Κλασική Ιατρική Ακτινοθεραπεία Γαστρεντερολογία Ογκολογία Παθολογία Κοινωνικά θέματα Κοινωνία

Νόσος από ακτινοβολία

9 Μαρτίου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για τη νόσο από ακτινοβολία

Νόσος από ακτινοβολία είναι οποιαδήποτε σωματική ή γενετική διαταραχή της λειτουργίας ή του σχήματος που προκαλείται από ηλεκτρομαγνητικά κύματα ή επιταχυνόμενα ατομικά σωματίδια

Οξεία νόσος από ακτινοβολία: Εμφάνιση των συμπτωμάτων τις πρώτες 24 ώρες μετά την έκθεση
Χρόνια νόσος από ακτινοβολία: Εμφάνιση των συμπτωμάτων σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 24 ωρών μετά την έκθεση και γενικώς σε μια ευρεία χρονική περίοδο

Μετρήσεις ακτινοβολίας:

1 rad είναι η απορρόφηση 100 εργίων ενέργειας ανά 1 γραμμάριο ιστού
100 rads = 1 gray (Gy)
Η μονάδα REM δημιουργήθηκε γιατί κάθε ιστός έχει διαιρετική ευαισθησία στην ακτινοβολία. 1 REM ισοδυναμεί με την δόση ακτινοβολίας σε rads πολλαπλασιασμένη, με έναν συντελεστή που εκφράζει την σχετική βιολογική αποτελεσματικότητα ανάλογα με τον ιστό.

100 REM = 1 sievert (Sv)

Η ακτινοβολία περιλαμβάνει:

Ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Η ενέργεια (και η επακόλουθη διαπερατότητα) είναι αντιστρόφως ανάλογη με το μήκος του κύματος
Σωματίδια. Τα σωματίδια -α- είναι οι πυρήνες των ατόμων του ηλίου, ενώ τα σωματίδια -β- είναι ηλεκτρόνια και τα δύο έχουν χαμηλή διαπερατότητα εξωτερικά, αλλά εάν καταποθούν είναι επικίνδυνα. Τα νετρόνια είναι καταστροφικά και έχουν μεγάλη διαπερατότητα

Επηρεαζόμενα συστήματα: Γαστρεντερικό, Ενδοκρινικό,/Μεταβολισμός, Δέρμα/Εξωκρινείς αδένες, Αναπαραγωγικό, Αιμοποιητικό/Λεμφικό/Ανοσολογικό, Πνεύμονες, Μυοσκελετικό

Γενετική: Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη αντοχή απ’ό,τι οι άνδρες. Εξαίρεση αποτελούν οι έγκυες γιατί ακόμη και σε μικρές δόσεις υπάρχει κίνδυνος ανωμαλιών του εμβρύου

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Η οξεία έκθεση στην ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ποικίλων συνδρόμων

