Κλασική Ιατρική Γυναικολογία Παθολογία Παιδιατρική

Μητρικός θηλασμός

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

19 Οκτωβρίου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για το μητρικό θηλασμό

Μητρικός θηλασμός

Πλεονεκτήματα:

Λιγότερες λοιμώξεις από το αναπνευστικό και το γαστρεντερικό σύστημα
Ιδανική τροφή – είναι εύπεπτη, τα θρεπτικά συστατικά απορροφούνται καλά, προκαλεί σε μικρότερο βαθμό δυσκοιλιότητα
Στενότερος δεσμός μητέρας-παιδιού και αυξημένο πιθανώς αίσθημα αυτοεκτίμησης της μητέρας
Οικονομικός, φορητός, καλύπτει εύκολα τις ανάγκες
Ο μητρικός θηλασμός για μεγάλο χρονικό διάστημα (6 μήνες ή περισσότερο) μπορεί να μειώνει την επίπτωση της αλλεργίας στην παιδική ηλικία
Οι μητέρες συχνά το προτιμούν από το θηλασμό με μπιμπερό
Ταχύτερη και πλήρης παλινδρόμηση της πυέλου και της μήτρας στην, προ την εγκυμοσύνη, κατάστασή τους

Αντενδείξεις:

Λοίμωξη από HIV, ενεργός φυματίωση
Η ηπατίτιδα δεν αποτελεί αντένδειξη
Σε κατάχρηση ουσιών αυτές θα περάσουν στο μητρικό γάλα

Φυσιολογία:

Ο ερεθισμός της θηλαίας άλω προκαλεί έκκριση ωκυτοκίνης
Η ωκυτοκίνη ευθύνεται για το αντανακλαστικό της απέκκρισης του γάλακτος αφού εκθλιβεί από τις αδενοκυψέλες στους γαλακτοφόρους πόρους
Η απομύζηση διεγείρει την έκκριση προλακτίνης που προκαλεί την παραγωγή γάλακτος. Το γάλα παράγεται με αυτό τον τρόπο, ως απάντηση στο θηλασμό και αυξάνεται η παροχή

Τεχνική:

Η μητέρα πρέπει να είναι σε άνετη θέση, συνήθως καθιστική ή ημικαθιστική με το κεφάλι του μωρού στο μπράτσο της (η πλάγια-κατακεκλιμένη θέση συχνά είναι χρήσιμη μετά από τοκετό με καισαρική τομή)
Πηγαίνετε το μωρό στη μητέρα για να μειώσετε την ένταση
Η κοιλιά του μωρού και η κοιλιά της μητέρας θα πρέπει να βρίσκονται αντικρυστά ή να έρχονται σε επαφή (κοιλιά – κοιλιά)
Διεγείρετε το αντανακλαστικό της αναζήτησης, θωπεύοντας τα χείλη του μωρού με τη θήλη ή το δάκτυλο. Καθώς το στόμα του μωρού ανοίγει πλατειά, η μητέρα οδηγεί τη θηλή και την εφαρμόζει στο στόμα ενώ ταυτόχρονα σφίγγει το μωρό πιο κοντά της, με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει ότι τα ούλα του μωρού θηλάζουν στη θηλαία άλω και όχι στη θηλή

Επηρεαζόμενα συστήματα: Ενδοκρινείς/Μεταβολισμός, Δέρμα/Εξωκρινείς

Επικρατέστερη ηλικία: 16 – 46

Επικρατέστερο φύλο: Γυναίκες μόνο

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΔΙΑΙΤΑ

Επαρκής πρόσληψη θερμίδων και πρωτεϊνών κατά τη διάρκεια της γαλουχίας
Πρόσληψη άφθονων υγρών
Πρόσληψη των βιταμινών που χορηγούνταν και πριν τον τοκετό

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Προγενετικά:

