Υπερνατριαιμία

Χρήσιμες πληροφορίες για την υπερνατριαιμία.

Υπερνατριαιμία είναι η ελάττωση των υγρών του σώματος σε σχέση με το νάτριο (Na ορού > 150 mEq/L).

• Σημαντική υπερνατριαιμία (Na ορού > 160 mEq/L) – μπορεί να μην είναι ενδεικτική της ολικής περιεκτικότητας του σώματος σε νάτριο
• Υπερτονικότητα – αύξηση των διαλυόμενων ουσιών του εξωκυττάριου υγρού, οι οποίες δεν διέρχονται την κυτταρική μεμβράνη, όπως νάτριο, μαννιτόλη ή γλυκόζη. Προκαλεί έξοδο υγρών από τον ενδοκυττάριο στον εξωκυττάριο χώρο
• Υπερωσμωτικότητα – αύξηση των διαλυόμενων ουσιών, όπως διάφορες ουσίες ή το αλκοόλ, οι οποίες διέρχονται ελεύθερα όλες τις μεμβράνες ή του νατρίου, το οποίο δεν διαπερνά τις κυτταρικές μεμβράνες. Μπορεί να υπάρχει χωρίς υπερτονικότητα

Επηρεαζόμενα συστήματα: Ενδοκρινείς αδένες/Μεταβολισμός 

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες > Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΥΠΕΡΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ

• Η βαρύτητα των συμπτωμάτων είναι, συνήθως, ανάλογη του ύψους της υπερωσμωτικότητας
• Κυρίως, νευρολογικά – δίψα, ανησυχία, ευερεθιστότητα, αποπροσανατολισμός, παραλήρημα, κώμα, σπασμοί
• Ξηρότητα στόματος και βλεννογόνων
• Έλλειψη δακρύων και ελάττωση της παραγωγής σιέλου
• Ερυθρότητα δέρματος
• Πυρετός
• Ολιγο/Ανουρία
• Υπεραερισμός
• Αύξηση των αντανακλαστικών
• Εγκεφαλική αιμορραγία
• Η δίψα είναι ο κύριος προστατευτικός μηχανισμός κατά της υπερτονικότητας

ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ

Αύξηση του νατρίου – αυξημένο ολικό νάτριο του σώματος:

• Από του στόματος – λανθασμένη παρασκευή βρεφικής τροφής, αλάτι που δίνεται για “τιμωρία” ή για “φάρσα”, πόση θαλασσινού ύδατος
• Ενδοφλέβια – NaCl ή Na2CO3 κατά τη διάρκεια καρδιοπνευμονικής ανάνηψης, ενδομητρίως NaCl για την πρόκληση έκτρωσης

Έλλειμα νερού – φυσιολογικό ολικό σωματικό νάτριο:

• Ελάττωση της πρόσληψης, όπως σε δίψα, αδυναμία πρόσβασης σε νερό
• Αύξηση της απώλειας ύδατος με τα ούρα, όπως σε άποιο διαβήτη
• Αύξηση της άδηλης απώλειας ύδατος, π.χ. πυρετός, υπεραερισμός, υπερμεταβολική κατάσταση

Απώλεια υποτονικών υγρών – ολικό σωματικό νάτριο ελαττωμένο:

• Απώλεια υγρών που περιέχουν νάτριο, χωρίς επαρκή αποκατάσταση του ύδατος

Απώλεια από το ουροποιητικό:

• Ωσμωτική διούρηση
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Διούρηση λόγω οξείας σωληναριακής νέκρωσης ή μετά την άρση κωλύματος στο ουροποιητικό

Απώλεια από το γαστρεντερικό:

• Διάρροια, ιδιαίτερα σε παιδιά

Άδηλη απώλεια:

• Ιδρώτας
• Νεογέννητα που θερμαίνονται με ακτινοβόληση

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΥΠΕΡΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ

