Κλασική Ιατρική Γαστρεντερολογία Παθολογία Παιδιατρική Φάρμακα

Δηλητηρίαση από ακεταμινοφαίνη

9 Μαρτίου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για τη δηλητηρίαση από την ακεταμινοφαίνη

Η δηλητηρίαση από ακεταμινοφαίνη έχει σαν αποτέλεσμα την ηπατική νέκρωση που ακολουθεί τη χορήγηση μεγάλης ποσότητας ακεταμινοφαίνης.

Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν από ναυτία, έμετο, διαφόρεση, αδιαθεσία στην αρχή, μέχρι ίκτερο, σύγχυση, υπνηλία, κώμα και θάνατο.

Το κλινικό χαρακτηριστικό της νόσου είναι η έναρξη των συμπτωμάτων μέσα σε 24 ώρες από τη λήψη ακεταμινοφαίνης ή συνδυασμού φαρμάκων που περιέχουν ακεταμινοφαίνη

Επηρεαζόμενα συστήματα: Γαστρεντερικό, Νεφρικό/Ουρολογικό, Καρδιαγγειακό

Επικρατέστερη ηλικία:

Συμβαίνει σε παιδιά και ενήλικες κάθε ηλικίας
Πάνω από 50% των περιπτώσεων είναι παιδιά κάτω των 6 ετών

Επικρατέστερο φύλο: Όχι συσχέτιση

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ ΑΠΟ ΑΚΕΤΑΜΙΝΟΦΑΙΝΗ

Αναπτύσσονται 24 ώρες μετά τη λήψη, μπορούν να διαρκέσουν μέχρι 8 ημέρες
Σοβαρά συμπτώματα υποδηλώνουν λήψη άλλων συναγωνιστικών φαρμάκων
Μαζική ηπατική ανεπάρκεια συμβαίνει στο 1% των ενηλίκων και είναι πολύ σπάνια σε παιδιά κάτω των 6 ετών

Στάδιο 1, πρώτες 24 ώρες:

Ναυτία
Έμετος
Διαφόρεση ή διάρροια

Στάδιο 2, 24-48 ώρες:

Πόνος δεξιού υποχονδρίου
Τυπικά, λιγότερη ναυτία, έμετος, διαφόρεση και αδιαθεσία απ’ό,τι στο στάδιο 1

Στάδιο 3, 72-96 ώρες:

Ναυτία, έμετος, αδιαθεσία επανεμφανίζονται
Βαριά δηλητηρίαση μπορεί να οδηγήσει σε ίκτερο, σύγχυση, υπνηλία και κώμα

Στάδιο 4, 7-8 ημέρες:

Λύση των κλινικών σημείων στους επιβιώσαντες

ΑΙΤΙΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ ΑΠΟ ΑΚΕΤΑΜΙΝΟΦΑΙΝΗ

Κατά λάθος ή συνειδητή λήψη μεγάλης ποσότητας ακεταμινοφαίνης ή παραγόντων που περιέχουν ακεταμινοφαίνη

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ηλικία κάτω των 6 ετών
Ταυτόχρονη δηλητηρίαση με άλλους παράγοντες
Ψυχιατρική νόσος
Ιστορικό προηγούμενων λήψεων τοξικών ή αποπειρών αυτοκτονίας

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ ΑΠΟ ΑΚΕΤΑΜΙΝΟΦΑΙΝΗ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Αναζητήστε λήψη συναγωνιστικά τοξικών ουσιών, όπως, το οινόπνευμα
Άλλες τοξίνες που επιφέρουν βαριά οξεία ηπατική βλάβη, όπως, τοξίνες των μανιταριών Amanita phalloides, προϊόντα που περιέχουν κίτρινο φώσφορο ή τετραχλωράνθρακα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Επίπεδα ακεταμινοφαίνης πλάσματος πρέπει να μετρώνται σε όλους τους ασθενείς 4 ή περισσότερες ώρες μετά τη λήψη (επίπεδα πριν περάσουν 4 ώρες δεν βοηθούν)
Έλεγχος για πιθανές συγχορηγούμενες (ασπιρίνη, σίδηρος, άλλες) μπορεί να είναι θετικοί (ιδίως αν πιθανολογείται αυτοκτονία)
Στο στάδιο 2 μετά τη λήψη της τοξίνης αρχίζουν να ανεβαίνουν τα επίπεδα SGOT, SGPT και χολερυθρίνης και κορυφώνονται στο στάδιο 3. Σε βαριές δηλητηριάσεις τα επίπεδα του ΡΤ ανέρχονται παράλληλα με αυτές τις αλλαγές
Επίπεδα SGOT πάνω από 1.000 IU/lt είναι συμβατά με τη διάγνωση και επίπεδα μέχρι 20.000 δεν είναι σπάνια
Οι εργαστηριακές διαταραχές εξαφανίζονται, συνήθως, στο στάδιο 4

