Σάββατο, 7 Δεκεμβρίου, 2024
ΑρχικήΒιολογία του καρκίνου του πνεύμονα
Array

Βιολογία του καρκίνου του πνεύμονα

Τα καρκινικά μονοπάτια του καρκίνου του πνεύμονα

Γράφει ο

Δρ Ιωάννης Κριαράς 

Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD

Και η 

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD,PhD


-Αυξητικοί παράγοντες

Ο υποδοχέας του επιδερμικού αυξητικού παράγοντα EGF ανήκει στην οικογένεια των υποδοχέων των erbB αυξητικών παραγόντων που περιλαμβάνει τον υποδοχέα EGF (HER1 ή erbB1), HER2/neu (erbB2), HER3 (erbB3) και HER4 (erbB4). Αυτές οι πρωτεϊνες της επιφάνειας των κυττάρων αποτελούνται από ένα εξωκυτταρικό μέρος δέσμευσης, έναν διαμεμβρανικό σχηματισμό και ένα τμήμα ενδοκυτταρικό τυροσινικής κινάσης. Η δεύσμευση του συνδέτη με τον υποδοχέα ενεργοποιεί το διμερισμό του υποδοχέα και η αυτοφωσφορυλίωση, ξεκινάει με έναν καταρράκτη γεγονότων που οδηγούν σε αύξηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού, σε αγγειογένεση, σε μετάσταση και σε μείωση της απόπτωσης. Η ακατάλληλη ενεργοποίηση αυτού του σηματοδοτικού μονοπατιού του υποδοχέα είναι αποτέλεσμα της υπερέκφρασης του υποδοχέα ή του συνδέτη, μετάλλαξης του υποδοχέα, δέσμευσης σε ενδοκυτταρικούς συνδέτες ή διμερισμό άλλων υποδοχέων (ετεροδιμερισμό).

Η υπερέκφραση υποδοχέων EGF έχει βρεθεί σε πολλούς συμπαγείς όγκους και σε 70% των μη μικροκυτταρικών καρκίνων του πνεύμονα και είναι ένας ανεξάρτητος αρνητικός προγνωστικός παράγοντας.

Η χρησιμοποίηση αυτού του μονοπατιού για την θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα

Μικρά μόρια που αναστέλλουν την τυροσινική κινάση και μονοκλωνικά αντισώματα, παρόμοια με τη τραστουζουμάμπη στον καρκίνο του μαστού, εμποδίζουν την σύνδεση με τον συνδέτη, όπως η gefitinib που είναι αναστολέας του υποδοχέα EGF της τυροσινικής κινάσης (20% γρήγορη ανταπόκριση με απεικονιστική και κλινική βελτίωση των συμπτωμάτων).

 


-Αγγειογένεση

Η αγγειογένεση του όγκου είναι μια διαδικασία πολλαπλασιασμού και μετανάστευσης των ενδοθηλιακών κυττάρων για να σχηματίσουν νέα αγγεία που θα τροφοδοτούν τον όγκο και θα του δίνουν τη δυνατότητα μετάστασης. Αυτή η διαδικασία ρυθμίζεται πρωταρχικά από τον αγγειακό αυξητικό ενδοθηλιακό παράγοντα (VEGF), που είναι μια ομοδιμερής γλυκοπρωτεϊνη.

Όταν ο VEGF δεσμεύεται στους υποδοχείς τυροσινικής κινάσης flt-1 & flt-1KDR, οι υποδοχείς διμερίζονται, ενεργοποιώντας ενδοκυτταρικά σηματοδοτικά μονοπάτια που οδηγούν σε πολλαπλασιασμό των ενδοθηλιακών κυττάρων και σχηματισμό νέων αγγείων. 

Ο VEGF υπερεκφράζεται σε διάφορους τύπος καρκίνου, όπως και στον καρκίνο του πνεύμονα.

Η υπερέκφραση του VEGF και η αυξημένη αγγείωση του όγκου είναι δείκτες φτωχής πρόγνωσης.

Αντισώματα κατά του VEGF καταστέλλουν την αύξηση ποικίλων καρκινικών κυτταρικών γραμμών και αναστέλλουν την αγγειογένεση. Ένας αριθμός αντιαγγειογενετικών παραγόντων, έχουν αναπτυχθεί, όπως μονοκλωνικά αντισώματα που συνδέονται με τον συνδέτη VEGF, τον υποδοχέα VEGF και αναστολείς της τυροσινικής κινάσης των flt-1 & flt-1KDR υποδοχέων. Ένα αντι-VEGF αντίσωμα η Bevacizumab έχει πολύ καλά αποτελέσματα στον καρκίνο του πνεύμονα, αν και αυξάνει τον κίνδυνο αιμόπτυσης σε ασθενείς με μεγάλους, κεντρικούς και πλακώδεις όγκους του πνεύμονα.

