Στραβισμός

Στραβισμός είναι η απόκλιση του ενός ματιού από το άλλο

Στραβισμός ή ετεροτροπία είναι η απόκλιση του ενός οφθαλμού από την παραλληλία του με τον άλλον.

Ο στραβισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα μάτια δεν ευθυγραμμίζονται σωστά μεταξύ τους κατά την παρακολούθηση ενός αντικειμένου.

Το μάτι που εστιάζεται σε ένα αντικείμενο μπορεί να εναλλάσσεται. Η κατάσταση μπορεί να υπάρχει περιστασιακά ή συνεχώς.

Εάν υπάρχει κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου μέρους της παιδικής ηλικίας, μπορεί να οδηγήσει σε αμβλυωπία ή απώλεια της αντίληψης του βάθους.

Ο στραβισμός μπορεί να συμβεί λόγω μυϊκής δυσλειτουργίας, μυωπίας, προβλημάτων στον εγκέφαλο, τραύματος ή λοιμώξεων.

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν: πρόωρη γέννηση, εγκεφαλική παράλυση και οικογενειακό ιστορικό της πάθησης.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Μη ευθυγραμμισμένα μάτια

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ: Αμβλυωπία, διπλή όραση

ΤΥΠΟΙ: 

Οι μορφές στραβισμού

• εσωτροπία (συγκλίνων στραβισμός): όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα μέσα
• εξωτροπία (αποκλίνων στραβισμός): όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα έξω
• ανωτροπία: όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα πάνω
• υποτροπία: όταν το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα κάτω
• κυκλοστροφικός στραβισμός: όταν το μάτι διαγράφει κυκλοστροφή προς τα μέσα ή προς τα έξω
• έκδηλος / λανθάνων στραβισμός (τροπία και φορία)
• συνεχής / διαλείπων στραβισμός
• συνεκτικός / μη συνεκτικός στραβισμός
• ετερόπλευρος / επαλλάσων στραβισμός
• παραλυτικός στραβισμός

ΑΙΤΙΑ: Προκαλείται από μυϊκή δυσλειτουργία, μυωπία, προβλήματα στον εγκέφαλο, τραύμα, λοιμώξεις

Οι κυριότερες αιτίες είναι η κληρονομικότητα, κάποιες εγκεφαλικές παθήσεις, αλλά και συστηματικά νοσήματα (διαβήτης, θυροειδής). Συνήθως, οι στραβισμοί της παιδικής ηλικίας οφείλονται σε διαθλαστικά προβλήματα. Σε σπάνιες, όμως, περιπτώσεις είναι δυνατόν να οφείλονται και σε άλλα παθολογικά του οφθαλμού αίτια ή ακόμη και σε νευροοφθαλμικές παθήσεις.

Εκτός από τους στραβισμούς της παιδικής ηλικίας υπάρχουν και οι στραβισμοί που εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία. Αυτοί είναι σπάνιοι και κατά κανόνα έχουν ως αφορμή τους παθολογικά αίτια ή τραύματα.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: Πρόωρη γέννηση, εγκεφαλική παράλυση, οικογενειακό ιστορικό

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ: Παρατήρηση φωτός που ανακλάται από τον ασθενή

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Νόσος των κρανιακών νεύρων

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Γυαλιά θεραπείας, χειρουργική επέμβαση

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ:  ~ 2% (παιδιά)

O στραβισμός αποτελεί μια σχετικά συχνή πάθηση που κατά κανόνα εμφανίζεται σε μικρή ηλικία. Η πάθηση συνίσταται στο ότι οι άξονες οράσεως των δυο ματιών δεν είναι παράλληλοι. O βαθμός στραβισμού ποικίλλει από ελάχιστες μοίρες, που πολλές φορές δεν γίνεται καν αντιληπτός από τους γονείς, μέχρι πολλές, πράγμα που άμεσα θορυβοποιεί το περιβάλλον του νεαρού ασθενούς. Η γωνία ενός στραβισμού άλλοτε είναι σταθερή και άλλοτε κυμαινόμενη, από ελάχιστη μέχρι σημαντική.

