Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Χρήσιμες πληροφορίες για τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) περιλαμβάνει πολλές διάχυτες παθήσεις των πνευμόνων, όπως η χρόνια βρογχίτιδα, το βρογχικό άσθμα, η κυστική ίνωση, οι βρογχεκτασίες και το εμφύσημα.

Ο όρος, συνήθως, αναφέρεται σε ένα “μείγμα” χρόνιας βρογχίτιδας και εμφυσήματος

• Η χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται κλινικά ως η αυξημένη παραγωγή βλέννας και υποτροπιάζων βήχας, που διαρκούν τρεις μήνες το χρόνο για τουλάχιστον δύο συνεχόμενα χρόνια
• Το εμφύσημα είναι η καταστροφή των κυψελιδικών τοιχωμάτων και, επομένως, ο ορισμός είναι παθολογοανατομικός. Η διαταραχή επισυμβαίνει στις απομακρυσμένες ή τελικές αεροφόρες οδούς και αφορά, τόσο αυτές, όσο και το πνευμονικό παρέγχυμα

Γενετική:

• Η χρόνια βρογχίτιδα δεν είναι γενετική διαταραχή, αν και μερικές μελέτες υποστηρίζουν την ύπαρξη προδιάθεσης για την ανάπτυξή της
• Μια σπάνια μορφή εμφυσήματος, η ανεπάρκεια αντιπρωτεάσης (λόγω ανεπάρκειας της άλφα 1-αντιθρυψίνης), είναι κληρονομούμενη νόσος που αποτελεί έκφραση δύο αυτοσωματικών συνεπικρατούντων αλλήλων

Επικρατέστερη ηλικία: Άτομα άνω των 40 ετών

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες > Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑΣ

Χρόνια βρογχίτιδα:

• Βήχας
• Παραγωγή πτυέλων
• Συχνές λοιμώξεις
• Διαλείπουσα δύσπνοια
• Οιδήματα πελμάτων
• Αύξηση του όγκου του αίματος
• Κυάνωση
• Συριγμός
• Αύξηση του σωματικού βάρους
• Ελάττωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος

Εμφύσημα:

• Ελάχιστος βήχας
• Λίγα πτύελα
• Δύσπνοια
• Συχνά, σημαντική ελάττωση του σωματικού βάρους
• Συχνές λοιμώξεις
• Πιθοειδής θώρακας
• Ελαφρύς συριγμός
• Χρήση των επικουρικών αναπνευστικών μυών
• Αναπνοή με πρόταση των χειλέων
• Η κυάνωση είναι ελαφρά ή απούσα
• Πολύ αδύνατο αναπνευστικό ψιθύρισμα

ΑΙΤΙΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑΣ

• Κάπνισμα
• Μόλυνση του αέρα
• Ανεπάρκεια αντιπρωτεασών
• Επαγγελματική έκθεση (π.χ. πυροσβέστες)
• Πιθανώς λοίμωξη (ιογενής)

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑΣ

• Παθητικό κάπνισμα (ειδικά ενήλικες των οποίων οι γονείς κάπνιζαν)
• Βαριά ιογενής πνευμονία νωρίς στη ζωή
• Μεγάλη ηλικία

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 

Οξεία βρογχίτιδα, άσθμα, βρογχεκτασίες, βρογχογενές καρκίνωμα, οξεία ιογενής λοίμωξη, φυσιολογική γήρανση των πνευμόνων, επαγγελματικό άσθμα, χρόνια πνευμονική εμβολή, σύνδρομο ύπνου-άπνοιας, πρωτοπαθής υποαερισμός των κυψελίδων, χρόνια παραρρινοκολπίτιδα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Χρόνια βρογχίτιδα:

• Υπερκαπνία
• Πολυερυθραιμία
• Η υποξία μπορεί να είναι μέτρια έως βαριά

Εμφύσημα:

• Φυσιολογική αιμοσφαιρίνη ορού ή πολυερυθραιμία
• Φυσιολογική PaCO2 αν η FEV1 < 1 L/sec μπορεί να αυξηθεί
• Ελαφρά υποξία

Φάρμακα που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα: Κατασταλτικά, συμπεριλαμβανομένου και του αλκοόλ

