Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία
Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Προγνωστικοί παράγοντες για την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία
Η θεραπεία μετά την ύφεση της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας
-Θεραπεία απαιτείται μετά την ύφεση. Αν δοθεί εισαγωγική θεραπεία μόνο η ύφεση διαρκεί λίγο.
-Η θεραπεία μετά την ύφεση περιλαμβάνει προφύλαξη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, αν και αυτή η επιπλοκή είναι λιγότερη συχνή στους ενήλικες με ΟΛΛ παρά στα παιδιά. Χωρίς προφύλαξη, νόσος του ΚΝΣ θα αναπτυχθεί σε 35% των ενηλίκων. Σε υψηλότερο κίνδυνο βρίσκονται οι ασθενείς με μεγάλο φορτίο νόσου στη διάγνωση, όπως αντανακλάται από τα αυξημένα επίπεδα της γαλακτικής δεϋδρογενάσης-LDH. Με προφύλαξη, η υποτροπή στο ΚΝΣ σαν ξεχωριστό γεγονός δεν είναι συνήθης και εμφανίζεται σε λιγότερο από το 10% των ασθενών.
-Εντατική θεραπεία σταθεροποίησης δικαιολογείται και συνήθως, δίνονται συνδυασμοί cytarabine, cyclophosphamide και antracycline.
-Η θεραπεία συντήρησης θα χαρίσει μόνο σε 35% των ενήλικων ασθενών πλήρη ανταπόκριση που διαρκεί 5 έτη.
Παράγοντες κινδύνου υποτροπής στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία
Διάφοροι παράγοντες κινδύνου επηρεάζουν την πιθανότητα επιτυχίας και διατήρησης της πλήρους ανταπόκρισης στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία.
Ηλικία: Είναι σημαντικός παράγοντας για όλους τους ασθενείς με ΟΛΛ. Η πιθανότητα για πλήρη ύφεση είναι μικρότερη στους ηλικιωμένους ασθενείς και αν, έστω και μία φορά υπάρξει πλήρης ύφεση η πιθανότητα αυτοί οι ασθενείς να παραμείνουν σε ύφεση είναι μικρή.
Αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων: Ό αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων δεν έχει επίδραση στην πιθανότητα επίτευξης πλήρους ύφεσης, αλλά ο περισσότερο αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων συνδέεται με μικρότερη διάρκεια της ύφεσης.
Η ανοσοϊστοχημεία των λευχαιμικών βλαστών: Είναι προγνωστικός παράγοντας. Η πρόγνωση των ασθενών με Τ- κυτταρική λευχαιμία είναι ίδια με την πρόγνωση των ασθενών με Β- κυτταρική λευχαιμία. Η παρουσία μυελοειδών αντιγόνων των λευχαιμικών βλαστών παρατηρείται σε 20% των περιπτώσεων. Τα μυελοειδή αντιγόνα, ειδικά το CD13 και το CD33 μπορεί να βρεθούν και σε λευχαιμίες από Τ-κύτταρα και από Β-κύτταρα. Τα μυελοειδή αντιγόνα παρατηρούνται, συνήθως, στην κατά FAB ΟΛΛ-L2: Μεγάλα, ετερογενή κύτταρα με μεταβλητή πυρηνική χρωματίνη, ακανόνιστο σχήμα πυρηνίσκων, 1 ή περισσότεροι πυρηνίσκοι, μεταβλητό ποσοστό κυτταροπλάσματος, και μεταβλητή βασεοφιλία και με λευχαιμικούς βλάστες που είναι Ph θετικοί ή BCR-ABL θετικοί. Η πλήρης ύφεση είναι χαμηλότερη σε ασθενείς με βλάστες που φέρουν μυελοειδή αντιγόνα και η πιθανότητα διατήρησης της πλήρους ύφεσης είναι χαμηλότερη.
