Ασφάλεια για την υγεία της τεχνολογίας LED
LED-Light-emitting diode
Δίοδος εκπομπής φωτός
Η δίοδος εκπομπής φωτός (LED) είναι μια διπλή πηγή φωτός μολύβδου με ημιαγωγούς. Είναι μια δίοδος με διασταύρωση, η οποία εκπέμπει φως όταν ενεργοποιείται. Απελευθερώνει ενέργεια με τη μορφή φωτονίων. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται ηλεκτροφωταύγεια, και το χρώμα του φωτός (που αντιστοιχεί στην ενέργεια του φωτονίου) καθορίζεται από το ενεργειακό χάσμα ζώνης του ημιαγωγού.
Οι πρώτες λυχνίες LED εξέπεμπαν χαμηλής έντασης υπέρυθρο φως. Τα υπέρυθρα LED εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται συχνά ως στοιχεία μετάδοσης σε κυκλώματα τηλεχειρισμού, όπως εκείνα στα τηλεχειριστήρια για μια ευρεία ποικιλία ηλεκτρονικών εφαρμογών.
Τα σύχρονα LEDs είναι διαθέσιμα σε όλες τις ορατά, υπεριώδη, και υπέρυθρα μήκη κύματος, κι έχουν πολύ υψηλή φωτεινότητα.
Ο φωτισμός LED έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με λαμπτήρες πυρακτώσεως, όπως χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, είναι μικρότερου μεγέθους, και μπορεί να γίνει ταχύτερη εναλλαγή φωτός.
Σήμερα έχει διάφορες εφαρμογές, όπως ο φωτισμός των αερομεταφορών, σε προβολείς αυτοκινήτων, σε διαφημιστικές ταμπέλες, σε γενικό φωτισμό, σε σήματα κυκλοφορίας, σε υπολογιστές, σε κινητά, σε τηλεοράσεις και σε κάμερες που αναβοσβήνουν. Ωστόσο, τα LED αν και είναι αρκετά ισχυρά για το φωτισμό του δωματίου εξακολουθούν να είναι σχετικά ακριβά.
Οι δίοδοι εκπομπής φωτός λειτουργούν εντελώς διαφορετικά από τους άλλους λαμπτήρες αφού αποτελούν μια ηλεκτρομαγνητική πηγή φωτισμού – στην ουσία πρόκειται για ημιαγωγούς οι οποίοι εκπέμπουν φωτεινή ακτινοβολία όταν δέχονται ηλεκτρική τάση.
Αν και έχουν μεγαλύτερο κόστος, η μεγάλη απόδοση και ο χρόνος ζωής το αντισταθμίζουν και με το παραπάνω, ενώ παράλληλα δεν περιέχουν τοξικά συστατικά. Γι’ αυτό και έχουν ανακηρυχθεί ομόφωνα η πιο φιλική πηγή φωτισμού για το περιβάλλον. ‘Ολα τα παραπάνω πλεονεκτήματα, σε συνδυασμό με το μικρό μέγεθος και την ευελιξία τους, έχουν εκτινάξει στα ύψη τη χρήση των LED όχι μόνο στις οθόνες των ηλεκτρονικών συσκευών αλλά και στον φωτισμό των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων.
Ασφάλεια για την υγεία της τεχνολογίας LED
Η συντριπτική πλειοψηφία των συσκευών που περιέχουν LED είναι “ασφαλείς κάτω από όλες τις συνθήκες κανονικής χρήσης”, και έτσι ταξινομούνται ως “προϊόντα Τάξης 1”. Επί του παρόντος, μόνο λίγες πηγές LED- φωτεινές λυχνίες LED που έχουν μία αυστηρά επικεντρωμένη γωνία θέασης 8 ° ή λιγότερο θα μπορούσαν, θεωρητικά, να προκαλέσουν προσωρινή τύφλωση, και έτσι ταξινομούνται ως “προϊόντα Τάξης 2”.
