Χρήσιμες πληροφορίες για την αλλεργική ρινίτιδα

12 Απριλίου 2016

Και ποιος δεν έχει σήμερα αλλεργική ρινίτιδα

Η αλλεργική ρινίτιδα, ICD-10 J30 ή πυρετός εκ χόρτου, αλλεργία από γύρη ή μόνιμη αλλεργία ή IgE εξαρτώμενη ρινίτιδα είναι ένας τύπος φλεγμονής στη μύτη, η οποία συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε αλλεργιογόνα στον αέρα. Άμεσες και επιβραδυνόμενες αντιδράσεις σε αλλεργιογόνα που μεταφέρονται με τον αέρα, οι οποίες ξεκινούν με την εμφάνιση ειδικών υποδοχέων για τα IgE αντιγονοδραστικά αντισώματα στην επιφάνεια των σιτευτικών κυττάρων του βλεννογόνου της μύτης.

Η αλλεργική ρινίτιδα επηρεάζει έως και 40 τοις εκατό των ανθρώπων σε ηλικίες είκοσι έως και 70 ετών.

Σε πιο ηλικιωμένους είναι πιο συχνή η μη αλλεργική ρινίτιδα.

Σε εγκυμοσύνη αυξάνεται η πιθανότητα αλλεργικής, αγγειοκινητικής, μη αλλεργικής ρινίτιδας με ηωσινοφιλία και χρόνιο ερεθισμό των αεραγωγών.

Η χημική ένωση αντιγόνου και αντισώματος πυροδοτεί έναν καταιγισμό γεγονότων στα σιτευτικά κύτταρα που καταλήγουν στην αποκοκκίωσή τους και στην παραγωγή μεσολαβητών της φλεγμονής, όπως ισταμίνη, λευκοτριένια, προσταγλανδίνες, πρωτεάσες και παράγοντα που ενεργοποιεί τα αιμοπετάλια.

Αρχικά δημιουργείται μια άμεση απάντηση, η οποία προκαλεί συμπτώματα, ακολουθούμενη από μια παρατεταμένη, εμμένουσα επιβραδυνόμενη αντίδραση. Στη φάση αυτή γίνεται διήθηση της περιοχής της φλεγμονώδους αντίδρασης με ηωσινόφιλα, ουδετερόφιλα, βασεόφιλα και μονοπύρηνα κύτταρα.

Μπορεί να είναι εποχική ή μόνιμη ανάλογα με το κλίμα και την ευαισθησία του ατόμου.

Οι εποχικές αντιδράσεις προκαλούνται από χλόη, δένδρα και αγριόχορτα.

Για τις αντιδράσεις που εμφανίζονται σε μόνιμη βάση ενοχοποιούνται σωματίδια σκόνης που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, στο σπίτι, η μούχλα και ουσίες που προέρχονται από τα ζώα.

Υπάρχει πολύπλοκος, αλλά ισχυρός γενετικός συσχετισμός.

Αρχίζει το πρόβλημα κατά την ηλικία των 10 ετών.

Η επίπτωση είναι ίδια στους άνδρες και στις γυναίκες.

Σημεία και συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας

Ρινική απόφραξη και συμφόρηση
Ωχρότητα, παχύρρευστες βλεννώδεις μεμβράνες
Ρινικοί πολύποδες
Πτάρνισμα παροξυσμικό
Δακρύρροια
Μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια (αλλεργικά φωτοστέφανα)
Μακριές βλεφαρίδες
Αίσθημα απόφραξης αυτιών
Αδυναμία ύπνου από τα συμπτώματα
Κόπωση
Αναπνοή από το στόμα
Αίσθημα τραχύτητας στο φάρυγγα
Αλλαγή της χροιάς της φωνής
Ερεθιστικός βήχας
Οπισθορρινικές εκκρίσεις
Κνησμός στη μύτη, τα μάτια, τα αυτιά και την υπερώα
Οριζόντια πτυχή στην κορυφή της μύτης, γιατί ο ασθενής σπρώχνει το ακρορρίνιο προς τα πάνω
Νωθρή έκφραση του προσώπου

