Ο πασίγνωστος κρόκος έχει πολλά οφέλη για την υγεία
Ο Crocus sativus ή κρόκος ο εδώδιμος ή Crocus officinalis ή κρόκος ο κοινός ή σαφράν ή σαφράνι ή σαφράνα ή ζαφορά ή μαμελούκος ή καστανούλα, ανήκει στην οικογένεια των Ιριδίδων-Iridaceae.
Είδη κρόκων
-Crocus boryi Gay
Σαφράνι, ζαφορά, κρόκος
Πολυετές φυτό, χωρίς βλαστό, με φύλλα 3-7 και άνθη που προέρχονται από τον υπόγειο βολβό. Τα άνθη είναι λευκά, χωρίς νευρώσεις και φέρουν στίγματα κοκκινωπά ή πορτοκαλί και ανθήρες λευκούς και χιτώνες λαμπερούς και σκληρούς. Απαντάται σε χαμηλό και μέσο υψόμετρο, στο κέντρο και στα ανατολικά του νησιού.
-Crocus boryi ssp. tournefortii Greuter, Mathas & Risse
Έχει άνθη μπλε ή κυανοβιολετιά και χιτώνες βολβού φαρδείς και μεμβρανώδεις.
-Crocus cartwrightianus Herbett
Έχει μικρότερα άνθη, χρωματικά ποικιλόμορφα και διχτυωτό χιτώνα και απαντάται μόνο στην Δυτική Κρήτη.
-Crocus laevigatus Bory & Chaub.
Μαμελούκες, κρόκος
Διαφέρει από τον C.boryi ως προς τα άνθη του που είναι λευκά με 1-3 σκούρες, κάθετες, ιδιάζουσες νευρώσεις στο εξωτερικό μέρος των τριών εξωτερικών πετάλων. Λαιμός κίτρινος, ανθήρες λευκοί, στίγματα διαιρεμένα σε πολλούς γραμμοειδείς βραχίονες. Φύλλα, όχι πάνω από 4 1-2,5 χιλιοστά φάρδος και χιτώνας βολβού σκληρός και λείος. Απαντάται μέχρι την ορεινή ζώνη.
-Crocus oreocreticus B.L. Butt
Κρόκος των βουνών της Κρήτης
Διαφέρει από τον C.laevigatus ως προς τα φύλλα του που φθάνουν τα 7-15, τα βιολετιά ή πορφυρά άνθη, με τις σκούρες νευρώσεις και τις ασημί ή κιτρινωπές αποχρώσεις στο εξωτερικό μέρος των πετάλων και τα τμήματά του είναι πιο στενά και παρατηρείται στην ορεινή ζώνη.
-Crocus sieberi Gay ssp. sieberi
Κρινάκια του βουνού, κρόκος του Σίμπερ
Είναι ο μεγαλύτερος κρόκος της Κρήτης, με άνθη λευκά με εξωτερικές ραβδώσεις και λαιμό κίτρινο, ανθήρες κίτρινους και στίγματα ή κιτρινοπορτοκαλί, διαιρεμένα με 3 σφηνοειδείς βραχίονες. Έχει 4-8 φύλλα με 1,5-6 χιλιοστά φάρδος και χιτώνας βολβού δικτυωτός. Βρίσκεται στην ορεινή ζώνη εκεί που λιώνει το χιόνι.
-Gladiolus italicus L.
Μαχαιρίδες, γλαδιόλες
Καλλωπιστικό φυτό
-Gynandriris monophyla Boiss & Heldr. & sisyrinchium L. Parl ή Moraea mediterranea & sisyrinchium
Γυνανδρίδης
Καλλωπιστικό φυτό
-Hermodactylus tuberosus L. Mill ή Iris tyberosa
Ερμοδάκτυλος
Καλλωπιστικό φυτό
Ο κρόκος ή σαφράν ή ζαφορά
Είναι πολυετή βολβώδη φυτά με ωραία σκούρα ρόδινα κρίνα, με μικρό μίσχο, που ανθίζουν τους πρώτους μήνες του χρόνου.
Είναι φυτό βολβόριζο, με βολβό στρογγυλό, σαρκώδη και λευκό εσωτερικά.
Εξωτερικά είναι σκεπασμένος ο βολβός με ένα χρώμα γκριζοκόκκινο και από κάτω έχει ρίζες ινώδεις κιτρινωπές. Τα φύλλα του φυτού είναι ενωμένα σε έναν κολεό μεμβρανώδη που ξεκινά από τον βολβό. Τα άνθη του κατά το φθινόπωρο βγαίνουν πριν βγουν τα φύλλα. Έχουν χρώμα, συνήθως, βιολετί. Ο καρπός του είναι ωοειδής και τριγωνικός.
