Χρήσιμες πληροφορίες για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας

26 Φεβρουαρίου 2016

Ο καρκίνος τραχήλου μήτρας είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου από γυναικολογικό καρκίνο

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Το τεστ Παπανικολάου έχει ελαττώσει την επίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας τις τελευταίες δεκαετίες.

Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι τα 50 έτη. Οι πιο ηλικιωμένες γυναίκες τείνουν να έχουν υψηλότερο στάδιο της νόσου, που σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα στον προσυμπτωματικό έλεγχο σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Απαιτούνται αρκετά έτη για την προδιηθητική τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (CIN) για να γίνει διηθητικός καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Γι’ αυτό, ο τακτικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου έχει τη δυνατότητα να διαγνώσει προκαρκινωματώδεις αλλοιώσεις σε ασυμπτωματικές γυναίκες καιρό πριν αναπτυχθεί ο διηθητικός καρκίνος.

Επιδημιολογία και παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας,

H CIN-τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία, η προκαρκινική κατάσταση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, χαρακτηρίζεται από δυσπλαστικές αλλαγές στο επιθήλιο. Όσο πιο σοβαρές είναι οι μορφολογικές αλλαγές (CIN1, CIN2, CIN3), τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για μεταμόρφωση σε διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας:

Πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι
Άντρες σύντροφοι που έχουν πολλαπλές σεξουαλικούς συντρόφους
Έναρξη της σεξουαλικής ζωής σε μικρή ηλικία
Ο κίνδυνος για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι μεγαλύτερος σε γυναίκες που το ανοσοποιητικό σύστημα είναι καταπονημένο. Για παράδειγμα, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας παρατηρείται συχνά σε γυναίκες που πάσχουν από τον ιό HIV και είναι πιο προχωρημένος κατά τη στιγμή της διάγνωσης.

Human Papillomavirus (HPV)

Υπάρχει σχέση μεταξύ του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και της μόλυνση με πολλούς υπότυπους HPV (16, 18, 45, 31, 33, 52, 58, 35). Οι υπότυποι HPV υψηλού κινδύνου παράγουν ιικές πρωτείνες (Ε6, Ε7) που συνδέονται με τις ογκοκατασταλτικές πρωτεϊνες (RB1, TR53) και τις απενεργοποιούν.

Το εμβόλιο κατά του HPV είναι η καλύτερη στρατηγική πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Προσυμπτωματικός έλεγχος και προδιηθητική νόσος στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Η κυτταρολογική εξέταση με τεστ Παπανικολάου είναι αποτελεσματική μέθοδος για την ανίχνευση του προδιηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το σύστημα Bethesda χρησιμοποιείται για την περιγραφή των ανωμαλιών που παρατηρούνται στην κυτταρολογική ανάλυση του τραχηλικού ιστού.

Σύστημα Bethesda για την κυτταρολογική του τραχήλου της μήτρας

Αποτελέσματα τεστ Παπανικολάου

-Γενική κατηγοριοποίηση

Μέσα στα φυσιολογικά όρια
Καλοήθης κυτταρικές αλλαγές
Ανωμαλίες των επιθηλιακών κυττάρων

-Διάγνωση

Καλοήθεις κυτταρικές αλλαγές
Μόλυνση
Αντιδραστικές αλλαγές

-Ανωμαλίες των επιθηλιακών κυττάρων

Πλακώδη κύτταρα

Άτυπα πλακώδη κύτταρα απροσδιόριστης σημασίας (ASCUS)
Χαμηλού βαθμού πλακώδης ενδοεπιθηλιακή βλάβη, LSIL – Χαμηλής ποιότητας αλλοιώσεις του πλακώδους επιθηλίου
Υψηλού βαθμού πλακωδης ενδοεπιθηλιακή βλάβη, HSIL – Υψηλής ποιότητας αλλοιώσεις του πλακώδους επιθηλίου
Πλακώδες καρκίνωμα

Aδενικά κύτταρα

Καλοήθη κύτταρα του ενδομητρίου
Άτυπα αδενικά κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας (AGUS ή AGC)
Αδενοκαρκίνωμα

Άλλα κακοήθη νεοπλάσματα

Μη φυσιολογικά αποτελέσματα στο τεστ Παπ:

Άτυπα πλακώδη κύτταρα
Άτυπα πλακώδη κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας (ASC-US)
Άτυπα πλακώδη κύτταρα – δεν μπορεί να αποκλείσει το HSIL (ASC-H)
Χαμηλού βαθμού πλακώδη ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση (HSIL ή LSIL)
Υψηλού βαθμού πλακώδους ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση (HGSIL ή HSIL)
Πλακώδες καρκίνωμα
Άτυπα αδενικά κύτταρα απροσδιορίστου σημασίας (AGC-NOS)
Άτυπα αδενικά κύτταρα, ύποπτα για AIS ή αδενοκαρκίνωμα
Αδενοκαρκίνωμα in situ (AIS)
Αδενοκαρκίνωμα

