Χρήσιμες πληροφορίες για τη νόσο Fabry
Η νόσος Fabry, επίσης, γνωστή ως ασθένεια Anderson – Fabry, είναι μια σπάνια γενετική ασθένεια που μπορεί να επηρεάσει πολλά μέρη του σώματος, όπως τους νεφρούς, την καρδιά και το δέρμα.
Η ασθένεια Fabry είναι μία από τις ομάδες παθήσεων που είναι γνωστές ως ασθένειες αποθήκευσης λυσοσωμάτων.
Η γενετική μετάλλαξη που προκαλεί τη νόσο Fabry παρεμβαίνει στη λειτουργία ενός ενζύμου που επεξεργάζεται βιομόρια γνωστά ως σφιγγολιπίδια, και αυτές τις ουσίες συσσωρεύονται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και άλλων οργάνων.
Κληρονομείται με το X-φυλοσύνδετο τρόπο.
Η ασθένεια Fabry διαγιγνώσκεται μερικές φορές χρησιμοποιώντας μια εξέταση αίματος που μετρά τη δραστηριότητα του προσβεβλημένου ενζύμου που ονομάζεται άλφα-γαλακτοσιδάση, αλλά, μερικές φορές χρησιμοποιείται γενετικός έλεγχος, ιδιαίτερα σε γυναίκες.
Η θεραπεία για τη νόσο Fabry ποικίλλει ανάλογα με τα όργανα που επηρεάζονται από την πάθηση και η υποκείμενη αιτία μπορεί να αντιμετωπιστεί αντικαθιστώντας το ένζυμο που λείπει.
Η ασθένεια Fabry είναι πανεθνική, αλλά λόγω της σπανιότητάς της, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η ακριβής συχνότητά της. Τα αναφερόμενα περιστατικά, κυμαίνονται από ένα στα 476.000 έως ένα στα 117.000 άτομα στον γενικό πληθυσμό. Υψηλός επιπολασμός ένα στα περίπου 3.100 νεογέννητα υπάρχει στην Ιταλία και εκπληκτικά υψηλή συχνότητα νεογέννητων αγοριών περίπου ένα στα 1.500 υπάρχει στην Ταϊβάν.
ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΝΟΣΟΥ FABRY
Τα συμπτώματα τυπικά παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην πρώιμη παιδική ηλικία. Η σπανιότητα της νόσου Fabry οδηγεί μερικές φορές σε λανθασμένη διάγνωση. Οι εκδηλώσεις της νόσου, συνήθως, αυξάνονται σε αριθμό και σοβαρότητα, καθώς, το άτομο μεγαλώνει.
- Πόνος
Ολόσωμος ή τοπικός πόνος στα άκρα (γνωστός ως ακροπαραισθησία) ή πόνος στη γαστρεντερική οδό είναι συχνός σε ασθενείς με νόσο Fabry. Αυτός ο πόνος μπορεί να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου. Αυτός ο πόνος σχετίζεται με τη βλάβη των περιφερικών νευρικών ινών που μεταδίδουν τον πόνο. Ο πόνος της γαστρεντερικής οδού πιθανότατα προκαλείται από τη συσσώρευση λιπιδίων, στο μικρό αγγειακό σύστημα του γαστρεντερικού σωλήνα που εμποδίζει τη ροή του αίματος και προκαλεί πόνο.
- Νεφροί
Οι επιπλοκές των νεφρών είναι συχνές και σοβαρές. Χρόνια νεφρική νόσος και νεφρική ανεπάρκεια παρατηρούνται. Η παρουσία πρωτεϊνών στα ούρα (που προκαλεί αφρώδη ούρα) είναι συχνά το πρώτο σημείο της εμπλοκής των νεφρών. Η νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου σε άτομα με νόσο Fabry εμφανίζεται, συνήθως, κατά την τρίτη δεκαετία της ζωής και είναι μια συχνή αιτία θανάτου λόγω της νόσου.
