Κλασική Ιατρική Γαστρεντερολογία Ογκολογία

Παγκρεατικός καρκίνος εξωκρινούς μοίρας

21 Μαΐου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για τον παγκρεατικό καρκίνο εξωκρινούς μοίρας

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Παγκρεατικός καρκίνος εξωκρινούς μοίρας είναι μία κακοήθεια της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος (όπως, αδενοκαρκίνωμα 90%, κυσταδενοκαρκίνωμα και καρκίνωμα των πόρων) και αντιπροσωπεύει το 3% των καρκίνων.

Αυτές οι κακοήθειες διαιρούνται σε δύο κατηγορίες:

Βλάβες γύρω από το φύμα – πιο συχνά αδενοκαρκινώματα της κεφαλής του παγκρέατος. Μικρότερης συχνότητας είναι κακοήθεις βλάβες του ίδιου του φύματος, του δωδεκαδακτύλου και του κοινού ηπατικού πόρου. Βλάβες σε αυτές τις περιοχές χαρακτηρίζονται από ίκτερο, απώλεια βάρους και κοιλιακό πόνο
Βλάβες του σώματος και της ουράς του παγκρέατος – αφορούν το 30% των αδενοκαρκινωμάτων του παγκρέατος. Λόγω της οπισθοπεριτοναϊκής εντοπίσεως και της αποστάσεως από τον κοινό χοληδόχο πόρο, οι βλάβες τείνουν να είναι πολύ μεγαλύτερες κατά τη διάγνωση. Συχνά συμπτώματα είναι απώλεια βάρους και πόνος

Επηρεαζόμενα συστήματα: Γαστρεντερικό

Επικρατέστερη ηλικία: Μέση ηλικία στους άνδρες = 63 χρόνια, στις γυναίκες = 67 χρόνια

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες > Γυναίκες (1,5/1 ως 2/1)

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ

Απώλεια βάρους (90%)
Πόνος (75%)
Ίκτερος (65%)
Ανορεξία (60%)
Κνησμός (40%)
Σακχαρώδης διαβήτης (15%)
Υποσιτισμός (75%)
Ηπατομεγαλία (65%)
Ψηλαφητή χοληδόχος κύστη (25%)
Ευαισθησία κοιλίας (20%)
Μάζα (10%)
Ασκίτης (5%)

ΑΙΤΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ

Όχι γνωστή αιτιολογία, αν και υπάρχουν πολλές συσχετίσεις
Η φυλή, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και ειδικούς χώρους εργασίας και τα λίπη των τροφών έχουν συσχετισθεί με τη νόσο
Ενδιαφέρον είναι ότι φαινομενικά δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ παγκρεατίτιδας, χρήση αλκοόλης και καφέ όταν τα δεδομένα διορθωθούν για την επίπτωση της χρήσης καπνού

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Πιθανοί: Φυλή, σακχαρώδης διαβήτης, κάπνισμα
Ίσως σχετίζονται: Έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες ή παράγοντες που έχουν σχέση με την εργασία, λιπίδια των τροφών

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Χοληδοχολιθίαση
Παγκρεατίτιδα
Παγκρεατική ψευδοκύστη
Χολαγγειοκαρκίνωμα
Καρκίνωμα του φύματος του Vater
Νεοπλάσματα του δωδεκαδακτύλου
Διάφορες κακοήθειες με εξωγενή πίεση επί του χοληδόχου πόρου
Στενώσεις χοληφόρων
Κύστη χοληδόχου πόρου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Επίπεδα χολερυθρίνης κατά μέσο όρο πάνω από 15 mg/dl σε ασθενείς με ίκτερο αφείλονται συνήθως σε παγκρεατικό καρκίνο, είναι σημαντικά υψηλότερα από τα επίπεδα χολερυθρίνης ασθενών με καλοήθεις νόσους (χοληδοχολιθίαση, στενώσεις, κλπ.)
Ασθενείς με πρόσφατη εμφάνιση ικτέρου και χολερυθρίνη > 10 mg/dL (256 mmol/L) πρέπει να θεωρούνται ότι έχουν νεοπλασματική νόσο που αποφράσσει τον κοινό χοληδόχο πόρο, μέχρις αποδείξεως του εναντίου
Η αλκαλική φωσφατάση είναι αυξημένη στους περισσότερους ασθενείς. Πάντως με μέση τιμή 550 U/ώρα δεν διαφέρει σημαντικά από τα επίπεδα των ασθενών με απόφραξη χοληδόχου πόρου από καλοήθη νόσο
Αναιμία ευρίσκεται στο 60% των ασθενών
Αίμα στα κόπρανα βρίσκεται περίπου στο 90% των ασθενών με όγκους κοντά στο φύμα
Αυξημένη αμυλάση σε λιγότερο από 5% των ασθενών

