Εκκόλπωμα Meckel

Χρήσιμες πληροφορίες για τα εκκολπώματα Meckel

Εκκόλπωμα Meckel ή Μεκέλειος απόφυση είναι μια καλοήθης πάθηση του λεπτού εντέρου. Πρόκειται για εμβρυογενετικό κατάλοιπο, κατά τη διαδικασία σχηματισμού του λεπτού εντέρου. Εντοπίζεται στον τελικό ειλεό και περίπου 50 – 100εκ από την ειλεοτυφλική βαλβίδα (σημείο ένωσης λεπτού και παχέος εντέρου). Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μικρό τυφλό τμήμα λεπτού εντέρου, που συνήθως δε δίνει συμπτώματα.

Τα συμπτώματα της λοίμωξης μπορούν να μοιάζουν με αυτά της σκωληκοειδίτιδας.

Συνήθης πορεία – οξεία, διαλείπουσα, χρόνια.

Το εκκόλπωμα Meckel, ένα αληθινό συγγενές εκκόλπωμα, είναι μια ελαφριά διόγκωση στο λεπτό έντερο που υπάρχει κατά τη γέννηση και ένα υπολειπόμενο υπόλειμμα του ομφαλομεσεντερικού πόρου. Είναι η πιο κοινή δυσπλασία του γαστρεντερικού σωλήνα και είναι παρούσα σε περίπου 2% του πληθυσμού, με τους άνδρες να εμφανίζουν συχνότερα συμπτώματα.

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΟΣ MECKEL

Η πλειοψηφία των ατόμων με εκκολπώματα Meckel είναι ασυμπτωματικά. Ένα ασυμπτωματικό εκκολπωματικό Meckel ονομάζεται σιωπηλό εκκόλπωμα Meckel. Εάν εμφανιστούν συμπτώματα, συνήθως εμφανίζονται πριν από την ηλικία των δύο ετών. Το πιο κοινό σύμπτωμα που εμφανίζεται είναι η ανώδυνη αιμορραγία από το ορθό, όπως μέλαινα κένωση, ακολουθούμενη από εντερική απόφραξη, και εγκολεασμό. Περιστασιακά, η εκκολπωματίτιδα του Meckel μπορεί να εμφανιστεί με όλα τα χαρακτηριστικά της οξείας σκωληκοειδίτιδας. Επίσης, υπάρχει έντονος πόνος στην επιγαστρική περιοχή μαζί με φούσκωμα και πόνο στον ομφαλό. Κατά καιρούς, τα συμπτώματα είναι τόσο επώδυνα που μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία με οξύ πόνο αισθητό στην περιοχή του πρόσθιου εντέρου, συγκεκριμένα στην επιγάστριο και τον ομφαλό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιμορραγία εμφανίζεται χωρίς προειδοποίηση και μπορεί να σταματήσει αυτόματα. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνα, ως πόνος στο στομάχι που προκύπτει από τη μη κατανάλωση φαγητού ή τη δυσκοιλιότητα.

ΑΙΤΙΑ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΟΣ MECKEL

• Υποτυπώδη υπολείμματα του ομφαλομεσεντερικού πόρου

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΟΣ MECKEL

Ο κίνδυνος δια βίου για ένα άτομο με εκκολπώματα Meckel να αναπτύξει ορισμένες επιπλοκές είναι περίπου 4-6%. Γαστρεντερική αιμορραγία, περιτονίτιδα ή εντερική απόφραξη μπορεί να εμφανιστεί στο 15–30% των συμπτωματικών ατόμων. Μόνο το 6,4% όλων των επιπλοκών απαιτούν χειρουργική θεραπεία και το εκκολπωματικό Meckel που δεν έχει θεραπευθεί έχει ποσοστό θνησιμότητας 2,5–15%

Αιμορραγία εκκολπώματος

Η αιμορραγία του εκκολπώματος είναι πιο συχνή σε μικρά παιδιά, ιδιαίτερα σε άνδρες ηλικίας κάτω των 2 ετών. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν έντονο κόκκινο αίμα στα κόπρανα (αιματοχεσία), αδυναμία, ευαισθησία ή πόνο στην κοιλιά, ακόμη και αναιμία σε ορισμένες περιπτώσεις.