Ανωμαλίες πλακωδών κυττάρων

LSIL – Χαμηλής ποιότητας αλλοιώσεις του πλακώδους επιθηλίου

Η χαμηλού βαθμού πλακώδης ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση (LSIL ή LGSIL) υποδηλώνει πιθανή τραχηλική δυσπλασία. Η LSIL υποδηλώνει συνήθως ήπια δυσπλασία (CIN 1), που πιθανόν προκαλείται από μια μόλυνση με τον ιό του ανρώπινου θηλώματος.
Η CIN 1 είναι η πιο συχνή και πιο καλοήθης μορφή της τραχηλικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας και συνήθως υποχωρεί αυτόματα εντός δύο ετών. Ωστόσο, επειδή υπάρχει μια πιθανότητα 12-16% να προχωρήσει σε πιο σοβαρή δυσπλασίας, ο γιατρός μπορεί να προτείνει κολποσκόπηση με βιοψία. Εάν η δυσπλασία εξελίσσεται, η θεραπεία μπορεί να είναι απαραίτητη. Η θεραπεία περιλαμβάνει την αφαίρεση του προσβεβλημένου ιστού, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με LEEP-loop electrosurgical excision procedure, κρυοχειρουργική, κωνοειδή εκτομή, ή εκτομή με λέιζερ.

HSIL – Υψηλής ποιότητας αλλοιώσεις του πλακώδους επιθηλίου

Η υψηλού βαθμού πλακώδης ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση (HSIL ή HGSIL) δείχνει μέτρια ή σοβαρή τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία ή καρκίνωμα in situ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι βλάβες αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε διηθητικό καρκίνου του τραχήλου, εάν δεν αντιμετωπισθούν. Το HSIL δεν σημαίνει ότι υπάρχει καρκίνος. Από τις γυναίκες με HSIL, το 2% ή λιγότερο καρκίνο του τραχήλου εκείνη τη στιγμή, ωστόσο περίπου το 20% θα προσβληθεί από διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, χωρίς θεραπεία. Για την αποτροπή αυτής της εξέλιξης, σε HSIL γίνεται άμεση κολποσκόπηση με βιοψία αφαιρείται ο δυσπλαστικός ιστός. Το HSIL αντιστοιχεί γενικά στην ιστολογική ταξινόμηση CIN 2 ή 3. Η θεραπεία του HSIL περιλαμβάνει την αφαίρεση ή την καταστροφή των προσβεβλημένων κυττάρων, συνήθως με LEEP. Άλλες μέθοδοι είναι η κρυοθεραπεία, ο καυτηριασμός, ή η εκτομή με λέιζερ, αλλά κανένας δεν γίνεται σε έγκυες γυναίκες για το φόβο της διατάραξης της εγκυμοσύνης. Οποιαδήποτε από αυτές τις διαδικασίες κατά 85% θεραπεύει το πρόβλημα.

Ανωμαλίες των αδενικών κυττάρων

Το αδενοκαρκίνωμα μπορεί να προκύψει από τoν ενδοτράχηλο, το ενδομήτριο και από σημεία έξω από την μήτρα
Το AGC, πρώην AGUS, είναι ένα αρκτικόλεξο για τα άτυπα αδενικά κύτταρα απροσδιόριστης σημασίας. Μετονομάστηκε σε AGC για να αποφεύγεται η σύγχυση με το ASCUS.
Η διαχείριση του AGC γίνεται με κολποσκόπηση με ή χωρίς βιοψία του ενδομητρίου.

Οι όγκοι με τις λιγότερες ανωμαλίες, όπως οι CIN 1, συνήθως, υποχωρούν από μόνοι τους, όπως φαίνεται από την επαναληπτική εξέταση, αλλά πιο σοβαρές κυτταρικές ανωμαλίες, όπως οι CIN 2 & CIN3 θεωρούνται προκαρκινωματώδεις καταστάσεις για διηθητικό καρκίνο και γίνεται θεραπεία με εκτομή με λέιζερ, κρυοθεραπεία, εκτομή με Loop, κωνοειδή εκτομή ή υστερεκτομή. Η καλύτερη θεραπεία είναι αυτή που επιλέγεται ανάλογα με τα ατομικά χαρακτηριστικά του ασθενούς, τα συνοδά νοσήματα, την επιλογή του ασθενούς και την εμπειρία του γιατρού.

Προσοχή! Σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο που λαμβάνουν χημειοθεραπεία υπάρχουν κυτταρολογικές αλλαγές στο τεστ Παπ που οφείλονται στα φάρμακα και όχι σε υποτροπή του καρκίνου.