Τα κυτταρογενετικά χαρακτηριστικά: Έχουν μεγάλη προγνωστική σημασία. 10-20% των περιπτώσεων ΟΛΛ είναι Ph θετικοί (5% των παιδιών και 25% των ενηλίκων) και η πιθανότητα της θετικότητας αυξάνει με την ηλικία. Η πιθανότητα για πλήρη ύφεση είναι μικρότερη σε ασθενείς που είναι Ph θετικοί και η πιθανότητες να παραμείνουν σε πλήρη ύφεση είναι χαμηλότερες. 25-30% των ενηλίκων με ΟΛΛ είναι BCR-ABL θετικοί. Έτσι πάνω από 10% των περιπτώσεων που είναι Ph αρνητικοί ή φυσιολογικοί ή δεν έχουν κάνει ανοσοϊστοχημεία θα έχουν την BCR-ABL αναδιάταξη. Το Ph χρωμόσωμα προέρχεται από την μετάθεση (t(9;22) (q34;q11), το οποίο εμπλέκει την μετακίνηση του περισσότερου μέρους του ABL πρωτοογκογονιδίου από το παρακείμενο χρωμόσωμα 9 στην περιοχή 5′ του γονιδίου BCR στο χρωμόσωμα 22. Το σημείο σπασίματος στο χρωμόσωμα 9 ποικίλλει και συμβαίνει οπουδήποτε σε μια περιοχή 200 kilobase ή και περισσότερων, συνήθως στο εσώνιο 5′ του εξωνίου 2. Σε αντίθεση, τα σημεία σπασίματος στο BCR γονίδιο στο χρωμόσωμα 22 συμβαίνει σε 2 περιοχές, η μία ονομάζεται μείζων περιοχή του συμπλέγματος καμπής-major break point cluster region (M-bcr) και η άλλη ελάσσον περιοχή του συμπλέγματος καμπής-major break point cluster region (m-bcr). Οι αναδιατάξεις στην M-bcr μεταγράφονται σε ένα χιμαιρικό messenger-RNA το οποίο παράγει μια υβριδική 210 kilodalton πρωτεϊνη (p210Bcr-Abl), που σπάει με την έκφραση m-bcr σε ένα χιμαιρικό messenger-RNA το οποίο παράγει μια υβριδική μικρότερη 190 kilodalton πρωτεϊνη (p190Bcr-Abl). Στην ΧΜΛ όλα τα σπασίματα χαρτογραφούνται στο M-bcr το οποίο ορίζεται στο CML-Ph χρωμόσωμα, ενώ στην ΟΛΛ, τα σπασίματα βρίσκονται και M-bcr και στο m-bcr. Τα σπασίματα στο m-bcr ορίζονται στo χρωμόσωμα Ph της ΟΛΛ. Η συχνότητα των δύο τύπων σπασίματος φαίνεται ότι εμφανίζεαι με την ίδια συχνότητα. Ph θετική ΟΛΛ με της ΧΜΛ τον τύπο BCR-ABL μετάθεσης δεν είναι απλά μια λεμφοειδής κρίση στη ΧΜΛ. Αυτοί οι ασθενείς σπάνια έχουν μια μακρά προδιαγνωστική ιστορία, δεν έχουν σπληνομεγαλία και όταν θεραπεύονται με την συμβατική θεραπεία η νόσος τους δεν μπαίνει σε μια χρόνια Ph θετική φάση, αλλά μπαίνει σε μια Ph αρνητική πλήρη ύφεση. Το ελεύθερο νόσου διαστήματος είναι μικρότερο σε όσους έχουν το σπάσιμο του τύπου της ΟΜΛ. Η πρόγνωση είναι χειρότερη για ασθενείς με Ph αρνητικό και BCR-ABL θετικό. Χρησιμοποιείται imatinib mesylate σε ασθενείς με υποτροπή ΟΛΛ που έχουν Ph χρωμόσωμα θετικό με πλήρεις ανταποκρίσεις σε πολλές περιπτώσεις, αλλά είναι μικρής διάρκειας. Άλλη γονιδιακή μετάθεση στην ΟΛΛ είναι η σύντηξη του ETV6 γονιδίου στο χρωμόσωμα 12, σκέλος p13 και του CBFA γονιδίου στο χρωμόσωμα 21, σκέλος q22 σε 25% των προδρόμων Β-κυττάρων σε ΟΛΛ σε παιδιά. Αυτή η αναδιάταξη είναι το αποτέλεσμα μιας κρυφής μετάθεσης t(12;21)(p13;q22) που δεν ανιχνεύεται με την κυτταρογενετική ανάλυση, αλλά μόνο με την PCR. Το ETV6-CBFA γονίδιο σύντηξης εμφανίζεται σε ηλικία 2-9 ετών με ανοσοφαινότυπο (CD1-θετικό, CD19-θετικό, HLA-DR-θετικό, CD2-αρνητικό και CD33-αρνητικό). Οι μισές από τις περιπτώσεις είναι φυσιολογικού κινδύνου και οι άλλες μισές υψηλού κινδύνου. Όμως το ETV6-CBFA γονίδιο σύντηξης συνδέεται με καλή πρόγνωση.
