Κλασική Ιατρική Κοινωνικά θέματα Κοινωνία Νευρολογία Παθολογία Ψυχιατρική Ψυχολογία

Άγχος

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

9 Μαρτίου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για το άγχος

Άγχος είναι ένα σύνηθες οξύ ή χρόνιο συναίσθημα φόβου με σχετιζόμενα κλινικά συμπτώματα.

Το DSM-III-R αναγνωρίζει τις παρακάτω κατηγορίες:

Οξύ περιστασιακό άγχος: Απάντηση σε πρόσφατο αγχογόνο γεγονός, συνήθως παροδικά συμπτώματα
Διαταραχή προσαρμογής με αγχώδη θυμική κατάσταση: Εμμένουσα αντίδραση κακής προσαρμογής που ακολουθεί το ψυχοκοινωνικό άγχος και διαρκεί έως έξι μήνες
Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή: Επίμονο υποκείμενο άγχος η διαταραχή προσαρμογής με αγχώδη διάθεση και σημαντικά συμπτώματα, κινητική (ψυχική) τάση υπερδραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος, υπεραερισμός που διαρκεί πάνω από 6 μήνες
Διαταραχή πανικού: Μια προσβολή πανικού που ακολουθείται από άγχος αναμονής για έναν τουλάχιστο μήνα, τουλάχιστον τέσσερις κρίσεις πανικού σε ένα μήνα, συχνά οδηγούν σε αγοροφοβία
Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό γεγονός: Επαναλαμβανόμενες διασχιστικές καταστάσεις ή εφιάλτες καταστροφικών γεγονότων από τους επιζήσαντες, συχνά σχετιζόμενα με συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα
Φοβίες: Έντονος επαναλαμβανόμενος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση και αποφυγή αυτού (απλή φοβία) ή δημόσια αμηχανία (κοινωνική φοβία)
Καταναγκαστική – Ψυχαναγκαστική διαταραχή: Εμμένουσες μη επιθυμητές και ενοχλητικές σκέψεις και επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς (π.χ. πλύσιμο χεριών), τα οποία παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή

Επηρεαζόμενα συστήματα: Νευρικό

Γενετική: Διαταραχές πανικού – αυξημένη συχνότητα ταυτόχρονης παρουσίας σε μονοζυγωτικούς σε σχέση με διζυγωτικούς διδύμους

Επικρατέστερη ηλικία: Κυρίως ενήλικες, υψηλότερη επίπτωση στην ηλικιακή ομάδα από 20 έως 45 ετών

Επικρατέστερο φύλο: Γυναίκες > Άνδρες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΓΧΟΥΣ

Οι μορφές ποικίλλουν σε κάθε κατηγορία άγχους, δεν είναι όλες παρούσες σε κάθε περίπτωση

Μη ρεαλιστικό ή υπερβολικό άγχος ή ανησυχία
Αίσθηση επικείμενης καταστροφής
Νευρικότητα
Αστάθεια
Ταχυκαρδία αίσθημα παλμών
Συστολικό Click φύσημα
Υπεραερισμός, αίσθημα πνιγμού
Ασταθής υπέρταση
Στεναγμοί στην αναπνοή
Ναυτία και κοιλιακή δυσφορία
Παραισθησίες
Εφιδρώσεις
Ζάλη ή συγκοπή
Έξαψη
Μυϊκή τάση
Κοντανάσαιμα, αίσθημα πλακώματος στο στήθος (ψευδής στηθάγχη)
Τρέμουλο
Ανησυχία
Πονοκέφαλος, πόνος στη ράχη, μυϊκοί σπασμοί

ΑΙΤΙΑ ΑΓΧΟΥΣ

Η διαταραχή πανικού και η ψυχαναγκαστική – καταναγκαστική διαταραχή σχετίζονται με γενετικούς παράγοντες
Ψυχοκοινωνικοί στρεσογόνοι παράγοντες συνήθως πυροδοτούν τις αγχώδεις διαταραχές και μπορεί να προκαλούν μια γενετική διάθεση
Προκαλούμενες από μη φυσιολογικές διαταραχές του συστήματος νευροδιαβιβαστών (σεροτονίνης, νορεπινεφρίνης και γ-αμινοβουτυρικού οξέος)

