιτούνται νέοι δείκτες για έλεγχο της ανταπόκρισης του καρκίνου του μαστού στην ενδοκρινική θεραπεία. Η υπερέκφραση του HER2 στον πρωτοπαθή όγκο ή στο σημείο υποτροπής χρησιμοποιείται για έλεγχο της ευαισθησίας του όγκου στην τραστουζουμάμπη.
Πολλοί προβλεπτικοί παράγοντες έχουν υψηλή αρνητική προβλεπτική αξία (αρνητικός καρκινικός δείκτης που δείχνει μη ανταπόκριση στη θεραπεία), ενώ έχουν μέτρια θετική προβλεπτική αξία (ένας θετικός καρκινικός δείκτης δεν προβλέπει πάντα την ανταπόκριση στη θεραπεία).
Το μοριακό προφίλ του όγκου για εξατομικευμένη θεραπεία
Η αλληλουχία του ανθρώπινου γονιδιώματος είναι αντικείμενο μελέτης νέων τεχνολογιών που έχουν αναδείξει την βιολογία της κακοήθους εξαλλαγής και της μεταστατικής διαδικασίας και έχουν ανακαλύψει καρκινικά μονοπάτια ανταπόκρισης και αντίστασης στη θεραπεία.
Οι μεταλλάξεις που υπάρχουν στα γονίδια και η μελέτη τους έχουν οδηγήσει στην δημιουργία προβλεπτικών καρκινικών δεικτών για ανταπόκριση στις στοχευμένες θεραπείες σε πολλούς καρκίνους.
Η τεχνολογία των μικροσυστοιχιών βοήθησε στην μοριακή ανάλυση των όγκων και σήμερα το μοριακό προφίλ του όγκου είναι ένα δυνατό εργαλείο στα χέρια των ογκολόγων με τη μεγαλύτερη και πιο αξιόπιστη προγνωστική και προβλεπτική ικανότητα. Για παράδειγμα πολυγονιδιακές υπογραφές χρησιμοποιούνται για ανταπόκριση στην χημειοθεραπεία, στην ενδοκρινική θεραπεία και σε στοχευμένους παράγοντες στα πρώιμα στάδια του καρκίνου του μαστού, αλλά και σε όλους τους καρκίνους, που επιπλέον δίνουν και προγνωστικά στοιχεία και αναδεικνύουν ασθενείς που δεν θα ωφεληθούν από συγκεκριμένες θεραπείες.
Η ανάπτυξη των προβλεπτικών καρκινικών δεικτών βοηθάει στην εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου.
Το μοριακό προφίλ του όγκου θεωρείται απαραίτητο για την πρόγνωση και την θεραπεία του καρκίνου.
Παραδείγματα προβλεπτικών καρκινικών δεικτών στην Ογκολογία
- Καρκίνος μαστού: ER/PR, HER2/neu, uPA/PAI-I, γονιδιακές υπογραφές, για χορήγηση ενδοκρινικής θεραπείας, αντι HER θεραπειών και χημειοθεραπείας
- Καρκίνος εντέρου: Μεταλλάξεις KRAS για ανταπόκριση στο cetuximab
- Μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα: Μεταλλάξεις EGFR για θεραπεία με gefitinib και erlotinib
- Στρωματικοί όγκοι του γαστρεντερικού συστήματος: C-kit ή PDGFRA μεταλλάξεις για ανταπόκριση στην ιματινίμπη.
Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες για τον καρκίνο, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου
Η ζωή είναι πολύτιμη.
Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!
Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.
Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.
Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Ο κόσμος θα φέρει την αλλαγή στην Ογκολογία
Αυτή είναι η καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο
Οι τεχνικές εξατομικευμένης θεραπείας του καρκίνου
Προγνωστικοί παράγοντες στον καρκίνο
Θεραπεία του καρκίνου εξατομικευμένα
Χειρουργική καρκίνου και ποιότητα ζωής
Οικονομική ανάλυση της θεραπείας του καρκίνου
Οι θυμωμένοι επιζήσαντες από καρκίνο
Θεραπεία του καρκίνου εξατομικευμένα
Που μπορεί να εφαρμοστεί το μοριακό προφίλ
H θεραπεία του καρκίνου με αντινεοπλαστόνια
Οι ασθενείς που έχουν καρκίνο δεν έχουν όλοι καρκίνο
Bιοψία για τον καρκίνο μέσω του αίματος
Πώς η βιοψία και το χειρουργείο βοηθούν στην εξάπλωση του καρκίνου
Σταματήστε να κάνετε χημειοθεραπεία
Η πικρή αλήθεια για τις χημειοθεραπείες
Χειρουργική καρκίνου και ποιότητα ζωής
Τι κοινό μπορεί να έχουν οι ογκολόγοι με τους αστρονόμους;