- Καρδιά
Η ασθένεια Fabry μπορεί να επηρεάσει την καρδιά με διάφορους τρόπους. Η συσσώρευση σφιγγολιπιδίων εντός των καρδιακών μυϊκών κυττάρων προκαλεί ανώμαλη πάχυνση του καρδιακού μυ ή υπερτροφία. Αυτή η υπερτροφία κάνει τον καρδιακό μυ άκαμπτο και δε μπορεί να χαλαρώσει, οδηγώντας σε περιοριστική καρδιομυοπάθεια που προκαλεί δύσπνοια. Η νόσος του Fabry μπορεί, επίσης, να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο η καρδιά δίνει τα ηλεκτρικά ερεθίσματα, οδηγώντας ασυνήθιστα αργούς καρδιακούς ρυθμούς, όπως πλήρη κολποκοιλιακό αποκλεισμό, και ασυνήθιστα γρήγορους καρδιακούς ρυθμούς, όπως κοιλιακή ταχυκαρδία. Αυτοί οι μη φυσιολογικοί καρδιακοί ρυθμοί μπορούν να προκαλέσουν λιποθυμία, αίσθημα παλμών ή ακόμη και ξαφνικό καρδιακό θάνατο. Τα σφιγγολιπίδια μπορούν, επίσης, να συσσωρευτούν μέσα στις καρδιακές βαλβίδες, παχύνοντάς τις και να επηρεάζουν τον τρόπο ανοίγματος και κλεισίματος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διαρροή των βαλβίδων (παλινδρόμηση) ή περιορισμό της ροής αίματος προς τα εμπρός (στένωση). Οι αορτικές και μιτροειδείς βαλβίδες επηρεάζονται συχνότερα από τις βαλβίδες στη δεξιά πλευρά της καρδιάς.
- Δέρμα
Τα αγγειοκερατώματα (μικροσκοπικά, ανώδυνα θηλώματα που μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος, αλλά κυριαρχούν στους μηρούς, γύρω από το κοιλιά, τους γλουτούς, την κάτω κοιλιακή χώρα και τη βουβωνική χώρα) είναι συχνά. Η ανιδρωσία (έλλειψη εφίδρωσης) είναι ένα σύνηθες σύμπτωμα και λιγότερο συχνά η υπεριδρωσία (υπερβολική εφίδρωση). Επιπλέον, οι ασθενείς μπορούν να παρουσιάσουν συμπτώματα που μοιάζουν με τη νόσο του Raynaud (ιδίως, πόνο στα άκρα και κάψιμο).
- Θόλωση των κερατοειδών
Ενδέχεται να υπάρχει οφθαλμική εμπλοκή και κερατοπάθεια. Η κερατοπάθεια δεν επηρεάζει την όραση. Άλλα οφθαλμικά ευρήματα είναι αγγειακές ανωμαλίες του αμφιβληστροειδούς και καταρράκτης. Η μείωση της όρασης είναι ασυνήθιστη.
Άλλες εκδηλώσεις
Κόπωση, νευροπάθεια (πόνος στα άκρα, κάψιμο, ερυθρά χέρια και πόδια), αγγειακές διαταραχές εγκεφάλου που οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, εμβοές στα αυτιά, ίλιγγος, ναυτία, αδυναμία, αύξηση βάρους, χημικές ανισορροπίες και διάρροια.
ΑΙΤΙΑ ΝΟΣΟΥ FABRY
Η ασθένεια Fabry προκαλείται από μια αλληλουχία DNA (ένα γονίδιο) που δε λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Ένα άτομο που κληρονομεί αυτό το γονίδιο δεν έχει αρκετό λειτουργικό ένζυμο γνωστό ως άλφα-γαλακτοσιδάση Α. Η έλλειψη άλφα-γαλακτοσιδάσης οδηγεί σε ασθένεια Fabry. Μια ανεπάρκεια της άλφα γαλακτοσιδάσης Α (a-GAL A, που κωδικοποιείται από το GLA) λόγω της μετάλλαξης προκαλεί τη συσσώρευση γλυκολιπιδίου γνωστού ως σφαιροτριαζυλοκεραμίδιο (συντομογραφία Gb3, GL-3 ή ceramide trihexoside) στα αιμοφόρα αγγεία, άλλους ιστούς και όργανα. Αυτή η συσσώρευση οδηγεί σε βλάβη των λειτουργιών τους. Οι μεταλλάξεις του DNA που προκαλούν την ασθένεια συνδέονται με το χρωμόσωμα Χ και είναι υπολειπόμενες με ατελή διείσδυση στα ετερόζυγα θηλυκά. Η πάθηση επηρεάζει τα ετερόζυγα αρσενικά, καθώς και τα ομόζυγα, και σε πολλές περιπτώσεις τα ετερόζυγα θηλυκά. Ενώ οι άνδρες εμφανίζουν, συνήθως, σοβαρά συμπτώματα, οι γυναίκες μπορεί να εναι ασυμπτωματικές ή να έχουν σοβαρά συμπτώματα. Πολλές γυναίκες υποφέρουν από σοβαρά συμπτώματα, όπως πρώιμο καταρράκτη ή εγκεφαλικά επεισόδια, υπερτροφία της αριστερής κοιλίας και νεφρική ανεπάρκεια. Αυτή η μεταβλητότητα οφείλεται στα πρότυπα απενεργοποίησης του χρωμοσώματος Χ κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης της γυναίκας.