Τακτική ενημέρωση για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού
Συζητήστε με τη μητέρα για τα σχέδια της μετά τον τοκετό, π.χ. αν πρόκειται να εργαστεί
Υπογραμμίστε τη δυνατότητα του μερικού θηλασμού, όταν επιστρέφει από την εργασία της ή του θηλασμού, μέχρι να γίνει απογαλακτισμός, μία εβδομάδα πριν αρχίσει τη δουλειά
Σε μερικές μητέρες πρέπει να εξηγήσετε ότι ένα συμπληρωματικό γεύμα με μπουκάλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί περιστασιακά προκειμένου να έχουν κάποιο χρόνο μακριά από το μωρό τους
Συμβουλές σχετικά με την τεχνική

Φυσική Ιστορία:

Το πύαρ υπάρχει στους μαστούς από τον τοκετό αλλά μπορεί να μη φαίνεται
Το γάλα δεν βγαίνει πριν την 3η ημέρα μετά τον τοκετό
Ο συχνός θηλασμός (τουλάχιστον 9 ή περισσότερες φορές/24ωρο) έχει σαν αποτέλεσμα την ταχύτερη παροχή του γάλακτος και σε μεγαλύτερες ποσότητες
Αφήστε το μωρό να καθορίζει τη διάρκεια κάθε γεύματος, το νεογνό θα χάσει βάρος τις πρώτες ημέρες και ενδέχεται να μην αποκτήσει ξανά το βάρος γέννησης πριν την 10η ημέρα

Μετά τον τοκετό:

Έναρξη μητρικού θηλασμού αμέσως μετά τη γέννηση
Μητέρα και βρέφος να μένουν στο ίδιο δωμάτιο προκειμένου ο θηλασμός να μπορεί να γίνει αμέσως μόλις το μωρό το ζητήσει
Παρακολούθηση μαθήματος θηλασμού που γίνεται από έμπειρο γιατρό ή νοσοκόμα
Αποφύγετε τη προσθήκη νερού ή άλλων ουσιών
Ανασκόπηση των προσδοκιών και της τεχνικής. Να είστε πολύ ενθαρρυντικοί
Επανεξέταση από τακτικό ιατρείο λίγες ημέρες μετά την έξοδο από το νοσοκομείο ιδίως αν η μητέρα θηλάζει για πρώτη φορά

Σημεία επαρκούς θηλασμού:

Οι μαστοί είναι σκληροί πριν το θηλασμό και μαλακοί μετά
6 ή περισσότερες βρεγμένες πάνες το 24ωρο
Μωρό ικανοποιημένο. Αναμενόμενη αύξηση βάρους (κατά μέσο όρο 30 gr την ημέρα τους πρώτους μήνες)
Οι συμπληρωματικές βιταμίνες δεν είναι απαραίτητες εκτός και αν το μωρό εκτίθεται πολύ λίγο στον ήλιο (τότε χρειάζεται βιταμίνη D)

Απογαλακτισμός:

Το μητρικό γάλα αποτελεί από μόνο του επαρκή διατροφή για τους πρώτους 6 μήνες
Η προσθήκη στερεάς τροφής μπορεί να αρχίσει από τον 4ο-6ο μήνα
Για τις μητέρες που πρόκειται να εργαστούν η αλλαγή σε διατροφή με ένα γεύμα με μητρικό ή έτοιμο γάλα από το μπουκάλι, που χορηγείται κατά προτίμηση από κάποιο άλλο άτομο, που βοηθάει στη φροντίδα του μωρού
Για να δεχτεί το μωρό πιο καλά τη διατροφή με μπιμπερό, πρέπει να χρησιμοποιείται περιστασιακά αρχίζοντας από την 3η-4η εβδομάδα

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Επανεξέταση της μητέρας και του μωρού λίγες ημέρες μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, αν η μητέρα θηλάζει για πρώτη φορά

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων (η μητέρα είναι καλά εκτός από):

Επώδυνη μάζα σε έναν ή και τους δύο μαστούς, χωρίς πυρετό
Εφαρμογή υγρών, θερμών επιθεμάτων πριν και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Πιο συχνό θηλασμό από την πάσχουσα πλευρά, εφαρμογή σωστής τεχνικής

