Τα τρόφιμα πρέπει να έχουν αξία και να είναι εύπεπτα
Η αξία της τροφής
Η αξία της τροφής για το σώμα εξαρτάται από το τι περιέχει, δηλαδή, από τα συστατικά της και από το πόσο χρήσιμα ή και απαραίτητα είναι αυτά για το σώμα.
Μπορεί π.χ. μία τροφή να περιέχει πολλούς υδατάνθρακες και λίπη. Αυτή είναι μία τροφή ενεργειακά (θερμιδικά) σημαντική (π.χ. ψωμί, γλυκά, πατάτες, λίπη, έλαια).
Ή μπορεί να περιέχει πολλές πρωτεΐνες. Οπότε είναι δομικά σημαντική για τις δομικές ανάγκες του σώματος (π.χ. κρέας, αυγά, γάλα κ.λ.π.).
Ή να είναι πλούσια σε νερό και άλατα οπότε είναι για το σώμα ηλεκτρολυτικά σημαντική (π.χ. νερό, χυμοί, φρούτα, λαχανικά κ.λ.π.).
Ή τέλος μπορεί να περιέχει κρίσιμα συστατικά, όπως, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, ακόρεστα λιπαρά οξέα. Σε αυτά τα κρίσιμα συστατικά ανήκουν και οι λεγόμενες προστατευτικές ουσίες, αυτές που χρειάζεται το σώμα στην άμυνα του ενάντια σε μικρόβια, σε κακοήθη κύτταρα ή στο στρες (π.χ. ουσίες που περιέχονται σε ωμά φρούτα, ωμά λαχανικά, ωμούς ξηρούς καρπούς, φύτρα, έλαια ψυχρής έκθλιψης κ.λ.π.). Τα κρίσιμα συστατικά είναι επιπλέον απαραίτητα για να μπορέσει το σώμα να αξιοποιήσει τα προηγούμενα συστατικά, δηλαδή, τα ενεργειακά, τα δομικά και τα ηλεκτρολυτικά. Είναι ακόμα απαραίτητα για βασικές λειτουργίες του σώματος, όπως, η αναπνοή, η παραγωγή ενέργειας και η λειτουργία των νεύρων. Αυτά τα κρίσιμα συστατικά, επειδή, είναι τόσο βασικά για τη ζωή θα τα ονομάζουμε και ζωτικά συστατικά. Λόγω της μεγάλης τους σπουδαιότητας τα ζωτικά συστατικά είναι εκείνα που χαρακτηρίζουν την αξία κάθε τροφής. Όσο πιο πλούσια είναι η τροφή σε αυτά, τόσο πιο καλή, πιο κατάλληλη είναι για το σώμα. Τα ζωτικά συστατικά παράγονται από την φύση. Όσο πιο φυσική, πιο ανεπεξέργαστη είναι μία τροφή τόσο πιο πολλά, πιο ανέπαφα και σε αρμονικότερη αναλογία μεταξύ τους είναι τα ζωτικά συστατικά. Και επίσης σε τόσο καλύτερη αναλογία με τα άλλα συστατικά (τα ενεργειακά, τα δομικά, τα ηλεκτρολυτικά). Οποιαδήποτε επεξεργασία μηχανική, θερμική ή χημική απομακρύνει την τροφή από την αρχική φυσική της κατάσταση, μειώνει τα ζωτικά της συστατικά και γι’ αυτό μειώνει τη αξία της. Επίσης, με αυξανόμενη θερμική ή χημική επεξεργασία αυξάνεται η πιθανότητα δημιουργίας ή προσθήκης βλαβερών ουσιών.
