Κλασική Ιατρική Λοιμωξιολογία Οφθαλμολογία

Έλκος κερατοειδούς

27 Οκτωβρίου 2020

Το έλκος κερατοειδούς προκύπτει από μια μόλυνση

Έλκος κερατοειδούς μετά από μόλυνση του κερατοειδούς από μικρόβια, ιούς ή μύκητες, μετά από λύση της συνέχειας του προστατευτικού επιθηλίου του.

Αν δεν αντιμετωπισθεί μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.

Τα έλκη μπορεί να είναι περιφερικά ή κεντρικά

Επηρεαζόμενα συστήματα: Νευρικό

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες = Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Ερεθισμός βλεφάρου και επιπεφυκότα
Πυώδης απέκκριση
Καταστροφή του επιθηλίου από την εξέλκωση και διήθηση του στρώματος από λευκοκύτταρα
Αίσθημα ξένου σώματος
Θάμβος οράσεως
Φωτοφοβία
Πόνος

ΑΙΤΙΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Εμφανίζεται μετά από λύση της συνέχειας του επιθηλίου, όπως, σε ξηροφθαλμία, εγκαύματα, εκδορές, φακούς επαφής, αλόγιστη χρήση τοπικών αναισθητικών, αντιβιοτικών ή αντιϊκών κολλυρίων, λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, σακχαρώδη διαβήτη και σε ανοσοανεπάρκεια.

Λοιμωξιογόνοι παράγοντες

Gram θετικοί οργανισμοί (σταφυλόκοκκοι, στρεπτόκοκκοι και βάκιλοι)
Αναερόβια (κόκκοι, βάκιλοι)
Gram αρνητικοί οργανισμοί (διπλόκοκκοι, ράβδοι και αναερόβια)
Ιοί, όπως, έρπητας

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Τραυματικές εκδορές
Φακοί επαφής (ιδίως, μαλακοί)
Χρόνια χρήση τοπικών στερεοειδών

ΤΥΠΟΙ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Επιφανειακά και βαθιά έλκη του κερατοειδούς

Τα έλκη του κερατοειδούς είναι μια συχνή ασθένεια των ανθρώπινων ματιών. Προκαλούνται από τραύμα, ιδιαίτερα με φυτική ύλη, καθώς και χημικό τραυματισμό, φακούς επαφής και λοιμώξεις.

Άλλες παθήσεις των ματιών μπορεί να προκαλέσουν έλκη του κερατοειδούς, όπως εντροπία, δισχιτίαση ή διπλή ανάπτυξη των βλεφαρίδων, δυστροφία του κερατοειδούς και κερατοεπιπεφυκίτιδα (ξηροφθαλμία)

Πολλοί μικροοργανισμοί προκαλούν μολυσματικό έλκος του κερατοειδούς. Μεταξύ αυτών είναι τα βακτήρια, οι μύκητες, οι ιοί, τα πρωτόζωα και τα χλαμύδια:

Η βακτηριακή κερατίτιδα προκαλείται από Staphylococcus aureus, Streptococcus viridans, Escherichia coli, Enterococci, Pseudomonas, Nocardia, N. Gonorrhea και πολλά άλλα βακτήρια.
Η μυκητιασική κερατίτιδα προκαλεί βαθύ και σοβαρό έλκος του κερατοειδούς. Προκαλείται από Aspergillus sp., Fusarium sp., Candida sp., καθώς και Rhizopus, Mucor και άλλους μύκητες. Το τυπικό χαρακτηριστικό της μυκητιασικής κερατίτιδας είναι η αργή έναρξη και η σταδιακή εξέλιξη, όπου τα σημεία είναι πολύ περισσότερα από τα συμπτώματα. Μικρές δορυφορικές βλάβες γύρω από το έλκος είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό της μυκητιασικής κερατίτιδας και συνήθως, παρατηρείται υποπιονία ή ύφεμα.
Η ιογενής κερατίτιδα προκαλεί έλκος του κερατοειδούς. Προκαλείται, συνήθως, από τον απλό έρπητα, τον έρπητα ζωστήρα και τους αδενοϊούς. Επίσης μπορεί να προκληθεί από κοροναϊούς και πολλούς άλλους ιούς. Ο ιός του έρπητα προκαλεί ένα δενδριτικό έλκος, το οποίο μπορεί να υποτροπιάσει και να υποτροπιάσει κατά τη διάρκεια ζωής ενός ατόμου.
Η λοίμωξη από πρωτόζωα όπως η κερατίτιδα Acanthamoeba χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο και σχετίζεται με χρήστες φακών επαφής που κολυμπούν σε πισίνες.
Το Chlamydia trachomatis μπορεί επίσης να συμβάλει στην ανάπτυξη του έλκους του κερατοειδούς.
Τα επιφανειακά έλκη συνεπάγονται απώλεια μέρους του επιθηλίου. Τα βαθιά έλκη εκτείνονται μέσα ή μέσα από το στρώμα και μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές ουλές και διάτρηση του κερατοειδούς. Τα Descemetoceles εμφανίζονται όταν το έλκος εκτείνεται μέσω του στρώματος. Αυτός ο τύπος έλκους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος και μπορεί γρήγορα να οδηγήσει σε διάτρηση του κερατοειδούς, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Η θέση του έλκους εξαρτάται κάπως από την αιτία. Τα κεντρικά έλκη προκαλούνται, συνήθως, από τραύμα, ξηροφθαλμία ή έκθεση από παράλυση του προσωπικού νεύρου ή εξόφθαλμο. Η εντροπία, η σοβαρή ξηροφθαλμία και η τριχίαση (εισαγωγή βλεφαρίδων) μπορεί να προκαλέσουν έλκος του περιφερειακού κερατοειδούς. Η ανοσοποιητική μεσολαβούμενη οφθαλμική νόσος μπορεί να προκαλέσει έλκη στα όρια του κερατοειδούς και του σκληρού χιτώνα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, ροδόχρους ακμή, συστηματική σκλήρυνση που οδηγούν σε ειδικό τύπο έλκους του κερατοειδούς που ονομάζεται έλκος του Mooren. Έχει έναν περιφερειακό κρατήρα, ακριβώς μέσα στο άκρο, συνήθως, με προεξοχή.