Διαταραχές που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα: Παχυσαρκία, συνυπάρχουσα περιοριστική πνευμονοπάθεια, πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση, οξείες λοιμώξεις, αναιμία, πνευμονική εμβολή

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Χρόνια βρογχίτιδα:

• Διόγκωση των βρογχικών βλεννωδών αδένων
• Αύξηση του αριθμού των εκκριτικών κυττάρων στο επιθήλιο της επιφάνειας
• Πάχυνση του τοιχώματος των μικρών αεροφόρων οδών λόγω οιδήματος και φλεγμονής
• Υπερπλασία των λείων μυϊκών ινών
• Βλεννώδη “βύσματα”
• Αποικισμός των αεροφόρων οδών από βακτηρίδια

Εμφύσημα:

• Προσβολή ολόκληρου του πνεύμονα
• Οι βρόγχοι, συνήθως, είναι καθαροί από τις εκκρίσεις
• Ανθρακοειδής χρώση
• Διόγκωση των κυψελίδων και απώλεια του τοιχώματος τους
• Ατροφία των χόνδρων
• Σχηματισμός φυσαλίδων

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

Λειτουργικές δοκιμασίες των πνευμόνων:

• Πτώση της FEV1 με σύγχρονη ελάττωση του κλάσματος FEV1/FVC
• Η FVC μπορεί να είναι φυσιολογική ή ελαττωμένη
• Η ολική πνευμονική χωρητικότητα είναι φυσιολογική ή ελαττωμένη
• Αύξηση του υπολειπόμενου όγκου
• Η ικανότητα διαχύσεως είναι φυσιολογική ή ελαττωμένη

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

• Η ακτινογραφία θώρακα σε χρόνια βρογχίτιδα δείχνει επίταση των βρογχο-αγγειακών σκιάσεων και καρδιομεγαλία
• Η ακτινογραφία θώρακα σε εμφύσημα δείχνει μικρή καρδιά, υπεραερισμό, επιπέδωση των διαφραγμάτων και, πιθανώς, “μπούλες”

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

• Λειτουργικές δοκιμασίες των πνευμόνων
• Αέρια αρτηριακού αίματος
• Ακτινογραφία θώρακα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

• Η αγωγή εκτός νοσοκομείου επαρκεί, συνήθως. Παρ’όλα αυτά, μπορεί να χρειασθεί εισαγωγή στο νοσοκομείο σε περιόδους επιδείνωσης, σε περίπτωση λοίμωξης ή για διαγνωστική διερεύνηση (π.χ. για διαβρογχική βιοψία πνεύμονα)
• Η οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια μπορεί να χρήζει εισαγωγής σε μονάδα εντατικής θεραπείας και, πιθανώς, μηχανικής υποβοήθησης της αναπνοής

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

• Διακοπή του κανίσματος
• Επιθετική αντιμετώπιση των λοιμώξεων
• Αντιμετώπιση αναστρέψιμου βρογχόσπασμου
• Ελάττωση των εκκρίσεων μέσω καλής υγιεινής των πνευμόνων
• Η παρουσία πνευμονικής καρδίας μπορεί να απαιτήσει την παροχή οξυγόνου
• Πνευμονική αποκατάσταση

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Όση γίνεται ανεκτή. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται για πλήρη δραστηριότητα

ΔΙΑΙΤΑ

Προτείνεται μια ισορροπημένη, πλούσια σε πρωτεΐνες δίαιτα. Ελάττωση των υδατανθράκων μπορεί να ωφελήσει ασθενείς με υπερκαπνία

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Καθοδηγείστε τους ασθενείς όσον αφορά την πνευμονική αποκατάσταση

ΦΑΡΜΑΚΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

• Θεοφυλλίνη – 400 mg/ημέρα. Αν θεωρηθεί αναγκαία η δόση μπορεί να αυξηθεί κατά 100-200 mg μέσα σε 1 έως 2 εβδομάδες
• Συμπαθητικομιμητικά – 1-2 εισπνοές από την ειδική ψεκαστική δοσομετρική συσκευή κάθε 4-6 ώρες. Η ίδια δόση μπορεί να δίνεται κάθε 3 ώρες. Η χρήση ειδικής συσκευής spacer μπορεί να είναι ωφέλιμη (από πολλούς συνιστάται η χορήγηση μέχρι και 4 αναπνοών τη φορά)
• Αντιχολινεργικά – Ιπρατρόπιο. Δύο εισπνοές (36 mcg) 4 φορές ημερησίως. Μπορούν να ληφθούν και περαιτέρω εισπνοές – το πολύ μέχρι 12 ανά 24ωρο
• Κορτικοστεροειδή – πρεδνιζόνη. Χορηγούνται 7,5-15 mg/25ωρο από του στόματος. Πιο χρήσιμα σε αναστρέψιμες περιπτώσεις βρογχίτιδας