Ενώ οι λάμπες LEDs έχουν πλεονέκτημα έναντι των λαμπτήρων φθορισμού και δεν περιέχουν υδράργυρο, μπορεί να περιέχουν άλλα επικίνδυνα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος και το αρσενικό, ο χαλκός, το νικέλιο, ο άργυρος.
Τα χαμηλής έντασης κίτρινα LED είναι τα λιγότερο επικίνδυνα.
Σε γενικές γραμμές, όμως, αν και έχουν μεγαλύτερο κόστος, η μεγάλη απόδοση και ο χρόνος ζωής το αντισταθμίζουν και με το παραπάνω, ενώ παράλληλα δεν περιέχουν επικίνδυνα τοξικά συστατικά. Γι’ αυτό και έχουν ανακηρυχθεί ομόφωνα η πιο φιλική πηγή φωτισμού για το περιβάλλον. Όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα, σε συνδυασμό με το μικρό μέγεθος και την ευελιξία τους, έχουν εκτινάξει στα ύψη τη χρήση των LED όχι μόνο στις οθόνες των ηλεκτρονικών συσκευών αλλά και στον φωτισμό των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων.
Πλεονεκτήματα του φωτισμού LED
- Αποδοτικότητα: Τα LEDs εκπέμπουν περισσότερα lumens ανά watt από τους λαμπτήρες πυρακτώσεως. Η απόδοση των LED λαμπτήρων δεν επηρεάζεται από το σχήμα και το μέγεθος, σε αντίθεση με τους λαμπτήρες φθορισμού ή τους σωλήνες.
- Χρώμα: Τα LEDs μπορούν να εκπέμψουν φως του επιδιωκόμενου χρώματος χωρίς την χρήση φίλτρων χρώματος με τις παραδοσιακές μεθόδους φωτισμού. Αυτό είναι πιο αποτελεσματικό και μπορεί να μειώσει το αρχικό κόστος.
- Μέγεθος: ΤΑ LEDs μπορεί να είναι πολύ μικρά (μικρότερα από 2 mm2 και εύκολα μπορούν να συνδεθούν με πλακέτες τυπωμένων κυκλωμάτων.
- Ανοιγοκλείσιμο: Τα LEDs ανάβουν και σβήνουν πολύ γρήγορα. Μια τυπική κόκκινη ενδεικτική λυχνία LED θα επιτύχει πλήρη φωτεινότητα σε λιγότερο από ένα μικροδευτερόλεπτο. Tα LED που χρησιμοποιούνται σε συσκευές επικοινωνίας μπορούν να έχουν ακόμη και ταχύτερους χρόνους απόκρισης.
- Ποδηλασία: Τα LEDs είναι ιδανικά για χρήσεις που υπόκεινται σε συχνό άνοιγμα και κλείσιμο του φωτισμού, όπως στο ποδήλατο, σε αντίθεση με τους λαμπτήρες φθορισμού που απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την επανεκκίνηση.
- Ρύθμιση φωτεινότητας: Τα LEDs μπορεί πολύ εύκολα να ρυθμιστούν, ιδιαίτερα στα φώτα στα αυτοκίνητα, σε κάμερες ή στα δωμάτια.
- Ψυχρό φως: Σε αντίθεση με τις περισσότερες πηγές φωτός, τα LED εκπέμπουν πολύ λίγη θερμότητα υπό τη μορφή IR και δεν μπορούν να προκαλέσουν βλάβη σε ευαίσθητα αντικείμενα ή υφάσματα.
- Διάρκεια ζωής: Τα LEDs ως επί το πλείστον διαρκούν πολύ περισσότερο από τους λαμπτήρες πυρακτώσεως. Διαρκούν 35.000 έως 50.000 ώρες ή και περισσότερο. Οι σωλήνες φθορισμού σωλήνες διαρκούν 10.000 έως 15.000 ώρες και οι λαμπτήρες πυρακτώσεως 1,000 έως 2.000 ώρες.
- Ασφάλεια στο άλλαγμα: Τα LEDs, έχουν στερεάς κατάστασης συστατικά και είναι δύσκολο να βλάψουν εξωτερικά, κατά την αλλαγή, σε αντίθεση με τους λαμπτήρες φθορισμού και πυρακτώσεως, τα οποία είναι εύθραυστα.
