Χρήσιμες πληροφορίες για τον υδροκέφαλο σε ενήλικες
Ο όρος υδροκέφαλος, ICD-10 G91, σημαίνει την συλλογή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ) στις κοιλότητες του εγκεφάλου και μπορεί να αυξήσει την πίεση μέσα στο κεφάλι.
Το ΕΝΥ είναι ένα διαυγές υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός περιβάλλονται από τρεις μεμβράνες τις μήνιγγες. Ταυτόχρονα, ο εγκέφαλος εσωκλείει τις εγκεφαλικές κοιλότητες. Ο χώρος ανάμεσα στον εγκέφαλο και τις μήνιγγες, καθώς και εκείνες των εγκεφαλικών κοιλοτήτων περιέχει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ).
Οι λειτουργίες του ΕΝΥ:
1) ενεργεί ως «αμορτισέρ» για τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό
2) δρα ως ένα όχημα για την παράδοση θρεπτικών ουσιών στον εγκέφαλο και την απομάκρυνση των αποβλήτων
3) ρέει μεταξύ του κρανίου και της σπονδυλικής στήλης να ρυθμίζει τις αλλαγές στην πίεση μέσα στον εγκέφαλο
Ο μέσος ενήλικας παράγει περίπου μισό λίτρο ΕΝΥ καθημερινά. Ο συνολικός όγκος του ανέρχεται σε 150 ml και ανακυκλώνεται έως τρεις φορές ημερησίως. Όταν ένας τραυματισμός ή μια ασθένεια μεταβάλλει την κυκλοφορία του ΕΝΥ, μία ή περισσότερες κοιλίες διευρύνονται, γιατί το ΕΝΥ συσσωρεύεται. Σε έναν ενήλικα, το κρανίο είναι άκαμπτο και δεν μπορεί να επεκταθεί, έτσι ώστε η πίεση στον εγκέφαλο αυξάνεται σημαντικά.
Η ιδιοπαθής υδροκεφαλία είναι μια χρόνια πάθηση. Μπορεί να ελεγχθεί, αλλά, συνήθως, δεν μπορεί να θεραπευτεί. Με την κατάλληλη έγκαιρη θεραπεία, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι με υδροκέφαλο ζουν μια φυσιολογική ζωή με λίγους περιορισμούς.
Η υδροκεφαλία μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνή σε βρέφη και ενήλικες ηλικίας 60 ετών και άνω. Επηρεάζει τους άνδρες και τις γυναίκες, και ανθρώπους από διαφορετικές φυλές σε ίσα ποσοστά.
Ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης ευθύνεται για το 6% των περιπτώσεων άνοιας.
Αιτίες υδροκεφαλίας σε ενήλικες
Υδροκεφαλία είναι η αύξηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσα στις κοιλότητες του εγκεφάλου.
Αυτό συμβαίνει είτε λόγω αύξησης της παραγωγής είτε λόγω της απόφραξης της ροής του ΕΝΥ.
Τις περισσότερες φορές οφείλεται σε απόφραξη της παροχέτευσης του ΕΝΥ από εμφανή ή μη αίτια.
Έτσι αυξάνεται η πίεση μέσα στο κρανίο και πιέζεται ο εγκέφαλος, τα νεύρα και τα αγγεία του. Η αυξημένη πίεση προκαλεί αρχικά διαταραχές στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ σε όψιμα στάδια μόνιμες νευρολογικές βλάβες.
Η απόφραξη μπορεί να είναι πλήρης ή μερική, προκαλώντας την οξεία ή χρόνια αποφρακτική υδροκεφαλία αντίστοιχα. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις υδροκεφαλίας, ιδίως στους ηλικιωμένους, όπου προκαλούνται συμπτώματα πριν ακόμη αυξηθεί η πίεση μέσα στο κρανίο και μάλιστα χωρίς εμφανή απόφραξη και αυτή είναι η υδροκεφαλία φυσιολογικής πίεσης.