Η αιμορραγία μπορεί να προκληθεί από:

• Έκτοπο γαστρικό ή παγκρεατικό βλεννογόνο:

1. Όπου το εκκόλπωμα περιέχει εμβρυϊκά υπολείμματα βλεννογόνου άλλων τύπων ιστών.
2. Η έκκριση γαστρικού οξέος ή αλκαλικού παγκρεατικού χυμού από τον έκτοπο βλεννογόνο οδηγεί σε εξέλκωση στον παρακείμενο βλεννογόνο του ειλεού, δηλαδή πεπτικό ή παγκρεατικό έλκος.
3. Μπορεί να προκληθεί πόνος, αιμορραγία ή διάτρηση του εντέρου στο εκκολπώματα.
4. Η μηχανική διέγερση μπορεί επίσης να προκαλέσει διάβρωση και έλκος.

Η γαστρεντερική αιμορραγία μπορεί να είναι αυτοπεριοριζόμενη, αλλά η χρόνια αιμορραγία μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία.

Η εμφάνιση κοπράνων μπορεί να υποδεικνύει τη φύση της αιμορραγίας:

• Πίσσα κόπρανα: Μεταβολή του αίματος που παράγεται από την αργή διέλευση του εντέρου λόγω μικρής αιμορραγίας στο ανώτερο γαστρεντερικό σωλήνα
• Κόκκινα κόπρανα με αίμα: Γρήγορη αιμορραγία
• Κόπρανα με ραβδώσεις αίματος: Πρωκτική ραγάδα
• Κόπρανα σα ζελέ σταφίδας: Η ισχαιμία του εντέρου οδηγεί σε άφθονη παραγωγή βλέννας και μπορεί να υποδεικνύει ότι ένα μέρος του εντέρου έχει υποστεί εγκολεασμό

Εκκολπωματίτιδα

Η φλεγμονή του εκκολπώματος μπορεί να μιμηθεί τα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας, δηλαδή, ευαισθησία στην περιομφαλική κοιλότητα και διαλείπουσα κράμπα κοιλιακό άλγος. Η διάτρηση του φλεγμονώδους εκκολπώματος μπορεί να οδηγήσει σε περιτονίτιδα. Η εκκολπωματίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει συμφύσεις, οδηγώντας σε εντερική απόφραξη.

Η εκκολπωματίτιδα μπορεί να προκληθεί από:

• Συσχέτιση με τη μεσοεκκολπωματική ταινία που προσκολλάται στο άκρο του εκκολπώματος όπου έχει συμβεί στροφή, προκαλώντας φλεγμονή και ισχαιμία.
• Πεπτικό έλκος που προκύπτει από έκτοπο γαστρικό βλεννογόνο του εκκολπώματος.
• Μετά από διάτρηση από τραύμα ή κατάποση ξένου υλικού π.χ. κοτσάνι λαχανικών, σπόρων ή ψαριού/κόκκαλου κοτόπουλου που παγιδεύονται στο εκκολπώματα του Meckel.
• Απόφραξη αυλού λόγω όγκων, κοπρόλιθων, ξένου σώματος, που προκαλεί στάση ή βακτηριακή μόλυνση.
• Συσχέτιση με οξεία σκωληκοειδίτιδα.

Εντερική απόφραξη

Συμπτώματα: Έμετος, κοιλιακό άλγος και σοβαρή ή πλήρης δυσκοιλιότητα.

