Τα περισσότερα κυτταροστατικά φάρμακα είναι τοξικά για το νευρικό σύστημα
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Η τοξικότητα από το νευρικό σύστημα έχει ένα ευρύ φάσμα κλινικών εκδηλώσεων που αναφέρονται στην αισθητικότητα, την κινητικότητα, το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το φλοιό του εγκεφάλου και την παρεγκεφαλίδα.
Οι εκδηλώσεις μπορεί να είναι αναστρέψιμες ή πολύ συχνά μη αναστρέψιμες.
Ο βαθμός της τοξικής εκδήλωσης εξαρτάται από το είδος του φαρμάκου και από τη δόση του, από προηγούμενες θεραπείες, από την ηλικία του ασθενούς, τη νεφρική λειτουργία, την ποσότητα των λευκωμάτων και πολλούς άλλους παράγοντες.
Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που προκαλούν τοξικές βλάβες στο νευρικό σύστημα:
-Αλκαλοειδή της vinca (Vincristine, Vinblastine, Navelbine)
Περιφερικά νεύρα: Καταστολή των εν τω βάθει αντανακλαστικών, ασυμπτωματική εξάλειψη των αντανακλαστικών του αχιλλείου τένοντος, παραισθησίες άκρων, αδυναμία άκρων και πάρεση.
Κρανιακά νεύρα: Οφθαλμοπληγία (III Κοινό κινητικό νεύρο, IV-Τροχιλιακό νεύρο, VI-Απαγωγό νεύρο). Πάρεση προσωπικού νεύρου (VII συζυγία).
Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα: Από το παρασυμπαθητικό δυσκοιλιότητα και ειλεός, ατονία ουροδόχου κύστεως, ορθοστατική υπόταση, πάρεση φωνητικής χορδής και δυσφαγία.
-Cisplatin
Έχει πολύ μεγάλη νευροτοξικότητα που κυμαίνεται στο 50% κι εξαρτάται από τη δόση ανά κύκλο και αυξάνεται αθροιστικά. Τις περισσότερες φορές είναι μη αναστρέψιμες.
Περιφερική νευροπάθεια με παραισθήσεις και αιμωδίες στα κάτω άκρα, εξάλειψη αντανακλαστικών με πρώτα του αχιλλείου τένοντος, αισθητική αταξία και κράμπες.
Σημείο Lhermitte: Στιγμιαίες παραισθησίες τύπου ηλεκτρικής κένωσης ή μούδιασμα που ακτινοβολεί από τον αυχένα προς τα άκρα και σταματά με την κάμψη του αυχένα.
Νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Επιληπτικές κρίσεις τύπου grand mal ή εστιακοί σπασμοί ή κρίσεις Jackson.
Εγκεφαλοπάθεια.
Παροδική φλοιώδης τύφλωση, οπισθοβολβική νευρίτιδα και βλάβες του αμφιβληστροειδούς.
-Cytarabine
Η νευροτοξικότητα αυξάνεται με την αύξηση της δόσης.
Διαταραχές παραγκεφαλίδας, όπως δυσαρθρία, αταξία και δυσμετρία.
Υπνηλία, λήθαργος, διαταραχές μνήμης, κ.ά.
Περιφερική νευροπάθεια.
-5-Fluorouracil
Παρεγκεφαλιδική δυσλειτουργία με αταξία, δυσαρθρία, νυσταγμό κά.
Κεφαλαλγία.
Σύγχυση, οπτική νευροπάθεια κ.ά.
-Hexamethylmelamine-Atretamine
Νευροτοξικότητα σε υψηλά ποσοστά πάνω από 40%.
Περιφερική νευροπάθεια με υπερευαισθησία, παραισθησίες, άμβλυνση των αντανακλαστικών κ.ά.
Εκδηλώσεις από το ΚΝΣ με δυσφασία, σύγχυση, υπνηλία, σπασμούς, αταξία και εξωπυραμιδικά σύνδρομα.
-Ifosfamide
Νευροτοξικότητα με ποσοστά έως και 70%!!!
Η τοξικότητα αυξάνεται αν έχει προηγηθεί θεραπεία με Cisplatin, αν υπάρχει νεφρική δυσλειτουργία, ανα τα λευκώματα ορού είναι μειωμένα και με την ηλικία.
Ψευδαισθήσεις, σύγχυση, άγχος, διαταραχές προσωπικότητας, σπασμοί, ημιπάρεση και κώμα.
Παραγκεφαλιδική δυσλειτουργία.
Νευροπάθεια κρανιακών νεύρων.