Δείκτες καρκίνου:

Σχετικά πρόσφατα επιτεύγματα. Γενικώς χρήσιμοι για αδρή επιλογή των ασθενών σε κίνδυνο, ή για την εκτίμηση εκτάσεως διαπιστωμένης νόσου. Είναι καλύτερο να έχουμε συνδυασμό δεικτών με πολλούς μεθόδους για καλύτερη ειδικότητα. Αντιπροσωπεύουν ένα δυναμικό τομέα έρευνας και είναι πιθανό να ανακαλυφθούν στο μέλλον νέοι δείκτες και να αναπτυχθούν ειδικές μέθοδοι στο μέλλον. Καλύτερα μην τους αξιολογείτε
CA 19-9: αυξημένος στον ορό και στα παγκρεατικά υγρά ασθενών με παγκρεατικό καρκίνο. Η ευαισθησία και ειδικότητα στη διαφορική διάγνωση με παγκρεατίτιδα δεν έχει προσδιορισθεί
Καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο (CEA): αυξημένο στον ορό και στα πεγκρεατικά υγρά πάνω από 10 ng/ml και 30 ng/ml αντίστοιχα σε ασθενείς με παγκρεατικό καρκίνο
Παγκρεατικό – ογκοεμβρυϊκό αντιγόνο: ευαισθησία 68% όταν χρησιμοποιείται σαν διαγνωτική εξέταση πρώτης γραμμής. Συνδυαζόμενο με CEA και α-εμβρυϊκή πρωτεΐνη αυξάνει την ευαισθησία
Γαλακτοσυλτρανσφεράση-ισοένζυμο ΙΙ: ευαισθησία 67,2% και ειδικότητα 98,2% στον παγκρεατικό καρκίνο. Δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσει μεταξύ παγκρεατικού καρκίνου και κακοήθειας, άλλων ενδοκοιλιακών οργάνων

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Αδενοκαρκίνωμα (90%)
Καρκίνωμα των λοβίων (1,2%)
Άλλα (0,8%)
Αβέβαιας αρχής (9,2%)

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

Παγκρεατικό υγρό – για κυτταρολογική εξέταση και CEA, CA 19-9

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

Ακτινογραφίες ανώτερου γαστρεντερικού – διεύρυνση της κυκλοτερούς κινητικότητας του δωδεκαδακτύλου σε μεγάλους όγκους
Αξονική τομογραφία
Υπερηχοτομογραφία – περιορισμένης χρησιμότητας ειδικά όταν επί του παγκρέατος επικάθεται έντερο, μικρότερη ακρίβεια στη σταδιοποίηση
Μαγνητική τομογραφία κοιλίας
Ενδοσκοπική, παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία – εξαιρετικά χρήσιμη σε βλάβες του φύματος ή του δωδεκαδακτύλου, όπου μπορεί να γίνει βιοψία και να ληφθεί παγκρεατικό υγρό και να γίνει κυτταρολογική εξέταση του παγκρεατικού πόρου
Διαδερμική χολαγγειογραφία – απεικονίζει το εγγύς χοληφόρο δένδρο – δίνει σημαντικά δεδομένα αναφορικά με την πλαστική χειρουργική των χοληφόρων μετά χειρουργική επέμβαση
Αγγειογραφία – έχει κάποιο ρόλο σε προεγχειρητική σταδιοποίηση αλλά όχι σε εντόπιση του όγκου

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Βιοψία:

Διαδερμική βιοψία με βελόνα, ελεγχόμενη από αξονική τομογραφία έχει ευαισθησία 85% και ειδικότητα περίπου 100% σε παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα. Λίγες επιπλοκές, αλλά υπάρχει κίνδυνος τοπικής διασποράς
Αναρρόφηση ψευδοκύστης μπορεί επίσης να διαφοροδιαγνώσει καλοήθη ψευδοκύστη από κυσταδενοκαρκίνωμα. Το υγρό του κυσταδενοκαρκινώματος έχει χαμηλά επίπεδα αμυλάσης και υψηλά επίπεδα CEA και LDH, και συνήθως έχει και κακοήθη κύτταρα
Βιοψία ήπατος μπορεί να είναι χρήσιμη σε ασθενείς με ηπατικές μεταστάσεις
Λαπαροσκόπηση με βιοψία

Η βιοψία έχει κίνδυνο διασποράς.