Αντενδείξεις: 

• Θεοφυλλίνη – υπερευαισθησία
• Συμπαθητικομιμητικά – καρδιακές αρρυθμίες που σχετίζονται με ταχυκαρδία, υπερευαισθησία
• Αντιχολινεργικά – υπαρευαισθησία στην ατροπίνη ή τα ανάλογά της
• Κορτικοστεροειδή – συστηματικές μυκητιασικές λοιμώξεις, υπερευαισθησία

Προφυλάξεις:

• Θεοφυλλίνη – μείωση της δόσης σε περιπτώσεις ελαττωμένης νεφρικής ή ηπατικής λειτουργίας, ηλικίας άνω των 55, συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Τα θεραπευτικά επίπεδα του φαρμάκου είναι 10-20 mcg/ml

Η ταυτόχρονη λήψη σιμετιδίνης, σιπροφλοξασίνης ή ερυθρομυκίνης ελαττώνει την απομάκρυνση της θεοφυλλίνης αυξάνοντας, έτσι, τα επίπεδα της στο αίμα. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την προσεκτική παρακολούθηση των επιπέδων του φαρμάκου

• Ριφαμπικίνη – μπορεί να ελαττώσει τα επίπεδα της θεοφυλλίνης αυξάνοντας το μεταβολισμό της. Χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων της θεοφυλλίνης του ορού
• Συμπαθητικομιμητικά – υπερβολική χρήση μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Μπορεί να χρειασθεί μείωση της δόσης σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο, υπέρταση, υπερθυρεοειδισμό, σακχαρώδη διαβήτη ή διαταραχές που προκαλούν σπασμούς
• Αντιχολινεργικά – προσοχή σε γλαύκωμα κλειστής γωνίας, υπερτροφία του προστάτη, απόφραξη του κυστικού αυχένα
• Κορτικοστεροειδή – μπορούν να αποκρύψουν λοίμωξη ή να προδιαθέσουν σε λοίμωξη, ιδιαίτερα μυκητιασική, υποκάψιος καταρράκτης, γλαύκωμα, φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια, ψυχολογικές διαταραχές, αιμορραγία από το γαστρεντερικό, σακχαρώδης διαβήτης, αναζωπύρωση φυματίωσης

Σημαντικές πιθανές αλληλεπιδράσεις:

• Θεοφυλλίνη – ανθρακικό λίθιο, προπρανολόλη, ερυθρομυκίνη, σιμετιδίνη, ρανετιδίνη, ριφαμπικίνη, σιπροφλοξασίνη
• Συμπαθητικομιμητικά – άλλα συμπαθητικομιμητικά, αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης ή τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
• Αντιχολινεργικά
• Κορτικοστεροειδή – μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ασπιρίνη, συνθετική θυρορμόνη

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

• Η θεοφυλλίνη μπορεί να χορηγηθεί ενδοφλέβια ή με τη μορφή ορθικού υποθέτου
• Τα συμπαθητικομιμητικά μπορούν να χορηγηθούν ως ψεκαζόμενο διάλυμα όταν αναμειγνύονται σε φυσιολογικό ορό. Επίσης, από του στόματος ή υποδορίως (τερβουταλίνη)
• Τα κορτικοστεροειδή μπορούν να χορηγηθούν ενδοφλεβίως (υδροκορτιζόνη, μεθυλπρεδνιζολόνη) ή υπό τη μορφή εισπνοών (βεκλομεθαζόνη, φλουνισολίδη, τριαμσινολόνη)