- Εστίαση: Κάνουν καταπληκτική και γρήγορη εστίαση.
Μειονεκτήματα του φωτισμού LED
- Υψηλή αρχική τιμή: Τα LED είναι σήμερα πιο ακριβά, αλλά μακροπρόθεσμα γίνονται πιο φθηνά, από την εξοικονόμηση ενέργειας.
- Εξάρτηση από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος: Η LED απόδοση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση του LED, που τελικά οδηγεί σε βλάβη της συσκευής.
- Έχουν ευαισθησία στην αλλαγή τάσης: Τα LEDs επιβάλλουν ένα ρεύμα ρυθμιζόμενο με τροφοδοτικό.
- Ποιότητα φωτός: Πιο ψυχρό είναι το λευκό LED από του λαμπτήρα πυρακτώσεως. Το χρώμα των αντικειμένων μπορεί να γίνεται αντιληπτό με διαφορετικό τρόπο κάτω από ψυχρό λευκό LED φωτισμό από ότι στο φως του ήλιου ή με τους λαμπτήρες πυράκτωσης.
- Περιοχική πηγή φωτός: Τα LEDs είναι δύσκολο να εφαρμόζονται για χρήσεις που χρειάζoνται ένα σφαιρικό πεδίο φωτός, όπως γίνεται με τα λέιζερ.
- Ηλεκτρική πολικότητα: Σε αντίθεση με τους λαμπτήρες πυράκτωσης, που φωτίζουν ανεξάρτητα από την ηλεκτρική πολικότητα, τα LED θα ανάψουν μόνο με τη σωστή ηλεκτρική πολικότητα.
- Το μπλε LED είναι επικίνδυνο: Υπάρχει μια ανησυχία ότι το μπλε LED και το λευκό LED υπερβαίνει τα ασφαλή όρια του λεγόμενου κινδύνου από το μπλε φως, όπως ορίζεται στις προδιαγραφές ασφάλειας των ματιών.
- Αποδοτικότητα: Η φωτεινή απόδοση των LED μειώνεται όσο αυξάνεται το ηλεκτρικό ρεύμα. Η θέρμανση αυξάνει, επίσης, με το υψηλότερο ρεύμα που θέτει σε κίνδυνο την διάρκεια ζωής των LED.
- Επιπτώσεις στα έντομα: Τα LED είναι πολύ πιο ελκυστικά για τα έντομα.
Οι κίνδυνοι για την υγεία από τον φωτισμό LED
Οι δίοδοι εκπομπής φωτός – πιο γνωστές ως LED – έχουν διευκολύνει τη ζωή μας προσφέροντας ενεργειακά οικονομικό και φιλικό προς το περιβάλλον φωτισμό στα σπίτια μας και οθόνες με μεγαλύτερη ευκρίνεια και πιο ζωντανά χρώματα στις τηλεοράσεις, στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στα κινητά τηλέφωνά μας.
Όπως αποδεικνύεται όμως, ενδέχεται να κρύβουν μία απειλή για τα μάτια μας.
Ερευνητές ανακάλυψαν ότι εκπέμπουν υψηλής ενέργειας μπλε φως το οποίο μπορεί να βλάψει ανεπανόρθωτα τον αμφιβληστροειδή μας.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν γνωρίζουμε αν όλες οι φωτοδίοδοι εκπέμπουν το φως αυτό σε βλαπτικές ποσότητες και συνιστούν να θεσπιστούν κανόνες ασφαλείας. Ως τότε προτείνουν τη χρήση ειδικών φίλτρων προστασίας, καθώς και την υιοθέτηση ορισμένων «καλύτερων» συνηθειών, εφόσον όλοι, από τις μικρότερες ηλικίες ως τις μεγαλύτερες, ερχόμαστε σε επαφή πλέον όλο και περισσότερο στο λευκογαλάζιο φως της νέας τεχνολογίας.