Λιγότερα από 200 rads = όχι νόσηση. Ίσως, να παρουσιαστεί ναυτία μετά από 3 και περισσότερες ώρες από την έκθεση. Η ναυτία δεν αποτελεί αξιόπιστο σύμπτωμα εκθέσεως αφού όλα τα άτομα τα οποία υφίστανται ένα τέτοιο ατύχημα εάν ερωτηθούν θα παραπονεθούν για ναυτία.
200-1000 rads = προσβολή του αιμοποιητικού συστήματος. Οξύ επεισόδιο με ναυτία και εμέτους μέσα σε 3 ώρες. Ταχεία αύξηση του αριθμού των ουδετεροφίλων, μετά λεμφοπενία, μετά θρομβοπενία και ουδετεροπενία και τέλος αναιμία. Η μέγιστη πτώση του αριθμού των ουδετεροφίλων και των αιμοπεταλίων εμφανίζεται στις 3 εβδομάδες (σε 12 εβδομάδες επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα). Η λεμφοπενία μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Όσοι επιζήσουν μπορεί να εμφανίζουν μετά από μήνες διαταραχές της πνευμονικής ή της νεφρικής λειτουργίας, Ανάλογα με την ποσότητα της ακτινοβολίας και την θεραπεία η θνητότητα κυμαίνεται σε ποσοστό 0-80%, θανατηφόρος δόση για τους ανθρώπους είναι 650 rads.
1000-5000 rads = προσβολή του γαστρεντερικού συστήματος. Ναυτία και έμετοι 30-60 λεπτά μετά την έκθεση. Απώλεια των λαχνών του λεπτού εντέρου. Σοβαρή αιμορραγία από το γαστρεντερικό σωλήνα, διάρροια και κοιλιακό άλγος εμφανίζονται σε 3 ημέρες και προηγούνται των αιματολογικών διαταραχών. Θάνατος λόγω μεγάλης απώλειας αίματος ή σηπτικού επεισοδίου από Gram (-) μικρόβια. Όσοι επιζήσουν, συνήθως, καταλήγουν αργότερα λόγω της μυελικής καταστολής. Ποσοστό θνητότητας 80-100%.
Πάνω από 5000 rads = προσβολή αγγείων και νευρικού συστήματος ή σύνδρομο Spock. Μετά από μια ασυμπτωματική περίοδο 15-30 λεπτών, τρόμος, αταξία, έμετοι, πτώση της αρτηριακής πίεσης, σπασμοί και θάνατος. Ποσοστό θνητότητας 100%.

ΑΙΤΙΑ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Πυρηνικά όπλα
Βιομηχανικά ατυχήματα
Ατυχήματα κατά τη διάρκεια πυρηνικών δοκιμών
Ακτινοθεραπεία

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Οι νέοι πιο ευπαθείς από τους ηλικιωμένους
Οι άνδρες είναι πιο ευαίσθητοι από τις γυναίκες
Τα εξασθενημένα άτομα είναι πιο ευπαθή από τα υγιή

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Ο ασθενής έχει εκτεθεί σε ακτινοβολία
Η οξεία ιογενής λοίμωξη ή το άγχος προκαλούν ναυτία και εμέτους
Η φωτιά ή άλλου είδους εκπομπή θερμότητας προκαλεί ερυθρότητα δέρματος
Η έκθεση σε χημικά προκαλεί δερματίτιδα με ανάπτυξη φυσαλίδων και πόνο

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Αριθμός λεμφοκυττάρων 48 ώρες μετά την έκθεση:

Πάνω από 1500 = ασήμαντη ή καθόλου έκθεση
Πάνω από 1000 = επιβίωση χωρίς θεραπεία
500-1000 = επιβίωση μετά από θεραπεία
100-400 = χωρίς μεταμόσχευση μυελού των οστών επέρχεται ο θάνατος
Κάτω από 100 = βέβαιος θάνατος

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Κατά το στάδιο των αιματολογικών διαταραχών υποκυτταρικός μυελός
Κατά το στάδιο της προσβολής του γαστρεντερικού απώλεια της επιφάνειας των λαχνών και διαταραχή της μορφολογίας τους
Αργότερα εμφανίζεται ίνωση του πνεύμονος, του ήπατος και του νεφρού
Η τριχόπτωση υποδηλώνει έκθεση σε 350 rads, ενώ πλήρης αλωπεκία προκαλείται μετά από έκθεση στα 700 rads

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

Η ολόσωμη δοσιμετρία μπορεί να βοηθήσει στον υπολογισμό της δόσεως ακτινοβολίας η οποία έχει αποδοθεί από προϊόν το οποίο έχει καταποθεί. Τα περισσότερα ραδιοϊσότοπα δεν απεκκρίνονται καλά