• Τα υπολείμματα των αγγείων της ταινίας που συνδέουν το εκκολπώματα με τον ομφαλό μπορεί να σχηματίσουν μια ινώδη ή συστρεφόμενη ταινία, παγιδεύοντας το λεπτό έντερο και προκαλώντας απόφραξη. Ο εντοπισμένος περιομφαλικός πόνος μπορεί να εμφανιστεί στο δεξιό κάτω τεταρτημόριο (όπως η σκωληκοειδίτιδα).
• «Εγκολεασμός»: όταν το εκκολπώματα του Meckel σχηματίζουν κήλη την κήλη Littré που αποφράσσει το έντερο.
• Χρόνια εκκολπωματίτιδα που προκαλεί στένωση.
• Στραγγαλισμός του εκκολπώματος στο αποφρακτικό τρήμα.
• Οι όγκοι π.χ. καρκίνωμα: η άμεση εξάπλωση ενός αδενοκαρκινώματος που εμφανίζεται στο εκκολπώματα μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη.

Η λιθίαση, οι πέτρες που σχηματίζονται στα εκκολπώματα του Meckel μπορούν να προκαλέσουν:

1. Εξώθηση στον τελικό ειλεό, οδηγώντας σε απόφραξη
2. Προκαλούν τοπική φλεγμονή και εγκολεασμό

Το ίδιο το εκκόλπωμα ή ο όγκος μέσα σε αυτό μπορεί να προκαλέσει εγκολεασμό, για παράδειγμα, από τον ειλεό στο κόλον, προκαλώντας απόφραξη. Τα συμπτώματα αυτού περιλαμβάνουν τα κόπρανα σα ζελέ σταφίδας και ένα ψηλαφητό εξόγκωμα στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Αυτό συμβαίνει όταν το εκκολπώματα αναστρέφεται στον αυλό του ειλεού, λόγω είτε:

1. Ενεργός περισταλτικός μηχανισμός του εκκολπώματος που επιχειρεί να αφαιρέσει ερεθιστικούς παράγοντες
2. Μια παθητική διαδικασία όπως η διέλευση τροφής

Ομφαλικές ανωμαλίες

Οι ανωμαλίες μεταξύ του εκκολπώματος και του ομφαλού μπορεί να περιλαμβάνουν την παρουσία ινώδους λώρου, κύστης, συριγγίου ή κόλπου, που οδηγεί σε:

• Λοίμωξη ή αποφλοίωση του περιομφαλικού δέρματος, με αποτέλεσμα την εκκένωση
• Επαναλαμβανόμενη μόλυνση και επούλωση
• Σχηματισμός αποστήματος στο κοιλιακό τοίχωμα
• Ο ινώδης λώρος αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού βολβού και εσωτερικής κήλης

Όγκοι

Οι όγκοι στο εκκολπώματα του Meckel μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία, οξύ κοιλιακό άλγος, γαστρεντερική απόφραξη, διάτρηση ή εγκολεασμό.

Καλοήθεις όγκοι:

• Λειομύωμα
• Λίπωμα
• Αγγειακό και νευρομυϊκό αμάρτωμα

Κακοήθεις όγκοι:

• Καρκινοειδή: πιο συχνά, 44%
• Μεσεγχυματικοί όγκοι: Λειομυοσάρκωμα, περιφερικό νευρικό περίβλημα και στρωματικοί όγκοι γαστρεντερικού, 35%
• Αδενοκαρκίνωμα, 16%
• Δεσμοπλαστικός μικροκυτταρικός όγκος

ΆΛΛΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

• Εκκολπώματα μέσα σε εκκολπώματα Meckel (εκκολπώματα κόρης)
• Πέτρες και  φυτικές ίνες στα εκκολπώματα του Meckel
• Κυστεοεκκολπωματικό συρίγγιο