Ο φωτισμός LED είναι τεχνητός φωτισμό παρόμοιος με τον φυσικό και δημιουργεί ευκρινέστερες οθόνες με πιο ζωντανά χρώματα, προσφέροντας παράλληλα τεράστια εξοικονόμηση ενέργειας, πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και φιλικότερη «διάθεση» προς το περιβάλλον σε σχέση με τους συμβατικούς λαμπτήρες.
Οι ειδικοί λένε ότι η βλαβερή επίδραση στα μάτια, οφείλεται στο ότι για να επιτύχουν το λευκό φως τους οι φωτοδίοδοι χρησιμοποιούν ως βάση το λεγόμενο μπλε φως, το οποίο «κινείται» στα μικρά μήκη κύματος του φάσματος του ορατού φωτός (380-500 nm) και έχει υψηλή ενέργεια. Οι συγκεκριμένες λάμπες, οι οποίες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για να φωτίσουν όχι μόνο τα σπίτια και τα γραφεία μας, αλλά και τις οθόνες του κινητού τηλεφώνου, της τηλεόρασης, της ταμπλέτας και του ηλεκτρονικού υπολογιστή μας, μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη βλάβη στην όραση μειώνοντας τη διάρκεια ζωής των φωτοϋποδοχέων, των πολύτιμων φωτοευαίσθητων κυττάρων των ματιών μας. Οι επιστήμονες εξέθεσαν κύτταρα από το μελάγχρουν επιθήλιο ανθρώπινου αμφιβληστροειδούς σε διάφορους τύπους LED (κόκκινου, πράσινου, μπλε και λευκού φωτός) ανά δωδεκάωρους «κύκλους» εναλλαγής φωτός/σκοταδιού. Είδαν ότι ύστερα από τρεις κύκλους φωτός/σκοταδιού το μπλε, το πράσινο και το λευκό φως των LED μείωσαν δραστικά τη βιωσιμότητα των φωτοϋποδοχέων (κατά 99%, 88% και 75% αντίστοιχα), οδηγώντας τους μάλιστα συχνά σε απόπτωση, στον φυσικό δηλαδή θάνατο των κυττάρων. Το πρόβλημα με αυτή την τεχνολογία, η οποία χρησιμοποιείται, επίσης, στις οθόνες LCD και TFT, είναι ότι εκπέμπει μπλε φως και άρα ενδέχεται να προκαλεί βλάβες στον αμφιβληστροειδή και να προάγει ή να επιταχύνει την εκφύλιση της ωχράς κηλίδος και άλλες εκφυλιστικές νόσους, όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η νόσος Stargardt’s ή η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Το σοβαρότερο είναι μάλιστα ότι, όπως υποδηλώνουν τα αποτελέσματα, οι βλαπτικές συνέπειες των LED δεν περιορίζονται μόνο στις στιγμές που κοιτάζουμε απευθείας την οθόνη του υπολογιστή, της τηλεόρασης ή του κινητού μας – που είναι ήδη πολλές – ή σε αυτές που διαβάζουμε το βιβλίο μας κάτω από μια λάμπα. Εξακολουθούν να υφίστανται και όταν απλώς βρισκόμαστε σε έναν χώρο ο οποίος φωτίζεται από αυτά. Στον χώρο βεβαίως δεν κοιτάζουμε την πηγή του φωτός, αλλά και πάλι αυτή προξενεί βλάβη, και μάλιστα μεγάλη. Προξενεί βλάβη αν έχει μεγάλη ενέργεια, το πρόβλημα είναι η ενέργεια. Ενδεχομένως δεν εκπέμπουν όλα τα LED μπλε φως σε ποσότητα που να είναι επιβλαβής, πολλά όμως μάλλον εκπέμπουν.
Οι επιβλαβείς και οι ασφαλείς «δόσεις» ακτινοβολίας που μπορούν να δεχθούν τα ανθρώπινα μάτια πρέπει να καθοριστούν, έτσι ώστε να τεθούν αποτελεσματικοί κανονισμοί ασφαλείας. Οι οθόνες του κινητού, της τηλεόρασης και του υπολογιστή κρατάνε όλο και περισσότερες ώρες το βλέμμα μας προσηλωμένο επάνω τους, ήδη από τις πολύ νεαρές ηλικίες. Επίσης, βασική πηγή ανησυχίας πολλών ειδικών αποτελεί το γεγονός ότι βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια οι λαμπτήρες νέας τεχνολογίας θα αντικαταστήσουν πλήρως τους συμβατικούς λαμπτήρες πυρακτώσεως.