Φτωχή πρόγνωση έχουν και οι ασθενείς με t(4;11), 11q23, t(8q14), ανωμαλίες στο 8q24 στην κατά FAB L3 ΟΛΛ: ALL-L3: Μεγάλα, ομοιογενή κύτταρα με λεπτή, διάστικτη χρωματίνη, τακτικούς πυρήνες, εξέχοντα πυρήνια και άφθονο, βαθιά βασεόφιλο κυτταρόπλασμα. Το πιο χαρακτηριστικό είναι η εξέχουσα κυτταροπλασματική κενοτοπίωση.
Major chromosome aberrations in pediatric and adult acute lymphoblastic leukemia: frequency and prognostic significance
Chromosome aberration/ genes involved |
Children | Adults | ||
---|---|---|---|---|
Frequency | Clinical outcome | Frequency | Clinical outcome | |
High hyperdiploidy | 23–30% | Favorable | 7–8% | Favorable Intermediate |
Hypodiploidy | 6% | Intermediate for patients with 45 chromosomes Adverse for patients with <45 chromosomes Intermediate for patients with <46 chromosomes |
7–8% | Adverse |
Near-haploidy | 0.4–0.7% | Adverse | Rare | Not determined |
t(12;21)(p13;q22)/ ETV6-RUNX1 (TEL-AML1) |
22–26% | Favorable | 0–4% | Not determined |
t(9;22)(q34;q11.2)/BCR-ABL1 | 1–3% | Adverse | 11–29% | Adverse |
t(4;11)(q21;q23)/ MLL-AFF1(AF4) |
1–2% 55% of infants |
Adverse | 4–9% | Adverse |
t(1;19)(q23;p13.3)/ der(19)t(1;19)(q23;p13.3)/ PBX1-TCF3 (E2A) |
1–6% | Favorable Intermediate |
1–3% | Favorable Relatively favorable Intermediate Adverse |
t(10;14)(q24;q11)/ TCRA/TCRD-TLX1 (HOX11) |
Rare | Not determined | 0.6–3% | Favorable Intermediate |
del(6q) | 6%–9% | Not prognostic | 3–7% | Intermediate |
Abnormal 9p | 7–11% | Not prognostic Adverse |
5–15% | Favorable Relatively favorable Intermediate |
Abnormal 12p | 3%–9% | Not prognostic | 4–5% | Favorable |
Normal karyotype (no aberration detected) |
31–42% | Relatively favorable | 15–34% | Relatively favorable Intermediate |
Η μεταμόσχευση μυελού των οστών στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία
Όπως στην ΟΜΛ, τα αποτελέσματα της μεταμόσχευσης βλαστικών κυττάρων στην ΟΛΛ εξαρτώνται από την κατάσταση του ασθενούς στη ύφεση, την πηγή των βλαστικών κυττάρων και την επιλογή του προπαρασκευαστικού δείγματος. Η μεγαλύτερη εμπειρία υπάρχει με HLA-πανομοιότυπους δίδυμους σαν δότες. Σε ασθενείς ανθεκτικούς στη χημειοθεραπεία μακρά επιβίωση χωρίς νόσο μπορεί να επιτευχθεί σε 10-20% των ασθενών, που είναι πολύ μεγαλύτερα ποσοστά από αυτά της χημειοθεραπείας. Η υποτροπή της λευχαιμίας συμβαίνει σε ποσοστό 60%. Αν η μεταμόσχευση δοθεί στη δεύτερη ύφεση η πενταετής επιβίωση ελεύθερης νόσου είναι 35%.