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΟΣΟΥ FABRY
Η ασθένεια Fabry είναι μια κληρονομική διαταραχή αποθήκευσης των λυσοσωμάτων που προκαλείται από ανεπάρκεια της άλφα-γαλακτοσιδάσης Α. Αυτή η ανεπάρκεια ενζύμου είναι αποτέλεσμα συσσώρευσης των γλυκοσφιγγολιπιδίων που βρίσκονται στα λυσοσώματα και στους περισσότερους τύπους και ιστούς κυττάρων και γι΄αυτό είναι πολυσυστηματική ασθένεια. Οι ενδείξεις για τη νόσο είναι επώδυνες κρίσεις, αγγειοκερατώματα, δυστροφία του κερατοειδούς και υποϊδρωσία. Σε σοβαρές περιπτώσεις υπάρχει νεφρική, εγκεφαλοαγγειακή και καρδιακή εμπλοκή που οδηγούν σε πρόωρη θνησιμότητα σε ασθενείς με νόσο Fabry. Η ασθένεια Fabry συνδέεται με το χρωμόσωμα Χ και εκδηλώνεται, κυρίως, σε ομόζυγα αρσενικά, αλλά και σε ετερόζυγα θηλυκά. Οι ασθενείς αναπτύσσουν υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, αρρυθμίες από ανωμαλίες αγωγιμότητας και βαλβιδικές ανωμαλίες. Η ανεπαρκής δραστικότητα της λυσοσωμικής άλφα-γαλακτοσιδάσης οδηγεί σε προοδευτική συσσώρευση σφαιροτριαζυλοκεραμίδης (GL-3) εντός των λυσοσωμάτων, που πιστεύεται ότι προκαλεί καταρράκτη κυτταρικών συμβάντων. Η απόδειξη της ανεπαρκούς άλφα-γαλακτοσιδάσης είναι η οριστική μέθοδος για τη διάγνωση σε ομόζυγα αρσενικά. Μπορεί να ανιχνευθεί σε ετεροζυγωτό θηλυκά, αλλά συχνά είναι ασαφές λόγω τυχαίας Χ-χρωμοσωμικής απενεργοποίησης, επομένως η μοριακή δοκιμή (γονότυπος) των γυναικών είναι υποχρεωτική.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΝΟΣΟΥ FABRY
Η ασθένεια Fabry βασίζεται στην κλινική παρουσίαση και μπορεί να διαγνωστεί με μια ενζυματική ανάλυση (συνήθως, γίνεται σε λευκοκύτταρα) για τη μέτρηση του επιπέδου της δράσης της άλφα-γαλακτοσιδάσης. Μια ενζυμική δοκιμασία δεν είναι αξιόπιστη για τη διάγνωση της νόσου σε γυναίκες λόγω της τυχαίας φύσης της X-απενεργοποίησης. Η μοριακή γενετική ανάλυση του γονιδίου GLA είναι η πιο ακριβής μέθοδος διάγνωσης σε γυναίκες, ειδικά εάν οι μεταλλάξεις έχουν ήδη ταυτοποιηθεί σε αρσενικά μέλη της οικογένειας. Έχουν παρατηρηθεί πολλές μεταλλάξεις. Η βιοψία νεφρού μπορεί να κάνει διάγνωση της νόσου Fabry εάν παρατηρηθεί υπερβολική συσσώρευση λιπιδίων. Όλα τα μέλη της οικογένειας έχουν την ίδια οικογενειακή μετάλλαξη, οπότε εάν ένα μέλος μιας οικογένειας κάνει ανάλυση της αλληλουχίας DNA, τα άλλα μέλη της οικογένειας μπορούν να διαγνωστούν πραγματοποιώντας μια στοχευμένη ανάλυση αλληλουχίας, αντί να ελέγξουν ολόκληρο το γονίδιο. Η στοχευμένη ανάλυση είναι πιο γρήγορη και λιγότερο ακριβής μέθοδος. Η μαγνητική τομογραφία είναι ακριβής στον έλεγχο της μάζας και του πάχους της αριστερής κοιλίας σε υπερτροφία. Η καθυστερημένη ενίσχυση γαδολίνιου δείχνει αυξημένο σήμα του μεσαίου τοιχώματος στο κάτω μέρος της βάσης της αριστερής κοιλίας, συνήθως σε μη υπερτροφική κοιλία. Η απεικόνιση στη Τ1 ακολουθία μπορεί να εμφανίσει χαμηλό σήμα Τ1 λόγω της αποθήκευσης σφιγγολιπιδίων στην καρδιά ακόμη και χωρίς κοιλιακή υπερτροφία στο 40% αυτών που επηρεάζονται από την ασθένεια. Έτσι, η μαγνητική τομογραφία καρδιάς είναι ένας χρήσιμος τρόπος διάγνωσης της νόσου πρώιμα. Το σήμα της ακολουθίας T2 αυξάνεται σε φλεγμονή και οίδημα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΟΥ FABRY
Οι διαθέσιμες θεραπείες για τη νόσο Fabry μπορούν να χωριστούν σε θεραπείες που αποσκοπούν στη διόρθωση του υποκείμενου προβλήματος της μειωμένης δραστηριότητας του ενζύμου άλφα γαλακτοσιδάσης Α και, συνεπώς, στη μείωση του κινδύνου βλάβης οργάνων και σε θεραπείες για τη βελτίωση των συμπτωμάτων και του προσδόκιμου ζωής όταν έχει ήδη συμβεί βλάβη οργάνων.