Και οι δύο διαδεδομένοι τύποι τους όμως – LED και CFL – εμφανίζονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο προβληματικοί για την ανθρώπινη υγεία.
Η ανάγκη εξεύρεσης λύσης διαγράφεται λοιπόν επιτακτική.
Τα ειδικά φίλτρα για γυαλιά οράσεως που προστατεύουν από τη βλαβερή ακτινοβολία του φωτός είναι μία λύση. Έχουν ελαφρώς κίτρινο χρώμα – χρυσαφί, και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε, είτε είναι μύωπας είτε πρεσβύωπας, είτε έχει αστιγματισμό ή υπερμετρωπία και κάνει και για τις νεαρές ηλικίες, γιατί οι νέοι είναι αυτοί που θα εκτεθούν για περισσότερα χρόνια στον φωτισμό των LED.
Τα μάτια μας, βέβαια, διαθέτουν και φυσικά φίλτρα τα οποία τα προστατεύουν από τα βλαβερά «τμήματα» της ακτινοβολίας του φωτός και τα φίλτρα στα γυαλιά, αλλά και τα άλλα φίλτρα, λειτουργούν κατά τον ίδιο τρόπο, μπλοκάροντας τη βλαβερή μπλε ακτινοβολία και εμποδίζοντάς την να φθάσει στον αμφιβληστροειδή. Έτσι τα φίλτρα αυτά συνεργάζονται με τον αμφιβληστροειδή και επιβραδύνουν τη γήρανσή του προσφέροντας παράταση του χρόνου ζωής του.
Η εφαρμογή αυτών των φίλτρων στους ίδιους τους λαμπτήρες LED, ως επίστρωση στο εξωτερικό τμήμα του λαμπτήρα παρέχει την ίδια προστασία και είναι η καλύτερη λύση. Το ίδιο θα συμβεί και με ειδικά φίλτρα και για τις οθόνες των κινητών τηλεφώνων ή των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Σύγκριση λαμπτήρων
Λάμπες φθορισμού και αλογόνου
Εκτός από τα LED, οι λαμπτήρες που κυκλοφορούν ευρέως σήμερα είναι οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού ή CFL – γνωστοί επίσης απλώς ως «λαμπτήρες οικονομίας» – και οι λαμπτήρες αλογόνου.
Εκτός από τα LED, οι λαμπτήρες που κυκλοφορούν ευρέως σήμερα είναι οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού ή CFL – γνωστοί επίσης απλώς ως «λαμπτήρες οικονομίας» – και οι λαμπτήρες αλογόνου.
Και εδώ, όμως, υπάρχουν προβλήματα…
- Λαμπτήρες φθορισμού
-Οι CFL, είναι λαμπτήρες φθορισμού σε σωληνωτό, σπειροειδές ή σφαιρικό σχήμα, και έχουν κατηγορηθεί για τον υδράργυρο που περιέχουν. Αυτός ο λόγος ανησυχίας, αν και σοβαρός, είναι, κυρίως περιβαλλοντικός – γι’ αυτό και οι λαμπτήρες του είδους πρέπει να καταστρέφονται με ειδικό τρόπο και άρα να μην πετάγονται στους «κοινούς» κάδους απορριμμάτων, ενώ αν σπάσουν απαιτούν προσεκτικό χειρισμό. Η όρασή μας πάντως δεν απειλείται άμεσα από αυτή την αιτία. Ο υδράργυρος προκαλεί βλάβες στον οργανισμό όταν βρίσκεται μέσα στο σώμα, όχι όμως όταν “πέφτει” στα μάτια μας φως που παράγεται από λάμπες που περιέχουν υδράργυρο.
