Κλασική Ιατρική Νευρολογία Παθολογία Πνευμονολογία

Νόσοι υψομέτρου

26 Οκτωβρίου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για τις νόσους υψομέτρου

Οι νόσοι υψομέτρου είναι ένα φάσμα ιατρικών προβλημάτων που ξεκινούν από ήπια δυσφορία έως μοιραία νόσο, που μπορεί να προκύψει με την ανάβαση σε μεγάλο υψόμετρο.

Μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων των πιο έμπειρων και ασκημένων ατόμων που αναρριχώνται σε υψόμετρο πάνω από περίπου 8.000 πόδια.

Αρκετοί παράγοντες φαίνεται να είναι σημαντικοί σε συνδυασμό με το υψόμετρο: το πόσο διαρκεί η ανάβαση, το ύψος της και η διάρκεια της παραμονής.

Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία στην ανταπόκριση από άτομο σε άτομο και η αντίδραση του κάθε ατόμου μπορεί να ποικίλλει από ανάβαση σε ανάβαση.

Οξεία νόσος των ορέων: Ξεκινά μέσα σε 4 έως 6 ώρες μετά την άφιξη στο υψόμετρο, σπάνια σε κάτω από 8.000 πόδια και επηρεάζει κυρίως πάνω από 10.000 πόδια
Πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο: Μη φυσιολογική συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες. Ξεκινά μέσα σε 24 έως 96 ώρες μετά την άφιξη στο υψόμετρο. Σπάνια κάτω από 8.000 πόδια αλλά επηρεάζει περισσότερο από το 10% των ατόμων πάνω από τα 14.500 πόδια
Εγκεφαλικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο: Υποδεικνύει οίδημα εγκεφάλου. Είναι το λιγότερο συχνό αλλά το πιο σοβαρό από τη νόσο από μεγάλο υψόμετρο εφ’ όσον μπορεί να καταλήξει σε μόνιμη βλάβη (τραύμα) ή θάνατο. Εμφανίζεται μέσα σε 48 έως 72 ώρες μετά την άφιξη στο υψόμετρο. Σπάνια κάτω από 12.000 πόδια

Επηρεαζόμενα συστήματα: Πνευμονικό, Καρδιαγγειακό, Νευρικό

Επικρατέστερη ηλικία: Οποιαδήποτε ηλικία (νεαροί αναρριχητές σε καλή κατάσταση έχουν υψηλότερη επίπτωση στη νόσο από υψόμετρο, πιθανώς επειδή πιέζουν περισσότερο του εαυτούς τους

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες = Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΝΟΣΩΝ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

Οξεία νόσος των ορέων, ήπια έως σοβαρά συμπτώματα:

Πονοκέφαλος
Έλλειψη ενέργειας και όρεξης
Ήπια ναυτία
Ζάλη
Αδυναμία
Αϋπνία

Οξεία νόσος των ορέων, σοβαρά συμπτώματα:

Έντονος πονοκέφαλος
Ευερεθιστότητα
Εμφανής κόπωση
Βράχυνση της αναπνοής στην άσκηση
Ναυτία και έμετος
Μη περιοδική η φυσιολογική αναπνοή τη νύχτα (Cheyne-Stokes)
Αναπνευστική άπνοια

Συμπτώματα πνευμονικού οιδήματος από μεγάλο υψόμετρο:

Υπερβολική βράχυνση της αναπνοής κατά την άσκηση
Σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια
Βράχυνση της αναπνοής σε ηρεμία
Ξηρός βήχας και/ή συρρίτουσα αναπνοή
Αυξημένος καρδιακός ρυθμός και αναπνευστικός ρυθμός
Έντονη περιοδική αναπνοή παρούσα τη νύχτα
Υλακοειδής αναπνοή
Βήχας με αφρώδη πτύελα
Υγροί τρίζοντες στους πνεύμονες
Σύγχυση
Κώμα

Συμπτώματα εγκεφαλικού οιδήματος από μεγάλο υψόμετρο:

Προοδευτικός πονοκέφαλος που δεν ανακουφίζεται με ήπια αναλγητικά
Έλλειψη συντονισμού (π.χ. ανίκανος να περπατήσει από φτέρνα σε δάκτυλα)
Σύγχυση και περίεργη συμπεριφορά, που ακολουθείται από απώλεια συνείδησης
Άλλα συμπτώματα ήπιας οξείας νόσου των ορέων, όπως ζάλη, έμετος και ευερεθιστότητα είναι συνήθως παρόντα

ΑΙΤΙΑ ΝΟΣΩΝ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

Η φυσιολογία της νόσου από υψόμετρο δεν είναι πλήρως κατανοητή. Το θεμελιώδες πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι με την αύξηση του υψόμετρου υπάρχει μια προοδευτική μείωση της βαρομετρικής πίεσης και μια αντίστοιχα χαμηλότερη μερική πίεση και μια αντίστοιχα χαμηλότερη μερική πίεση του οξυγόνου στον εισπνεόμενο αέρα που έχει ως αποτέλεσμα λιγότερη απελευθέρωση οξυγόνου στο αίμα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΝΟΣΩΝ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

