Χρήσιμες πληροφορίες για τις προσταγλανδίνες
Οι προσταγλανδίνες είναι μια ομάδα ενεργών λιπιδικών ενώσεων που ονομάζονται εικοσανοειδή με ποικίλες ορμονικές επιδράσεις στα ζώα.
Οι προσταγλανδίνες απαντώνται σε σχεδόν όλους τους ιστούς σε ανθρώπους και άλλα ζώα. Παράγονται ενζυματικά από το λιπαρό οξύ αραχιδονικό οξύ.
Κάθε προσταγλανδίνη περιέχει 20 άτομα άνθρακα, συμπεριλαμβανομένου ενός δακτυλίου 5-άνθρακα. Είναι μια υποκατηγορία εικοσανοειδών, της προστανοειδούς κατηγορίας παραγώγων των λιπαρών οξέων.
Οι δομικές διαφορές μεταξύ των προσταγλανδινών αντιπροσωπεύουν τις διαφορετικές βιολογικές τους δραστηριότητες.
Μια δεδομένη προσταγλανδίνη μπορεί να έχει διαφορετικές και αντίθετες επιδράσεις σε διαφορετικούς ιστούς σε ορισμένες περιπτώσεις. Η ικανότητα της ίδιας προσταγλανδίνης να διεγείρει μια αντίδραση σε έναν ιστό και να αναστέλλει την ίδια αντίδραση σε έναν άλλο ιστό προσδιορίζεται από τον τύπο του υποδοχέα στον οποίο δεσμεύεται η προσταγλανδίνη. Δρουν ως αυτοκρινείς ή παρακρινείς παράγοντες με τα κύτταρα-στόχους τους να βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τη θέση της έκκρισης τους.
Οι προσταγλανδίνες είναι ορμόνες που παράγονται μέσα στο σώμα και που ελέγχουν πολλές από τις διαδικασίες μεταβολισμού. Όλες οι προσταγλανδίνες παρασκευάζονται από ορισμένα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία με τη σειρά τους παράγονται από τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα της διατροφής, από το λινολεϊκό οξύ και από το άλφα λινολεϊκό οξύ. Το κάθε οξύ είναι το εναρκτήριο υλικό για μια ξεχωριστή σειρά προσταγλανδινών.
Οι προσταγλανδίνες μπορεί να κρατήσουν το αίμα παχύρρευστο, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες θρόμβωσης ή να το κάνουν λεπτόρρευστο, δηλαδή να το αραιώσουν, προλαμβάνοντας έτσι τις θρομβώσεις.
Η παραγωγή των αραιωτικών προσταγλανδινών διεγείρεται με τη βιταμίνη Ε. Τα PUFA από έλαια σώματος ψαριών, που αποκαλούνται EPA και DHA μπορούν να αραιώσουν το αίμα, περιορίζοντας τη δυνατότητά του να δημιουργήσει θρομβώσεις, επειδή, είναι ουσίες πρόδρομες των αραιωτικών προσταγλανδινών.
Οι προσταγλανδίνες διαφέρουν από τις ενδοκρινικές ορμόνες στο ότι δεν παράγονται σε συγκεκριμένη θέση αλλά σε πολλά μέρη του ανθρώπινου σώματος.
Οι προσταγλανδίνες είναι ισχυρά τοπικά αγγειοδιασταλτικά και αναστέλλουν τη συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων. Μέσω του ρόλου τους στη αγγειοδιαστολή, οι προσταγλανδίνες εμπλέκονται, επίσης, στη φλεγμονή. Συντίθενται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και εξυπηρετούν τη φυσιολογική λειτουργία της πρόληψης του παθολογικού σχηματισμού θρόμβων, καθώς και στη ρύθμιση της συστολής του λείου μυϊκού ιστού. Αντιστρόφως, τα θρομβοεξάνια (που παράγονται από τα κύτταρα των αιμοπεταλίων) είναι αγγειοσυσπαστικά και διευκολύνουν την συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων. Το όνομά τους προέρχεται από το ρόλο τους στον σχηματισμό θρόμβων (θρόμβωση).
Οι συγκεκριμένες προσταγλανδίνες ονομάζονται με ένα γράμμα (το οποίο υποδηλώνει τον τύπο της δομής του δακτυλίου) που ακολουθείται από έναν αριθμό (ο οποίος υποδεικνύει τον αριθμό των διπλών δεσμών στη δομή υδρογονανθράκων).
