Η βιταμίνη D χαρίζει μακροζωϊα

11 Φεβρουαρίου 2017

Τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής

Τα αυξημένα επίπεδα της βιταμίνης D συνδέονται με μεγαλύτερα τελομερή, που είναι ένας δείκτης της βιολογικής γήρανσης.

Η αποτελεσματικότητα της βιταμίνης D, τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία του καρκίνου είναι πλέον καλά τεκμηριωμένη.

Σε περίπτωση απουσίας της βιταμίνης D, λόγω έλλειψης ηλιακού φωτός, ο κίνδυνος για ασθένεια αυξάνεται περισσότερο από 1000 τοις εκατό.

Οι πιθανότητες να λαμβάνετε τη βιταμίνη D από τη διατροφή σας είναι πολύ χαμηλές. Και αν είστε χορτοφάγοι, γίνεται πιο δύσκολο να έχετε καλά επίπεδα της βιταμίνη D.

Η έκθεση στο ηλιακό φως είναι η καλύτερη πηγή βιταμίνης D για τη μακροζωία.

Κάθε αύξηση 10 nmol στα επίπεδα της 25- υδροξυβιταμίνης D (25 (OH) D), που είναι η μη ενεργός «αποθηκευμένη» μορφή της βιταμίνης σχετίζεται με μια 0.03-kbp αύξηση των τελομερών στα λευκά αιμοσφαίρια σε ενήλικες.

Journal of Nutrition

Το τελομερές είναι μια περιοχή του DNA, χωρίς μεγάλη πληροφοριακή αξία, που βρίσκεται στο τέλος του χρωμοσώματος και προστατεύει τη χρήσιμη γενετική πληροφορία από τη φθορά. Η πληροφορία που καθιστά το κύτταρο βιολογικά ενεργό βρίσκεται στο μεσομερές, το οποίο προστατεύεται από το τελομερές. Τα τελομερή δεν περιέχουν σημαντική γενετική πληροφορία, έχουν όμως τέτοια δομή που επιτρέπουν την προσκόλληση πρωτεϊνών που «δένουν» τη διπλή έλικα του DNA στην κάθε άκρη της, κάτι που έχει παρομοιαστεί από τους ειδικούς σαν το προστατευτικό άκρο στα κορδόνια των παπουτσιών το οποίο δεν αφήνει τα κορδόνια να ξεφτίζουν με τη χρήση. Λόγω των πρωτεϊνικών προστατευτικών επιστρώσεων στα άκρα, η φθορά πλέον των χρωμοσωμάτων σε μήκος συμβαίνει σχεδόν μόνο κατά τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, στη διαδικασία της μίτωσης, όπου οι έλικες των χρωμοσωμάτων ξεδιπλώνουν εντελώς και κάθε χρωμόσωμα χωρίζεται στα δύο, ώστε το κάθε κομμάτι να αποτελέσει το καλούπι για το σχηματισμό του νέου χρωμοσώματος, εν δυνάμει πανομοιότυπου με το αρχικό, για το κάθε νέο κύτταρο. Στη διαδικασία αυτή, στα άκρα των χρωμοσωμάτων συνήθως αποκόπτεται μέρος από το γενετικό υλικό. Αυτή είναι μια «παρενέργεια» που δε μπορεί να αποφευχθεί σε γενικό κανόνα, καθώς οι μηχανισμοί που παρέχουν τα συνήθη ένζυμα για την αντιγραφή της πληροφορίας δε δίνουν τη δυνατότητα για αντιγραφή του γενετικού υλικού στις άκρες των χρωμοσωμάτων. Το υλικό του DNA που αποκόπτεται είναι, τουλάχιστο στις πρώτες διαιρέσεις αναπαραγωγής, μέρος του τελομερούς, το οποίο ολοένα μικραίνει σε κάθε διαίρεση ενός κυττάρου σε δύο. Αν το τελομερές δεν αποκαθίσταται σε μήκος, με κάποιο μηχανισμό επιδιόρθωσης, η κάθε κυτταρική διαίρεση το καταναλώνει και στο τέλος αποκόπτεται πλέον από το χρωμόσωμα η σημαντική πληροφορία του μεσομερούς, οπότε και το κύτταρο καθίσταται πια βιολογικά ανενεργό.

Το μηχανισμό που προστατεύει το μήκος των τελομερών τον παρέχει η τελομεράση, που είναι ένα ένζυμο με την ικανότητα, όχι να αντιγράφει γενετική πληροφορία, αλλά να συμπληρώνει και πάλι σε μήκος το τελομερές. Εάν η τελομεράση διατίθεται σε ικανές ποσότητες στα σημεία του οργανισμού που γίνονται οι κυτταρικές διαιρέσεις, δίνεται στα τελομερή η δυνατότητα να αποκαθίστανται πλήρως σε μήκος και το κύτταρο μπορεί και παραμένει έτσι βιολογικά ενεργό για πάντα. Έχουν μελετηθεί μονοκύτταροι οργανισμοί με περίσσεια τελομεράσης που τους κάνει αθάνατους σε ευνοϊκές συνθήκες περιβάλλοντος (Tetrahymena thermophila).