Υποτροπιάζοντα έλκη του κερατοειδούς

Τα υποτροπιάζοντα έλκη του κερατοειδούς είναι επιφανειακά έλκη που επουλώνονται άσχημα και τείνουν να υποτροπιάζουν. Είναι, επίσης γνωστά ως έλκη Boxer. Πιστεύεται ότι προκαλείται από ένα ελάττωμα στην υπόγεια μεμβράνη και από έλλειψη αιμοσυσσωματικών προσκολλήσεων. Αναγνωρίζονται από το υποβαθμισμένο επιθήλιο που περιβάλλει το έλκος και ξεφλουδίζει εύκολα. Τα υποτροπιάζοντα έλκη του κερατοειδούς παρατηρούνται συχνότερα σε διαβητικούς και συχνά εμφανίζονται και στο άλλο μάτι αργότερα. Είναι παρόμοια με την κυστική δυστροφία του Cogan.

Έλκη τήξης

Τα έλκη τήξης είναι ένας τύπος έλκους του κερατοειδούς που συνεπάγεται προοδευτική απώλεια στρωμάτων με τρόπο διάλυσης. Αυτό παρατηρείται συχνότερα στη μόλυνση με ψευδομονάδα, αλλά, μπορεί να προκληθεί από άλλους τύπους βακτηρίων ή μυκήτων. Αυτοί οι μολυσματικοί παράγοντες παράγουν πρωτεάσες και κολλαγενάσες που διαλύουν το κερατοειδικό στρώμα. Η πλήρης απώλεια του στρώματος μπορεί να συμβεί εντός 24 ωρών. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά και αναστολείς της κολλαγενάσης, όπως, η ακετυλοκυστεΐνη. Η χειρουργική επέμβαση με τη μορφή μεταμόσχευσης κερατοειδούς (κερατοπλαστική) είναι συνήθως απαραίτητη για να σωθεί το μάτι.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Απομόνωση του υπεύθυνου μικροοργανισμού

Η διάγνωση γίνεται με άμεση παρατήρηση υπό μεγενθυμένη προβολή λαμπτήρα σχισμής που αποκαλύπτει το έλκος στον κερατοειδή. Η χρήση χρώσης φλουορεσκεΐνης, η οποία απορροφάται από το εκτεθειμένο στρώμα του κερατοειδούς και εμφανίζεται πράσινο, βοηθά στον καθορισμό των περιθωρίων του έλκους του κερατοειδούς και μπορεί να αποκαλύψει πρόσθετες λεπτομέρειες του περιβάλλοντος επιθηλίου. Τα έλκη του απλού έρπητα δείχνουν ένα τυπικό δενδριτικό σχέδιο χρώσης. Η χρώση Rose-Bengal χρησιμοποιείται, επίσης, αλλά μπορεί να είναι πολύ ερεθιστική για τα μάτια. Στα decemetoceles, η μεμβράνη του Descemet θα διογκωθεί προς τα εμπρός και μετά τη χρώση θα εμφανιστεί ως ένας μαύρος κύκλος με πράσινο όριο, επειδή δεν απορροφά τον λεκέ. Η απόξεση του κερατοειδούς και η εξέταση κάτω από το μικροσκόπιο με χρώση, όπως το παρασκεύασμα Gram και KOH μπορεί να αποκαλύψει τα βακτήρια και τους μύκητες αντίστοιχα. Μπορεί να είναι απαραίτητες δοκιμές μικροβιολογικής καλλιέργειας για την απομόνωση των αιτιολογικών οργανισμών για ορισμένες περιπτώσεις. Άλλες εξετάσεις που μπορεί να είναι απαραίτητες περιλαμβάνουν τη δοκιμή Schirmer για κερατοεπιπεφυκίτιδα sicca και έλεγχο της λειτουργίας του νευρικού προσώπου για παράλυση νευρικού προσώπου.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Καλλιέργεια ελκών και PCR