 


-Αναστολή κυκλοξυγενάσης

Η κυκλοξυγενάση COX-1 εκφράζεται σε πολλούς ιστούς (γαστρικός βλεννογόνος) και είναι υπεύθυνη για πολλές λειτουργίες της ομοιόστασης όπως για τη διατήρηση της καλής νεφρικής ροής και την προστασία της επένδυσης του γαστρεντερικού συστήματος. Σε αντίθεση, η έκφραση COX-2 υπερεκφράζεται σε απάντηση στις κυτοκίνες, στους αυξητικούς παράγοντες και στους προαγωγείς των όγκων και σε έναν αριθμό κακοηθών όγκων, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα. Το COX-2 είναι το καταλυτικό ένζυμο στον αραχιδονικό μεταβολισμό που παράγει προσταγλανδίνες που εμπλέκονται στην αύξηση του όγκου. Οι προσταγλανδίνες εμπλέκονται στην αγγειογένεση με έναν αριθμό διαφορετικών μηχανισμών που έχουν αντιαποπτωτική, αγγειογενετική δράση και ενεργοποίηση της καρκινογένεσης. Οι εκλεκτικοί αναστολείς της COX-2 (αντιφλεγμονώδη) που ελαττώνουν τα επίπεδα COX-2, όπως η celecoxib ελαττώνουν τη νεοαγγειογένεση την έκφραση VEGF και αυξάνουν την απόπτωση και έτσι οι αναστολείς COX-2 έχουν αντικαρκινική δράση.

 


-Ογκοκατασταλτικά γονίδια

 Το TP53 ογκοκατασταλτικό γονίδιο είναι το πιο συχνά μεταλλαγμένο γονίδιο στον καρκίνο και ανευρίσκεται σε πάνω από 50% των όγκων. Στον καρκίνο του πνεύμονα η απώλεια του ενός αλληλόμορφου γονιδίου στο χρωμόσωμα 17p13 και η απενεργοποιήση με μετάλλαξη του άλλου υπάρχει σε 75% των περιπτώσεων μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα και 50% των περιπτώσεων μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα. Το αποτέλεσμα ποικίλλει, αλλά το φυσιολογικό TP53  είναι ο φύλακας του γονιδιώματος γιατί μπορεί να σταματήσει τον κυτταρικό κύκλο και να προκαλέσει την απόπτωση κατεστραμμένων ή μεταλλαγμένων κυττάρων. Η πρωτεϊνη wild-τύπου P53 καθυστερεί την είσοδο στη φάση S του κυτταρικού κύκλου σε περίπτωση βλάβης του DNA και επιτρέπει την επισκευή του και εμποδίζει την διάδοση των μεταλλάξεων και τις χρωμοσωμικές αναδιατάξεις στις επόμενες κυτταρικές γενεές. Τα κύτταρα με ανεπανόρθωτες μεταλλάξεις και wild-τύπου P53 υφίστανται απόπτωση. Η μετάλλαξη του TP53  οδηγεί σε απώλεια του ελέγχου του κυτταρικού κύκλου και της επιδιόρθωσης του DNA, το οποίο οδηγεί σε ανώμαλα ή μεταλλαγμένα κύτταρα. Η ανάκτηση της λειτουργίας του wild-τύπου P53 στον κυτταρικό κύκλο με μεταφορά γονιδίου είναι αρκετή για να σταματήσει τον κυτταρικό κύκλο και να προάγει την απόπτωση. Αν και οι μεταλλάξεις του TP53 είναι συχνές στον καρκίνο του πνεύμονα η προγνωστική του σημασία δεν είναι ξεκαθαρισμένη, αν και οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η πρωτεϊνη wild-τύπου P53 είναι θετικός προγνωστικός παράγοντας.