Διαταραχές που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα: Νόσοι ή ουσίες που βλάπτουν το ήπαρ, ιδιαίτερα το οινόπνευμα

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Κεντρολοβιακή ηπατική νέκρωση

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Καμία εκτός από την συσχέτιση των επιπέδων ακεταμινοφαίνης πλάσματος με την κλινική εικόνα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Επαφή με τοπικό κέντρο ελέγχου δηλητηριάσεων για οδηγίες αντιμετώπισης
Όλοι οι ασθενείς πρέπει να εκτιμώνται σε ενδονοσοκομειακή βάση
Σε εξωτερική βάση όταν έχουμε μη τοξική, κατά λάθος λήψη
Σε ενδονοσοκομειακή αν υπάρχει τοξική και συνειδητή λήψη

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Το στομάχι στους αθεράπευτους ασθενείς πρέπει να αδειάζει αν έχουν περάσει λιγότερες από 4 ώρες μετά τη λήψη ή με σιρόπι ιπεκακουάνας ή με ρινογαστρική αναρρόφηση
Οι ασθενείς μπορούν να πάρουν (ειδικά αν η λήψη δεν υπερβαίνει τα 100-150 mg/Kg) ιπεκακουάνα στο σπίτι αν είναι σε εγρήγορση ή δεν μπορούν να εκτιμηθούν από ένα γιατρό την πρώτη ώρα μετά τη λήψη
Ενεργοποιημένος άνθρακας μπορεί να χρησιμοποιείται, αλλά ποτέ μέσα σε μία ώρα από τη χορήγηση του αντίδοτου που είναι η Ν-ακετυλοκυστεΐνη (ΝΑΚ)
Πρέπει να χορηγείται ΝΑΚ όταν οι συγκεντρώσεις ακεταμινοφαίνης πλάσματος μετρούμενες μετά τουλάχιστον 4 ώρες από τη λήψη βρίσκονται στην περιοχή κινδύνου για ψηλότερα επίπεδα σύμφωνα με το διάγραμμα Rumack-Matthew. Αυτό συνεπάγεται επίπεδα ακεταμινοφαίνης υψηλότερα από 150 mg/ml, 75 mg/ml, και 40 mg/ml σε 4, 8 και 12 ώρες μετά τη λήψη αντίστοιχα
Θεραπεία με ΝΑΚ είναι αποτελεσματική μέχρι τις πρώτες 24 ώρες μετά τη λήψη

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Περιορισμένη σε περίπτωση σημαντικής ηπατικής βλάβης

ΔΙΑΙΤΑ

Όχι ειδική, εκτός αν πρόκειται για βαριά ηπατική βλάβη

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Εκπαίδευση γονιών/κηδεμόνων κατά τις επισκέψεις ρουτίνας του παιδιού στο γιατρό
Υποστηρικτική βοήθεια σε κηδεμόνες, οικογένεια, συγκατοίκου ατόμων που πιθανώς θα κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας

ΦΑΡΜΑΚΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ ΑΠΟ ΑΚΕΤΑΜΙΝΟΦΑΙΝΗ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Σιρόπι ιπεκακουάνας
Ενεργός άνθρακας
ΝΑΚ

Στο σπίτι:

Σιρόπι ιπεκακουάνας πρέπει να δίνεται (ειδικά για λήψη πάνω από 100-150 mg/Kg ΒΣ), αν ο ασθενής είναι ξύπνιος και δεν μπορεί να εκτιμηθεί από ένα γιατρό την επόμενη 1 ώρα