Διηθητική νόσος σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι ανώμαλη ροή αίματος από τον κόλπο (μεταεμμηνοπαυσιακά, κατά τη μέση του κύκλου ή μετα τη συνουσία) Η αιμορραγία συνοδεύεται και από πυελικό πόνο και άλλες εκκρίσεις από τον κόλπο. Λόγω της αυξημένης συχνότητας των ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων στο τεστ Παπ (50% για γυναίκες με διηθητικό καρκίνο), τα αρνητικά αποτελέσματα δεν αποκλείουν την περαιτέρω διερεύνηση σε γυναίκες με σημεία και συμπτώματα επίμονα.

Για τη σταδιοποίηση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας άλλοι προτιμούν την κλινική και άλλη τη χειρουργική σταδιοποίηση για να ληφθεί η απόφαση για θεραπεία. Κατά τη χειρουργική εξαίρεση μπορεί να βρεθεί νόσος στην πύελο, στους παραορτικούς λεμφαδένες και στην περιτοναϊκή κοιλότητα,

Δεν είναι απαραίτητη, πάντως, η χειρουργική σταδιοποίηση, γιατί δεν αυξάνει την επιβίωση.

Επίσης δεν επηρεάζει η λεμφική ή η διήθηση των αγγείων την ταξινόμηση, αν και πολλοί θεωρούν ότι είναι στάδιο ΙΒ1

Ταξινόμηση κατά FIGO

0: Καρκίνος insitu

T1: Καρκίνος στον τράχηλο

T1A: Μικροσκοπική ένδειξη καρκίνου ή < από 5mm

T1A1: Διήθηση < από 3mm βάθος και < 7 mm οριζόντια

Τ1Α2: 3-5 mm βάθος και < από 7 mm οριζόντια

Τ1Β: Ορατή βλάβη στον τράχηλο ή μικροσκοπική > Τ1Α1Α2

Τ1Β1: Ορατή βλάβη στον τράχηλο < από 4mm ΜΔ

Τ1Β2: Ορατή βλάβη στον τράχηλο > από 4mm ΜΔ

Τ2: Ο καρκίνος βρίσκεται εκτός τραχήλου, αλλά όχι στο πυελικό τοίχωμα ή το κάτω τριτημόριο του κόλπου

Τ2α: Όχι φανερή εμπλοκή παραμητρίων

Τ2β: Φανερή εμπλοκή παραμητρίων

Τ3: Καρκίνος στο πυελικό τοίχωμα ή/ και εμπλοκή του κάτω τρίτου του κόλπου ή/και υδρονέφρωση ή μη λειτουργικός νεφρός.

Τ3α: Εμπλοκή του κάτω τρίτου του κόλπου

Τ3β: Καρκίνος στο πυελικό τοίχωμα και υδρονέφρωση ή μη λειτουργικός νεφρός.

Τ4: Ο καρκίνος βρίσκεται εκτός πυέλου με εμπλοκή κύστεως ή ορθού. Το οίδημα του κάτω άκρου συμβαίνει σε όγκο μεγαλύτερο του Τ4

Ν1: Επιχώριοι λεμφαδένες

Μ1: Μεταστάσεις

Στάδια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

0: Τ0Ν0Μ0

Ι: Τ1Ν0Μ0

ΙΑ: Τ1ΑΝ0Μ0

ΙΑ1: Τ1Α1Ν0Μ0

ΙΑ2: Τ1Α2Ν0Μ0

ΙΒ: Τ1ΒΝ0Μ0

ΙΒ1: Τ1Β1Ν0Μ0

ΙΒ2: Τ1Β2Ν0Μ0

ΙΙ:Τ2Ν0Μ0

ΙΙΑ: Τ2ΑΝ0Μ0

ΙΙΒ: Τ2ΒΝ0Μ0

ΙΙΙ: Τ3Ν0Μ0

ΙΙΙΑ: Τ3ΑΝ0Μ0

ΙΙΙΒ: Τ1Ν1Μ0, Τ2Ν1Μ0, Τ3ΑΝ1Μ0, Τ3ΒΝ1Μ0

IVA: T4N0-1M0

IVB: T1-4 N0-1M1

Τα στάδια αναλυτικά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

0: Καρκίνος in situ

Ι: Καρκίνος στον τράχηλο

ΙΑ: Μικροσκοπική ένδειξη καρκίνου

ΙΑ1: < 3 mm βάθος και < 7 mm οριζόντια

ΙΑ2: 3-5 mm βάθος και < από 7 mm οριζόντια

ΙΒ: Ορατή βλάβη στον τράχηλο

ΙΒ1: Ορατή βλάβη < από 4 mm

ΙΒ2: Ορατή βλάβη > από 4 mm

ΙΙ: Ο καρκίνος βρίσκεται εκτός τραχήλου, αλλά όχι στο πυελικό τοίχωμα ή το κάτω τριτημόριο του κόλπου