• Παιδιά
• Ηλικιωμένοι
• Κωματώδεις ασθενείς

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΕΡΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 

• Άποιος διαβήτης
• Υπερωσμωτικό κώμα
• Βρώση άλατος
• Υπερτονική αφυδάτωση

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

• Na ορού > 150 έως 170 mEq/L – συνήθως αφυδάτωση
• Na ορού > 170 mEq/L – συνήθως άποιος διαβήτης
• Na ορού > 190 mEq/L – συνήθως χρόνια βρώση άλατος

Άποιος διαβήτης:

• Η ωσμωτικότητα των ούρων είναι μικρότερη από την ωσμωτικότητα του ορού
• Συνήθως χαμηλό νάτριο ούρων
• Πολυουρία
• Νευρογενής ή νεφρογενής άποιος διαβήτης

Υπερωσμωτικό κώμα:

• Αυξημένο σάκχαρο αίματος
• Ελάττωση της αποβολής ούρων
• Αύξηση της ωσμωτικότητας των ούρων

Βρώση άλατος:

• Αύξηση του Na των ούρων
• Αύξηση της ωσμωτικότητας των ούρων

Υπερτονική αφυδάτωση:

• Ελαττωμένο Na ούρων
• Αύξηση της ωσμωτικότητας των ούρων

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

• Στέρηση ύδατος (κατά τον άποιο διαβήτη δεν αυξάνεται η ωσμωτικότητα των ούρων όταν υπάρχει υπερνατριαιμία)
• Διέγερση με αντιδιουρητική ορμόνη (ADH) [στο νεφρογενή άποιο διαβήτη δεν αυξάνεται η ωσμωτικότητα των ούρων μετά τη χορήγηση ADH ή DDAVP (οξεϊκής δεσμοπρεσσίνης)]

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

Αξονική τομογραφία ή καλύτερα MRI εγκεφάλου σε άποιο διαβήτη – για τον αποκλεισμό κρανιοφαρυγγιώματος, όγκου ή συνδρόμου της μέσης σχισμής

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Ιστορικό, φυσική εξέταση, εργαστηριακός έλεγχος, οικογενειακό ιστορικό νεφρογενούς άποιου διαβήτη (NDI)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Ενδονοσοκομειακός ασθενής (πολλοί ασθενείς ήδη νοσηλεύονται όταν αναπτύσσεται υπερνατριαιμία)

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

• Αποκατάσταση του ύδατος με χορήγηση από του στόματος, αν ο ασθενής έχει τις αισθήσεις του
• Αντιμετωπίστε πρώτα την υποογκαιμία και ύστερα την υπερνατριαιμία
• Υπολογισμός της έλλειψης ύδατος 1+(140 – Na ορού) x Βάρος σώματος (Kg) x 0,55
• Αιμοκάθαρση – ειδικά όταν το Na ορού > 200 mEq/L

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Κλινοστατισμός μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και να ελεγχθεί ή να αρθεί το υποκείμενο αίτιο

ΔΙΑΙΤΑ

• Πλήρης διατροφή κατά την οξεία φάση
• Μετά την υποστροφή της οξείας φάσης, σκεφτείτε τον περιορισμό του διαιτητικού άλατος
• Σημαντικός περιορισμός της πρόσληψης άλατος σε νεφρογενή άποιο διαβήτη

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Οι ασθενείς με άποιο διαβήτη θα πρέπει να αποφεύγουν το αλάτι και να πίνουν πολύ νερό

ΦΑΡΜΑΚΑ 

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Υποογκαιμία:

• Ισότονος ορός (φυσιολογικός αλατούχος ή Ringer’s lactate) 10-20 mL/Kg ΕΦ μέσα σε 1-2 ώρες. Μπορεί να επαναληφθεί αν η αφυδάτωση είναι 10% ή περισσότερο
• Ισότονα υγρά: δεξτόζη 5% και ημι-ισότονος ορός μέχρι να εξασφαλισθεί κανονική διούρηση