Αίτια αλλεργικής ρινίτιδας

Ζωικές ή φυτικές πρωτεϊνες από γύρη, μούχλα, ακάρεα, πιτυρώδη λέπια από τρίχες, φτερά ζώων, αποξηραμένο σάλιο και ούρα και ακαθαρσίες εντόμων, όπως κατσαρίδες, ακρίδες, αεροψεκασμοί κ.ά
Παράγοντες κινδύνου για αλλεργική ρινίτιδα
Οικογενειακό ιστορικό
Επαναλαμβανόμενη έκθεση στο υπεύθυνο αντιγόνο
Έκθεση σε πολλά υπεύθυνα αντιγόνα
Ύπαρξη άλλης αλλεργίας, όπως ατοπική δερματίτιδα, άσθμα και κνίδωση
Η μη ανταπόκριση στη θεραπεία

Διαφορική διάγνωση αλλερικής ρινίτιδας

Μη αλλεργική ρινίτιδα με υπερηωσινοφιλικό σύνδρομο
Αγγειοκινητική ρινίτιδα
Χρόνια ιγμορίτιδα
Ανεπάρκεια IgA με υποτροπιάζουσα ιγμορίτιδα
Ρινικοί πολύποδες και όγκος
Αντιδραστική ρινίτιδα κατάκλισης
Βλάβη του πετάλου του ηθμοειδούς οστού με διαρροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού που ελέγχεται το υγρό για γλυκόζη
Ξένο σώμα
Συνεχής χρήση αποσυμφορητικών φαρμάκων τοπικών
Φάρμακα που προκαλούν συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας: Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αλδοστερόνης, χρόνια χρήση δακτυλίτιδας και χρόνια λήψη ασπιρίνης
Απόφραξη διαφράγματος ανατομική

Διάγνωση αλλεργικής ρινίτιδας

-Γενική αίματος με λευκοκυττάρωση και αύξηση των ηωσινόφιλων, ίσως. Τα κορτικοστερεοειδή εξαλείφουν τα ηωσινόφιλα, ενώ σε παρασιτικές λοιμώξεις απαντώνται πιο ψηλά ηωσινόφιλα.

-Κυτταρολογική εξέταση επιχρίσματος για ηωσινόφιλα. Τα παθολογοανατομικά ευρήματα είναι η ηωσινοφιλία, τα βασεόφιλα και τα σιτευτικά κύτταρα στο ρινικό έκλπυμα και το υποβλεννογόνιο οίδημα, χωρίς προσβολή βλεννογόνου, η διήθηση από ηωσινόφιλα και λίγα κοκκιοκύτταρα, η αυξημένη πρόσληψη νερού στους ιστούς, χωρίς αύξηση της πρόσληψης χρωστικής και η συμφόρηση των βλεννωδών αδένων και των καλυκκοειδών κυττάρων.

-Αυξημένα επίπεδα IgE. Γίνονται προσδιορισμοί RAST για να τυποποιηθούν τα πιθανολογούμενα αλλεργιογόνα.

Ειδικές δοκιμασίες σε αλλεργική ρινίτιδα

-Δερματικές δοκιμασίες με χρήση πιθανολογούμενων αντιγόνων, οπότε αποδεικνύεται μια θετική αντίδραση εκτεταμένη με πομφό και ερύθημα.

-Αμυχή ή τρύπημα με δημιουργία επιφανειακού τραύματος στην επιδερμίδα και εφαρμογή του πιθανολογούμενου αντιγόνου.

-Ενδοδερμική ένεση υλικού μεταξύ των στρωμάτων δέρματος προκαλώντας πομφό 4 mm με βελόνα διαμέτρου 25 gauge

-RAST – Ραδιοαλλεργιογονοαπορροφητική δοκιμασία (ιδίως σε ατοπική δερματίτιδα και δερμογραφισμό που δεν μπορούν να εφαρμοσθούν δερματικές δοκιμασίες)

-Ακοομετρίες και ρινοσκόπηση

-Ακτινογραφία ιγμορίων που δείχνει θολερότητα, επίπεδο υγρού και πάχυνση του βλεννογόνου

Ταξινόμηση αλλεργικής ρινίτιδας

Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να είναι εποχιακή ή συνεχής.