Ο κρόκος θέλει χώμα ελαφρά ασβεστο-αργιλώδες. Πολλαπλασιάζεται με βολβούς τον Ιούλιο. και η βλάστηση του φυτού κρατάει μερικά χρόνια.
Φυτρώνει άγριος στον Υμηττό, σε πολλά νησιά των Κυκλάδων και στην Κρήτη.
Είναι καλλωπιστικό φυτό, αλλά καλλιεργείται και στην περιοχή της Κοζάνης, για τα στίγματά του και είναι από τα πιο ακριβά βότανα και καρυκεύματα στον κόσμο.
Ο κρόκος χρησιμοποιείται και στα καλλυντικά.
Έχει χρωστικές ουσίες και δυνατότητες.
Χρήσιμα μέρη κρόκου
Είναι τα φύλλα, οι ρίζες, τα άνθη και τα κόκκινα στίγματα.
Τα στίγματα είναι τα βασικότερα. Χρειάζονται πολλά άνθη για να παραχθούν στίγματα ενός κιλού (140.000 άνθη) και το ποιοτικό προϊόν, απαιτεί συλλογή με το χέρι. Η μυρωδιά τους είναι χαρακτηριστική και η γεύση τους πικρή.
Δραστικές ουσίες κρόκου
Περιέχουν τα στίγματα έναν γλυκοζίτη την πρωτοκροκίνη, που διασπάται στην σαφρανάλη και την πικροκροκίνη που είναι κίτρινη χρωστική ουσία, αιθέριο λάδι, καροτένιο, ξανθοφύλλη, λυκοπίνη και φυτικό λεύκωμα. Ο κρόκος περιέχεια αυτό το σκούρο πορτοκαλί υδατοδιαλυτό καροτένιο, την κροκίνη, που είναι υπεύθυνο για το χρυσαφί χρώμα του. Τα καροτένια είναι, συνήθως, λιποδιαλυτά, αλλά η κροκίνη είναι ένα υδατοδιαλυτό καροτένιο. Περιέχει κροκίνη, σαφρανόλη και κροκετίνη.
Ιδιότητες και ενδείξεις κρόκου
Ο κρόκος είνα αφροδισιακό, εφιδρωτικό, χωνευτικό, καταπραϋντικό, κατά του μετεωρισμού και εμμηναγωγό, είναι βοηθητικό του ύπνου και θεραπευτικό για τη νόσο του Πάρκινσον.
Εναι ανακουφιστικό για το συκώτι, θρομβολυτικό και ηρενμιστικό για το στομάχι.
Έχει αντιγηραντικές ιδιότητες.
Ο κρόκος έχει αντικαρκινικές ιδιότητες και προστατεύει από την απώλεια μνήμης, τις καρδιοπάθειες και τις φλεγμονές.
Ο κρόκος έχει ηρεμιστικές ιδιότητες και επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και συστήνεται κατά της υστερίας, σε νευρικές καταστάσεις, σε νευρικό πονοκέφαλο και σε νευρική αναστάτωση κατά την περίοδο, πριν την κλιμακτήριο, αλλά και για τα νεύρα της γυναίκας μετά την κλιμακτήριο.
Η σαφρανόλη έει αντιεπιληπτική δράση και μειώνει τη διάρκεια των σπασμών και καθυστερεί την έναρξή τους.
Ο κρόκος δρα θεραπευτικά στη νόσο του Πάρκινσον.
Ο κρόκος είναι αποτελεσματικός στην κατάθλιψη. Είναι ισχυρό αντικαταθλιπτικό. Χαρίζει πνευματική ηρεμία.
Η κροκίνη προάγει τη μάθηση και τη μνήμη και χρησιμοποιείται θεραπευτικά στην άνοια και στη νόσο Alzheimer.
Ο κρόκος είναι καλό βότανο για το στομάχι και βοηθά στην πέψη και ανοίγει την όρεξη.
Ο κρόκος είναι διουρητικός και βοηθά σε προβλήματα και κολικό των νεφρών.
Ο κρόκος είναι εμμηναγωγός και βοηθά στα ακανόνιστα και επώδυνα έμμηνα, αλλά θέλει προσοχή στην δοσολογία, γιατί μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία και αποβολή σε εγκυμοσύνη.
Βοηθά στην βρογχίτιδα.
Βοηθά στο νευρόπονο του στήθους.
Σαν κατάπλασμα εξωτερικά διαλύει τα σπυριά και καταπολεμά τις φλεγμονές.
Ο κρόκος παρέχει ανακούφιση σε οξεία φλεγμονή, αλλα και στη χρόνια.
Ο κρόκος έχει αφροδισιακές ιδιότητες και βοηθάει στην γονιμότητα.