Υπερνατριαιμία:

• Υπότονα υγρά (NaCl ή δεξτρόζη 5% σε νερό)
• Ελαττώστε το Na του ορού κατά 0,5 mEq/L/ώρα ή με ρυθμό όχι ταχύτερο από 20 mEq/L/ημέρα. Με αυτό τον τρόπο δίνεται ο χρόνος στις ενδογενείς ωσμωτικές ουσίες να διαλυθούν (κυρίως η ταυρίνη στο υγρό των εγκεφαλικών κυττάρων)
• Κάλιο και φωσφορικό, αν χρειάζεται

Νευρογενής άποιος διαβήτης:

• Οξεϊκή δεσμοπρεσσίνη 0,01 mcg/Kg/δόση, χορηγούμενη ενδοκρινικά, δύο φορές την ημέρα
• Μπορεί να χορηγηθεί 2,5 δεξτρόζη σε νερό, όταν χορηγούνται μεγάλες ποσότητες υγρών σε νευρογενή ή νεφρογενή άποιο διαβήτη, ώστε να αποφευχθεί γλυκοζουρία

Νεφρογενής άποιος διαβήτης:

• Χλωροθειαζίδη 10 mg/Kg/δόση, δύο φορές την ημέρα
• Χλωροπροπαμίδη, 100-250 mg κάθε πρωί

Προφυλάξεις:

• Η ταχεία διόρθωση της υπερνατριαιμίας μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα. Συχνά εμφανίζεται υπασβεστιαιμία κατά τη διάρκεια της διόρθωσης
• Σε άποιο διαβήτη – υψηλή συγκέντρωση δεξτρόζης 5% σε νερό, μπορεί να προκαλέσει υπεργλυκαιμία και διούρηση από γλυκόζη

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

• Για ασθενείς σε οξεία φάση, συχνές επανεξετάσεις
• Συχνή μέτρηση των ηλεκτρολυτών
• Μέτρηση της ωσμωτικότητας και της ποσότητας των ούρων σε άποιο διαβήτη
• Εξασφαλίστε την πρόληψη επαρκούς ποσότητας θερμίδων
• Καθημερινό ζύγισμα

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

• Πρόληψη ή αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας
• Μην παρασκευάζετε βρεφική τροφή στο σπίτι και μη προσθέτετε αλάτι στα έτοιμα εμπορικά παρασκευάσματα

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

• Θρόμβωση ή αιμορραγία του ΚΝΣ
• Σπασμοί
• Διανοητική έκπτωση
• Υπερδραστηριότητα
• Χρόνια υπερνατριαιμία – διάρκεια άνω των 2 ημερών, εμφανίζει υψηλότερη θνητότητα
• Na ορού > 180 mEq/L – συνήθως υπάρχει υπολοιπόμενη βλάβη του ΚΝΣ

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ 

Οι περισσότεροι ασθενείς αναλαμβάνουν, όμως, υπάρχει μεγάλη συχνότητα νευρολογικών διαταραχών

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό:

• Μπορεί να εμφανιστεί σε νεογέννητα με χαμηλό βάρος γέννησης
• Μπορεί να προκληθεί από λανθασμένη παρασκευή βρεφικής τροφής

Γηριατρικό:

• Συχνότερη σε ηλικιωμένους ενδονοσοκομειακούς ασθενείς, με αποτέλεσμα, υψηλότερη νοσηρότητα ή θνητότητα
• Υπερνατριαιμία μπορεί να προκληθεί από τη χορήγηση διουρητικών της αγκύλης

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό. 

Διαβάστε, επίσης,

Χλώριο

Ενυδάτωση από του στόματος

Άποιος διαβήτης

Χάσμα ανιότων

Τι πρέπει να προσέξετε σε πνιγμό

Αλδοστερόνη

www.emedi.gr