Η εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια της γύρης. Δεν αναπτύσσεται, συνήθως, μέχρι 6 χρονών.

Η χρόνια αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται όλο τον χρόνο. Αυτό το είδος της αλλεργικής ρινίτιδας παρατηρείται συχνά σε παιδιά μικρότερης ηλικίας.

Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί, επίσης, να χαρακτηριστεί ως ήπια-διαλείπουσα, μέτρια-σοβαρή διαλείπουσα, ήπια επίμονη, και μέτρια-σοβαρή επίμονη.

Διαλείπουσα είναι όταν συμβαίνουν τα συμπτώματα < 4 ημέρες ανά εβδομάδα ή <4 συνεχόμενες εβδομάδες.

Επίμονη είναι όταν συμβαίνουν τα συμπτώματα > 4 ημέρες / εβδομάδα και > 4 συνεχόμενες εβδομάδες.

Τα συμπτώματα θεωρούνται ήπια σε φυσιολογικό ύπνο, μη επηρεασμό των καθημερινών δραστηριοτήτων, της εργασίας ή της παρακολούθησης στο σχολείο.

Τα σοβαρά συμπτώματα προκαλούν διαταραχές του ύπνου, διαταραχή των καθημερινών δραστηριοτήτων, και επηρεάζεται η απόδοση στην εργασία και στο σχολείο.

Τοπική αλλεργική ρινίτιδα

Η τοπική αλλεργική ρινίτιδα είναι μια αλλεργική αντίδραση στη μύτη σε ένα αλλεργιογόνο, χωρίς συστηματική αλλεργία. Έτσι τα δερματικά τεστ και οι αιματολογικές εξετάσεις για αλλεργία είναι αρνητικά, αλλά υπάρχουν IgE αντισώματα που παράγονται στη μύτη που αντιδρούν σε ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Η ενδοδερμική δοκιμή του δέρματος μπορεί, επίσης, να είναι αρνητική.

Τα συμπτώματα της τοπικής αλλεργικής ρινίτιδας είναι τα ίδια με τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, και υπάρχουν και συμπτώματα από τα μάτια. Ακριβώς όπως με την αλλεργική ρινίτιδα, οι άνθρωποι μπορούν να έχουν είτε εποχιακή ή χρόνια τοπική αλλεργική ρινίτιδα. Τα συμπτώματα της τοπικής αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρά. Η τοπική αλλεργική ρινίτιδα σχετίζεται με την επιπεφυκίτιδα και το άσθμα.

Το 40% των ατόμων έχουν στην πραγματικότητα τοπική αλλεργική ρινίτιδα. Τα στεροειδή ρινικά σπρέι και τα από του στόματος αντιισταμινικά είναι αποτελεσματικά για την τοπική αλλεργική ρινίτιδα.

Θεραπεία αλλεργικής ρινίτιδας

Ο στόχος της θεραπείας της ρινίτιδας είναι η πρόληψη ή μείωση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τη φλεγμονή των προσβεβλημένων ιστών. Το μέτρο που είναι πιο αποτελεσματικό περιλαμβάνει την αποφυγή του αλλεργιογόνου. Τα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή είναι η προτιμώμενη θεραπεία εάν οι άλλες επιλογές δεν είναι αποτελεσματικές.

Τα φίλτρα αέρα, και η σωστή διατροφή είναι και αυτά αποτελεσματικά.

Κάποιοι μπορεί να χρειαστεί να κάνουν ρινοπλαστική σε σκολίωση ρινικού διαφράγματος.

Ανοσοθεραπεία εφαρμόζεται στην εποχική αλλεργία και εκχύλισμα του συγκεκριμένου αντιγόνου ενίεται υποδόρια σε αυξανόμενες δόσεις ή σε σταγόνες από το στόμα ή με υπογλώσσια δισκία.