Ένας στραβισμός, εκτός από το αισθητικό πρόβλημα που δημιουργεί, έχει σημαντικές συνέπειες στην εν γένει λειτουργία της όρασης. Ένα μάτι που στραβίζει χάνει σταδιακά την ικανότητα να διακρίνει καθαρά και καταντά πρακτικά άχρηστο. Εκτός από αυτό, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου δεν παρατηρείται έκπτωση της όρασης (στραβισμοί όπου στραβίζουν εκ περιτροπής και τα δυο μάτια), ο ασθενής χάνει την ικανότητα να βλέπει στερεοσκοπικά, δηλ. να αντιλαμβάνεται τη διάσταση του βάθους.

Όταν υπάρχει υπόνοια στραβισμού είναι απαραίτητη μια σωστή οφθαλμολογική εξέταση, ώστε, αφ’ ενός να διαπιστωθεί ο λόγος εμφανίσεως του στραβισμού και αφ’ ετέρου να καθορισθεί εγκαίρως η θεραπευτική αγωγή.

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Κατά την παρατήρηση ενός ατόμου με στραβισμό, η κακή ευθυγράμμιση των ματιών μπορεί να είναι αρκετά εμφανής. Ένα άτομο με σταθερή στροφή των ματιών σημαντικού μεγέθους είναι πολύ εύκολο να παρατηρηθεί. Ωστόσο, ένα μικρό μέγεθος ή ο διαλείπων στραβισμός μπορεί εύκολα να χαθεί κατά την περιστασιακή παρατήρηση. Σε κάθε περίπτωση, ένας επαγγελματίας φροντίδας ματιών μπορεί να διεξάγει διάφορες εξετάσεις, όπως δοκιμές κάλυψης, για να προσδιορίσει την πλήρη έκταση του στραβισμού. Τα συμπτώματα του στραβισμού περιλαμβάνουν διπλή όραση και/ή καταπόνηση των ματιών. Για να αποφευχθεί η διπλή όραση, ο εγκέφαλος μπορεί να προσαρμοστεί αγνοώντας το ένα μάτι. Σε αυτήν την περίπτωση, συχνά δεν παρατηρούνται αισθητά συμπτώματα εκτός από μια μικρή απώλεια αντίληψης του βάθους. Αυτό το έλλειμμα μπορεί να μην είναι αισθητό σε κάποιον που είχε στραβισμό από τη γέννηση ή την πρώιμη παιδική ηλικία. Ο στραβισμός μικρής γωνίας και ο διαλείπων στραβισμός είναι πιθανότερο να προκαλέσουν οπτικές διαταραχές. Εκτός από τους πονοκεφάλους και την καταπόνηση των ματιών, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αδυναμία ανάγνωσης με άνεση, κόπωση κατά την ανάγνωση και ασταθής όραση.

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Άτομα όλων των ηλικιών που έχουν αισθητό στραβισμό μπορεί να αντιμετωπίσουν ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Τα παιδιά με στραβισμό, συνήθως, εμφανίζουν συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από υψηλότερους βαθμούς αναστολής, άγχους και συναισθηματικής δυσφορίας, που συχνά οδηγούν σε απόλυτες συναισθηματικές διαταραχές. Αυτές οι διαταραχές σχετίζονται συχνά με μια αρνητική αντίληψη του παιδιού από τους συνομηλίκούς του.

Οι συναισθηματικές διαταραχές βελτιώνονται μετά από τη χειρουργική επέμβαση στραβισμού.

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Οι εξωφθάλμιοι μύες ελέγχουν τη θέση των ματιών. Έτσι, ένα πρόβλημα με τους μυς ή τα νεύρα που τους ελέγχουν μπορεί να προκαλέσει παραλυτικό στραβισμό.

Οι εξωφθάλμιοι μύες ελέγχονται από τα κρανιακά νεύρα III, IV και VI.