-Ογκογονίδια

Οι πρωτεϊνες RAS είναι η οικογένεια των πρωτεϊνών που δεσμεύονται με τα νουκλεοτίδια γουανίνης και παίζουν σημαντικό ρόλο στο ενδοκυτταρικό σηματοδοτικό μονοπάτι. Σε απάντηση στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στους υποδοχείς των τυροσινικών κινασών και τους συνδέτες τους, όπως τους αυξητικούς παράγοντες, οι RAS ενεργοποιούνται και συμβαίνει ένας καταρράκτης γεγονότων ρύθμισης του κυτταρικού κύκλου και της απόπτωσης, όπως ενεργοποίηση του μονοπατιού της RAF-1/μιτογόνου πρωτεϊνικής κινάσης και του μονοπατιού RAC/RHO. Εάν είναι μεταλλαγμένες τα παράγωγα των μεταλλαγμένων γονιδίων παραμένουν σε ενεργή κατάσταση και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα συνεχές σήμα που οδηγεί σε ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη. Οι πρωτεϊνες RAS είναι παράγωγα των πρωτο-ογκογονιδίων H-RAS, K-RAS & N-RAS γονιδίων. Οι περισσότερες μεταλλάξεις των K-RAS ογκογονιδίων στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα είναι στα κωδικόνια 12, 61 & 63. Οι μεταλλάξεις του K-RAS βρίσκονται πρωταρχικά στα αδενοκαρκινώματα του πνεύμονα (περίπου 30%) και σχεδόν ποτέ στον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Μετά τη σύνθεση οι πρωτεϊνες υπόκεινται σε μια διαδικασία μετα-μεταφραστικών τροποποιήσεων. Ένα στάδιο σε αυτή την διαδικασία είναι η φαρνεσυλίωση που γίνεται από το ένζυμο φαρνεσυλτρανσφεράση, Το ένζυμο αυτό μεταφέρει μια ομάδα ισοπρενοειδούς φαρνεσύλης από τον διφωσφορισμό της φαρνεσύλης. Αυτό το ξεχωριστό βήμα είναι στόχος βιολογικών φαρμάκων που ονομάζονται αναστολείς φαρνεσυλτρανσφεράσης.

Σε αντίθεση με τα RAS γονίδια, τα γονίδια MYC σπάνια είναι μεταλλαγμένα στον καρκίνο του πνεύμονα αλλά φαίνεται να δραστηριοποιούνται από την υπερέκφραση με την με τα προς τα πάνω ρύθμιση ή την γονιδιακή υπερέκφραση. Τα γονίδια αυτά απαντώνται, κυρίως, στον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και σπάνια στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Αυτά τα παράγωγα των γονιδίων MYC είναι οι πυρηνικές φωσφοπρωτεϊνες που εμπλέκονται στην ρυθμιζόμενη γονιδιακή μεταγραφή.  Οι γονιδιακές MYC υπερεκφράσεις συνδέονται με τον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και με μεγάλη αντίσταση στη θεραπεία και την ακτινοβολία.


-Κυτταρικός κύκλος και αλληλεπιδράσεις πρωτεϊνών

Η παρέμβαση στους μηχανισμούς που ελέγχουν τον κυτταρικό κύκλο είναι άλλος ένας θεραπευτικός στόχος. Το σύμπλεγμα κυκλίνης το εξαρτώμενο από την κινάση της κυκλίνης ρυθμίζει τον κυτταρικό κύκλο και ανταποκρίνεται σε εξωκυτταρικά και ενδοκυτταρικά σήματα για να προάγει την έναρξη, την πρόοδο και την ολοκλήρωση των γεγονότων του κυτταρικού κύκλου. Υπερενεργοποίηση του συστήματος της κυκλίνης του εξαρτώμενου από την κυκλίνη, που προέρχεται από την αυξημένη γονιδιακή έκφραση, την ελαττωμένη προς τα κάτω ρύθμιση ή την μη ελεγχόμενη εξωκυττάρια σηματοδότηση έχει εμπλακεί στον μη ελεγχόμενο κυτταρικό πολλαπλασιασμό των ανθρώπινων κακοηθειών. Ελαττωμένα επίπεδα φυσιολογικών αναστολέων κινασών που εξαρτώνται από την κυκλίνη και μεταλλάξεις των εξαρτώμενων από την κυλίνη Rb & TP53 σηματοδοτικών μονοπατιών έχουν, επίσης, αναγνωρισθεί, ως μηχανισμοί πολλαπλασιασμού των κυττάρων του όγκου και της επιβίωσης των καρκινικών κυττάρων.

Το μονοπάτι του πρωτεοσώματος είναι υπεύθυνο για την προς τα κάτω ρύθμιση των περισσοτέρων ενδοκυτταρικών πρωτεϊνών με έναν υψηλά ρυθμιζόμενο τρόπο. Τα μετατρεπόμενα κύτταρα είναι πιο ευαίσθητα στους αναστολείς πρωτεοσώματος από τα φυσιολογικά κύτταρα και γι΄αυτό η αναστολή πρωτεοσώματος είναι αντικαρκινικός στόχος.