Μονάδες Εντατικής Θεραπείας

Κένωση στομάχου αν ο ασθενής προέρχεται τις πρώτες 4 ώρες μετά τη λήψη. Ασθενείς σε εγρήγορση να λαμβάνουν σιρόπι ιπεκακουάνας, ενώ σε ασθενείς με κακό επίπεδο συνείδησης να τίθεται ρινογαστρικός σωλήνας
Σιρόπι ιπεκακουάνας: παιδιά 6 μηνών – 1 έτους: 5 ml, 1-12 ετών: 15 ml, > 12 ετών 30 ml. Χορηγήστε το με με 240 ml νερού αν είναι δυνατόν. Μπορείτε να επαναλάβετε σε 30 min αν δεν επέλθει έμετος
Ενεργός άνθρακας: 1 gr/Kg για αρχική δόση, δεν πρέπει να δίνεται την πρώτη ώρα μετά τη χορήγηση ΝΑΚ. Επιπρόσθετη χορήγηση κατά τη διάρκεια της χρήσης ΝΑΚ είναι διαφιλονικούμενο μέτρο
Ν-ακετυλοκυστεΐνη, αρχικά χορήγηση από το στόμα 140 mg/Kg, ακολουθούμενη από 70 mg/Kg κάθε 4 ώρες για 17 επιπρόσθετες δόσεις

Αντενδείξεις:

Ιπεκακουάνα δεν πρέπει να δίνεται στους ασθενείς με ελαττωμένη απόκριση σε ερεθίσματα
Αλλεργίες στο φάρμακο

Προφυλάξεις:

Επιθετική θεραπεία με ιπεκακουάνα μπορεί να προκαλέσει εμετό και να δυσκολέψει τη χορήγηση ΝΑΚ
Ο ενεργός άνθρακας πρέπει να χορηγείται τουλάχιστον 30 λεπτά με μία ώρα μετά το σιρόπι ιπεκακουάνας και ποτέ πριν, για να αποφευχθούν η ελάττωση της δράσης του και οι εισροφήσεις
Το ΝΑΚ μπορεί να προκαλέσει σημαντική ναυτία και εμετό, σκεφτείτε τη χορήγηση μέσω ρινογαστρικού καθετήρα. Η ναυτία μπορεί να αντιμετωπισθεί με μετοκλοπραμίδη 0,5-1 mg/Kg ΕΦ ή ονδανσετρόνη, 0,15 mg/Kg ΕΦ για ηλικίες > 4 χρόνια, συνήθης δόση 4 mg/δόση

Σημαντικές πιθανές αλληλεπιδράσεις:

Ενεργός άνθρακας χορηγούμενος σε 1 ώρα από τη χορήγηση ΝΑΚ ελαττώνοντας τη δράση του

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Ψυχιατρική παρακολούθηση μετά απόπειρα αυτοκτονίας

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Ουσιώδης η εκπαίδευση ασθενούς/κηδεμόνα:

Εκπαίδευση κατά τη διάρκεια επίσκεψης ρουτίνας του παιδιού στο γιατρό, με θέμα πρόληψη δηλητηριάσεων
Σιρόπι ιπεκακουάνας

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Σπάνιες, που ακολουθούν ανάκαμψη από οξεία λοίμωξη

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Πλήρης ανάκαμψη με πρώτη θεραπεία
Κάτω από 1% των ενηλίκων θα αναπτύξουν ηπατική ανεπάρκεια
Ηπατική ανεπάρκεια είναι πολύ σπάνια σε παιδιά κάτω των 6 ετών

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Η ηπατική βλάβη από τοξική δόση ακεταμινοφαίνης είναι σπάνια σε παιδιά κάτω των 6 ετών

Γηριατρικό: Η ηπατική βλάβη μπορεί να είναι αυξημένη αν λαμβάνονται χρονίως ηπατοτοξικά φάρμακα

ΚΥΗΣΗ

Αυξημένη επίπτωση αυτόματων αποβολών σε τοξική δόση ειδικά στις πρώτες εβδομάδες εγκυμοσύνης
Όταν η χορήγηση ΝΑΚ δεν γίνει έγκαιρα, υπάρχει αυξημένη επίπτωση αυτόματων αποβολών και εμβρυϊκών θανάτων

Τα κατάλληλα αποτοξινωτικά για να έχετε την υγεία σας

Πατήστε, εδώ, για τα καλύτερα αποτοξινωτικά