Οι προσταγλανδίνες βρίσκονται στους περισσότερους ιστούς και όργανα. Παράγονται από σχεδόν όλα τα πυρηνικά κύτταρα. Αυτοί είναι αυτοκρινείς και παρακρινικοί λιπιδικοί μεσολαβητές που δρουν στα αιμοπετάλια, στο ενδοθήλιο, στην μήτρα και στα μαστοκύτταρα. Συντίθενται στο κύτταρο από το λιπαρό οξύ αραχιδονικό οξύ.
Το αραχιδονικό οξύ δημιουργείται από τη διακυλγλυκερόλη μέσω της φωσφολιπάσης-Α2, έπειτα, φέρεται είτε στην οδό κυκλοοξυγενάσης είτε στην οδό λιποξυγενάσης. Η οδός κυκλοοξυγενάσης παράγει θρομβοξάνη, προστακυκλίνη και προσταγλανδίνη D, Ε και F. Εναλλακτικά, η οδός ενζύμου λιποξυγενάσης είναι δραστική σε λευκοκύτταρα και σε μακροφάγα και συνθέτει λευκοτριένια.
Απελευθέρωση προσταγλανδινών από το κύτταρο
Οι προσταγλανδίνες κινούνται στα κύτταρα μέσω του μεταφορέα προσταγλανδίνης (PGT, SLCO2A1), που μεσολαβεί στην κυτταρική πρόσληψη προσταγλανδίνης. Η αποδέσμευση της προσταγλανδίνης έχει, επίσης, αποδειχθεί ότι προκαλείται από έναν συγκεκριμένο μεταφορέα, δηλαδή την πρωτεΐνη αντοχής πολλαπλών φαρμάκων 4 (MRP4, ABCC4), μέλος της υπεροικογένειας του μεταφορέα δέσμευσης ΑΤΡ.
Κυκλοοξυγενάσες
Οι προσταγλανδίνες παράγονται ακολουθώντας την διαδοχική οξυγόνωση του αραχιδονικού οξέος, του DGLA ή της ΕΡΑ από τις κυκλοοξυγενάσες (COX-1 και COX-2) και τις τερματικές συνθετάσες προσταγλανδίνης.
Η COX-1 είναι υπεύθυνη για τα βασικά επίπεδα των προσταγλανδινών.
Η COX-2 παράγει προσταγλανδίνες μέσω διέγερσης.
Ωστόσο, ενώ οι COX-1 και COX-2 βρίσκονται αμφότερα στα αιμοφόρα αγγεία, το στομάχι και τα νεφρά, τα επίπεδα προσταγλανδίνης αυξάνονται μέσω της COX-2 στη φλεγμονή και στην ανάπτυξη.
Η προσταγλανδίνη Ε2 (PGE2) – η πιο άφθονη προσταγλανδίνη, παράγεται από τη δράση συνθετασών προσταγλανδίνης Ε σε προσταγλανδίνη Η2 (προσταγλανδίνη Η2, PGH2). Έχουν ταυτοποιηθεί αρκετές συνθετάσες προσταγλανδίνης Ε. Μέχρι σήμερα, η μικροσωμική συνθετάση της προσταγλανδίνης Ε αναδύεται ως βασικό ένζυμο στο σχηματισμό PGE2.
Έχουν ταυτοποιηθεί τερματικές συνθετάσες προσταγλανδίνης οι οποίες είναι υπεύθυνες για το σχηματισμό άλλων προσταγλανδινών. Για παράδειγμα, οι συνθετάσες αιματοποιητικής και λιποκαΐνης προσταγλανδίνης D (hPGDS και lPGDS) είναι υπεύθυνες για το σχηματισμό PGD2 από PGH2. Παρομοίως, η συνθετάση προστακυκλίνης (PGI2) (PGIS) μετατρέπει PGH2 σε PGI2. Υπάρχει, επίσης, η συνθετάση θρομβοξάνης (TxAS).
Επί του παρόντος υπάρχουν δέκα γνωστοί υποδοχείς προσταγλανδίνης σε διάφορους τύπους κυττάρων. Οι προσταγλανδίνες συνδέουν μια υπο-οικογένεια επτά διαμεμβρανικών υποδοχέων κυτταρικής επιφάνειας, υποδοχείς συζευγμένους με πρωτεΐνη G. Αυτοί οι υποδοχείς ονομάζονται DP1-2, ΕΡ1-4, FP, IP1-2 και ΤΡ, που αντιστοιχούν στον υποδοχέα που συνδέει την αντίστοιχη προσταγλανδίνη (π.χ., οι υποδοχείς DP1-2 δεσμεύονται με PGD2).