Διαβάστε, επίσης,

Παθολογία του καρκίνου του πνεύμονα

Τι περιέχει ένα τσιγάρο

Σε ποιους ασθενείς πρέπει να γίνεται έλεγχος για φυματίωση 

Οι βιταμίνες για τους βλεννογόνους

Εθισμός στη νικοτίνη  

Τι συμβαίνει στον οργανισμό σας όταν καπνίζετε

Πρόσληψη βάρους κατά τη διακοπή καπνίσματος

To Zyban για τη διακοπή καπνίσματος 

Βότανα για να κόψετε το κάπνισμα 

Οι απαραίτητες βιταμίνες για όσους καπνίζουν

Σύγκριση των μεθόδων διακοπής καπνίσματος

Για όσους έχουν κίνδυνο για καρκίνο από το κάπνισμα

Γιατί όσοι έχουν διαβήτη δεν πρέπει να καπνίζουν

Κόψτε το κάπνισμα τρώγοντας φρούτα 

Δίαιτα και διακοπή καπνίσματος

Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την διακοπή του καπνίσματος

Οι διαταραχές ύπνου στους καπνιστές

Συμπλήρωμα για τις έγκυες καπνίστριες

Είναι τελικά ασφαλή τα ηλεκτρονικά τσιγάρα; 

Οι ευεργετικές ιδιότητες της μπανάνας

Πρόληψη καρκίνου του πνεύμονα με διακοπή καπνίσματος 

Τα ελαφριά τσιγάρα βλάπτουν

Εμβόλιο για την διακοπή καπνίσματος

Πρόληψη καρκίνου πνεύμονος

Μυστικά για να σταματήσετε το κάπνισμα

Οι βλαπτικές ουσίες του τσιγάρου 

Ο καπνός και η ιστορία του

Νέα μέθοδος διακοπής καπνίσματος

Μύθοι για το κάπνισμα 

Όσοι καπνίζουν πρέπει να τρώνε πολλά φρούτα 

Με κομμένη την ανάσα

Είναι τελικά ασφαλή τα ηλεκτρονικά τσιγάρα; 

Οι βλαπτικές ουσίες του τσιγάρου

Ο καπνός και η ιστορία του

Προπυλενογλυκόλη

Το τεστ για την εξάρτηση από την νικοτίνη

Το μπρόκολο είναι φάρμακο για τους πνεύμονες

Χρήσιμες ιατρικές συνταγές με καλάμι 

Η ακετυλοκυστεϊνη είναι ασφαλής;

Διατροφή για τον καρκίνο του πνεύμονα

Προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου του πνεύμονα

Θεραπεία πρώιμου καρκίνου του πνεύμονα χωρίς χειρουργείο 

Πώς μπορείτε να μολυνθείτε από ραδόνιο

Γενετική του Μη Μικροκυτταρικού Καρκίνου Πνεύμονα

Χημειοπροφύλαξη στον καρκίνο του πνεύμονα

Διαφοροδιάγνωση πλευριτικών συλλογών με PET/CT scan

Υψηλές δόσεις βιταμινών για τη θεραπεία καρκίνου

Οι πνεύμονες μπορεί να αναγεννηθούν

Διάγνωση του καρκίνου με σκύλους

Ποτό για τον καρκίνο πνεύμονα 

Ο ασθενής με δύσπνοια στα επείγοντα

Η αμιάντωση

Ρομποτική ακτινοχειρουργική

Νευροενδοκρινείς όγκοι

Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο που σχετίζονται με την εργασία

Το ραδόνιο

Επαγγελματικοί καρκίνοι 

Όταν κάποιος φτύνει αίμα

Σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας

Νανοσωματίδια για τον καρκίνο του πνεύμονα

Ανάπτυξη κακοήθειας μετά από μεταμόσχευση οργάνων

Έκφραση του κολλαγόνου σε καρκίνο του πνεύμονα 

Διάγνωση ασθενειών από τα χέρια

Το εμβόλιο Vaxira για τον καρκίνο

Το εμβόλιο για τον καρκίνο EGF

Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος εναντίον των όγκων

Γιατί σας αρέσει να καπνίζετε

Οι αιτίες του καρκίνου του πνεύμονα

Νευροενδοκρινείς όγκοι

Καρκινοειδείς όγκοι

Ειδική Νευρωνική Ενολάση

www.emedi.gr

Γράφει ο
Δρ Ιωάννης Κριαράς,
Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Print Friendly, PDF & Email
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ψωρίαση: Είναι αποτελεσματικές οι κλασικές θεραπείες;

Ψωρίαση: Είναι αποτελεσματικές οι κλασικές θεραπείες ή υπάρχουν και φυσικές εναλλακτικές λύσεις που δεν έχουν παρενέργειες; Ψωρίαση Η ψωρίαση είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα δερματοπάθεια, εμφανίζεται σε...

ΔΗΜΟΦΙΛΗ