Σε παιδιατρικούς ασθενείς η χημειοθεραπεία στη δεύτερη ύφεση εάν οι ασθενείς είχαν ύφεση πάνω από 18 μήνες δίνεται και κάνουν μεταμόσχευση στη δεύτερη ύφεση, αλλά είναι αμφιλεγόμενη αυτή η πρακτική. Σε ενήλικες η χημειοθεραπεία δεν έχει καλά αποτελέσματα σε δεύτερη ύφεση και καλύτερα να κάνουν μεταμόσχευση ανεξάρτητα από την διάρκεια της πρώτης ύφεσης.
Τα καλύτερα αποτελέσματα της αλλογενούς μεταμόσχευσης είναι για ασθενείς στην πρώτη ύφεση με 35-65% μακρά επιβίωση χωρίς νόσο. 50% των ασθενών που λαμβάνουν μόσχευμα παραμένουν σε πλήρη ύφεση για 4 χρόνια και τα ποσοστά υποτροπής είναι 25%
Η αλλογενής μεταμόσχευση έχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα από την χημειοθεραπεία και την αυτόλογη μεταμόσχευση (10ετής επιβίωση 46%). Οι υψηλού κινδύνου ασθενείς έχουν όφελος από την αλλογενή μεταμόσχευση (10ετής επιβίωση 44%).
Το καλύτερο προπαρασκευαστικό δείγμα σε ΟΛΛ θεωρείται η κυκλοφωσφαμίδη και η ολοσωματική ακτινοβολία. Υψηλότερες δόσεις κυκλοφωσφαμίδης (200 mg/kg σε σύγκριση 120mg/kg) ή η χρήση ετοποσίδης θεωρείται ότι δίνουν πλεονέκτημα.
Με την αλλογενή μεταμόσχευση τα αποτελέσματα είναι φτωχά σε πολλαπλές υποτροπές με υποτροπή της λευχαιμίας. Στην δεύτερη ύφεση η μακρά επιβίωση χωρίς νόσο είναι 20-30% σε ασθενείς, με καλύτερα αποτελέσματα από την χημειοθεραπεία. Η αυτόλογη μεταμόσχευση εκκαθαρίζεται με αντισώματα και συμπλήρωμα, αντισώματα με μαγνητικά βοηθήματα ή τοξίνες ή χημειοθεραπεία in vitro.
Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!
Πριν και μετά την θεραπεία πρέπει να γνωρίζετε την πρόγνωση!
Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.
Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.
Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ.
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα συμπληρώματα διατροφής για την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Τα καρκινικά μονοπάτια της οξείας λευχαιμίας
Οξεία προμυελοκυτταρική λευχαιμία
Πρέπει να αλλάξει η θεραπεία της οξείας μυελογενούς λευχαιμίας
Τι σημαίνουν οι νυχτερινές εφιδρώσεις
Γνωστοί παράγοντες που προκαλούν καρκίνο
Γιατί κάποιος παθαίνει λευχαιμία
Προσοχή το Revlimid έχει πολλές παρενέργειες
Nilotinib για την χρόνια μυελογενή λευχαιμία
Αυξητικοί παράγοντες και καρκίνος μαστού
Xρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Διαβάστε, περισσότερα, για τη Σάββη Μάλλιου Κριαρά