Γενικά όσο γρηγορότερη και υψηλότερη είναι η ανάβαση, τόσο πιο πιθανό είναι ένα άτομο να βιώσει τα συμπτώματα της νόσου από υψόμετρο
Χρόνια νόσος
Απώλεια συνείδησης

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΝΟΣΩΝ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού
Γαστρεντερίτιδα
Πνευμονία
Άλλες λοιμώξεις
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Κετοξέωση
Πνευμονική εμβολή
Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Οξεία νόσος των ορέων: Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι μη ειδικές και σπάνια απαιτούνται για τη διάγνωση
Πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο: Λευκά αιμοσφαίρια – συνήθως λίγο αυξημένα – ποσοστό κατάτμησης κυττάρων φυσιολογικό
Αρτηριακά αέρια αίματος – μπορεί να δείξουν υποξία, υποκαπνία, αλκάλωση

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

Το ΗΚΓ μπορεί να δείξει μόνο φλεβοκομβική ταχυκαρδία, πιθανά υπερτροφία δεξιάς κοιλίας

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

Η ακτινογραφία θώρακος (στο πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο) δείχνει τις γραμμές Kerley και διάσπαρτες κατά τόπους διηθήσεις οιδήματος

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΩΝ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Εξωτερικός ασθενής σε ήπια περιστατικά εσωτερικός σε σοβαρά περιστατικά

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Η θεραπεία μπορεί να προσαρμοστεί, ώστε να ταιριάζει στη σοβαρότητα της νόσου και πρέπει να επιβάλλεται από το περιβάλλον
Οριστική θεραπεία είναι η κάθοδος σε χαμηλότερο υψόμετρο. Δραματική βελτίωση συμβαδίζει με ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις στο υψόμετρο (τόσο όσο σε 1.000 πόδια)
Οξυγόνο σε συνεχή χορήγηση 1-2 lt το λεπτό βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Σε σοβαρά συμπτώματα το συνεχές οξυγόνο πρέπει να χορηγείται και η κάθοδος σε χαμηλότερο υψόμετρο είναι υποχρεωτική

Οξεία νόσος των ορέων:

Σπάνια απαιτείται κάθοδος
Υγρά, ελαφρά δίαιτα, περιορισμένη δραστηριότητα

Πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο και Εγκεφαλικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο:

Ο ασθενής πρέπει να θεραπεύεται με άμεση κάθοδο σε χαμηλότερο υψόμετρο. Σε μερικές περιπτώσεις ωστόσο η κακοκαιρία, η έλλειψη μεταφορικού μέσου ή οι μακρινές αποστάσεις εμποδίζουν τη άμεση κάθοδο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υποστηρικτικά μέσα όπως το οξυγόνο και η ανάπαυση στο κρεβάτι βοηθούν
Θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο είναι μια άλλη αποτελεσματική και πρακτική εναλλακτική λύση, όταν η κάθοδος δεν είναι δυνατή. Ένας φορητός υπερβαρικός θάλαμος φτιαγμένος από ύφασμα που ζυγίζει μόνο 4 κιλά περίπου, μπορεί να φουσκωθεί με 2 pounds/inch2, χρησιμοποιώντας μια ποδοκίνητη αντλία. Αυτό είναι ανάλογο με μια πτώση στο υψόμετρο 5.000 πόδια περίπου. Η βελτίωση είναι συνήθως άμεση μετά την τοποθέτηση μέσα σε θάλαμο υπερβαρικού οξυγόνου
Εάν ο ασθενής εισαχθεί στο νοσοκομείο, αποκλείστε κάθε άλλη πνευμονική νόσο πρώτα, προμηθευτείτε αρκετό οξυγόνο (πιθανά με διασωλήνωση ή θετική τελοεισπνευστική πίεση) ανάπαυση στο κρεβάτι, διούρηση εάν χρειάζεται και παροχέτευση δια κατάλληλης θέσεως

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ξεκούραση έως ότου ξεκαθαρίσουν τα συμπτώματα

ΔΙΑΙΤΑ

Αυξημένη πρόσληψη υγρών, ελαφρά δίαιτα και αποφυγή οινοπνεύματος

ΦΑΡΜΑΚΑ ΝΟΣΩΝ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Ασπιρίνη ή κωδεΐνη μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να ανακουφίσουν τον πονοκέφαλο. Αντιβιοτικά εάν υπάρχει λοίμωξη
Η δεξαμεθαζόνη και η ακεταζολαμίδη έχουν χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσουν τους ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα οξείας νόσου των ορέων. Η δόση της δεξαμεθαζόνης είναι 8 mg αρχικά, ακολουθούμενη από 4 mg κάθε 6 ώρες από το στόμα. Οι δόσεις της ακεταζολαμίδης έως 1,0 gr/ημέρα μπορεί να απαιτηθούν για αποτελεσματική θεραπεία
Η δεξαμεθαζόνη μπορεί να είναι αποτελεσματική σε ήπιο πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο
Τα διουρητικά δεν είναι χρήσιμα
Τα κορτικοστεροειδή θα πρέπει να δοθούν ακόμα και αν η αποτελεσματικότητά τους είναι αμφιλεγόμενη