-Οι λαμπτήρες CFL, κατά άλλους, εντείνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος εξαιτίας της υπεριώδους ακτινοβολίας που εκπέμπουν. Οι ερευνητές συνέστησαν τη χρήση «διπλού» γυαλιού στις λάμπες για μεγαλύτερη προστασία, αν και η εκπομπή ακτινοβολίας UV από τους CFL κυμαίνεται σε ασφαλή επίπεδα.
-Οι λαμπτήρες φθορισμού δεν εκπέμπουν φως συνεχούς ροής αλλά παλμικό και δεν γίνεται αντιληπτό από το ανθρώπινο μάτι, γίνεται όμως αντιληπτό από τον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να δημιουργεί συχνά πονοκεφάλους, ημικρανίες, νύστα και μείωση της ικανότητας συγκέντρωσης.
-Ακόμη, η ακτινοβολία αυτού του είδους έχει κατηγορηθεί ότι επηρεάζει τα επίπεδα μελατονίνης του οργανισμού προκαλώντας διαταραχές στο βιολογικό μας ρολόι και η διαταραχή των επιπέδων της μελατονίνης έχει συνδεθεί με τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης ή και καρκίνου.
- Λαμπτήρες αλογόνου
-Οι λαμπτήρες αλογόνου, περιέχουν το αδρανές αέριο αλογόνο και ατμούς ιωδίου και βρωμίου, είναι ουσιαστικά λαμπτήρες πυρακτώσεως και προσφέρουν φως συνεχούς ροής. Οι «παραδοσιακοί» λαμπτήρες πυρακτώσεως, αν και αποσύρονται από την κυκλοφορία ως μη φιλικοί προς το περιβάλλον, αποδεικνύονται τελικά οι πιο φιλικοί για την υγεία μας, γιατί προσφέρουν μέχρι στιγμής το πιο «κοντινό» στο φυσικό φως. Στην περίπτωση των «ενισχυμένων» λαμπτήρων αλογόνου, όμως υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι εξαιτίας της υπεριώδους ακτινοβολίας που μπορεί να εκπέμπουν. Θα πρέπει να έχουν στο περίβλημά τους ειδικά φίλτρα, γιατί αλλιώς εκπέμπουν σημαντικές ποσότητες UVA και UVB, ακόμη και UVC. Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να δημιουργήσει φωτοκερατίτιδα, θολερότητα στον κερατοειδή, καθώς και επιτάχυνση της σκλήρυνσης του φακού και καταρράκτη.
Συμπερασματικά…
Για την υγεία μας καλύτεροι είναι οι λαμπτήρες πυρακτώσεως.
Εφόσον δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στους λαμπτήρες πυρακτώσεως, καλό είναι τουλάχιστον να υιοθετήσουμε ορισμένες καλές συνήθειες.
-Να φοράμε πάντα γυαλιά με ειδικά φίλτρα στον υπολογιστή ή στην ταμπλέτα, να στεκόμαστε σε μια απόσταση ασφαλείας – περίπου 70 εκατοστά από την οθόνη – και να προσέχουμε να μην ανακλώνται στην οθόνη φώτα από το περιβάλλον.
-Όταν σπάνε οι λαμπτήρες φθορισμού να απομακρύνονται, αμέσως, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα προφύλαξης για τον υδράργυρο.
-Επίσης, να προσέχουμε οι λαμπτήρες αλογόνου να έχουν τα ειδικά φίλτρα προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία και να μη διαβάζουμε απευθείας κάτω από το φως της λάμπας γιατί δεχόμαστε περισσότερη ακτινοβολία καθώς το φως ανακλάται στις σελίδες του βιβλίου.
-Είναι καλύτερο να προτιμούμε τον κρυφό φωτισμό, γιατί έτσι η ακτινοβολία είναι διάχυτη και δεν έρχεται απευθείας στα μάτια μας.
-Όσον αφορά τον φωτισμό LED να χρησιμοποιείτε τα ειδικά γυαλιά και να προτιμήσετε τους λαμπτήρες LED, αλλά και του υπολογιστές και τα κινητά με τα ειδικά φίλτρα!
Διαβάστε, επίσης,
www.emedi.gr