Ο υδροκέφαλος εμφανίζεται σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή τραυματισμό που προκαλεί βλάβη στον εγκέφαλο και ο εγκέφαλος συρρικνώνεται. Ο εγκέφαλος μπορεί να συρρικνωθεί σε ηλικιωμένους ασθενείς ή εκείνους με νόσο του Alzheimer, και αυξάνεται ο όγκος ΕΝΥ για να γεμίσει τον χώρο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι κοιλίες είναι διευρυμένες, αλλά η πίεση συνήθως είναι φυσιολογική.
Υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης
Ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης οφείλεται στη σταδιακή απόφραξη του ΕΝΥ. Οι κοιλίες μεγενθύνονται για να ανταποκριθούν στην αύξηση του όγκου του ΕΝΥ, συμπιέζοντας έτσι τον εγκέφαλο από το εσωτερικό και τελικά προκαλείται βλάβη ή καταστροφή του εγκεφαλικού ιστού. Η υδροκεφαλία με φυσιολογική πίεση στο ΕΝΥ είναι αποτέλεσμα τραυματισμού της κεφαλής και μπορεί να συμβεί μετά από μια κρανιακή χειρουργική επέμβαση, μπορεί να οφείλεται σε αιμορραγία, σε μηνιγγίτιδα ή όγκο. Δυστυχώς, η αιτία της πλειοψηφίας των περιπτώσεων του υδροκέφαλου φυσιολογικής πίεσης είναι άγνωστη (ιδιοπαθής υδροκεφαλία). Τα συμπτώματα της υδροκεφαλίας φυσιολογικής πίεσης είναι παρόμοια με τα συμπτώματα της φυσιολογικής γήρανσης, της νόσου Αλτσχάιμερ και της νόσου του Πάρκινσον. Η πλειοψηφία του πληθυσμού με υδροκεφαλία φυσιολογικής πίεσης είναι ηλικίας άνω των 60 ετών.
Τα συμπτώματα της υδροκεφαλίας σε ενήλικες
- Πονοκέφαλοι
- Ναυτία
- Δυσκολία εστίασης στα μάτια
- Ασταθές βάδισμα με τα πόδια
- Αδυναμία
- Αιφνίδια πτώση
- Ευερεθιστότητα
- Υπνηλία
- Αλλαγή στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά
- Επιληψία
- Σε άτομα μεγάλης ηλικίας εμφανίζεται με άνοια, διαταραχές βάδισης και ακράτεια ούρων. Οι διαταραχές βάδισης είναι χαρακτηριστικές, με ευρεία βάση και τα πόδια είναι κολλημένα στο έδαφος, οι ασθενείς δεν μπορούν να ανέβουν σκάλες και πέφτουν. Οι διαταραχές στο βάδισμα συχνά είναι το πρώτο σύμπτωμα. Οι διαταραχές αυτές κυμαίνονται σε σοβαρότητα από ήπια ανισορροπία μέχρι αδυναμία βάδισης.
Η ταχύτητα συσσώρευσης του ΕΝΥ είναι αυτή που καθορίζει τα συμπτώματα. Η ταχεία απόφραξη προκαλεί κεφαλαλγία, ναυτία, εμέτους, σύγχυση και κώμα, ενώ βραδύτερες μορφές εμφανίζονται με άνοια, διαταραχές βάδισης και ακράτεια ούρων. Η τελευταία μορφή συχνά συγχέεται με τη νόσο του Parkinson ή τη γεροντική άνοια.
Τα συμπτώματα, συνήθως, επιδεινώνονται με το πέρασμα του χρόνου, αν η κατάσταση έχει αφεθεί χωρίς θεραπεία. Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν επιληπτικές κρίσεις, άνοια και ακράτεια που χειροτερεύουν και διαταραχές βάδισης που χειροτερεύουν. Τα προβλήματα ελέγχου της κύστης συνήθως περιλαμβάνουν συχνουρία και σε σοβαρές περιπτώσεις, πλήρη απώλεια του ελέγχου της κύστης (ακράτεια ούρων).
Διάγνωση Υδροκεφαλίας
Ασθενείς που παρουσιάζουν τα τρία βασικά συμπτώματα (άνοια, διαταραχές βάδισης και ακράτεια ούρων) ή ένα συνδυασμό από τα άλλα συμπτώματα πρέπει να ανησυχήσουν.