Η βλάβη του κρανιακού νεύρου III προκαλεί το σχετικό μάτι να αποκλίνει προς τα κάτω και προς τα έξω και μπορεί ή δεν μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος της κόρης. Η βλάβη του κρανιακού νεύρου IV, που μπορεί να είναι συγγενής, προκαλεί το μάτι να αποκλίνει ελαφρώς προς τα μέσα. Η παράλυση του έκτου νεύρου προκαλεί τα μάτια να αποκλίνουν προς τα μέσα και έχει πολλές αιτίες λόγω της σχετικά μεγάλης διαδρομής του νεύρου. Η αυξημένη κρανιακή πίεση μπορεί να συμπιέσει το νεύρο καθώς κινείται μεταξύ του οπίσθιου κρανιακού βόθρου και του εγκεφαλικού στελέχους. Επίσης, εάν ο γιατρός δεν είναι προσεκτικός, το στρίψιμο του λαιμού του μωρού κατά τη διάρκεια του τοκετού μπορεί να βλάψει το κρανιακό νεύρο VI.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Κατά τη διάρκεια μιας οφθαλμολογικής εξέτασης, μια δοκιμή κάλυψης ή η δοκιμή Hirschberg χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και τη μέτρηση του στραβισμού και των επιπτώσεών της στην όραση. Η σάρωση αμφιβληστροειδούς (OCT) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο των μικρών παιδιών για δυσλειτουργίες των ματιών.

Πολλές ταξινομήσεις γίνονται κατά τη διάγνωση του στραβισμού.

Ο στραβισμός μπορεί να είναι εμφανής ή λανθάνων. Υπάρχει εμφανής απόκλιση ή ετεροτροπία,  ενώ το άτομο βλέπει έναν στόχο διοφθαλμικά, χωρίς κλίσιμο των δύο οφθαλμών. Το άτομο δεν μπορεί να ευθυγραμμίσει το βλέμμα κάθε ματιού. Μια λανθάνουσα απόκλιση ή ετεροφορία, υπάρχει μόνο μετά τη διακοπή της διοφθαλμικής όρασης, συνήθως, καλύπτοντας ένα μάτι. Αυτός ο τύπος μπορεί, συνήθως, να διατηρήσει τη σύντηξη παρά την κακή ευθυγράμμιση που εμφανίζεται όταν το σύστημα εντοπισμού είναι χαλαρό. Ο διακοπτόμενος στραβισμός είναι ένας συνδυασμός και των δύο αυτών τύπων, όπου το άτομο μπορεί να επιτύχει σύντηξη, αλλά περιστασιακά ή συχνά παρασύρεται με προφανή απόκλιση.

Ο στραβισμός μπορεί, επίσης, να ταξινομηθεί με βάση τον χρόνο έναρξης, είτε συγγενής είτε δευτεροπαθής. Πολλά βρέφη γεννιούνται με τα μάτια τους ελαφρώς ευθυγραμμισμένα, και αυτό συνήθως διορθώνεται από την ηλικία των έξι έως 12 μηνών.

