Κλασική Ιατρική Γηριατρική Γυναικολογία Παθολογία Σεξ και υγεία

Εμμηνόπαυση

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

14 Οκτωβρίου 2020

Χρήσιμες πληροφορίες για την εμμηνόπαυση

Εμμηνόπαυση είναι η διακοπή των αυτομάτων εμμηνορυσιακών κύκλων

Κλημακτηριακή: Η χρονική περίοδος κατά την οποία υπάρχει σταδιακή ελάττωση της ωοθηκικής λειτουργίας. Αν και μία γυναίκα μπορεί να συνεχίσει να έχει περιοδική αιμορραγία από τη μήτρα, τέτοιοι κύκλοι μπορεί να είναι ανωορρηκτικοί. Κατά την περίοδο αυτή η παραγωγή οιστρογόνων ελαττώνεται και η γυναίκα μπορεί να έχει πρώιμα σημάδια οιστρογονικής ανεπάρκειας, όπως, αγγειοκινητικά συμπτώματα ακόμη και αν έχει περιοδική αιμορραγία
Μετεμμηνοπαυσιακή: Η περίοδος μετά την εμμηνόπαυση που, συνήθως, αφορά πάνω από το 1/3 της ζωής μίας γυναίκας

Επηρεαζόμενα συστήματα: Αναπαραγωγικό, Ενδοκρινικό/Μεταβολικό, Σκελετικό

Επίπτωση/Επιπολασμός: Αυξανόμενη συχνότητα, καθώς, αυξάνεται το προσδόκιμο επιβιώσεως

Επικρατέστερη ηλικία:

Μέση ηλικία είναι τα 51 χρόνια και συνήθως σχετίζεται με την ηλικία εμμηναρχής. Σχεδόν, όλες οι γυναίκες είναι μετεμμηνοπαυσιακές μετά τα 58 χρόνια
Αν η εμμηνόπαυση εμφανισθεί πριν τα 30 ορίζεται ως πρώιμη εμμηνόπαυση και μπορεί να σχετίζεται με ανωμαλίες των χρωματοσωμάτων του φύλου. Σε τόσο νέες γυναίκες επιβάλλεται μελέτη καρυοτύπου για να αποκλεισθεί η παρουσία ενός Υ χρωμοσώματος

Επικρατέστερο φύλο: Μόνο γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

Διακοπή της εμμήνου ρύσεως – είτε οξέως, είτε μετά μία πρόδρομη περίοδο ασταθών κύκλων και/ή ελαττώσεως της εμμήνου ροής
Αγγειοκινητικά συμπτώματα – εξάψεις, εφίδρωση (85%)
Ψυχολογικά συμπτώματα – κατάθλιψη, νευρικότητα, αϋπνία
Ατροφία κόλπου – δυσπαρευνία
Ατροφία ουροποιητικού – ακράτεια ούρων, κυρίως, με υπερένταση ή έπειξη προς ούρηση
Ατροφία δέρματος – απουσία πτυχώσεων, γραμμώσεων δέρματος
Οστεοπόρωση – κατάγματα (20% στην ηλικία των 85)
Αρτηριοσκλήρυνση-στεφανιαία νόσος

ΑΙΤΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

Ψυχολογικές – όταν οφείλεται σε απώλεια ωοκυττάρων
Χειρουργικές – όταν οφείλεται σε αφαίρεση λειτουργικών ωοθηκών λόγω νόσου ή στο πλαίσιο υστερεκτομής
Φαρμακευτικές – ως αποτέλεσμα θεραπείας ενδομητριώσεως με γοναδοτροφίνες – GnRH ή με αντιοιστρογόνα για καρκίνο μαστού. Αυτή η αιτιολογία είναι αντιστρεπτή

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

Αυξανόμενη ηλικία
Χειρουργική πυέλου
Ανωμαλίες χρωματοσωμάτων του φύλου

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

Εγκυμοσύνη
Νόσος των πολυκυστικών ωοθηκών
Μικροαδένωμα της υποφύσεως
Υποθαλαμική δυσλειτουργία
Σύνδρομο Asherman (Το σύνδρομο του Asherman εντοπίζεται στο εσωτερικό της μήτρας και δημιουργεί ενδομήτριες συμφύσεις — ινώδεις ζώνες που διαμορφώνονται μεταξύ των τοιχωμάτων της κοιλότητας της μήτρας. Πιστεύεται ότι αυτό το σύνδρομο είναι αποτέλεσμα του επιθετικού ξυσίματος της μήτρας όταν υπάρχει μόλυνση ή όταν εμφανιστεί μια μόλυνση μετά από διαστολή του τραχήλου και απόξεση της μήτρας)
Απόφραξη του συστήματος εκροής της μήτρας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Συνήθως, δεν απαιτείται τίποτε γιατί η ηλικία και τα συμπτώματα θέτουν τη διάγνωση
Αν η διάγνωση είναι αμφισβητούμενη σε μία νεαρή ασθενή ένα αυξημένο επίπεδο FSH υποδηλώνει ωοθηκική ανεπάρκεια (FSH μεγαλύτερο από 100 mlU/ml ή 100 IU/L). Μέτρηση LH δεν είναι αναγκαία