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

Ο ομφαλομεσεντερικός πόρος φυσιολογικά συνδέει το εμβρυϊκό μέσο έντερο με τον σάκο του πόρου κοιλιακά, παρέχοντας θρεπτικά συστατικά στο μέσο έντερο κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Ο πόρος στενεύει προοδευτικά και εξαφανίζεται μεταξύ της 5ης και της 8ης εβδομάδας κύησης. Στο εκκόλπωμα του Meckel, το εγγύς τμήμα του αγωγού της ταινίας αποτυγχάνει να υποχωρήσει και να συσπειρωθεί και παραμένει ως υπόλειμμα μεταβλητού μήκους και θέσης. Το μονήρες εκκόλπωμα βρίσκεται στο αντιμεσεντερικό όριο του ειλεού (απέναντι από τη μεσεντέρια προσκόλληση) και εκτείνεται στον ομφάλιο λώρο του εμβρύου. Η αριστερή και η δεξιά αρτηρία προέρχονται από την πρωτόγονη ραχιαία αορτή και ταξιδεύουν με τον αγωγό της ταινίας. Η δεξιά γίνεται η άνω μεσεντέριος αρτηρία που τροφοδοτεί έναν τερματικό κλάδο στο εκκολπώματα, ενώ η αριστερή περιελίσσεται. Έχοντας τη δική του παροχή αίματος, το εκκόλπωμα του Meckel είναι ευαίσθητο σε απόφραξη ή μόλυνση. Το εκκόλπωμα του Meckel βρίσκεται στον περιφερικό ειλεό, συνήθως σε απόσταση 60–100 cm από την ειλεοτυφλική βαλβίδα. Αυτό το τυφλό τμήμα ή ο μικρός θύλακας έχει μήκος περίπου 3–6 cm και μπορεί να έχει μεγαλύτερη διάμετρο αυλού από αυτή του ειλεού. Λειτουργεί αντιμεσεντερικά και έχει τη δική του παροχή αίματος. Είναι ένα κατάλοιπο της σύνδεσης από τον σάκο του πόρου με το λεπτό έντερο που υπάρχει κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Είναι ένα αληθινό εκκόλπωμα, που αποτελείται και από τα 3 στρώματα του τοιχώματος του εντέρου που είναι ο βλεννογόνος, ο υποβλεννογόνος και ο μυϊκός ιστός. Δεδομένου ότι ο πόρος αποτελείται από πολυδύναμη κυτταρική επένδυση, το εκκόλπωμα του Meckel μπορεί να φιλοξενεί μη φυσιολογικούς ιστούς, που περιέχουν εμβρυϊκά υπολείμματα άλλων τύπων ιστών. Η νήστιδα, ο βλεννογόνος του δωδεκαδακτύλου ή οι αδένες του Brunner ανευρίσκονται το καθένα στο 2% των έκτοπων περιπτώσεων. Ετεροτοπική παρουσία γαστρικού βλεννογόνου και του παγκρεατικού ιστού παρατηρούνται στο 60% και στο 6% των περιπτώσεων αντίστοιχα. Ετεροτοπικό σημαίνει τη μετατόπιση ενός οργάνου από την κανονική ανατομική του θέση. Η φλεγμονή αυτού του εκκολπώματος του Meckel μπορεί να μιμείται τη σκωληκοειδίτιδα. Επομένως, κατά τη διάρκεια της σκωληκοειδεκτομής, ο ειλεός θα πρέπει να ελέγχεται για την παρουσία εκκολπώματος Meckel, εάν διαπιστωθεί ότι υπάρχει θα πρέπει να αφαιρεθεί μαζί.

Ένας μνημονικός κανόνας για το εκκόλπωμα Meckel:

• 2% (του πληθυσμού)
• 60 εκατοστά  (κοντά στην ειλεοτυφλική βαλβίδα)
• 5 εκατοστά (σε μήκος)
• 2 τύποι κοινού έκτοπου ιστού (γαστρικός και παγκρεατικός)
• Τα 2 έτη είναι η πιο συχνή ηλικία στην κλινική εμφάνιση
• 2:1 αναλογία ανδρών:γυναικών

Μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως έμμεση κήλη, συνήθως στη δεξιά πλευρά, όπου είναι γνωστή ως “Κήλη του Littré”. Μπορεί να συμβεί περίσφιξη ομφαλοκήλης σε εκκολπώματα Meckel και επιπλέον, μπορεί να προσκολληθεί στην περιοχή του ομφαλίου από τη λοίμωξη, με σχηματισμό κύστεως, ή να σχηματιστεί κι ένα συρίγγιο από κατά την κοπή του ομφάλιου λώρου. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί συστροφή του εντέρου γύρω από τον εντερικό μίσχο, οδηγώντας σε απόφραξη, ισχαιμία και νέκρωση.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΟΣ MECKEL