Ο επίκτητος και δευτεροπαθής στραβισμός αναπτύσσεται αργότερα. Σε ενήλικες με προηγούμενη φυσιολογική ευθυγράμμιση, η έναρξη του στραβισμού, συνήθως, οδηγεί σε διπλή όραση. Οποιαδήποτε ασθένεια προκαλεί απώλεια όρασης μπορεί, επίσης, να προκαλέσει στραβισμό, αλλά μπορεί, επίσης, να προκληθεί από σοβαρό τραυματισμό του προσβεβλημένου οφθαλμού. Ο αισθητήριος στραβισμός είναι ο στραβισμός λόγω απώλειας ή εξασθένησης της όρασης, που οδηγεί σε οριζόντια, κατακόρυφη ή στρεπτική κακή ευθυγράμμιση ή σε συνδυασμό αυτών, με το μάτι με φτωχή όραση να παρασύρεται ελαφρώς με την πάροδο του χρόνου. Τις περισσότερες φορές, το αποτέλεσμα είναι οριζόντια κακή ευθυγράμμιση. Η κατεύθυνσή του εξαρτάται από την ηλικία του ατόμου στην οποία συμβαίνει η βλάβη: τα άτομα των οποίων η όραση χάνεται ή εξασθενεί κατά τη γέννηση είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν εσωτροπία, ενώ τα άτομα με επίκτητη απώλεια ή εξασθένηση της όρασης αναπτύσσουν, κυρίως, εξωτροπία. Στο άκρο, η πλήρης τύφλωση στο ένα μάτι οδηγεί γενικά στο τυφλό μάτι να επιστρέψει σε μια ανατομική θέση ανάπαυσης. Αν και είναι γνωστές πολλές πιθανές αιτίες του στραβισμού, μεταξύ αυτών σοβαροί τραυματισμοί στο προσβεβλημένο μάτι, σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να εντοπιστεί συγκεκριμένη αιτία. Αυτό το τελευταίο συμβαίνει, συνήθως, όταν ο στραβισμός υπάρχει από την παιδική ηλικία.

Ο στραβισμός μπορεί να χαρακτηριστεί ως μονομερής εάν το ένα μάτι αποκλίνει σταθερά ή εναλλάσσεται. Η εναλλαγή του στραβισμού μπορεί να συμβεί αυθόρμητα, με ή χωρίς υποκειμενική επίγνωση της εναλλαγής. Η εναλλαγή μπορεί, επίσης, να προκληθεί από διάφορες εξετάσεις κατά τη διάρκεια μιας οφθαλμολογικής εξέτασης. Έχει παρατηρηθεί μονομερής στραβισμός που οφείλεται σε σοβαρό τραυματισμό στο προσβεβλημένο μάτι.

Οι οριζόντιες αποκλίσεις ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες. Εσωτερικές ή συγκλίνουσες αποκλίσεις προς τη μεσαία γραμμή. Εξωτερικές ή αποκλίνουσες που είναι η κακή ευθυγράμμιση προς τα έξω ή η απόκλιση. Οι κάθετες αποκλίσεις ταξινομούνται σε ανωτροπία για ένα μάτι του οποίου το βλέμμα κατευθύνεται υψηλότερα από το συναφές μάτι, ενώ στην υποτροπία είναι ένα μάτι του οποίου το βλέμμα κατευθύνεται χαμηλότερα. Ο κυκλοστροφικός στραβισμός συμβαίνει όταν τα μάτια περιστρέφονται γύρω από τον πρόσθιο-οπίσθιο άξονα και δεν ευθυγραμμίζονται και είναι αρκετά σπάνια.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Ο ψευδοστραβισμός είναι η ψευδής εμφάνιση του στραβισμού. Εμφανίζεται γενικά σε βρέφη και νήπια των οποίων η γέφυρα της μύτης είναι φαρδιά και επίπεδη, προκαλώντας την εμφάνιση της εσωτροπίας. Με την ηλικία, η γέφυρα της μύτης του παιδιού στενεύει και οι πτυχές στη γωνία των ματιών γίνονται λιγότερο εμφανείς. Το ρετινοβλάστωμα μπορεί, επίσης, να οδηγήσει σε ανώμαλη αντανάκλαση του φωτός από το μάτι.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Ο στραβισμός αντιμετωπίζεται, συνήθως, με συνδυασμό γυαλιών, θεραπείας όρασης και χειρουργική επέμβαση, ανάλογα με τον υποκείμενο λόγο για την κακή ευθυγράμμιση. Όπως και με άλλες διαταραχές της όρασης, ο πρωταρχικός στόχος είναι η άνετη, απλή, φυσιολογική διόφθαλμη όραση σε όλες τις αποστάσεις και τις κατευθύνσεις του βλέμματος. Ενώ η αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) είναι μικρή και ανιχνευθεί νωρίς, μπορεί συχνά να διορθωθεί με τη χρήση ενός οφθαλμικού καλύμματος.

Η θεραπεία έχει σκοπό την αποκατάσταση και διατήρηση της καλής όρασης καθώς και την ευθυγράμμιση των δύο οφθαλμών.