ΙΙΑ: Όχι φανερή εμπλοκή παραμητρίων

ΙΙΒ: Φανερή εμπλοκή παραμητρίων

ΙΙΙ: Καρκίνος στο πυελικό τοίχωμα

ΙΙΙΑ: Εμπλοκή του κάτω τρίτου του κόλπου

ΙΙΙΒ: Επέκταση του καρκίνου στο πυελικό τοίχωμα και υδρονέφρωση ή μη λειτουργικός νεφρός. (Το οίδημα του κάτω άκρου είναι > από Τ4)

IV: Ο καρκίνος βρίσκεται εκτός πυέλου με εμπλοκή κύστεως ή ορθού

IVΑ: Σε γειτονικά όργανα

IVΒ: Σε απομακρυσμένα όργανα

Πρώτα ο καρκίνος τραχήλου μήτρας προχωράει τοπικά και μετά πάει σε απομακρυσμένα όργανα.

Ο λοβιακός καρκίνος του μαστού κάνει μετάσταση στους ορογόνους χιτώνες της μήτρας.

Ασθενείς με πρώιμο στάδιο ΙΑ θεραπεύονται με απλή υστερεκτομή, γιατί ο κίνδυνος εμπλοκής των λεμφαδένων είναι πολύ μικρός. Εάν η ασθενής είναι μικρή και θέλει να διατηρήσει τη γονιμότητά της, γίνεται κωνοειδής εκτομή και παρακολούθηση και η μακρά επιβίωση είναι πάνω από 95%.

-Σε πιο προχωρημένο τοπικό στάδιο ΙΒ και ΙΙΑ η θεραπεία είναι είτε ακτινοθεραπεία είτε χειρουργείο. Η μακρά επιβίωση κυμαίνεται από 80-90%.

-Για πιο εκτεταμένη τοπική νόσο ΙΙΒ, ΙΙΙ και IVA η στάνταρ θεραπεία είναι ακτινοθεραπεία με εβδομαδιαία χορήγηση πλατίνας που χρησιμοποιείται για ακτινοευαισθησία.

-Μεταστατική και υποτροπιάζουσα νόσος σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

Η πρόγνωση είναι χειρότερη σε αυτές τις περιπτώσεις Υπάρχουν ασθενείς που έχουν υποτροπή στο πεδίο της ακτινοβόλησης… και απαιτείται πυελική εξεντέρωση… για μακρά επιβίωση…

Οι κυτταροτοξικοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται είναι η Cisplatin με 20% ανταπόκριση όταν δίνεται εβδομαδιαία. Άλλοι παράγοντες που χρησιμοποιούνται είναι η carbopatin, η paclitaxel, η topotecan και η ifosfamide. Όμως κανένα χημειοθεραπευτικό δεν έχει ανταπόκριση που να διαρκεί πάνω από 3-4 μήνες και η τοξικότητα από τα φάρμακα αυτά είναι μεγάλη και καταστρέφεται η ποιότητα ζωής της ασθενούς. Ίσως υπάρχει μεγαλύτερη ανταπόκριση σε γυναίκες με μεταστατική νόσο που δεν ακτινοβολήθηκαν ποτέ και σε γυναίκες που δεν πήραν χημειοθεραπεία ποτέ. Επίσης, σε ασθενείς με μεταστατική και υποτροπιάζουσα νόσο υπάρχει μεγαλύτερη λίγο ανταπόκριση και λίγο μεγαλύτερο διάστημα ελεύθερο νόσου με cisplatin & paclitaxel παρά μόνο με πλατίνα μόνο, αλλά δεν υπάρχει και εδώ όφελος στην επιβίωση.

Η θεραπεία στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πρέπει να αλλάξει…

Η πραγματικότητα είναι ότι η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη και σύμφωνη με την μοριακή ανάλυση όγκου, αλλιώς δε βοηθάει.

Επειδή η τοξικότητα από τη θεραπεία είναι μεγάλη πρέπει να γίνεται μοριακό προφίλ του όγκου.

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες αν πάσχετε από καρκίνο τραχήλου μήτρας, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!

Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.

Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.

Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.

Μάθετε όλες τις πληροφορίες από τους συνεργάτες μας για την εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου τραχήλου μήτρας, πατώντας εδώ.

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI

Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Γνωστοί παράγοντες που προκαλούν καρκίνο

Ρομποτική Χειρουργική στην Γυναικολογία

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Η διατροφή για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου μήτρας

Θηλώματα του τραχήλου της μήτρας

Test Pap υγρής φάσης

Cobas® 4800 HPV Τest

Ασφαλές το εμβόλιο έναντι του ιού HPV

Ο προληπτικός διαγνωστικός έλεγχος

Μήπως έχετε πόνο στην πύελο;

Τραχηλικός πολύποδας