Οι δράσεις των προσταγλανδινών:
προκαλούν συστολή ή διαστολή στα αγγειακά κύτταρα λείων μυών
προκαλούν συσσωμάτωση ή διαχωρισμό των αιμοπεταλίων
ευαισθητοποιούν τους νευρώνες του νωτιαίου μυελού στον πόνο
μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση
ρυθμίζουν τη φλεγμονή
ρυθμίζουν την κίνηση του ασβεστίου
ρυθμίζουν τις ορμόνες
ελέγχουν την κυτταρική ανάπτυξη
ενεργούν στο θερμορυθμιστικό κέντρο του υποθαλάμου για να προκαλέσουν πυρετό
δρουν στα μεσαγγειακά κύτταρα (εξειδικευμένα κύτταρα λείου μυός) στο σπειράμα του νεφρού για να αυξήσουν το ποσοστό της σπειραματικής διήθησης
δρουν στα βρεγματικά κύτταρα στο τοίχωμα του στομάχου για να αναστείλουν την έκκριση οξέος
αυξάνουν την παραγωγή βλέννας και την έκκριση διττανθρακικών
προκαλούν εγκεφαλική αρρενοποίηση
αυξάνει τις συμπεριφορές ζευγαρώματος
Οι προσταγλανδίνες απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, λόγω της καταστροφής των ενδομητρικών κυττάρων και της επακόλουθης απελευθέρωσης του περιεχομένου τους. Η απελευθέρωση προσταγλανδινών και άλλων φλεγμονωδών μεσολαβητών στη μήτρα προκαλεί τη συστολή της μήτρας. Αυτές οι ουσίες θεωρείται ότι αποτελούν μείζονα παράγοντα πρωτογενούς δυσμηνόρροιας.
| Τύπος | Υποδοχείς |
Τύπος Υποδοχέων |
Λειτουργία | |
|---|---|---|---|---|
| PGI2 | IP | Gs |
αγγειοδιαστολή |
|
| PGD2 | PTGDR (DP1) & CRTH2 (DP2) | GPCR |
παράγονται από μαστοκύτταρα. προσλαμβάνουν κύτταρα Th2, ηωσινόφιλα και βασεόφιλα |
|
| PGE2 | EP1 | Gq |
βρογχοσυστολή |
|
| EP2 | Gs |
βρογχοδιαστολή |
||
| EP3 | Gι |
↓ έκκριση γαστρικού οξέος ↑ έκκριση γαστρικής βλέννας συστολή της μήτρας (έγκυος) σύσπαση των λείων μυών του γαστρεντερικού σωλήνα |
||
| Απροσδιόριστοι |
υπεραλγησία |
|||
| PGF2α | FP | Gq |
συστολή της μήτρας |
Οι ανταγωνιστές των προσταγλανδινών:
ΜΣΑΦ (αναστέλλουν την κυκλοοξυγενάση)
Κορτικοστεροειδή (αναστέλλουν την παραγωγή φωσφολιπάσης Α2)
COX-2 εκλεκτικοί αναστολείς ή κοξίμπες
Οι προσταγλανδίνες κυκλοπεντενόνης παίζουν ρόλο στην αναστολή της φλεγμονής
Κλινικές χρήσεις
Χρησιμοποιούνται συνθετικές προσταγλανδίνες:
Για να προκληθεί τοκετός (τοκετός) ή έκτρωση (PGE2 ή PGF2, με ή χωρίς μιφεπριστόνη, ένας ανταγωνιστής προγεστερόνης)
Για να αποφευχθεί το κλείσιμο του αρτηριακού πόρου στα νεογνά με συγκεκριμένες κυανοτυπικές καρδιακές βλάβες (PGE1)
Για την πρόληψη και θεραπεία πεπτικών ελκών (PGE)
Ως αγγειοδιασταλτικό στο σοβαρό φαινόμενο του Raynaud ή στην ισχαιμία των άκρων
Σε πνευμονική υπέρταση
Στη θεραπεία του γλαυκώματος (όπως στο οφθαλμικό διάλυμα της βιματοπρόστης, ένα συνθετικό ανάλογο προσταμιδίου με οφθαλμική υποτασική δράση) (PGF2α)
Για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας ή στην αποκατάσταση του πέους μετά από χειρουργική επέμβαση (PGE1 ως αλπροσταδίλη)
Ως συστατικό των προϊόντων ομορφιάς των βλεφαρίδων και των φρυδιών λόγω της αύξησης ανάπτυξης των τριχών
Τα καλύτερα φυσικά αντιφλεγμονώδη
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα φυσικά αντιφλεγμονώδη
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Boswellia Serrata το ισχυρό φυσικό αντιφλεγμονώδες
Αντιμετωπίστε το οίδημα και τη διόγκωση με συμπληρώματα διατροφής
Μήπως έχετε πονοκέφαλο όταν έχετε περίοδο;
Το σπέρμα έχει πολλές ιδιότητες