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα
Οργανική νόσος
Οικογενειακό ιστορικό
Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΓΧΟΥΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Καρδιαγγειακό:

Ισχαιμική καρδιακή νόσος
Βαλβιδική νόσος
Καρδιομυοπάθεια
Μυοκαρδίτιδα
Αρρυθμία
Πρόπτωση μιτροειδούς (περισσότερα συμπτωματικά περιστατικά σχετίζονται με διαταραχές πανικού)

Αναπνευστικό:

Άσθμα
Εμφύσημα
Πνευμονική εμβολή
Σύνδρομο Hamman-Rich
Σκληρόδερμα

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα:

Παροδική εγκεφαλική ανεπάρκεια
Ψυχοκινητική επιληψία
Αληθής τρόμος

Μεταβολικό – Ορμονικό:

Υπερθυρεοειδισμός
Φαιοχρωματοκύττωμα
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια
Σύνδρομο Cushing
Υποκαλιαιμία
Υπογλυκαιμία
Υπερπαραθυρεοειδισμός
Μυασθένεια βαριά

Θρεπτικό:

Έλλειψη θειαμίνης, πυριδοξίνης, φυλλικού οξέος
Αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου

Τοξίκωση:

Καφεΐνη
Οινόπνευμα
Κοκαΐνη
Συμπαθητικομιμητικά
Αμφεταμίνες

Απόσυρση:

Οινόπνευμα
Καταπραϋντικά – υπνωτικά

Άλλα:

Διαταραχή πανικού που σχετίζεται με σοβαρές ψυχικές διαταραχές συμπεριλαμβανομένων:

(α) πρόπτωση μιτροειδούς (συστολικό φύσημα), (β) ασταθής υπέρταση (γ) ημικρανίες (δ) σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Επιλεκτική χρήση εργαστηριακών εξετάσεων με ελάχιστη έως περισσότερο εκτεταμένη ανάλυση ανάλογα με την κλινική εικόνα. Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι συχνά φυσιολογικές σε αγχώδεις διαταραχές
Γενική αίματος και γενική ούρων
Διαδοχικές συνεχείς πολλαπλές αναλύσεις (SMA-12-panel)
Εξετάσεις λειτουργίας θυρεοειδούς

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

ΗΕΓ, ΗΚΓ, κλπ.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Ψυχολογικές δοκιμασίες (π.χ. δοκιμασία Zung αυτοεκτίμησης άγχους, κλίμακα άγχους του Hamilton)
Συνέντευξη βασισμένη στο DMS-IV

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΓΧΟΥΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Εξωτερικός ασθενής

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Πρέπει να βασιστούν σε προσεκτική ανάλυση και ταυτοποίηση της αιτιολογίας και των κατηγοριών των αγχωδών διαταραχών
Κατάλληλη ανάλυση
Αναγνωρίστε συνυπάρχουσα κατάχρηση ουσιών
Συμβουλή ή ψυχοθεραπεία μαζί με φάρμακα
Πρόγραμμα τακτικής άσκησης
Βιοανάδραση σε επιλεγμένες περιπτώσεις
Συνεχείς επισκέψεις στο γιατρό
Συνεχή επιβεβαίωση αφού αποκλειστούν άλλες οργανικές διαταραχές

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Πλήρως δραστήριος

ΔΙΑΙΤΑ

Όχι ειδική δίαιτα

ΦΑΡΜΑΚΑ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Οξύ περιστασιακό άγχος:

Βραχείας διάρκειας θεραπεία (έως 1 μήνα) με βενζοδιαζεπίνες (π.χ. αλπραζολάμη (Xanax), λοραζεπάμη (Ativan), διαζεπάμη (Valium). Η συνήθης δόση του Xanax είναι 0,25 mg 2 ή 3 φορές ημερησίως αυξανόμενη εάν χρειάζεται με προσθήκες των 0,25 mg