-Αντιισταμινικά

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες ανττισταμινικών (αιθανολαμίνες, αλκυλαμίνες, αιθυνυλδιαμίνες, πιπεραζίνες, φαινοθειαζίνες κ.ά.)

Τα αντιισταμινικά φάρμακα μπορούν να λαμβάνονται από το στόμα και τη μύτη για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, όπως το φτέρνισμα, τη ρινόρροια, τον κνησμό, και την επιπεφυκίτιδα.

Είναι καλύτερα να παίρνετε από το στόμα αντιισταμινικό φάρμακο πριν από την έκθεση, ειδικά για την εποχική αλλεργική ρινίτιδα. Στην περίπτωση χρήσης τοπικών ρινικών αντιισταμινικών σπρέι, ανακούφιση από τα συμπτώματα υπάρχει μέσα σε 15 λεπτά.

Τα οφθαλμικά αντιισταμινικά χρησιμοποιούνται για επιπεφυκίτιδα, ενώ τα ενδορρινικά χρησιμοποιούνται κυρίως για το φτέρνισμα, τη ρινόρροια, και τον κνησμό. Τα αντιισταμινικά φάρμακα μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως υπνηλία. Τα πρώτης γενιάς αντιισταμινικά, όπως η διφαινυδραμίνη προκαλούν υπνηλία, αλλά τα δεύτερης και τρίτης γενιάς αντιισταμινικά, όπως η κετιριζίνη και η λοραταδίνη είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν αυτό το πρόβλημα.

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες αντιισταμινικών, άλλες με καταπραϋντική δράση και άλλες με μη καταπραϋντική. Κάποια αντιισταμινικά μπορεί να προκαλέσουν επίσχεση ούρων, σε χρόνιες παθήσεις του προστάτη. Τα μη καταπραϋντικά αντιισταμινικά προκαλούν διαταραχές ήπατος και διαταραχές διαύλων ασβεστίου. Η τεφεναδίνη ή η αστεμιζόλη με κετοκοναζόλη, ερυθρομυκίνη και κινιδίνη μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακές αρρυθμίες.

-Αποσυμφορητικά

Ψευδοεφεδρίνη ενδείκνυται για την αγγειοκινητική ρινίτιδα. Χρησιμοποιείται μόνο όταν υπάρχει ρινική συμφόρηση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αντιισταμινικά.

Τοπικά φαινυλεφρίνη.

Τοπικά οφθαλμικά αγγειοσυσπαστικά για τον κνησμό επιπεφυκότων.

Προσοχή!!! Η ρινική συμφόρηση μπορεί να είναι φυσιολογικό αντιδραστικό φαινόμενο οπότε δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αποσυμφορητικά. Επίσης, αυτά προκαλούν υπέρταση.

Ρινικοί ψεκασμοί.

Διάλυμα φυσιολογικού ορού.

Θαλασσινό νερό.

Χρωμολίνη.

Βεκλαμεθαζόνη, φλουνισολίδη, τριαμσινολόνη.

-Στεροειδή

Τα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το φτέρνισμα, τη ρινόρροια, τη φαγούρα, και τη ρινική συμφόρηση. Τα στεροειδή ρινικά σπρέι είναι αποτελεσματικά και ασφαλή, και μπορεί να είναι αποτελεσματικά χωρίς τα αντιισταμινικά. Θα χρειαστούν λίγες ημέρες για να δράσουν και έτσι πρέπει να λαμβάνονται συνεχώς για αρκετές εβδομάδες, γιατί η θεραπευτική τους δράση απαιτεί να αναπτυχθούν επίπεδα.

Συστηματικά στεροειδή, όπως τα δισκία πρεδνιζόνης και το ενδομυϊκό ακετονίδιο τριαμκινολόνης ή τα γλυκοκορτικοειδή (όπως Βηταμεθαζόνη) σε ένεση είναι αποτελεσματικά στη μείωση της ρινικής φλεγμονής, αλλά η χρήση τους περιορίζεται από τη μικρή διάρκεια δράσης τους και τις παρενέργειες της παρατεταμένης θεραπείας με στεροειδή.