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Σε ήπιες περιπτώσεις δε χρειάζεται παρακολούθηση
Σε περισσότερο σοβαρές περιπτώσεις, παρακολούθηση έως την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Εάν υπάρχει υποκείμενη καρδιοπνευμονική νόσος, παρακολουθείστε όσο χρειάζεται

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Γενικές οδηγίες:

Σταδιακή ανάβαση: “κατά στάδια” είναι η διαδικασία της παραμονής σε ένα ενδιάμεσο υψόμετρο (6.600 – 9.800 πόδια) για μερικές ημέρες πριν προσπαθήσετε για το τελικό υψόμετρο
Συμβατική συνταγή για την αποφυγή της ασθένειας από υψόμετρο, είναι να αφήνετε μια ημέρα για ανάβαση και εγκλιματισμό για κάθε 1.000 πόδια σε αναβάσεις από 10.000 έως 14.000 πόδια (3.048 – 4.267 m). Δύο ημέρες για κάθε 1.000 πόδια σε αναβάσεις πάνω από 14.000 πόδια
Ανύψωση με διαδοχικούς ύπνους – Η μέγιστη προσπάθεια του τύπου “ανέβα υψηλά και κοιμήσου χαμηλά” του ορειβάτη είναι μια συνετή πρακτική για κάποιον, που ανεβαίνει σε πάνω από 12.000 πόδια
Επαρκής ενυδάτωση – η αφυδάτωση αυξάνει την πιθανότητα και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της οξείας νόσου των ορέων
Καλή φυσική κατάσταση
Σκέψη για να κουβαλάει μαζί του βοηθητικό οξυγόνο

Φαρμακευτική προφύλαξη:

Ακεταζολαμίδη (εάν ο ασθενής έχει ιστορικό προβλημάτων σε υψόμετρο και/ή σχεδιάζει μια γρήγορη άνοδο σε πάνω από 8.000 πόδια με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο). Η δοσολογία είναι συνήθως 25 mg από το στόμα, 2 φορές την ημέρα, ξεκινώντας 24 ώρες πριν την ανάβαση και συνεχίζοντας για 2 ή 3 ημέρες όσο είναι σε υψόμετρο. Οποιοσδήποτε με γνωστή αλλεργία στις σουλφοναμίδες πρέπει να αποφεύγει την ακεταζολαμίδη
Η δεξαμεθαζόνη μπορεί να ελαττώσει σημαντικά την επίπτωση και τη σοβαρότητα της οξείας νόσου των ορέων. Η δοσολογία είναι από 2 έως 4 mg κάθε 6 ώρες, ξεκινώντας από την ημέρα της ανόδου, συνεχίζοντας για 3 ημέρες στο μεγαλύτερο υψόμετρο και στη συνέχεια σταδιακά για 5 ημέρες. Αντίθετες παρενέργειες είναι ασυνήθεις

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Χωρίς θεραπεία το εγκεφαλικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο μπορεί να προκαλέσει αισθητικές και κινητικές ανεπάρκειες (ελλείμματα), σπασμούς και κώμα
Το πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο μπορεί να εξελιχθεί σε κυάνωση και σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας
Ο ασθενής μπορεί να βιώσει αμφιβληστροειδική αιμορραγία από μεγάλο υψόμετρο – μπορεί να προκληθούν οπτικές αλλαγές, αλλά είναι συνήθως ασυμπτωματική

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Ήπια έως μέτρια οξεία νόσος των ορέων ιάται σε 1-3 ημέρες. Οι ασθενείς μπορεί να ξαναπροσπαθήσουν την ανάβαση, εφ’όσον τα συμπτώματα υποχωρήσουν
Οι ασθενείς με πνευμονικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο και εγκεφαλικό οίδημα από μεγάλο υψόμετρο μπορεί να αναμένουν πλήρη ανάρρωση εφ’όσον δεν υπάρχει υποκείμενη νόσος. Δεν πρέπει να ξαναεπιχειρήσουν την ανάβαση
Τα προβλήματα είναι πιθανότερο να επανεμφανισθούν σε άτομα που είχαν μια ή περισσότερες προσβολές

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Παιδιά κάτω των 6 ετών είναι περισσότερο επιρρεπή απ’ότι οι ενήλικες

Γηριατρικό: Οι πιο ηλικιωμένοι είναι πιθανό να πάσχουν από χρόνιες νόσους (στεφανιαία νόσος, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια), που μπορεί να επιδεινωθούν σε υψόμετρο 6.000-8.000 πόδια

Άλλα: Οι γυναίκες στην προεμμηνορρυσιακή φάση είναι περισσότερο ευάλωτες

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τις νόσους υψομέτρου

Πατήστε, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τις νόσους υψομέτρου