Ο κρόκος είναι τονωτικός και διεγερτικός και βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος.
Δρα θεραπευτικά στην ηπατίτιδα.
Προάγει την υγιή ανοσία και διεγείρει το σχηματισμό των λεμφοκυττάρων που καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα.
Ο κρόκος έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Ο κρόκος είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό. Εμποδίζει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Η κροκίνη προκαλεί απόπτωση, δηλαδή προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο σε μυϊκούς όγκους, καρκίνο του ήπατος και λευχαιμία. Επίσης, είναι κατάλληλος για τον καρκίνο των ωοθηκών, το αδενοκαρκίνωμα του παχέος, το ραβδομυοσάρκωμα και το σάρκωμα μαλακών ιστών. Ο κρόκος μειώνει τις βλάβες στις κυτταρικές μεμβράνες και άλλα λιπώδη μόρια και αυξάνει τα ηπατικά ένζυμα και τα αντιοξειδωτικά, όπως η γλουταθειόνη που είναι υπεύθυνα για την αποβολή των καρκινογόνων από το σώμα.
Ο κρόκος ή σαφράν καταπολεμά την απώλεια της όρασης των γηρατειών. Η σαφρανόλη και η πικροκροκίνη καθυστερούν την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Ο κρόκος προλαμβάνει και την αθηροσκλήρωση και προστατεύει από τα καρδιοαγγειακά νοσήματα. Προστατεύει την οξείδωση της χοληστερίνης από τις ελεύθερες ρίζες.
Χρησιμοποιείται σε κοκίτη.
Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του κρόκου βοηθούν στο άσθμα και στις αλλεργίες.
Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται σε ξαφνικές και ακραίες αλλαγές στα συναισθήματα, σε πονοκεφάλους κλιμακτηρίου, σε ρινορραγίες των παιδιών, σε τσούξιμο στα μάτια, σε δυσμηνόρροια, σε σπασμούς, τικ και τινάγματα μυών.Ο κρόκος είναι φυσικό πρόσθετο τροφίμων και πολύ υγιεινό.
Επίσης, ο κρόκος χρησιμοποιείται για τον χρωματισμό των τυριών, ζυμαρικών, ποτών, βουτύρου, σε καρυκεύματα, όπως το κάρυ, στη ζαχαροπλαστική και στην φαρμακοβιομηχανία, αλλά και στις αγιογραφίες.
Σε μικρές ποσότητες χρωματίζει τα φαγητά, διεγείρει την όρεξη και βοηθά στη χώνεψη. Χρησιμοποιείται σε φαγητά (παέγια, ριζότο, μπουγιαμπέσα, αρνί, κοτόπουλο, οστρακοειδή), σε σούπες, σε σάλτσες, σε γλυκά, σε ψωμιά και σε κέικ, γιατί χρωματίζει και βελτιώνει το άρωμα και την γεύση, ακόμη και στον καφέ και το τσάι. Το σαφράν, με σκόρδο, θυμάρι και λάδι είναι εξαιρετική μαρινάδα για το ψάρι.
Τέλος η βαφή μαλλιών με κρόκο κρατάει τα μαλλιά κατσαρά και κολλητά.
Σε πολύ πολύ μεγάλες δόσεις ο κρόκος είναι τοξικός και προκαλεί εμέτους, διάρροιες και σπασμούς και αιμορραγία.
Χρήσιμες ιατρικές συνταγές με κρόκο
-Αφέψημα
Βράζετε για λίγα λεπτά 30 γραμμάρια άνθη σε 1 λίτρο νερό, σουρώνετε και πίνετε 2 φλιτζάνια την ημέρα. Το αφέψημα αυτό χρησιμοποιείται σαν κατάπλασμα. Αν βράσετε τα άνθη σε βιολογικό γάλα βοηθά στα βρογχικά. Το αφέψημα με νερό ή βιολογικό γάλα βοηθά στην αϋπνία, στην βελτίωση της διάθεσης και στην κατάθλιψη. Είναι κατάλληλο για το στομάχι.
-Έγχυμα
Βάζετε 20 γραμμάρια σε ένα λίτρο ζεστό νερό για 10 λεπτά.
-Σιρόπι
Βράζετε 10 γραμμάρια στίγματα σε 1 λίτρο νερό, μέχρι να μείνει το μισό λίτρο, προσθέτετε την ανάλογη καστανή ζάχαρη και το δένετε σε σιρόπι και πίνετε 3 κουταλάκια του γλυκού την ημέρα. Το σιρόπι είναι κατάλληλο για εντριβές των ούλων σε πόνο οδοντοφυϊας.
Τα κατάλληλα βότανα για την υγεία σας
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα βότανα για την υγεία σας.
Διαβάστε, επίσης,