–Άλλα

Άλλα μέτρα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι συνδυασμός αποσυμφορητικών, χρωμολύνη, ανταγωνιστές των υποδοχέων λευκοτριενίων, και μη φαρμακολογικές θεραπείες, όπως η ρινική άρδευση. Τα αποσυμφορητικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα, γιατί προκαλούν ρινική συμφόρηση που ονομάζεται φαρμακευτική ρινίτιδα.

Για τα νυκτερινά συμπτώματα τα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή μπορούν να συνδυαστούν με νυχτερινή οξυμεταζολίνη, έναν αδρενεργικό α-αγωνιστή, ή ένα αντιισταμινικό ρινικό σπρέι που δεν έχουν κίνδυνο για φαρμακευτική ρινίτιδα.

-Εναλλακτική ιατρική για την αλλεργική ρινίτιδα: Γίνεται βελονισμός και ομοιοπαθητική.

Επιπλοκές αλλεργικής ρινίτιδας

Δευτεροπαθής λοίμωξη
Μέση ωτίτιδα
Υποτροπιάζουσα ιγμορίτιδα, λόγω της απόφραξης στην στομίων των κόλπων
Επίσταξη
Ρινοφαρυγγική λεμφοειδική υπερπλασία
Ελάττωση αναπνευστικής λειτουργίας
Παρενέργειες από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην αλλεργική ρινίτιδα
Αλλαγές στο πρόσωπο
Ρινικοί πολύποδες από τη χρόνια φλεγμονή
Ορθοδοντικά προβλήματα
Έκζεμα, άσθμα, και κατάθλιψη

Πρόληψη αλλεργικής ρινίτιδας

Αποφυγή εισπνοής αλλεργιογόνου
Φίλτρα στα κλιματιστικά, οικολογικά καθαριστικά, περιορισμός της σκόνης. Βάλτε HEPA φίλτρα στα κλιματιστικά σας.
Αποφυγή καπνού τσιγάρων και καυσαερίων
Καθαρισμός αέρα
Υποαλλεργικά στρώματα και μαξιλάρια
Φορέστε μάσκα σε κούρεμα του γκαζόν, σε μάζεμα των φύλλων με τη τσουγκράνα, ή όταν ασχολείστε με την κηπουρική. Μπορείτε, επίσης, να φοράτε γυαλιά ηλίου για να αποφύγετε τα αλλεργιογόνα στα μάτια σας. Όταν τελειώσετε κάντε ένα ντους και πλύνετε τα ρούχα σας. Εάν αυτό δεν μπορεί να γίνει αμέσως, πλύνετε το πρόσωπό σας και να αλλάξετε τα ρούχα σας μέχρι μπορείτε.

Ξεπλύνετε τα ιγμόρεια σας με φυσιολογικό ορό, το δικό σας αλατούχο διάλυμα ή θαλασσινό νερό ή αλατούχο νερό με σόδα. Φτιάξετε το δικό σας αλατούχο διάλυμα με 3 κουταλάκια του γλυκού ανεπεξέργαστο θαλασσινό αλάτι και 1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα. Στη συνέχεια, προσθέστε 1 κουταλάκι του γλυκού αυτού του μείγματος σε 1 φλιτζάνι χλιαρό απεσταγμένο ή εμφιαλωμένο νερό. Μην χρησιμοποιείτε νερό της βρύσης, εκτός και αν το βράσετε. Να ξεπλένετε τη συσκευή μετά από κάθε χρήση και να την στεγνώνετε για την πρόληψη ανάπτυξης βακτηρίων.

Κρατήστε την υγρασία στο σπίτι σας μεταξύ 30-50 τοις εκατό.

Καταπολεμήστε τη μούχλα στο σπίτι σας με χλωρίνη.

Αποφύγετε τα φυτά και τα λουλούδια στο σπίτι σας.

Αποφύγετε τα κατοικίδια στην κρεβατοκάμαρά σας.