Μαστίτιδα:

Σκληρή μάζα σε έναν ή και στους δύο μαστούς, με πυρετό και/ή ερυθρότητα του δέρματος που καλύπτει τη μάζα
Εφαρμογή υγρών, θερμών επιθεμάτων. Πιο συχνό θηλασμό από την πάσχουσα πλευρά. Αντιβιοτικά που καλύπτουν τον Staphylococcus aureus (ο πιο συχνός οργανισμός) για τουλάχιστον 7 ημέρες
Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται αρκετά καταβεβλημένη με τη μαστίτιδα
Πρέπει να αποκλεισθούν άλλες πιθανές αιτίες του εμπύρετου – ενδομητρίτιδα, πυελονεφρίτιδα κατά κύριο λόγο. Η μητέρα θα πρέπει να αναπαύεται αρκετά και να λαμβάνει ακεταμινοφαίνη, ανάλογα με τις ανάγκες. Ο πυρετός θα πρέπει να υποχωρήσει μέσα σε 48 ώρες, αλλιώς εξετάστε την περίπτωση αλλαγής της αντιμικροβιακής αγωγής. Επίσης θα πρέπει να υποχωρήσει και η μάζα. Αν όχι, μπορεί να έχει εξελιχθεί σε απόστημα, οπότε χρειάζεται χειρουργική παροχέτευση

Ανεπαρκής παροχή γάλακτος:

Εξετάστε την αύξηση του βάρους
Ανασκόπηση των σημείων επαρκούς παροχής. Ανασκόπηση τεχνικής, συχνότητας και διάρκειας του θηλασμού
Ελέγξτε αν η μητέρα έχει χρησιμοποιήσει υποκατάστατα, μειώνοντας έτσι τη δικιά της παραγωγή γάλακτος

Επώδυνες θηλές:

Ελέγξτε την τεχνική
Το μωρό θα πρέπει να απομακρύνεται από το μαστό και να διακόπτεται η απομύζηση τοποθετώντας ένα δάκτυλο στο στόμα του μωρού
Οι θηλές να μένουν ξηρές μετά το θηλασμό. Να μη χρησιμοποιούνται κρέμες για τους μαστούς και να μην πλένονται οι θηλές με σαπούνι και νερό. Ελέγξτε για σημεία εξανθήματος τη μητέρα και το μωρό

Υπερφόρτωση των μαστών:

Συνήθως εκδηλώνεται όταν πρωτοεμφανίζεται το γάλα (3η ή 4η ημέρα)
Οι μαστοί είναι θερμοί, σκληροί και επώδυνοι
Για να υποχωρήσει, η μητέρα πρέπει να θηλάζει το μωρό πιο συχνά. Μπορεί επίσης να εκθλίβεται λίγο γάλα με σκοπό να μαλακώσει τη θηλαία άλω αρκετά ώστε να αφήσει το μωρό να θηλάσει. Γενικά υποχωρεί μέσα σε μία ή δύο ημέρες

Επίπεδες θηλές ή με εισολκή:

Όταν διεγείρονται οι θηλές με εισολκή στρέφονται προς τα μέσα ενώ οι επίπεδες παραμένουν επίπεδες. Τα παραπάνω θα πρέπει να ελέγχονται στην αρχική προγεννητική φυσική εξέταση
Οι μητέρες μπορούν να φορέσουν ειδικά καλύμματα των θηλών, μέσα από το στηθόδεσμο κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα της κύησης, τα οποία προκαλούν την έξοδο, με ευγενικό τρόπο της θηλής από το κεντρικό στόμιο του καλύμματος
Τα μωρά μπορούν να θηλάσουν με επιτυχία ακόμη και αν το κάλυμμα δεν διορθώσει το πρόβλημα πριν τον τοκετό

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Υγιές βρέφος

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το θηλασμό

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το θηλασμό