Φάρμακα που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα:

Οιστρογόνα
Ανδρογόνα

Διαταραχές που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα:

Παροδική, αντιστρεπτή διακοπή της ωοθηκικής λειτουργίας, π.χ. κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

Ατροφία ενδομητρίου – σχεδόν 100% αν μείνει αθεράπευτη. Η μήτρα μπορεί να φαίνεται μικρότερη στην αμφίχειρη εξέταση
Ατροφία κόλπου – απουσία πτυχών, εμφάνιση πετεχειών – σχεδόν 100% μετά μερικά χρόνια χωρίς θεραπεία
Ατροφία ουροποιητικού συστήματος
Οστεοπόρωση – περίπου 2% απώλεια οστικής μάζας κάθε χρόνο. Αυτό είναι πιο συχνό σε Καυκάσια και Κίτρινη φυλή και λιγότερο συχνά στην Αφροαμερικάνικη
Αρτηριοσκλήρυνση
Μόνο ωοθηκικό στρώμα – ή μόνο μερικά ανενεργά ωοκύτταρα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

Βιοψία ενδομητρίου ή/και απόξεση στις ασθενείς που έχουν μηνορραγία ή μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία – μπορεί να συνοδεύεται από υστεροσκοπική εξέταση της κοιλότητας της μήτρας αν είναι διαθέσιμη. Μελέτη για καρκίνο του ενδομητρίου ακόμη και επί ατροφικού κόλπου (συνήθως είναι η αιτία της αιμορραγίας)

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

Όχι για φυσιολογική εμμηνόπαυση
Αξονική τομογραφία κεφαλής αν υπάρχει υποψία όγκου υποφύσεως
Μερικοί ιατροί παρακολουθούν την οστική πυκνότητα με απορρόφηση δέσμης φωτονίων – εξέταση παθολογική μόνο αν έχει ήδη επισυμβεί απώλεια οστού

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

FSH ορού αν η διάγνωση αμφισβητείται
Καρυότυπο περιφερικού αίματος για ηλικίες κάτω των 30 ετών
Δείγμα ενδομητρίου σε περίπτωση μητρορραγίας μεταξύ εμμήνων ρύσεων ή μετεμμηνοπαυσιακής μητρορραγίας
Επίχρισμα κατά Παπανικολάου
Αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση
Μαστογραφία ανά έτος

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Για να καταπολεμηθεί η οστεοπόρωση – επαρκής πρόσληψη ασβεστίου -τουλάχιστον 1500 mg στοιχειακού ασβεστίου. Άσκηση – αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής λήψης αλκοόλ και καφεΐνης
Θεραπεία υποκαταστάσεως οιστρογόνων ενδείκνυται σε ισχαιμική νόσο του μυοκαρδίου, όπως και για ύφεση των αγγειοκινητικών συμπτωμάτων και την προφύλαξη από την ατροφία του ουροποιογεννητικού συστήματος. Εξαιρέσεις αποτελούν οι γυναίκες με αντενδείξεις για τη θεραπεία και παχύσαρκες γυναίκες (οι οποίες συνήθως έχουν επαρκείς ποσότητες ενδογενών οιστρογόνων που παράγονται από μετατροπή ανδρογόνων σε οιστρογόνα στον λιπώδη ιστό)
Η υποκατάσταση οιστρογόνων έχει ένα ευοδωτικό αποτέλεσμα στις λιποπρωτεΐνες, αυξάνοντας τα επίπεδα HDL, όπως επίσης και στην καταστολή της οστεοπόρωσης, ελαττώνοντας τη συχνότητα καταγμάτων

Καλύτερα να μην λαμβάνετε οιστρογόνα!!!