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Νοσηλεία του ασθενούς

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Πρώτο βήμα αποτελεί η απολύμανση ώστε να μειωθεί η εξωτερική ακτινοβολία και η έμμεση έκθεση
Καθαρισμός όλων των τραυμάτων ώστε να απολυμανθούν
Όλες οι απαραίτητες χειρουργικές επεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν μέσα σε δύο ημέρες πριν εμφανισθούν οι αιματολογικές διαταραχές
Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, αντιεμετικά, κλινοστατισμός
Εάν απαιτείται, μεταγγίσεις αιμοπεταλίων, ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων
Χορήγηση αντιβιοτικών σε σηψαιμία και κατά την διάρκεια της ουδετεροπενίας
Σε περίπτωση εκτεταμένης εκθέσεως, μεταμόσχευση μυελού των οστών
Θεραπευτική αντιμετώπιση των επακόλουθων βλαβών, όπως, είναι τα εγκαύματα και οι πληγές μόνο μετά την απολύμανση

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Εφαρμογή τεχνικών απομόνωσης σε περίπτωση διαταραχών του ανοσοποιητικού συστήματος

ΔΙΑΙΤΑ

Οτιδήποτε είναι ανεκτό από τον ασθενή. Υπερθερμιδική κάλυψη σε περίπτωση βαρείας γαστρεντερικής προσβολής

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Για τα άτομα τα οποία έχουν εκτεθεί σε σημαντικά επίπεδα ακτινοβολίας, συνιστάται ενημέρωση και τακτικός έλεγχος σχετικά με γενετικές διαταραχές

ΦΑΡΜΑΚΑ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Υποστηρικτική αγωγή

Αντιβιοτικά για παθογόνα του εντέρου σε περίπτωση προσβολής του γαστρεντερικού, π.χ. τριμεθοπρίμη – σουλφαμεθοξαζόλη, σιπροφλοξασίνη
Αντιβιοτικά ευρέος φάσματος για τις λοιμώξεις που εμφανίζονται συνήθως σε περιπτώσεις καταστολής του μυελού των οστών π.χ. ουδετεροπενία
Σε περίπτωση ραδιενεργού ιωδίου – ιωδιούχο κάλιο σε δόσεις ανάλογες με αυτές της ακτινοβολίας
Σε περίπτωση ραδιενεργού φωσφόρου – παρεντερική χορήγηση θεϊκού μαγνησίου
Σε περιπτώσεις κατάποσης άλλων προϊόντων – χορήγηση καθαρτικών ώστε να αυξηθεί η αποβολή τους από το γαστρεντερικό σωλήνα

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Καθημερινά μέτρηση αριθμού ερυθρών αιμοσφαιρίων, ουδετεροφίλων, λεμφοκυττάρων και αιμοπεταλίων
Έλεγχος για αίμα στα κόπρανα
Ανά 4ωρο καταγραφή ζωτικών σημείων ελέγχοντας για ενδείξεις σήψης

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Όψιμη ανάπτυξη ίνωσης στα νεφρά, το ήπαρ και τους πνεύμονες. Εμφανίζεται 6 μήνες μετά την έκθεση ακόμη και αν τα επίπεδα ακτινοβολίας δεν υπερβαίνουν τα 300 rads
Η έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη νεοπλασιών
Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης λευχαιμίας σε μετέπειτα χρόνο (οξείας λεμφοβλαστικής ή χρόνιας μυελογενούς)
Πολλαπλό μυέλωμα και καρκίνος μαστού, οισοφάγου, στομάχου, παχέος εντέρου, πνεύμονος, ωοθηκών, ουροδόχου κύστεως, θυρεοειδούς
Στείρωση

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Οι ασθενείς οι οποίοι επιζούν για 12 εβδομάδες έχουν εξαιρετική πρόγνωση, αλλά θα πρέπει να παρακολουθούνται για την πιθανότητα εμφάνισης όψιμων επιπλοκών
Η αλωπεκία συνήθως υποστρέφει σε 2 μήνες

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Περισσότερο ευπαθή σε βλάβες

Γηριατρικό: Λιγότερο ευπαθή σε βλάβες

ΚΥΗΣΗ

Συνήθως, προκαλείται βλάβη στο έμβρυο

Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τη δηλητηρίαση από ακτινοβολία

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τη δηλητηρίαση από ακτινοβολία