Σπινθηρογράφημα με τεχνήτιο-99m (99mTc), που ονομάζεται, επίσης, και απεικόνιση Meckel, είναι η διαγνωστική εξέταση εκλογής για τη διάγνωση των εκκολπωμάτων του Meckel στα παιδιά. Αυτή η σάρωση ανιχνεύει τον γαστρικό βλεννογόνο. δεδομένου ότι περίπου το 50% των συμπτωματικών εκκολπωμάτων του Meckel έχουν έκτοπα γαστρικά ή παγκρεατικά κύτταρα που περιέχονται μέσα τους. Στα παιδιά, αυτή η σάρωση είναι εξαιρετικά ακριβής και μη επεμβατική, με 95% ειδικότητα και 85% ευαισθησία, ωστόσο, στους ενήλικες η εξέταση είναι μόνο 9% ειδική και 62% ευαίσθητη. Οι ασθενείς με αυτά τα λανθασμένα γαστρικά κύτταρα μπορεί να εμφανίσουν πεπτικά έλκη ως συνέπεια (καλύτερα να μη γίνεται). Επομένως, θα πρέπει να γίνουν και άλλες εξετάσεις όπως η κολονοσκόπηση και προληπτικός έλεγχος για αιμορραγικές διαταραχές και η αγγειογραφία μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της θέσης και της σοβαρότητας της αιμορραγίας. Η κολονοσκόπηση μπορεί να είναι χρήσιμη για τον αποκλεισμό άλλων πηγών αιμορραγίας, αλλά δε χρησιμοποιείται ως εργαλείο διάγνωσης. Η αγγειογραφία μπορεί να εντοπίσει την αιμορραγία σε ασθενείς με εκκολπώματα Meckel. Το υπερηχογράφημα μπορεί να δείξει υπολείμματα ομφαλοεντερικού πόρου ή κύστεις. Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι χρήσιμα εργαλεία για την επίδειξη μιας δομής με τυφλό άκρο και φλεγμονή στη μέση της κοιλιακής κοιλότητας. Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς, το εκκόλπωμα Meckel συχνά διαγιγνώσκεται ως τυχαίο εύρημα κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης ή της λαπαροτομίας.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΟΣ MECKEL

Η θεραπεία είναι χειρουργική, πιθανώς με λαπαροσκοπική εκτομή. Σε ασθενείς με αιμορραγία, περίσφιξη του εντέρου, διάτρηση του εντέρου ή απόφραξη του εντέρου, η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική εκτομή του ίδιου του εκκολπώματος Meckel μαζί με το παρακείμενο τμήμα του εντέρου, και αυτή η διαδικασία ονομάζεται «εκτομή λεπτού εντέρου». Σε ασθενείς χωρίς καμία από τις προαναφερθείσες επιπλοκές, η θεραπεία περιλαμβάνει μόνο χειρουργική εκτομή του εκκολπώματος του Meckel και αυτή η διαδικασία ονομάζεται απλή εκκολπωματεκτομή. Σε ό,τι αφορά το ασυμπτωματικό εκκόλπωμα Meckel, ορισμένοι συνιστούν να διεξάγεται έρευνα για το εκκόλπωμα Meckel σε κάθε περίπτωση σκωληκοειδεκτομής/λαπαροτομής που γίνεται για οξεία κοιλία και, εάν βρεθεί, γίνεται εκκολπωματεκτομή ή εκτομή Meckel για να αποφευχθούν δευτερογενείς επιπλοκές.

Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για το έντερο

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για το έντερο

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό

Διαβάστε, επίσης,

Χρήσιμες πληροφορίες για το πεπτικό έλκος

Ακτινολογικές εξετάσεις για έλεγχο του λεπτού εντέρου

Πεπτικό έλκος

www.emedi.gr