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Όσο περισσότερο είναι δυνατό ενεργός άσκηση. Μερικοί τύποι ασκήσεων με ανύψωση βαρών συνιστώνται ιδιαίτερα

ΔΙΑΙΤΑ

Αυξημένη πρόσληψη άλατος

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

Από του στόματος οιστρογόνα – περισσότερο χρησιμοποιούνται τα συνδεδεμένα με προγεστερόνη οιστρογόνα (π.χ. Premarin). Ημερήσια δόση για καταστολή της οστεοπορώσεως είναι 0,625 mg. Μικρότερες δόσεις δεν είναι αποτελεσματικές. Αν παραμένουν αγγειοκινητικές διαταραχές με τα 0,625 mg. Άλλοι τύποι από του στόματος οιστρογόνων ή το διαδερμικό επίστρωμα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και φαίνονται το ίδιο αποτελεσματικά
Επειδή τα οιστρογόνα είναι καρκινογόνα για το ενδομήτριο, θα πρέπει να προστίθεται ένα προγεστερινοειδές λόγω του προστατευτικού του ρόλου από τον ενδομητρικό καρκίνο (αν έχει αφαιρεθεί η μήτρα δεν απαιτείται προσθήκη προγεστερνοειδούς). Περισσότερο συχνά χρησιμοποιείται αρκετή μεδροξυπρογεστερόνη (Provera) σε ημερήσια δόση 2,5 mg (για συνεχή χορήγηση) ή 5 mg (για κυκλική χορήγηση)
Τα οιστρογόνα και τα προγεστερινοειδή μπορούν να χορηγούνται κυκλικά ή συνεχώς. Υπέρ της συνεχούς χορηγήσεως είναι το γεγονός ότι δεν αναπτύσσεται αιμορραγία εξ αποστάσεως. Με την κυκλική θεραπεία εμφανίζεται αιμορραγία στη φάση που η ασθενής δεν παίρνει το φάρμακο. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενοι τύποι θεραπείας είναι: Premarin 0,625 mg για 25 ημέρες το μήνα – προσθήκη Provera 5 mg κατά τις τελευταίες 10-14 ημέρες της οιστρογονοθεραπείας

Αντενδείξεις:

Κακοήθειες που εξαρτώνται από τα οιστρογόνα
Ανεξήγητη παθολογική, μηνορραγία
Ιστορικό θρομβοφλεβίτιδας
Ενεργός ηπατική νόσος

Προφυλάξεις:

Συνεχής θεραπεία δεν οδηγεί σε αιμορραγία από τη μήτρα
Γυναίκες σε κυκλική θεραπεία μπορούν να έχουν φυσιολογική αιμορραγία μόνο τις ημέρες που δεν παίρνουν τα φάρμακα. Κάθε άλλη αιμορραγία εκτός της ανωτέρω αναμενόμενης πρέπει να μελετάται για την πιθανότητα ενδομητρικού καρκίνου

Σημαντικές πιθανές αλληλεπιδράσεις: Η συνιστώμενη δόση οιστρογόνων είναι πολύ χαμηλή. είναι ασύνηθες με αυτή την δόση να επισυμβούν οι γνωστές παρενέργειες των οιστρογόνων, όπως υπερπηκτικότητα, ευαισθησία των μαστών, νόσοι των χοληφόρων και υπέρταση. Η πιθανή τους συσχέτιση με τον καρκίνο του μαστού είναι αμφιλεγόμενη

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Από του στόματος – estropipate 0,625 mg, οιστραδιόλη 1-2 mg
Διαδερμικά (αυτοκόλλητο δισκίο) – οισταδιόλη 0,05 – 0,1 mg δύο φορές την εβδομάδα
Κολπικά – συνδεδεμένα οιστρογόνα (κρέμα Primarin) – άριστη μόνο για τοπική θεραπεία ατροφικής κολπίτιδας. Φαίνεται ότι επισυμβαίνει και συστηματική απορρόφηση αλλά τα επίπεδα αίματος είναι μη προσδιορίσιμα
Ενδομυϊκά – δεν συνιστώνται – μπορεί να μην προστατεύουν από την ισχαιμική νόσο των στεφανιαίων αν προηγουμένως δεν περνούν από το ήπαρ
Για γυναίκες που δεν μπορούν να πάρουν οιστρογόνα η χρήση προγεστερινοειδών (π.χ. Depo-Provera) 150 mg ΕΜ κάθε μήνα είναι χρήσιμη στην καταπολέμηση των εξάψεων. Μπορεί, επίσης, να καταστείλει την ανάπτυξη οστεοπορώσεως, αλλά δεν είναι χρήσιμη στην πρόληψη της ισχαιμικής καρδιοπάθειας και ουροποιογεννητικής ατροφίας
Βιταμίνη D δεν είναι χρήσιμη ως βασική θεραπεία για την πρόληψη οστεοπορώσεως
Η καλσιτονίνη αυξάνει μόνο παροδικά το ασβέστιο του σώματος
Το φθοριούχο ασβέστιο αυξάνει την οστική μάζα αλλά έχει τοξικές παρενέργειες
Η εθιδρονάτη αυξάνει την οστική μάζα, αλλά, έχει παρενέργειες