- Θεραπεία αντικατάστασης ενζύμου
Η θεραπεία αντικατάστασης ενζύμου έχει σχεδιαστεί για να παρέχει το ένζυμο που λείπει από τον ασθενή, ως αποτέλεσμα γενετικής δυσλειτουργίας. Αυτή η θεραπεία μπορεί εν μέρει να αποτρέψει την εξέλιξη της νόσου και ενδεχομένως να αντιστρέψει ορισμένα συμπτώματα. Η πρώτη θεραπεία για τη νόσο του Fabry που εγκρίθηκε από το FDA των ΗΠΑ είναι η Fabrazyme (αγαλσιδάση βήτα ή άλφα-γαλακτοσιδάση). Η έγχυση του παρασκευάσματος ενζύμων φαίνεται να είναι καλά ανεκτή και αποτελεσματική στην καταβολισμό των εναποθέσεων λιπιδίων.
- Ειδική θεραπεία για τα όργανα
Ο πόνος που σχετίζεται με τη νόσο Fabry μπορεί μερικώς να ανακουφιστεί με ΤΗ θεραπεία αντικατάστασης ενζύμου σε ορισμένους ασθενείς. Τα σχήματα διαχείρισης πόνου περιλαμβάνουν αναλγητικά, αντισπασμωδικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, αν και τα τελευταία πρέπει να αποφεύγονται καλύτερα σε νεφρική νόσο. Η νεφρική ανεπάρκεια που παρατηρείται σε ορισμένα άτομα με νόσο Fabry απαιτεί μερικές φορές αιμοκάθαρση. Οι καρδιακές επιπλοκές της νόσου Fabry οι αρρυθμίες, και μπορεί να απαιτηθεί βηματοδότης ή εμφυτεύσιμος καρδιοαπινιδωτής, ενώ η περιοριστική καρδιομυοπάθεια που συχνά εμφανίζεται απαιτεί διουρητικά.
Κλινικές δοκιμές
- Θεραπεία αντικατάστασης ενζύμου: Αντικατάσταση του ενζύμου που λείπει για την απομάκρυνση των λιπιδίων (GL-3) από τα κύτταρα
- Αναστολή σύνθεσης υποστρώματος, που ονομάζεται επίσης θεραπεία μείωσης υποστρώματος: Αναστέλλει την παραγωγή του λιπιδίου (GL-3) που συσσωρεύεται στα κύτταρα
- Θεραπεία Chaperone: Χρησιμοποιεί φάρμακα μικρού μορίου που συνδέονται με το ελαττωματικό ένζυμο και το σταθεροποιούν για να αυξήσουν τη δραστηριότητα του ενζύμου και να αυξήσουν την κυτταρική λειτουργία
- Επεξεργασία γονιδίων: Τεχνολογία που μπορεί δυνητικά να κόψει και να διορθώσει ένα σπασμένο γονίδιο σε ένα κύτταρο
- Γονιδιακή θεραπεία: Γενετικά τροποποιεί τα προσβεβλημένα κύτταρα ώστε να παράγει το ένζυμο που λείπει
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΝΟΣΟΥ FABRY
Το προσδόκιμο ζωής με τη νόσο Fabry για τους άνδρες είναι τα 58,2 έτη, σε σύγκριση με τα 74,7 έτη στο γενικό πληθυσμό και για τις γυναίκες τα 75,4 έτη σε σύγκριση με τα 80,0 χρόνια στο γενικό πληθυσμό.
Οι πιο συχνές αιτίες θανάτου είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις, και οι περισσότεροι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού.
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Σε ποιες ασθένειες είναι θεραπευτικά τα ένζυμα