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

• Ασθενείς σε βαριά ή ασταθή κατάσταση θα πρέπει να εξετάζονται κάθε μήνα
• Όταν η κατάσταση είναι σταθερή, θα πρέπει να εξετάζονται δύο φορές το χρόνο
• Τα επίπεδα  της θεοφυλλίνης θα πρέπει να μετρώνται μετά από κάθε νέα ρύθμιση της δόσης, μέχρι να φθάσουν στο επιθυμητό ύψος. Μετά, η μέτρηση μπορεί να γίνεται κάθε 6-12 μήνες
• Όταν απαιτείται η χορήγηση οξυγόνου κατ’οίκον, θα πρέπει να μετρώνται τα αέρια του αρτηριακού αίματος μία φορά το χρόνο ή όποτε υπάρχει αλλαγή στην κλινική εικόνα. Ο κορεσμός του αίματος σε οξυγόνο θα πρέπει να μετράται συχνότερα (με τη μέθοδο της σφυγμικής οξυμετρίας)
• Αποφυγή ταξιδιών σε μεγάλο υψόμετρο. Οι αεροπορικές πτήσεις μαζί με οξυγόνο θα πρέπει να προγραμματίζονται

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Η διακοπή του καπνίσματος είναι το σημαντικότερο προληπτικό μέτρο. Πρόσφατα έχει αποδειχθεί ότι το παθητικό κάπνισμα είναι εξίσου βλαβερό

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

• Η λοίμωξη είναι συχνή
• Άλλες επιπλοκές είναι η πνευμονική καρδία, η δευτεροπαθής πολυερυθραιμία, η κυστική νόσος του πνεύμονα, η οξεία ή χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η πνευμονική υπέρταση

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ 

• Οι πιο σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες είναι η ηλικία του ασθενούς και η FEV1 μετά τη χορήγηση βρογχοδιασταλτικού. Ασθενείς νεαρής ηλικίας με προβλεπόμενη FEV1 > 50% έχουν καλή πρόγνωση. Μεγαλύτεροι ασθενείς με βαρύτερη πνευμονική νόσο, έχουν χειρότερη πρόγνωση
• Η χορήγηση οξυγόνου, όπου ενδείκνυται, συνδυάζεται με αύξηση της επιβίωσης
• Η διακοπή του καπνίσματος είναι σημαντική για τη βελτίωση της πρόγνωσης
• Ο υποσιτισμός είναι κακό προγνωστικό σημείο

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

• Καρκίνος του πνεύμονα
• Στεφανιαία νόσος
• Πεπτικό έλκος
• Χρόνια παραρρινοκολπίτιδα
• Υποσιτισμός
• Καρκίνωμα του λάρυγγα

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις κατά την παιδική ηλικία, αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ΧΑΠ

Γηριατρικό: Ο σχετικός κίνδυνος είναι 1,2 έως 2,3 φορές μεγαλύτερος, από ότι σε νεότερα άτομα

Άλλα: Ασυνήθης σε ηλικίες κάτω των 25 ετών, εκτός αν υπάρχει ανεπάρκεια αντιπρωτεασών. Η επίπτωση αυξάνει, καθώς, η ηλικία πλησιάζει τα 60 χρόνια

Άλλα σημαντικά βήματα για την αντιμετώπιση περιλαμβάνουν επαρκή ενυδάτωση του ασθενούς, συμπληρωματική χορήγηση οξυγόνου, αντιβιοτικά, όταν υπάρχει ένδειξη, βλεννολυτικά φάρμακα, πνευμονική αποκατάσταση, καλή πνευμονική υγιεινή

Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τους πνεύμονες

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τους πνεύμονες

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα  για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Χρήσιμες πληροφορίες για το άσθμα

Χρήσιμες πληροφορίες για την οξεία βρογχίτιδα

Πνευμονία από εισρόφηση

Έχει παρενέργειες η συνεχής χρήση της μάσκας;

Αναπνεύστε ελεύθερα

Όλα όσα απαιτούνται για να καταπολεμήσετε το άσθμα

Ασκήσεις αναπνοής για την ανακούφιση του άσθματος και της δύσπνοιας

Οι βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα στο αναπνευστικό

Τι πρέπει να προσέχουν όσοι έχουν ΧΑΠ

Τα καλύτερα φυτά για να καθαρίσετε τους πνεύμονές σας

Διατροφή για όσους έχουν χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Τροφές για να καθαρίσετε τη νικοτίνη από το σώμα σας