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Ανά έτος επίχρισμα Παπανικολάου και εξέταση πυέλου και μαστού
Ανά έτος μαστογραφία
Δείγμα ενδομητρίου με γραμμοειδή απόξεση μόνο στις γυναίκες με παθολογική αιμορραγία από τη μήτρα

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Η εμμηνόπαυση είναι μία φυσιολογική διαδικασία. Δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί, αλλά τα δυσάρεστα επακόλουθα της μπορούν να περιορισθούν με θεραπεία υποκαταστάσεως με οιστρογόνα

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Αγγειοκινητικά συμπτώματα που κάνουν την ασθενή να αισθάνεται άσχημα
Κολπική ατροφία
Δέρμα χωρίς σπαργή, ατροφικό, λείο
Οστεοπόρωση
Αρτηριοσκλήρυνση

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Αν μείνει αθεράπευτη:

Οριστική εξαφάνιση των αγγειοκινητικών συμπτωμάτων (συνήθως, διαρκούν μερικά χρόνια)
Ουροποιογεννητική ατροφία
Οστεοπόρωση – πιθανά κατάγματα ειδικά ισχίου, σπονδύλων, καρπών, θνητότητα από τα κατάγματα ισχίου – 15%
Ισχαιμική αγγειακή νόσος

Αν θεραπευθεί:

Ελαχιστοποίηση επιπτώσεων που οφείλονται στην έλλειψη οιστρογόνων
Βραδύτερη η εγκατάσταση απώλειας οστικής μάζας και ελάττωση στη συχνότητα ισχαιμικής νόσου των στεφανιαίων
Η θεραπεία μπορεί να συνεχισθεί επ’ αόριστον αν δεν εμφανισθούν αντενδείξεις, επειδή πρόκειται να εμφανισθεί οστεοπόρωση ταχύτατα μετά διακοπή

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Κάθε ιατρικό πρόβλημα που μπορεί να εκδηλωθεί με την πρόοδο της ηλικίας, κυρίως οστεοπόρωση

ΚΥΗΣΗ

Αμοιβαίος αποκλεισμός

Η θεραπεία υποκαταστάσεως οιστρογόνων είναι εξαιρετικά σημαντική σε γυναίκες με πρώιμη εμμηνόπαυση, είτε αυτόματη, είτε χειρουργική με αποτέλεσμα μακρό προσδόκιμο ζωής χωρίς ενδογενή οιστρογόνα. Χωρίς τέτοια θεραπεία θα έχουν υψηλό κίνδυνο οστεοπορώσεως και τις απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις που συνεπάγεται
Μετά τη χειρουργική αφαίρεση ωοθηκών τα αγγειοκινητικά συμπτώματα εμφανίζονται ταχύτατα. Η θεραπεία υποκαταστάσεως μπορεί να αρχίσει πολύ πρώιμα μετά τη χειρουργική επέμβαση
Σε περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που ενοχλούνται από σοβαρά αγγειοκινητικά συμπτώματα, κυκλική θεραπεία με οιστρογόνα και προγεστερόνη μπορεί να ξεκινήσει, ακόμη και αν η ασθενής έχει κυκλική έμμηνο ρύση

Καλύτερα να μην λαμβάνετε οιστρογόνα!!!

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την εμμηνόπαυση

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την εμμηνόπαυση

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό

Διαβάστε, επίσης,

Ινοκυστική μαστοπάθεια

Κακοήθεις νεοπλασίες του σώματος της μήτρας

Σύνδρομο Werner

Όλα τα κόλπα για να δυναμώσετε τα κόκαλά σας

Χρήσιμες πληροφορίες για τον καρκίνο του κόλπου

Οι ορμόνες είναι το σημαντικότερο σύστημα στο σώμα

Πώς να αυξήσετε την προγεστερόνη σας φυσικά

Το κόκκινο τριφύλλι στη θεραπεία του καρκίνου

Το ασβέστιο από μόνο του δεν μπορεί να διατηρήσει την υγεία των οστών

Οι ορμόνες κυβερνάνε το σώμα και το μυαλό μας

Τεστ για να καταλάβετε ότι έχετε μείωση ορμονών