Η διάγνωση τίθεται από την κλινική εικόνα του ασθενούς και τη νευρολογική εξέταση.
Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία δείχνουν εάν οι κοιλίες διευρύνθηκαν ή αν υπάρχει μια προφανής απόφραξη, ενώ μπορεί να αναδείξουν όγκους, αιμορραγίες και άλλα.
Η ισοτοπική κοιλιογραφία με έγχυση ενός ραδιενεργού ισοτόπου μέσω οσφυονωτιαίας παρακέντησης μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της υδροκεφαλίας φυσιολογικής πίεσης.
Η οσφυονωτιαία παρακέντηση είναι μια εξέταση κατά την οποία με τοπικό αναισθητικό, μια λεπτή βελόνα εισέρχεται στο νωτιαίο υγρό και απομακρύνονται μέχρι 50 cc του ΕΝΥ και γίνεται για να δούμε αν τα συμπτώματα προσωρινά ανακουφίζονται. Η δοκιμή αυτή χρησιμοποιείται και για τη μέτρηση της πίεσης του ΕΝΥ και γίνεται και εξέταση του υγρού. Αν η οσφυονωτιαία παρακέντηση βελτιώσει τα συμπτώματα έστω και προσωρινά, αυτό είναι μια ένδειξη ότι η τοποθέτηση κοιλιοπεριτοναϊκής βαλβίδας θα είναι επιτυχής. Υπάρχουν ασθενείς, ωστόσο, οι οποίοι δεν εμφανίζουν βελτίωση.
Η παρακολούθηση της ενδοκρανιακής πίεσης απαιτεί την εισαγωγή ενός καθετήρα ή ενός μικρού καλωδίου οπτικών ινών μέσω του κρανίου εντός του εγκεφάλου και απαιτεί 24ωρη παραμονή στο νοσοκομείο.
Θεραπεία υδροκεφαλίας
Η υδροκεφαλία μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους.
Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται άμεσα (με την αφαίρεση της αιτίας της απόφραξης ΕΝΥ) ή έμμεσα (με την εκτροπή του υγρού σε άλλη κοιλότητα του σώματος) ή και με τους δύο τρόπους.
Έμμεση θεραπεία γίνεται με εμφύτευση μιας συσκευής, γνωστή ως κοιλιοπεριτοναϊκή βαλβίδα και το ΕΝΥ προωθείται συνήθως στην περιτοναϊκή κοιλότητα (η περιοχή γύρω από τα κοιλιακά όργανα).
Σε οξείες περιπτώσεις ενδείκνυται άμεση παροχέτευση του ΕΝΥ με την τοποθέτηση ενδοεγκεφαλικού καθετήρα.
Σε χρόνιες περιπτώσεις γίνεται άρση της απόφραξης σε ασθενείς με όγκους και κύστεις. Εάν δεν μπορεί να γίνει, όπως στη υδροκεφαλία φυσιολογικής πίεσης, τότε γίνεται εκτόνωση της πίεσης με την παροχέτευση του ΕΝΥ με ένα μικρό σωληνάριο στην περιτοναϊκή κοιλότητα με βαλβιδικό μηχανισμό πίεσης. Οι βαλβίδες διακρίνονται σε σταθερής ή μεταβαλλόμενης πίεσης. Άλλες κοιλότητες εκτός από την κοιλιακή που μπορούν να διαχειριστούν το ΕΝΥ είναι η θωρακική κοιλότητα, η χοληδόχος κύστη, η ουροδόχος κύστη κ.ά.
Μια εναλλακτική τεχνική ονομάζεται ενδοσκοπική τρίτη κοιλιοστομία. Σε αυτή την τεχνική, μια μικρή τρύπα γίνεται στο κρανίο και με ένα νευροενδοσκόπιο ο νευροχειρουργός κάνει μια μικρή οπή στο κάτω μέρος της τρίτης κοιλίας, δημιουργώντας ένα νέο μονοπάτι μέσω του οποίου μπορεί να ρέει το ΕΝΥ.
