Είναι υγιεινή η στέβια;

16 Ιανουαρίου 2016

Η στέβια είναι η νέα ζάχαρη

Η στέβια είναι ένα γλυκαντικό υποκατάστατο της ζάχαρης και εξάγεται από τα φύλλα του φυτού Stevia rebaudiana bertoni, της οικογένειας Asteraceae. Η καταγωγή της είναι από τη Λατινική Αμερική και καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του κόσμου και κυρίως στην Κίνα. Στη χώρα μας καλλιέργειες υπάρχουν στην Θεσσαλία και στην Μακεδονία.

Οι δραστικές ενώσεις της stevia είναι οι γλυκοζίτες στεβιόλης (κυρίως στεβιοσίδη και rebaudioside), που δίνουν μέχρι και 150 φορές την γλυκύτητα της ζάχαρης, είναι θερμικά σταθερές, έχουν pH-σταθερό, και δεν επιτρέπουν τη ζύμωση. Τα στεβιοσίδια έχουν αμελητέα επίδραση στη γλυκόζη του αίματος, γεγονός που καθιστά τη στέβια κατάλληλη για όσους πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.

Η γεύση της στέβιας έχει μια βραδύτερη έναρξη και μεγαλύτερη διάρκεια από εκείνη της ζάχαρης, και μερικά από τα εκχυλίσματα μπορεί να έχουν μια πικρή γεύση.

Το φυτό Stevia rebaudiana έχει χρησιμοποιηθεί για περισσότερα από 1.500 χρόνια, από τους Γκουαρανί της Νότιας Αμερικής, οι οποίοι το ονόμασαν γλυκό βότανο. Τα φύλλα παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για εκατοντάδες χρόνια στην Βραζιλία και την Παραγουάη για να γλυκαίνουν τα τοπικά αφεψήματα και φάρμακα.

Οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν την στέβια σε τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά, (και στην Coca Cola), και τη χρησιμοποιούν για επιτραπέζια χρήση. Η Ιαπωνία σήμερα καταναλώνει περισσότερο stevia από οποιαδήποτε άλλη χώρα (40% της αγοράς των γλυκαντικών ουσιών).

Μηχανισμός δράσης της στέβιας

Οι γλυκοζίτες είναι μόρια που περιέχουν γλυκόζη και άλλες ουσίες που δεν είναι σάκχαρα. Οι υποδοχείς γεύσης της γλώσσας αντιδρούν στην γλυκόζη των γλυκοζιτών: εκείνοι με περισσότερη γλυκόζη (ρεμπαουδιοσίδη) έχουν γεύση πιο γλυκιά από εκείνους με λιγότερη γλυκόζη (στεβιοσίδη). Μερικοί από τους υποδοχείς της γλώσσας για τα πικρά αντιδρούν στις ουσίες που δεν είναι σάκχαρα. Στην πεπτική οδό, οι rebaudiosides μεταβολίζονται σε στεβιοσίδη. Στη συνέχεια, η στεβιοσίδη διασπάται σε γλυκόζη και στεβιόλη. Η γλυκόζη που απελευθερώνεται στη διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται από τα βακτήρια στο κόλον και δεν απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος. Η στεβιόλη δεν μπορεί να αφομοιωθεί περαιτέρω και αποβάλλεται.

Η χρήση γλυκαντικών υλών με στέβια ως υποκατάστατα ζάχαρης είναι κατάλληλες για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, διότι είναι ένα υποκατάστατο ζάχαρης χωρίς θερμίδες.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η στέβια αποτελεί, απλώς μόνο βοήθημα περιορισμού των θερμίδων από πηγές σακχάρων και δεν είναι μια ουσία που αδυνατίζει, χωρίς να προσέχουμε τη διατροφή μας.

Είναι υγιεινή η στέβια;

Η στεβιόλη και ρεμπαουδιοσίδη Α έχουν βρεθεί να είναι μεταλλαξιογόνες σε εργαστηριακές δοκιμές in vitro.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων καθόρισε ως Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ADI) τα 4 mg / kg / ημέρα στεβιόλης, με τη μορφή γλυκοζιτών στεβιόλης, γιατί η στεβιόλη σε υψηλές δόσεις μπορεί να έχει μεταλλαξιογόνο δράση.

Ο γλυκοζίτης Ρεμπαουδιοζίδη Α είναι ο λιγότερο πικρός γλυκοζίτης στεβιόλης που απαντάται στο φυτό Stevia rebaudiana. Για την παραγωγή γλυκοζίτη ρεμπαουδιοσίδη Α, το φυτό στέβια ξηραίνεται και υποβάλλεται σε μια διαδικασία εκχύλισης με νερό. Αυτό το ακατέργαστο εκχύλισμα περιέχει περίπου 50% rebaudioside A. Οι διάφοροι γλυκοζίτες διαχωρίζονται και καθαρίζονται μέσω τεχνικών κρυστάλλωσης, τυπικά χρησιμοποιώντας αιθανόλη ή μεθανόλη ως διαλύτη.

Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιούν τη στέβια για την «πρόληψη της εγκυμοσύνης», ενώ ορισμένοι ερευνητές έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι η στέβια μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα τόσο άντρες όσο και γυναίκες. Η στέβια, αναφέρεται ότι προκαλεί σημαντική μείωση των τιμών τεστοστερόνης κατά την εφηβεία των αγοριών, μόνο σε 60 ημέρες, ενώ ο κίνδυνος είναι πολύ σημαντικός για υπογονιμότητα δοθείσης της σωρευτικής της επίδρασης.

Η στέβια χρησιμοποιείται ως θεραπεία για τα εγκαύματα, τους κολικούς, τα προβλήματα στο στομάχι και μερικές φορές ως αντισυλληπτικό.

Επίσης, όσοι έχουν υπόταση πρέπει να μην καταναλώνουν υπερβολική ποσότητα στέβιας. Η στέβια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία για την υπέρταση.

Τα άτομα που παίρνουν ινσουλίνη ή φάρμακα για τον διαβήτη από το στόμα θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, όταν λαμβάνουν στέβια σε μεγάλες ποσότητες.

Η Stevia μπορεί, επίσης, να αλληλεπιδράσει με αντιμυκητιασικά, αντι-φλεγμονώδη, αντι-μικροβιακά, αντι-καρκινικά φάρμακα, αντι-ιϊκά, φάρμακα κατασταλτικά της όρεξης, αποκλειστές διαύλων ασβεστίου, φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης, φάρμακα που αυξάνουν την διούρηση και με φάρμακα ορμονοθεραπείας.