-Methotrexate
Σε ενδοραχιαία έγχυση είναι ιδιαίτερα νευροτοξική γιατί προκαλεί μηνιγγικό ερεθισμό.
Κεφαλαλγία, ναυτία, έμετος, δυσκαμψία και λήθαργος.
Νεκρωτική λευκοεγκεφαλοπάθεια.
-Procarbazine
Τοξικότητα από το ΚΝΣ με κατάθλιψη, σύγχυση, ψευδαισθήσεις και ψύχωση.
Τοξικότητα στα περιφερικά νεύρα.
-Taxanes (Docetaxel, Paclitaxel)
Η νευροτοξικότητα είναι μεγάλη και εξαρτάται από τη δόση και τον αριθμό των κύκλων, από την προηγηθείσα χρήση άλλων νευροτοξικών κυτταροστατικών, από τη συνύπαρξη νευροπάθειας, όπως διαβητική νευροπάθεια κ.ά.
Αισθητικές διαταραχές άκρων, κυρίως, κάτω, όπως μούδιασμα, κράμπες, παραισθησίες κ.ά.
Μείωση των τενοντίων αντανακλαστικών.
–Velcade
Ευαισθησία, μούδιασμα, μυρμηκίαση, αίσθημα καύσου στο δέρμα και πόνοι στα χέρια και στα πόδια.
-Fludara
Περιφερική νευροπάθεια με μούδιασμα και αδυναμία άκρων.
Σύγχυση, ανησυχία και κώμα.
-Pemetrexed
Αισθητική νευροπάθεια.
Δυσγευσία.
–Υπάρχουν και άλλα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που προκαλούν νευροτοξικότητα
Irinotecan
l-Asparaginase
Carboplatin
Dacarbazine
Etoposide
Fludarabine
Interferons
Nitrosoureas (Carmoustine, Lomustine)
Teniposide
Thiotepa
Avastin ή bevacizumab
Σύνδρομο της οπίσθιας αναστρέψιμης εγκεφαλοπάθειας (PRES)
Έχουν γίνει σπάνια αναφορές για ασθενείς υπό θεραπεία με Avastin οι οποίοι ανέπτυξαν σημεία και συμπτώματα τα οποία είναι συμβατά με το σύνδρομο της οπίσθιας αναστρέψιμης εγκεφαλοπάθειας (PRES), μία σπάνια νευρολογική διαταραχή, η οποία μπορεί να παρουσιαστεί μεταξύ άλλων και με τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα: σπασμοί, κεφαλαλγία, αλλαγή της νοητικής κατάστασης, οπτική διαταραχή ή φλοιώδης τύφλωση, με ή χωρίς σχετιζόμενη υπέρταση. Η διάγνωση του PRES απαιτεί επιβεβαίωση με την απεικόνιση του εγκεφάλου, κατά προτίμηση μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (MRI). Σε ασθενείς που αναπτύσσουν PRES, συνιστάται η θεραπεία συγκεκριμένων συμπτωμάτων συμπεριλαμβανομένου και του ελέγχου της υπέρτασης, παράλληλα με τη διακοπή του Avastin. Δεν είναι γνωστή η ασφάλεια της επανέναρξης της θεραπείας με Avastin σε ασθενείς οι οποίοι έχουν προηγουμένως αναπτύξει PRES.
Aγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ), και παροδικά ισχαιμικά επεισόδια
Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος σε ασθενείς που λαμβάνουν Avastin σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία. Οι ασθενείς που λαμβάνουν το Avastin με χημειοθεραπεία, με ιστορικό αρτηριακής θρομβοεμβολής, με διαβήτη ή ηλικίας άνω των 65 ετών, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αρτηριακών θρομβοεμβολικών αντιδράσεων κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Θα πρέπει να δίνεται προσοχή όταν αυτοί οι ασθενείς λαμβάνουν θεραπεία με Avastin.
Οι ασθενείς με μεταστάσεις του ΚΝΣ έχουν κίνδυνο αιμορραγίας του ΚΝΣ σε αυτούς τους ασθενείς. Οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται για σημεία και συμπτώματα αιμορραγίας του ΚΝΣ και η θεραπεία με Avastin θα πρέπει να διακόπτεται σε περιπτώσεις ενδοκρανιακής αιμορραγίας.
Περιφερική αισθητική νευροπάθειαα, δυσαρθρία, κεφαλαλγία, δυσγευσία, συγκοπή, υπνηλία, υπερτασική εγκεφαλοπάθεια.