Στους πιο σύνθετους πολυκύτταρους οργανισμούς, όπως ο άνθρωπος, η περίσσεια τελομεράσης δε συνδέεται άμεσα με την αθανασία του οργανισμού. Αντίθετα, την περίσσεια της τελομεράσης τη χρησιμοποιούν τα καρκινικά κύτταρα ώστε να αναπαράγονται επ’ άπειρον, σε βάρος του οργανισμού. Ο καρκίνος δεν οφείλεται στην τελομεράση, τη χρησιμοποιεί, όμως, μην υπακούοντας στα βιολογικά σήματα που δίνουν εντολές για παύση των ανεξέλεγκτων διαδικασιών αναπαραγωγής, καθώς περιέχεται, αλλοιωμένη πλέον, πληροφορία στο γενετικό υλικό των καρκινικών κυττάρων. Πρακτικά, το να γερνούν τα κύτταρα μετά από κάποιο αριθμό διαιρέσεων και να καθίστανται βιολογικά ανενεργά, χάνοντας την προστασία του γενετικού τους υλικού από τα τελομερή τους, τα αποτρέπει από το να αναπαράγονται ανεξέλεγκτα, αποτρέπει, δηλαδή, την εμφάνιση καρκίνων, καθιστώντας συνήθως ανενεργά τα καρκινικά κύτταρα στα πρώτα κιόλας στάδια αναπαραγωγής των καρκινικών όγκων. Οι καρκίνοι που τελικά εκδηλώνονται είναι εκείνοι που καταφέρνουν να ξεπεράσουν την ασφαλιστική αυτή δικλείδα του οργανισμού, τροποποιώντας κατάλληλα την πληροφορία του γενετικού υλικού τους.

Σε μακρές περιόδους τοξικού στρες, το οποίο διαχωρίζεται από το υγιές παρατεταμένο στρες που μας κάνει παραγωγικούς κάτω από ισορροπημένη ψυχολογία, παρατηρείται επιτάχυνση της γήρανσης σε κυτταρικό επίπεδο, η οποία μετράται ως αποτέλεσμα φθοράς στα τελομερή. Τα τελομερή στις ομάδες που υποφέρουν από χρόνιο τοξικό στρες εμφανίζονται μικρότερα σε μήκος, άρα και με μικρότερη δυνατότητα αντίστασης στη φθορά που προκαλούν οι κυτταρικές διαιρέσεις καθώς η δράση της τελομεράσης εμφανίζεται κατά 50% μειωμένη. 40 χρόνια υπό την επίδραση τοξικού στρες μετρώνται να συνεπάγονται τουλάχιστο 10 επιπλέον χρόνια γήρανσης σε κυτταρικό επίπεδο. Παρόμοιο αποτέλεσμα μετράται να έχει και ένα διαφορετικό είδος στρες, αυτό που συνεπάγεται η αποτυχία να φέρουν αποτέλεσμα παρατεταμένες διατροφικές δίαιτες αδυνατίσματος. Αρνητική επίδραση στο μήκος των τελομερών και στη δράση της τελομεράσης έχει επίσης το κάπνισμα.

Άρα, το μειωμένο μήκος των τελομερών στα υγιή κύτταρα έχει σχετιστεί με τις ασθένειες όπως ο καρκίνος, τα καρδιακά νοσήματα, ο διαβήτης, η αρτηριοσκλήρυνση, η πνευμονική ίνωση, η παχυσαρκία, χωρίς παρ’ όλα αυτά να αποδίδεται απ’ ευθείας σχέση μεταξύ των ασθενειών αυτών και του μήκους των τελομερών, σε ότι αφορά την πρόκλησή τους.

Με κάθε αντιγραφή τα τελομερή συντομεύουν, και όταν τα τελομερή καταναλώνονται εντελώς, τα κύτταρα καταστρέφονται (απόπτωση).

Τα τελομερή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή.

Το μήκος των τελομερών είναι ένας δείκτης της βιολογικής γήρανσης.

Τα τελομερή στα λευκοκύτταρα αναγνωρίζονται ως ένα μέτρο της αντιγραφής ενός κυττάρου και του πολλαπλασιαστικού δυναμικού τους.

Η ηλικία σχετίζεται με τη βράχυνση των τελομερών.

Η κακή διατροφή, η παχυσαρκία και ο καθιστικός τρόπος ζωής, τα οποία σε μεγάλο βαθμό σχετίζονται με τη φλεγμονή συνδέονται, επίσης, με βράχυνσης των τελομερών.

Η βιταμίνη D αναφέρεται σε δύο βιολογικά αδρανή πρόδρομα μόρια: την D3, επίσης, γνωστή ως χοληκαλσιφερόλη, και την D2, επίσης, γνωστή ως εργοκαλσιφερόλη. Και τα δύο πρόδρομα μόρια D3 και D2 μετασχηματίζονται στο ήπαρ και τα νεφρά σε 25 (ΟΗ) D, τη μη ενεργή «αποθηκεύσιμη» μορφή, και την 1,25-διυδροξυβιταμίνη D (1,25 (OH) 2D).

Επίπεδα 25 (ΟΗ) D τουλάχιστον 50 nmol / L σχετίζονται με 0,13 kbp πλέον μήκος τελομερών σε μεσήλικες, σε σύγκριση με τους ίδιους μεσήλικες με 25 επίπεδα (ΟΗ) D λιγότερο από 50 nmol / L.

Η βιταμίνη D έχει δυναμικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου του καρκίνου

Το φως του ήλιου παρέχει ανοσία από τον καρκίνο.

Η βιταμίνη D μειώνει τον κίνδυνο για ορισμένες μορφές καρκίνου.

Επειδή η κακοήθεια είναι συνέπεια της γονιδιωματικής αστάθειας και βράχυνσης των τελομερών και υπάρχει μια θετική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων της 25 (ΟΗ) D και του μήκους των τελομερών, η βιταμίνη D έχει μεγάλη αντικαρκινική δράση.