Σε γενικές γραμμές η τοποθέτηση της κοιλιοπεριτοναϊκής βαλβίδας είναι μια ασφαλής διαδικασία, αλλά απαιτείται τακτικός επανέλεγχος με κλινική εκτίμηση, απεικόνιση του εγκεφάλου και παρακολούθηση της πορείας της υδροκεφαλίας και έλεγχο της ακεραιότητας του συστήματος παροχέτευσης,
Η ανάκαμψη μπορεί να περιορίζεται από την έκταση των βλαβών που έχουν ήδη προκληθεί από το υδροκέφαλο και την ικανότητα του εγκεφάλου να επουλωθεί.
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα μετεγχειρητικά:
- Ερυθρότητα, ευαισθησία, πόνος ή πρήξιμο του δέρματος κατά μήκος της πορείας του σωλήνα ή της τομής
- Ευερεθιστότητα ή υπνηλία
- Ναυτία, εμετός, κεφαλαλγία ή διπλή όραση
- Πυρετός
- Κοιλιακό άλγος
- Επιστροφή των προεγχειρητικών νευρολογικών συμπτωμάτων
Πρόγνωση της υδροκεφαλίας
Η πρόγνωση για τον υδροκέφαλο εξαρτάται από την αιτία, την έκταση των συμπτωμάτων, και την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν μια γρήγορη βελτίωση με τη θεραπεία, ενώ άλλοι όχι.
Σε μερικές περιπτώσεις υδροκεφαλίας φυσιολογικής πίεσης η, άνοια μπορεί να αντιστραφεί με την τοποθέτηση του καθετήρα. Άλλα συμπτώματα όπως οι πονοκέφαλοι μπορεί να εξαφανιστούν σχεδόν αμέσως εάν τα συμπτώματα σχετίζονται με την αυξημένη πίεση του ΕΝΥ. Το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας είναι 80 τοις εκατό. Το ποσοστό επιτυχίας κυμαίνεται από 25 -74 για τις περιπτώσεις στις οποίες η αιτία της υδροκεφαλίας φυσιολογικής πίεσης είναι άγνωστη.
Όσο πιο γρήγορα διαγνωσθεί η υδροκεφαλία, τόσο καλύτερη είναι η πιθανότητα για την επιτυχή θεραπεία. Όσο περισσότερο χρόνο τα συμπτώματα υπάρχουν, τόσο λιγότερο πιθανό είναι ότι η θεραπεία θα είναι επιτυχής.
Πιθανές επιπλοκές είναι ο σχηματισμός υποσκληρίδιων συλλογών (αιματώματα, υγρώματα) λόγω υπερπαροχέτευσης του ΕΝΥ, ενδοεγκεφαλικές αιμορραγίες, λοιμώξεις κ.ά. Η βαλβίδα μπορεί να φράξει, επίσης. περίπτωση μιας μόλυνσης, μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με αντιβιοτικά.
Σημεία της δυσλειτουργίας της βαλβίδας είναι οι πονοκέφαλοι, τα προβλήματα όρασης, η ευερεθιστότητα, η κόπωση, η αλλαγή προσωπικότητας, η απώλεια συντονισμού, η δυσκολία στο να ξυπνάει κάποιος ή να παραμένει σε εγρήγορση, η επιστροφή των κινητικών προβλημάτων που είχε πριν την θεραπεία, η ήπια άνοια ή η ακράτεια ούρων. Ευτυχώς, οι περισσότερες επιπλοκές μπορεί να αντιμετωπιστούν με επιτυχία.
Η υδροκεφαλία είναι αντιμετωπίσιμη ακόμα και σε ηλικιωμένους ασθενείς, εφόσον διαγνωσθεί έγκαιρα.
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το νευρικό σύστημα
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το νευρικό σύστημα
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Αντανακλαστικό του κερατοειδούς
Σύνδρομο της Υπερδραστήριας Κύστης
Οι συχνότεροι ενδοκρανιακοί όγκοι
Σε ποιους ασθενείς πρέπει να γίνεται έλεγχος για φυματίωση