Στάδια νευροτοξικότητας από χημειοθεραπεία
Στάδιο 0
Δεν υπάρχουν διαταραχές στην αισθητικότητα, στην κινητικότητα, στον φλοιό του εγκεφάλου και στην παραγκεφαλίδα και δεν υπάρχει κεφαλαλγία και δυσκοιλιότητα από διαταραχή του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Στάδιο 1
Ήπιες παραισθησίες, απώλεια των εν τω βάθει αντανακλαστικών, αδυναμία, υπνηλία, διέγερση, ήπια κεφαλαλγία, αποσυντονισμός κινήσεων, δυσδιαδοχοκινησία και δυσκοιλιότητα.
Στάδιο 2
Μέτριες παραισθησίες, απώλεια των εν τω βάθει αντανακλαστικών, αδυναμία, υπνηλία, διέγερση, μέτρια κεφαλαλγία, τρόμος, δυσμετρία, δυσαρθρία, νυσταγμός και δυσκοιλιότητα.
Στάδιο 3
Σοβαρές παραισθησίες, απώλεια των εν τω βάθει αντανακλαστικών, αδυναμία, υπνηλία, διέγερση, απώλεια προσανατολισμού, ψευδαισθήσεις, σοβαρή κεφαλαλγία, κινητική αταξία και σοβαρή δυσκοιλιότητα.
Στάδιο 4
Παράλυση, κώμα, σπασμοί, ψύχωση, παρεγκεφαλιδική νέκρωση και ειλεός.
Η νευροτοξικότητα διαρκεί εβδομάδες, μήνες ή να είναι και μη αναστρέψιμη. Οι χειρότερες και πιο επίμονες βλάβες είναι με τα αλκαλοειδή της vinca, τη σισπλατίνη και τις ταξάνες.
Γίνεται προσπάθεια αντιμετώπισης της νευροτοξικότητας με βιταμίνες.
Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.
Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.
Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.
Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για το νευρικό σύστημα
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για το νευρικό σύστημα
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Τα εξωσώματα στη θεραπεία ασθενειών
Το νόμπελ ιατρικής 2018 και η EMEDI
Οι χημειοθεραπείες προκαλούν μεταστάσεις
Ο καρκίνος δεν θεραπεύεται με χημειοθεραπείες – Emedi
Πειραματικές χημειοθεραπείες με χρήματα ανά κεφάλι
Ο κόσμος θα φέρει την αλλαγή στην Ογκολογία
Η πικρή αλήθεια για τις χημειοθεραπείες
Γιατί οι χημειοθεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές
Οι χημειοθεραπείες και οι ακτινοθεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές για την θεραπεία του καρκίνου
Οι οφθαλμικές ανεπιθύμητες ενέργειες από την χημειοθεραπεία
Αντικαρκινικό φυτό για χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία έχει μεγάλη καρδιοτοξικότητα
Αν οι καρκινοπαθείς δεν κάνουν χημειοθεραπεία αυξάνεται η επιβίωση
Η τοξικότητα των κυτταροστατικών φαρμάκων
Τι να κάνετε σε εξαγγείωση των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων
Μην κάνετε προεγχειρητική χημειοθεραπεία για τις ηπατικές μεταστάσεις
Ανορεξία και καχεξία στον καρκίνο
Η θεραπεία του καρκίνου στα παιδιά πρέπει να είναι εξατομικευμένη
Αρχές χημειοθεραπείας του καρκίνου
Δερματικές αντιδράσεις σε στοχευμένες θεραπείες
Διαταραχές γεύσης στη θεραπεία του καρκίνου
Επανένταξη ενός καρκινοπαθούς στην κοινωνία
Εξατομικευμένες θεραπείες για τους καρκινοπαθείς
Πνευμονική ίνωση από την μπλεομυκίνη
Ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία
Το πέρασμα στην εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου
Οι καρκινοπαθείς πρέπει να διεκδικούν τα δικαιώματά τους
Παράγοντες που καθορίζουν τη θεραπευτική απόφαση στην ογκολογία
Νεφροτοξικότητα από τη χημειοθεραπεία
Πειράματα σε καρκινοπαθείς, σκοπιμότητες, οικονομικά κίνητρα και αποτελέσματα
Η θεραπεία του καρκίνου στα παιδιά πρέπει να είναι εξατομικευμένη
Είναι απαραίτητο το Oncotype DX στον καρκίνο μαστού;
Ο καρκίνος δε θεραπεύεται με χημειοθεραπείες
Μαζική επίθεση των Ιατρικών Συλλόγων Ελλάδας κατά των ιατρών που εφαρμόζουν φυσικές θεραπείες