Έτσι, έχουμε 5 κατηγορίες τροφών:
- Άριστες (ανεπεξέργαστες)
- Πολύ καλές έως άριστες (μηχανικής ή ενζυματικής επεξεργασίας): θερμοκρασία παρασκευής το πολύ 40 βαθμοί κελσίου
- Καλές έως πολύ καλές (παστεριωμένα ή βρασμένα): θερμοκρασία παρασκευής μέχρι 100 βαθμοί κελσίου
- Ευτελείς έως καλές (υπερθερμασμένες, συντηρημένες ή εξευγενισμένες): θερμοκρασία παρασκευής μέχρι 150 βαθμοί κελσίου, προσθήκη συντηρητικών ή εξευγενισμός
- Ακατάλληλες (τηγανητές, τσιγαριστές, καπνιστές, καβουρδισμένες ή χημικά επεξεργασμένες): θερμοκρασία παρασκευής 150 βαθμοί κελσίου και άνω ή χημική εοπεξεργασία
Η ευπεπτότητα της τροφής
Τα δύο κύρια συστήματα που είναι υπεύθυνα για την χώνεψη είναι το πεπτικό και το αυτόνομο νευρικό. Όταν αυτά είναι υγιή, η χώνεψη είναι άριστη και οι φυσικές τροφές δίνουν όχι μόνο τη μεγαλύτερη πληρότητα και δύναμη στο σώμα αλλά και μέγιστη γευστική απόλαυση. Όμως, οι φαρμακευτικές και λαιμαργικές παραβάσεις εξασθενούν όλο και πιο πολύ το πεπτικό σύστημα. Ταυτόχρονα το κυνήγι του χρήματος, της κοινωνικής αναγνώρισης, των απολαύσεων και οι καταχρήσεις που αυτά συνεπάγονται, εξασθενούν το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Εκτός αυτών η προχωρημένη ηλικία, η αδύναμη ιδιοσυγκρασία και μερικές απρόβλεπτες ασθένειες ή ατυχείς συγκυρίες στη ζωή του καθενός μας μπορούν να συμβάλλουν στην εξασθένηση του πεπτικού και του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Όταν τα δύο υπεύθυνα συστήματα (το πεπτικό και το αυτόνομο νευρικό) είναι ασθενή, πολλές φυσικές τροφές δεν μπορούν πλέον να χωνευτούν και γι’ αυτό δεν είναι πλέον αρκετά γευστικές. Από τη μη χώνεψή τους δημιουργούνται συμπτώματα δυσφορίας, φουσκώματα, αέρια και άλλα, ενώ η γευστική απόλαυση μειώνεται εξαιρετικά. Έτσι, δημιουργείται η ανάγκη μίας εξωτερικής βοήθειας στο άρρωστο πεπτικό σύστημα. Με τη μηχανική και θερμική επεξεργασία πολλές τροφές γίνονται πάλι προσπελάσιμες στο ασθενές πεπτικό σύστημα, τα δυσπεπτικά φαινόμενα φεύγουν και πολλές τροφές γίνονται πάλι γευστικά ενδιαφέρουσες. Βέβαια, εάν η θερμική επεξεργασία είναι υπερβολική, οι τροφές γίνονται πάλι πιο δύσπεπτες ή και πολύ βλαβερές (όπως τα τηγανητά).
Έτσι, ανάλογα με το πόσο προσπελάσιμη στο ασθενές πεπτικό σύστημα είναι η κάθε τροφή έχουμε: πολύ εύπεπτες, σχετικά εύπεπτες, σχετικά δύσπεπτες, πολύ δύσπεπτες. Εάν περιέχουν τοξίνες λόγω υπερθέρμανσης ή λόγω προσθήκης χημικών ουσιών, μπορεί να είναι τοξικές ή επιβλαβείς.
Η ευπεπτότητα της τροφής εξαρτάται από τους εξής παράγοντες:
- Την περιεκτικότητα της σε ίνες φυτικές ή ζωϊκές (όσο λιγότερες οι ίνες τόσο πιο εύπεπτη η τροφή)
- Εάν οι ίνες είναι βρασμένες ή όχι (με το βράσιμο γίνονται οι ίνες πιο εύπεπτες)
- Εάν η τροφή είναι όξινη ή αλκαλική (οι αλκαλικές είναι πιο εύπεπτες)
- Εάν η τροφή μπορεί να μασηθεί ή όχι (εάν μπορεί να μασηθεί είναι πιο εύπεπτη)
- Εάν περιέχει ήπια διεγερτικά του πεπτικού συστήματος, όπως, βότανα και μπαχαρικά ή όχι (αυτά επιταχύνουν την πέψη)
Γενικά κριτήρια κατάταξης των τροφών
- Η αξία όλων των τροφών μειώνεται όλο και πιο πολύ όσο αυξάνεται η θερμοκρασία (πάνω από 40 βαθμούς κελσίου) και όσο αυξάνεται η μηχανική και χημική επεξεργασία.
- Η ευπεπτότητα όλων των τροφών (εκτός από αυτές που έχουν φυτικές ή ζωϊκές ίνες), επίσης, μειώνεται πάνω από 40 βαθμούς κελσίου και μάλιστα, όλο και περισσότερο, όσο αυξάνεται η θερμοκρασία.
- Οι ωμές φυτικές ίνες (π.χ. στα λαχανικά) είναι άριστες για το υγιές πεπτικό σύστημα του παιδιού και του ενήλικα εφ’ όσον μασηθούν πολύ καλά και εφ’ όσον η ποσότητά τους δεν είναι μεγάλη. Για το ασθενές πεπτικό σύστημα είναι όμως σχετικά δύσπεπτες. Με το βράσιμο στους 100 βαθμούς κελσίου γίνονται εύπεπτες.