Διαταραχές προσαρμογής με αγχώδη θυμική κατάσταση:

Βενζοδιαζεπίνες όπως παραπάνω

Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή:

Αζαπυρόνες π.χ. βουσπυρόνη (Bespar), αρχικά 5 mg 2-3 φορές την ημέρα αυξανόμενη με 5 mg q 2-3 ημέρες με μέγιστο 60 mg την ημέρα σε διαιρεμένες δόσεις

Διαταραχή πανικού:

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά π.χ. ιπιπραμίνη (Tofranil). Με το Tofranil ξεκινήστε με 10-25 mg την ημέρα κάθε δύο εβδομάδες με μέγιστο 30 mg την ημέρα (100 mg/ημέρα σε ηλικιωμένους και εφήβους ασθενείς). Με το fluoxetine (Prozac) ξεκινήστε με 4 mg και αυξήστε κατά 4 mg κάθε 5 ημέρες με μέγιστη ημερήσια δόση 20-40 mg

Καταναγκαστική – Ψυχαναγκαστική διαταραχή:

Κλομιπραμίνη (Anafranil) αρχικά 25 mg 2 φορές την ημέρα, μπορεί να αυξηθεί σταδιακά σε 250 mg την ημέρα εάν χρειάζεται και εφ’όσον είναι ανεκτό. Νέοι σεροτονινεργικοί ανταγωνιστές επαναπρόσληψης είναι επίσης αποτελεσματικοί (Prozac 40-100 mg/ημέρα ή Setraline 100-200 mg/ημέρα)

Αντενδείξεις:

Βενζοδιαζεπίνες – προχωρημένη ηλικία, νεφρική ανεπάρκεια, αυτοκτονικές τάσεις, γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας σε αγωγή, ξαφνική διακοπή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης σπασμών κυρίως σε ασθενείς που λαμβάνουν αλπραζολάμη
Βουσπυρόνη – ηπατική και/ή νεφρική δυσλειτουργία. Η βουσπυρόνη δεν προστατεύει από σπασμούς λόγω στερητικού συνδρόμου από βενζοδιαζεπίνες, μειώστε σταδιακά τις βενζοδιαζεπίνες
Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά – προχωρημένη ηλικία, γλαύκωμα καλοήθης υπερτροφία προστάτη, υπερθυρεοειδισμός, καρδιαγγειακά νοσήματα, νόσοι ήπατος, επίσχεση ούρων, θεραπεία με αναστολείς της ΜΑΟ

Σημαντικές πιθανές αλληλεπιδράσεις:

Βενζοδιαζεπίνες – σιμετιδίνη, αντισυλληπτικά από το στόμα, δισουλφιράμη, αιθανόλη, λεβοντόπα ριφαμπικίνη
Βουσπυρόνη – αναστολείς ΜΑΟ
Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά – αφεταμίνες, βαρβιτουρικά γουανεθιδίνη κλονιδίνη, επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη, αιθανόλη, αναστολείς ΜΑΟ. Μπορεί να προκαλέσουν μοιραίο σύνδρομο σεροτονίνης (σύγχυση, υπερθερμία, κλπ.)

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Γενικευμένες αγχώδεις διαταραχές: βραχείας διάρκειας χρήση βενζοδιαζεπινών τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών
Διαταραχή πανικού: αν και τατρικυκλικά αντικαταθλιπτικά είναι φάρμακα εκλογής σε διαταραχή πανικού, αργούν να δράσουν (2 έως 3 εβδομάδες). Οι βενζοδιαζεπίνες μπορεί να βοηθήσουν στον αρχικό έλεγχο των συμπτωμάτων έως ότου τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά να είναι αποτελεσματικά. Επίσης 1-20% των ασθενών με πανικό δεν ανέχονται τις παρενέργειες των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών. Βενζοδιαζεπίνες μεγάλης ισχύος (αλπραζολάμη κλαναζεπάμη, λοραζεπάμη) fluoxetin ή αναστολείς ΜΑΟ είναι αποτελεσματικά εναλλακτικά φάρμακα
Καταναγκαστική – Ψυχαναγκαστική διαταραχή: Fluoxetine (Prozac) αρχική δόση 20 mg, μπορεί να αυξηθεί με προσθήκη 20 mg κάθε εβδομάδα έως τη δόση των 40-100 mg την ημέρα. Το Sertraline (Zoloft) είναι επίσης αποτελεσματικό (αρχική δόση 50 mg, αύξηση κατά 50 mg κάθε δύο εβδομάδες έως τη μέγιστη ημερήσια δόση των 150-200 mg)