Φάρμακα που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα: Προηγούμενη εφαρμογή αντιβιοτικών ή κορτικοστεροειδών κολλυρίων

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Στα ξέσματα για την Gram και Giemsa χρώση ανευρίσκονται μικρόβια, ζυμομύκητες ή ενδοπυρηνικά έγκλειστα που βοηθούν την διάγνωση

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Ο υπεύθυνος μικροοργανισμός ανευρίσκεται στα ξέσματα από το έλκος. Το υλικό πρέπει να επιστρώνεται αμέσως στο πλακίδιο για καλλιέργεια

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Όλες οι περιπτώσεις κερατοειδικού έλκους πρέπει να αντιμετωπίζονται από οφθαλμίατρο

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Άμεση κάλυψη με τοπική αντιβιοτική θεραπεία μέχρι τα αποτελέσματα της καλλιέργειας
Συμπληρωματικά η κυκλοπηγία ή μυδρίαση ελαττώνει τον ερεθισμό και ανακουφίζει τον ασθενή
Η επίδεση του οφθαλμού πρέπει να αποφεύγεται. Η χρησιμοποίηση κολλυρίων κορτιζόνης αντενδείκνυται απόλυτα.
Συνιστάται καθημερινή παρακολούθηση του έλκους σε συνεργασία με οφθαλμίατρο

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΜΕ ΕΛΚΟΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Αποφυγή εκδορών και ήπιοι χωρισμοί κατά την εφαρμογή φακών επαφής

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Διάλυμα σουλφακεταμίδης 10% σε ήπιες φλεγμονές του επιπεφυκότα
Γενταμυκίνη και τομπραμυκίνη τοπικά κατά της ψευδομονάδας εντεροβακτηριδίου, κλεμπσιέλλα και Gram αρνητικών μικροοργανισμών και κεφαλοσπορίνες (όπως κεφαζολίνη 50 mg/mL) έναντι πολλών Gram αρνητικών μικροοργανισμών. Αποτελεσματικότερο σχήμα είναι ο συνδυασμός αμινογλυκοσίδης – κεφαλοσπορίνης
Οι κινολόνες τοπικά (κυπροφλοξασίνη ciloxan 0,3%) έχουν πρόσφατα εισαχθεί στην οφθαλμολογία. Μπορεί να αποτελέσουν το φάρμακο εκλογής κατά την ψευδομονάδα
Η θεραπεία της μυκητιασικής κερατίτιδας συνιστάται σε παρεντερική χορήγηση αμφοτερικίνης Β για την Gandida και τον ασπέργιλλο ή άλλων αντιμυκητιασικών όπως κλοτριμαζόλη, μικοναζόλη, εκοναζόλη, κετοκοναζόλη

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΛΚΟΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Καθημερινή παρακολούθηση του ασθενούς

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Αποφυγή εκδορών ή τραυματισμών του κερατοειδούς.

Ήπιοι χειρισμοί κατά την εφαρμογή φακών επαφής.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Κερατοειδικές ουλές και απώλεια οράσεως

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΕΛΚΟΥΣ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ

Τα κερατοειδικά έλκη επουλώνονται γρήγορα με την σωστή θεραπεία
Αν η επούλωση καθυστερεί και το έλκος επεκτείνεται προσανατολιζόμαστε σε άλλη διάγνωση και θεραπεία

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Χρόνια έλκη μπορεί να οφείλονται σε νευροπαραλυτική κερατίτιδα λόγω έκπτωσης της λειτουργίας του τριδύμου νεύρου. Άτομα με διαταραχές του θυροειδούς, σακχαρώδη διαβήτη, ανοσοκαταστολή παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία των ματιών

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία των ματιών

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Επιπεφυκίτιδα

Έρπης της κυήσεως

Οι καλύτερες θεραπείες για τις αλλεργίες

Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τις αλλεργίες

Οι κίνδυνοι από τους φακούς επαφής

Μην φοράτε φακούς επαφής στην πισίνα

Αποστολή μηνυμάτων σε φακούς επαφής

Κερατόκωνος

Πότε δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται φακοί επαφής

Μήπως έχετε ξηροφθαλμία;

Απλός έρπητας οφθαλμού