Οι κυριότεροι τρόπoι αντιμετώπισης, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, είναι:

γυαλιά

τεχνική επικάλυψης

πρισματικοί φακοί

ενέσεις Βotox

χειρουργική αποκατάσταση

διαθλαστική επέμβαση με laser (excimer laser)

συνδυασμός των παραπάνω

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ

Η χειρουργική επέμβαση δεν αφαιρεί την ανάγκη για ένα παιδί να φοράει γυαλιά.

Κατά την επέμβαση του στραβισμού, ο χειρουργός προσπαθεί να αποδυναμώσει ή ενδυναμώσει κάποιους εξοφθάλμιους μυς (υπεύθυνους για τη θέση και την κίνηση των ματιών). Οι μυς αυτοί βρίσκονται πίσω από το μάτι (ξεκινούν από το πίσω τοίχωμα του κόγχου), στη συνέχεια πορεύονται προς τα εμπρός και ‘αγκαλιάζουν’ το μάτι και τελικά καταφύονται (‘κολάνε’) πάνω στο σκληρό χιτώνα του ματιού (ασπράδι του ματιού). Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που κάθε φορά επιλέγει ο χειρουργός για να πετύχει το αποτέλεσμα που επιδιώκει. Πολύ σημαντικός είναι ο προεγχειρητικός σχεδιασμός της επέμβασης, αν και αρκετές φορές απαιτούνται προσαρμογές διεγχειρητικά.

Η επέμβαση πραγματοποιείται με τη χρήση λεπτών εργαλείων και διαρκεί από 45 έως 60 λεπτά, ανάλογα με την περίπτωση. Στα παιδιά απαιτείται γενική αναισθησία, ενώ στους ενηλίκους υπάρχει και η επιλογή της τοπικής αναισθησίας με αναισθητικές σταγόνες. Η νοσηλεία, συνήθως, είναι μιας ημέρας. Μετεγχειρητικά, τα ασπράδια των ματιών (σκληρός χιτώνας) είναι κόκκινα στα σημεία που έγιναν οι τομές, αλλά μετά από μερικές εβδομάδες το κοκκίνισμα υποχωρεί και με τη βοήθεια τοπικών αντιβιοτικών και αντιφλεγμονωδών σταγόνων.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Η αλλαντική τοξίνη ή botox γίνεται για στραβισμό σε άτομα άνω των 12 ετών. Συνήθως, χρησιμοποιείται σε ενήλικες, και σε παιδιά που πάσχουν από βρεφική εσωτροπία. Η τοξίνη εγχέεται στον ισχυρότερο μυ, προκαλώντας προσωρινή και μερική παράλυση. Η θεραπεία μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί τρεις έως τέσσερις μήνες αργότερα μόλις εξαλειφθεί η παράλυση. Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η διπλή όραση, τα πεσμένα βλέφαρα, η υπερβολική διόρθωση κ.ά Οι παρενέργειες, συνήθως, επιλύονται επίσης εντός τριών έως τεσσάρων μηνών. Η θεραπεία με αλλαντική τοξίνη είναι εξίσου επιτυχημένη με τη χειρουργική επέμβαση στραβισμού για άτομα με διοφθαλμική όραση και λιγότερο επιτυχημένη από τη χειρουργική επέμβαση για εκείνους που δεν έχουν διοφθαλμική όραση.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ

Όταν ο στραβισμός είναι συγγενής ή αναπτύσσεται στην παιδική ηλικία, μπορεί να προκαλέσει αμβλυωπία, στην οποία ο εγκέφαλος αγνοεί την είσοδο από το αποκλίνον μάτι.

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τα μάτια

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τα μάτια

Διαβάστε, επίσης,

Διάγνωση ασθενειών από τα μάτια

Ψευδοόγκος εγκεφάλου

Το τεμπέλικο μάτι

Ρετινοβλάστωμα

Μήπως η γάτα σας είναι αλλήθωρη;

www.emedi.gr