Αρτηριακή εμβολή και αρτηριακή θρόμβωση

Χρήσιμες πληροφορίες για την αρτηριακή εμβολή και την αρτηριακή θρόμβωση

Αρτηριακή εμβολή και αρτηριακή θρόμβωση είναι η οξεία απώλεια της αιμάτωσης, περιφερικά μιας απόφραξης μεγάλης αρτηρίας, λόγω εμβόλου που μετακινείται προς το σημείο της απόφραξης ή λόγω θρόμβου εσωτερικού στο σημείο της απόφραξης (θρόμβωση).

Και τα δύο είναι πραγματικά επείγοντα περιστατικά.

Μετά την απόφραξη μιας αρτηρίας σχηματίζεται ένα μαλακό πήγμα τόσο κεντρικά όσο και περιφερικά στις περιοχές που σταμάτησε η ροή.

Καθώς. ο θρόμβος επεκτείνεται, εμπλέκεται η παράπλευρη κυκλοφορία και η διαδικασία γίνεται αυτοεξαπλούμενη. Τελικά και η φλεβική κυκλοφορία μπορεί να εμπλακεί.

Η έκταση της αγγειακής ισχαιμίας είναι κρίσιμη και καθορίζει τη “χρυσή” περίοδο των τεσσάρων ως έξι ωρών.

Μετά από αυτό το χρόνο, η σοβαρή ισχαιμία οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο και δεν είναι αναστρέψιμη.

Επηρεαζόμενα συστήματα: Καρδιαγγειακό

Γενετική: Μπορεί να σχετίζεται με κληρονομικά πρόωρα αθηρωσκληρωτικά και σύνδρομα υπερπηκτικότητας

Επικρατέστερη ηλικία: Ηλικιωμένοι

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες > Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

Πόνος, απουσία σφύξεων, ωχρότητα, παραισθησία και παράλυση.

Αν οιοδήποτε είναι παρόν πρέπει να γίνεται συχνή επανεκτίμηση.

Κεντρικές αποφράξεις, οδηγούν σε ταχύτερη εξέλιξη των ευρημάτων.

Απόφραξη στο διχασμό της αορτής, μπορεί να προκαλέσει αμφοτερόπλευρα συμπτώματα:

• Πόνος διάχυτος στην περιφερική περιοχή: Αν επιμένει φυσιολογικά αυξάνει σε ένταση. Κυριαρχεί σαν το πρώτο σύμπτωμα στην εμβολή. Δεν αμβλύνεται με την αλλαγή της θέσης
• Έλλειψη παλμών: Υποχρεωτική για τη διάγνωση της εμβολής ή της θρόμβωσης. Σφύξεις ποδιού, υπάρχει ενδεχόμενο λάθος εκτίμησης. Πάντα να συγκρίνετε με το αντίθετο άκρο.
• Ωχρότητα: Το χρώμα του δέρματος είναι ωχρό αρχικά, κυανωτικό αργότερα. Ελέγξτε τη θερμοκρασία των άκρων από αριστερά προς τα δεξιά και από το κεφάλι προς τα κάτω. Ελέγξτε για σημεία χρόνιας ισχαιμίας – ατροφία του δέρματος, απώλεια τριχών, παχυσμένα νύχια.
• Παραισθησία: Αιμωδία αρχικά σε θρόμβωση. Ελαφρύ άγγιγμα αρχικά, χάνεται στη συνέχεια. Όχι αξιόπιστη στους διαβητικούς. Απουσία πόνου και πίεσης αποδεικνύουν προχωρημένη ισχαιμία.
• Παράλυση: Κινητικό έλλειμα εμφανίζεται μετά από τις αισθητικές διαταραχές και υποδεικνύει σοβαρή ισχαιμία.