Οισοφαγογαστροδωδεκαδακτυλοσκοπία:

Χρήσιμη για εκτίμηση του φύματος και των δωδεκαδακτυλικών περιοχών σε ασθενείς με εικόνα καρκίνου περί το φύμα και φυσιολογικές την αξονική και μαγνητική τομογραφία

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Ενδονοσοκομειακός για έλεγχο, προκαταρκτική θεραπεία ή άλλα πρωτόκολλα

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Η αντιμετώπιση ποικίλλει πολύ και εξαρτάται από τη συνολική υγεία του ασθενούς, την παρουσία μεταστάσεων και τη θέση και το μέγεθος του όγκου
Αναλγησία
Αντιμετώπιση του κνησμού
Έλεγχος του διαβήτη (συνήθως “εύθραυστος”) αν υπάρχει ολική παγκρεατεκτομή

Χειρουργικές τεχνικές:

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή (εγχείρηση του Whipple)
Ολική παγκρεατεκτομή
Ριζική παγκρεατεκτομή (εκτομή παγκρέατος, πυλαίας φλέβας, επιχώριων λεμφαδένων, υφολική γαστρεκτομή)
Αποσυμπίεση χοληφόρου δένδρου για ανεγχείρητη νόσο – σωλήνωση τύπου “Τ”, χοληδοχοεντερικές αναστομώσεις
Γαστροδωδεκαδακτυλοστομία για απόφραξη του γαστρικού χώρου εκροής σε ανεγχείρητη νόσο

Μη επεμβατικές τεχνικές:

Αποσυμπίεση χοληφόρων με χρήση ενδοπροσθέσεων, διηπατικοί καθετήρες παροχετεύσεως
Διήθηση κοιλιακών γαγγλίων και τοποθέτηση ενδοραχιαίου καθετήρα για αναλγησία
Χημειοθεραπεία – πολλά πρωτόκολλα
Ακτινοθεραπεία – εξωγενής πηγή (διεγχειρητική – συνήθως ερευνητική)

ΔΙΑΙΤΑ

Μικρά, συχνά γεύματα

ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Αναλγητικά
Αντιμετώπιση του κνησμού (π.χ. φαινοθειαζίνες ή χολεστυραμίνη)
Χημειοθεραπεία – πολλά πρωτόκολλα
Αντιόξινα
Παγκρεατικά ένζυμα
Έλεγχος διαβήτη

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Αποφυγή καπνίσματος

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Πόνος
Ίκτερος
Υποσιτισμός
Διαβήτης – ειδικά σε ασθενείς με ολική παγκρεατεκτομή
Εγχειρητική θνησιμότητα – ποικίλλει από 10-40%

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Τριετής επιβίωση – 2,5%
Πενταετής επιβίωση – 1%
Χειρουργική για πιθανώς θεραπεύσιμη νόσο – πενταετής επιβίωση περίπου 4%
Τα παραπάνω απλώς αντανακλούν την υψηλή πιθανότητα μεταστάσεων τη στιγμή της διαγνώσεως

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Διαβήτης
Άλλα ευρήματα σχετιζόμενα με μεταστάσεις, π.χ. σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας, σύνδρομο Homer, κλπ)

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Γηριατρικό: Πιο συχνό σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, ειδικά σε άνδρες

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες αν πάσχετε από καρκίνο της εξωκρινούς μοίρας παγκρέατος, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!

Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.

Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.

Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.

Μάθετε όλες τις πληροφορίες από τους συνεργάτες μας για την εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος, πατώντας εδώ.

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI

Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο της εξωκρινούς μοίρας παγκρέατος

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο της εξωκρινούς μοίρας παγκρέατος

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Παγκρεατίτιδα

Ίκτερος

Σύνδρομο θωρακικής εξόδου

Ασκίτης

Ινσουλίνωμα

Για όσους έχουν παθήσεις παγκρέατος

Μην κάνετε προεγχειρητική χημειοθεραπεία για τις ηπατικές μεταστάσεις

Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να αντιμετωπισθεί με συμπληρώματα διατροφής

Προστατευθείτε από τα παράσιτα

Πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος

Κυστική ίνωση