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Παρακολούθηση με τακτικές επισκέψεις στο γιατρό
Ελέγξετε για σχετιζόμενη κατάθλιψη και θεραπεύστε την, αν υπάρχει
Παρακολουθείστε τη νοητική κατάσταση σε χρήση βενζοδιαζεπινών και αποφύγετε την εξάρτηση από φάρμακα
Παρακολουθείστε την αρτηριακή πίεση, το καρδιακό ρυθμό, τις αντιχολινεργικές παρενέργειες σε τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Έλεγχος του άγχους κατά το δυνατόν
Τεχνικές χαλάρωσης
Διαλογισμός

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Επηρεασμένη κοινωνική/επαγγελματική απόδοση (λειτουργία)
Εξάρτηση από φάρμακα (βενζοδιαζεπίνες)
Καρδιακές αρρυθμίες (τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά)

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Με ενεργό θεραπεία μπορεί να έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα ειδικά σε βραχείας διάρκειας αγχώδεις διαταραχές συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής πανικού
Η καταναγκαστική – ψυχαναγκαστική διαταραχή και/ή αγχώδης διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό γεγονός, είναι δυσκολότερο να θεραπευτούν και απαιτούν συχνά ψυχοθεραπεία και φάρμακα για μεγαλύτερη διάρκεια (συνδυαστική θεραπεία)

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Κατάθλιψη (συνήθης)
Αγοραφοβία
Κατάχρηση οινοπνεύματος ή ουσιών
Σωματόμορφες διαταραχές (συμπεριλαμβανομένων διαταραχών σωματοποίησης, υποχονδρίαση, διαταραχές μετατροπής)

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Μειωμένες δόσεις φαρμάκων σε εφήβους

Γηριατρικό: Μειωμένες δόσεις φαρμάκων

ΚΥΗΣΗ

Βενζοδιαζεπίνες – αντενδείκνυνται στο 1ο τρίμηνο της κύησης και πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή στη συνέχεια της κύησης και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. μΠορεί να προκαλέσουν λήθαργο και απώλεια βάρους σε νοσηλευόμενα βρέφη, αποφύγετε το θηλασμό εάν η μητέρα παίρνει βενζοδιαζεπίνες χρόνια ή σε υψηλές δόσεις
Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά – υπάρχει κάποια ένδειξη κινδύνου για το έμβρυο κυρίως το 1ο τρίμηνο
Σεροτονινεργικοί αναστολείς επαναπρόσληψης – μειώστε και διακόψτε εάν είναι δυνατό το 1ο τρίμηνο, μπορεί να χρησιμοποιηθούν αργότερα στην κύηση

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία του νευρικού σας συστήματος

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία του νευρικού σας συστήματος

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Αϋπνία

Αυτοκτονία

Διαταραχή μετατραυματικού stress

Νευροανάδραση

Οι κατάλληλες βιταμίνες για την υγεία σας

Χρήσιμες πληροφορίες για τα βότανα και τις φυσικές θεραπείες

Εμπιστευτείτε την υγεία σας στις βιταμίνες

Τα φάρμακα προκαλούν ανεπάρκεια βιταμινών

Οι καλύτερες ουσίες για την κατάθλιψη, το άγχος και την ανησυχία

Τα οφέλη στην υγεία από το σύμπλεγμα βιταμινών Β

Τα κανναβινοειδή είναι οι προστάτες της ομοιόστασης και της υγείας