Διασπορά των εμβόλων:

• Μηριαία αρτηρία 30%
• Λαγόνια αρτηρία 15%
• Διχασμός αορτής 10%
• Ιγνυακή αρτηρία 10%
• Βραχιόνια 10%
• Μεσεντέριες αρτηρίες 5%
• Νεφρική 5%
• Εγκεφαλική – περίπου 15-20%

Επίπεδο απόφραξης:

• Ψηλαφητές σφύξεις

1. Απούσες κάτω από την απόφραξη
2. Έντονες από πάνω

• Τα συμπτώματα τυπικά ξεκινούν μια άρθρωση κάτω από την απόφραξη

ΑΙΤΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

Έμβολα:

• Καρδιακά

1. Κολπικός πτερυγισμός/μαρμαρυγή
2. Βαλβιδοπάθεια
3. Έμφραγμα μυοκαρδίου
4. Μυοκαρδιοπάθεια
5. Καρδιακοί όγκοι
6. Ενδοκαρδίτιδα

• Ανευρύσματα – καρδιακά, αορτικά, περιφερικά
• Παράδοξα

Θρόμβωση:

• Αθηροσκληρωτική αποφρακτική νόσος
• Αορτικά και περιφερικά ανευρύσματα – ειδικά ιγνυακά
• Καταστάσεις υπερπηκτικότητας
• Γάγγραινα φλεβών
• Κατάχρηση φαρμάκων
• Αλλεργία στην ηπαρίνη
• Αγγειακή παράκαμψη

Τραύμα:

• Αμβλύ
• Διατιτραίνον
• Επεμβάσεις σε καρδιά και αγγεία

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

Εμβολής – θρόμβωσης:

• Εμβολή

1. Παθήσεις μυοκαρδίου – έμφραγμα μυοκαρδίου, αρρυθμίες – κολπική μαρμαρυγή
2. Ανευρύσματα
3. Πόνος σαν πρώτο σύμπτωμα

• Θρόμβωση

1. Απουσία καρδιοπάθειας – αρρυθμίες/έμφρακτο
2. Χρόνιο αγγειακό ιστορικό
3. Αμφοτερόπλευρες αλλοιώσεις χρόνιας ισχαιμίας
4. Αιμωδίες μάλλον και όχι πόνος σαν πρώτο σύμπτωμα
5. Αγγειακές επεμβάσεις – παρακάμψεις

Οξύ διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής:

• Πόνος στο στήθος ή στην πλάτη

Οξεία θρόμβωση εν τω βάθει φλεβών:

• Μαζικό οίδημα και ζεστό δέρμα

Χαμηλά επίπεδα ροής

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

Η άμεση διάγνωση γίνεται με το ιστορικό και την εξέταση: τα εργαστηριακά στοιχεία χρησιμοποιούνται για προεγχειρητική αξιολόγηση, διευκρίνηση της αιτιολογίας ή τεκμηρίωση της σοβαρότητας της ισχαιμίας

• ΗΚΓ
• Μυοκαρδιακά/μυϊκά ισοένζυμα
• Παράγοντες πήξης
• pH/διττανθρακικά αίματος
• Μυοσφαιρίνη ούρων
• Ηλεκτρολύτες

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

• Μη επεμβατικές – έμμεσες

1. Doppler: παρουσία ή απουσία ροής
2. Λόγος αστράγαλου/βραχίονα: πίεση ραχιαίας ποδός/οπίσθιας κνημιαίας, δια της πίεσης βραχίονα. Λόγος αστράγαλου/βραχίονα > 0,30, ευνοϊκό σημείο

• Μη επεμβατικές – άμεσες 

1. Διπλή απεικόνιση, αν ο χρόνος το επιτρέπει

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

• Αρτηριογραφία

1. Σπάνια ενδείκνυται προεγχειρητικά σε άκρο που κινδυνεύει από ισχαιμία
2. Μπορεί να βοηθήσει στη διαφοροδιάγνωση της θρόμβωσης από την εμβολή σε άκρο που δεν κινδυνεύει άμεσα
3. Χρήσιμη σε αποφραγμένα μοσχεύματα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Βασίζεται στη λεπτομερή εξέταση, το ιστορικό και την εξέταση Doppler. Η τριάδα καθορίζει την κατάλληλη θεραπεία