- Οι ζωϊκές ίνες (π.χ. στα κρέατα, κοτόπουλα, ψάρια) είναι σχετικά εύπεπτες όταν είναι βρασμένες στους 100 βαθμούς κελσίου. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες, όπως, στη χύτρα ταχύτητος, στο ξεροψήσιμο και στο τηγάνισμα γίνονται δύσπεπτες και επιβλαβείς.
- Η προσθήκη χημικών ουσιών, όπως, συντηρητικών, χρωστικών, αρωματικών, τεχνητών γλυκαντικών μέσων και βελτιωτικών της γεύσης υποβαθμίζει την τροφή και σε μερικές περιπτώσεις την κάνει επιβλαβή.
- Αυτές που είναι ωφέλιμες και ακίνδυνες για όλους μας τροφές, όσο ασθενές ή υγιές και εάν είναι το πεπτικό μας σύστημα, είναι οι αξιοσύστατες τροφές. Εννοείται, βέβαια, ότι πρέπει να τηρούνται οι κανόνες των σωστών γευμάτων (ηρεμία και ακμαιότητα, αποφυγή βραδινών γευμάτων, ικανή απόσταση μεταξύ των γευμάτων, καλή μάσηση, μέτρια ποσότητα φαγητού και περιορισμός του νερού). Φυσικά εφ’ όσον η μάσηση είναι καλή και το πεπτικό σύστημα υγιές, είναι πάντα προτιμότερες οι τροφές των πρώτων τριών κατηγοριών, έστω και εάν είναι δύσπεπτες.
- Μερικοί από εμάς έχουν δυσανεξία σε κάποιες τροφές. Αυτό σημαίνει ότι όταν τις τρώμε (έστω και σε μικρή ποσότητα) παθαίνουμε συμπτώματα όπως: δερματική αλλεργία, ασθματική κρίση, τρομερό τυμπανισμό, εφίδρωση, γενικευμένο οίδημα του δέρματος, διάρροιες κ.α. Σε αυτήν την περίπτωση δε φταίει η τροφή η ίδια ούτε παίζει ρόλο η βιολογική της αξία και η ευπεπτότητά της. Η αιτία βρίσκεται στη βλάβη της εντερικής χλωρίδας, λόγω, προηγηθέντων φαρμάκων.
Τα κατάλληλα βιολογικά τρόφιμα
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα βιολογικά τρόφιμα
Διαβάστε, επίσης,
Χρήσιμες πληροφορίες για τα δημητριακά και τα όσπρια
Χρήσιμες πληροφορίες για τα γαλακτοκομικά
Χρήσιμες πληροφορίες για τα φρούτα και τα λαχανικά
Σημαντικές πληροφορίες για τη διατροφή σας
Τα μέταλλα που περιέχει το ανθρώπινο σώμα
Η υγιεινή διατροφή είναι τρόπος ζωής
Χρήσιμες πληροφορίες για τη ζάχαρη
Σταματήστε να τρώτε επεξεργασμένα κρέατα
Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI
Γιατί πρέπει να προτιμούμε τις φυσικές ιατρικές θεραπείες
Τα κρητικά βότανα είναι αναγνωρισμένα παγκοσμίως
Η αυθεντική σοκολάτα έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία
Τι να προσέχετε με τα κοτόπουλα αν δεν έχετε το δικό σας κοτέτσι
Το πιο νόστιμο και υγιεινό σουβλάκι
Πλήρης οδηγός για την αλκαλική δίαιτα
Σνακ για να τρώτε όταν κάνετε δίαιτα
Τα κρυφά συστατικά τροφίμων επιδεινώνουν τις χρόνιες παθήσεις
Τροφές που δεν πρέπει να ξαναζεσταίνετε
Πώς το έντερο επηρεάζει το δέρμα σας
Η καλύτερη διατροφή για να έχετε την υγεία σας
Τροφές που οι ειδικοί δεν θα έτρωγαν ποτέ
Λίγα λεπτά αρκούν για την υγεία
Κόψτε τη ζάχαρη στα παιδιά σας
Συμβουλές για την διατροφή και την άσκηση
Δίαιτα ισορροπημένης διατροφής
Δίαιτα ανάλογα με την ομάδα αίματος
Πώς το όξινο pH στο σώμα συνδέεται με τον καρκίνο
Μυστικά για πετυχημένες συνταγές
Σταματήστε να τρώτε κατεψυγμένα μπέργκερ
Μεσημεριανό φαγητό χωρίς κρέας
Να τρώτε μόνο σε εστιατόρια που έχουν φυσικές τροφές
Οι κανόνες υγιεινής για τα τρόφιμα
Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών μεγαλώνει
Σταματήστε να τρώτε καθημερινά από fast food