Βιώσιμο άκρο

• Ήπιος πόνος ισχαιμίας
• Φυσιολογική νευρολογική εξέταση
• Ανάπτυξη παράπλευρης κυκλοφορίας
• Αρτηριακά σήματα σε Doppler περιφερικού άκρου.
• Λόγος αστράγαλου/βραχίονα > 0,30

Άκρο που απειλείται 

• Πόνος ισχαιμίας
• Ήπιες νευρολογικές διαταραχές

1. Αδυναμία ραχιαίας κάμψης
2. Ελάχιστη απώλεια αισθητικότητας – ελαφρύ άγγιγμα και/ή παλμικό

• Δεν υπάρχει σφύζουσα ροή στο Doppler
• Φλεβική ροή παρούσα

Μεγάλες ισχαιμικές αλλοιώσεις – μη αναστρέψιμες

• Σοβαρή απώλεια αισθητικότητας
• Μυϊκή παράλυση
• Δεν υπάρχει παράπλευρη κυκλοφορία
• Δέρμα με όψη μωσαϊκού
• Μυϊκή ακαμψία
• Όχι αρτηριακά ή φλεβικά σήματα στο Doppler

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

• Ο χρόνος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο
• Στην απειλητική για τη ζωή κατηγορία, τίποτα δεν πρέπει να καθυστερήσει την κατάλληλη θεραπεία
• Ηπαρίνη συστηματικά, για να μειωθεί η εξάπλωση του θρόμβου και προφυλακτικά σε νέα εμβολή
• Ανάνηψη και σταθεροποίηση της κατάστασης του ασθενή, ανάλογα με τα χρονικά περιθώρια

Βιώσιμο άκρο – συμπτωματικός ασθενής

• Ηπαρίνη
• Αρτηριογραφία
• Εμβολή

1. Χειρουργική αφαίρεση, αν είναι αποδεκτός ο κίνδυνος της επέμβασης
2. Αν ο κίνδυνος είναι μεγάλος, αντιπηκτικά ή ενδοαρτηριακή έγχυση ουροκινάσης

• Θρόμβωση 

1. Χορήγηση θρομβολυτικών και διόρθωση του αρτηριακού ελλείματος, αν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος
2. Αντιπηκτικά, αν ο κίνδυνος είναι μικρός ή αντενδείκνυνται τα θρομβολυτικά

Άκρο που κινδυνεύει – μπορεί να διασωθεί

• Ηπαρίνη
• Ελάχιστη καθυστέρηση στην εφαρμογή της ριζικής θεραπείας
• Αρτηριογραφία
• Θρομβόλυση ανάλογα με την περίπτωση και/ή χειρουργική επέμβαση
• Θρομβόλυση για να δοθεί η ευχέρεια για όσο το δυνατόν καλύτερους θεραπευτικούς χειρισμούς αργότερα
• Βοηθητική χειρουργική θεραπεία

1. Ενδοεγχειρητική θρομβόλυση
2. Εγχείρηση παράκαμψης
3. Αγγειοπλαστική με τοποθέτηση μοσχεύματος

Σοβαρή ισχαιμία – μη αναστρέψιμη

• Η αρτηριογραφία συνήθως δε χρειάζεται
• Αντενδείκνυνται προσπάθειες για επαναιμάτωση
• Αντιπηκτικά
• Ριζικός ακρωτηριασμός αν είναι δυνατό

ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

• Ηπαρίνη 

1. 5000 – 10000 μονάδες ΕΦ δόση εφόδου
2. Συνεχής έγχυση ηπαρίνης σε δόση που διπλασιάζει το PTT, γενικά 1000 με 1500 μονάδες/ώρα

Αντενδείξεις:

• Ηπαρίνη 

1. Αλλεργία
2. Αιμορραγική διάθεση
3. Τραύμα (π.χ. τραυματισμός στο κεφάλι)
4. Αιματουρία/Αιμόπτυση
5. Οξύ διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής

• Ουροκινάση

1. Μη βιώσιμο άκρο
2. Πρόσφατο έμφραγμα μυοκαρδίου
3. Ανεύρυσμα
4. Διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής
5. ΑΕΕ
6. Τραύμα
7. Υπέρταση που δεν ελέγχεται
8. Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΕΜΒΟΛΗ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗ

Μετεγχειρητική παρακολούθηση

• Συνεχής ανάνηψη και διάγνωση διαταραχών
• Εξασφαλίστε άφθονη διούρηση
• Αντιπηκτική αγωγή

1. ΗΚΓ

• Παρακολουθείστε να υπάρχει σταθερός ρυθμός αιμάτωσης
• Αντιμετωπίστε/εξαλείψτε τους παράγοντες κινδύνου

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

• Χρόνια αντιπηκτική αγωγή σε κολπική αρρυθμία
• Μείωση των παραγόντων κινδύνου για αθηροσκλήρωση

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

• Οξέωση
• Μυοσφαιρινουρία
• Υπερκαλιαιμία
• Υποτροπιάζουσα απόφραξη
• Αποτυχία αν αφαιρεθεί ο θρόμβος/απόφραξη

Σύνδρομα διαμερισμάτων 

• Σύνδρομο επαναιμάτωσης. Όψιμο ή πρώιμο
• Προδιαθεσικοί παράγοντες

1. Συνυπάρχων αρτηριακός τραυματισμός
2. Σοβαρή και παρατεταμένη ισχαιμία
3. Υπόταση

• Εμφανίζεται και στα άνω άκρα και στα κάτω άκρα
• Κλινικά ευρήματα 

1. Σοβαρός πόνος
2. Πόνος στην παθητική μυϊκή κίνηση
3. Υπερευαισθησίες των νεύρων στο σύστοιχο διαμέρισμα
4. Παράλυση των νεύρων, ειδικά περονιαίο πτώση του ποδιού
5. Ευαίσθητο οίδημα υπό τάση
6. Πίεση διαμερίσματος > 30-45 mm Hg

• Eπιπτώσεις του μη διαγνωσμένου συνδρόμου διαμερίσματος – πρώιμες

1. Ακρωτηριασμός
2. Σήψη
3. Μυοσφαιρινική νεφρική ανεπάρκεια
4. Καταπληξία
5. Ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων

• Όψιμες 

1. Ισχαιμικός σπασμός
2. Λοίμωξη
3. Καυσαλγία
4. Γάγγραινα

• Θεραπεία

1. Επαγρύπνηση
2. Διάγνωση
3. Εκτομή της μυϊκής περιτονίας

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΜΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ

• 90% καλά αποτελέσματα με έγκαιρη θεραπεία
• Καθυστέρηση/μη θεραπευτική αντιμετώπιση συσχετίζονται με υψηλή θνησιμότητα και ακρωτηριασμό του άκρου
• 20-30% θνησιμότητα στο νοσοκομείο, που σχετίζεται με αιτιολογικούς παράγοντες

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

• Οξεία ισχαιμία μεσεντερίων
• Νεφρικό έμφρακτο
• Καρωτίδα/ΑΕΕ
• Πολλαπλά έμβολα
• Μικροέμβολα στα δάκτυλα

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Σπάνιο σε παιδιά

Γηριατρικό: Η ηλικία που επηρεάζεται συνηθέστερα

ΚΥΗΣΗ

Σπάνιο

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τα καρδιοαγγειακά νοσήματα

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τα καρδιοαγγειακά νοσήματα

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα  για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη

Έμφραγμα μεσεντερίου

Κολπική μαρμαρυγή

Χρήσιμες πληροφορίες για τη θρομβοφιλία

Οξεία απόφραξη μιας αρτηρίας άκρου

Οζώδης πολυαρτηρίτιδα

www.emedi.gr