Γήρανση εγκεφάλου. Πότε αρχίζει να γερνάει ο εγκέφαλός μας και ποια συμπληρώματα διατροφής είναι κατάλληλα για τη διατήρηση της υγείας του.
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Η γνωστική υγεία είναι στο επίκεντρο, όχι μόνο όσο μεγαλώνετε, αλλά κάθε φορά που επιθυμείτε βελτιωμένη συγκέντρωση, διαύγεια και ενέργεια.
Ενώ, οι ειδικοί συμφωνούν ότι η υγιεινή διατροφή και ο τρόπος ζωής είναι δύο σημαντικοί παράγοντες για την υγεία του εγκεφάλου, η έρευνα δείχνει ότι ορισμένα συμπληρώματα διατροφής μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν στην υποστήριξη της εγκεφαλικής και γνωστικής υγείας, ειδικά τους ηλικιωμένους, τα άτομα που ακολουθούν δίαιτες και τα άτομα που έχουν ορισμένες ιατρικές παθήσεις.
Αλλά, πότε αρχίζει να γερνάει ο εγκέφαλος;
Όλοι θα απαντήσουν ότι η γήρανση εγκεφάλου αφορά τους ηλικιωμένους, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι τα προβλήματα μνήμης, εγκεφαλικής λειτουργίας και συγκέντρωσης, μπορεί να αρχίσουν, ακόμη και από τα 50 έτη, ειδικά αν υπάρχει έντονη πνευματική κόπωση, λόγω εργασίας. Είναι βιολογικό φαινόμενο ο εγκέφαλος να μικραίνει όσο κάποιος μεγαλώνει. Η συρρίκνωση του εγκεφάλου προκαλεί απώλεια κυττάρων, νευρώνων και συνάψεων που μπορεί να οδηγήσει γρήγορα σε νόσο Alzheimer ή γεροντική άνοια.
Η διατροφή επηρεάζει τη γνωστική υγεία πέρα από την τροφοδοσία του σώματος και του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στην πραγματικότητα, τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα που τρώτε επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου σας και μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο για νευροεκφυλιστική νόσο.
Ο εγκέφαλος απαιτεί απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για να λειτουργήσει σωστά. Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, σύνθετους υδατάνθρακες και υγιή λίπη μπορεί να βοηθήσει στην παροχή των απαραίτητων βιταμινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών που απαιτούνται για την οξεία σκέψη και τη διατήρηση της μνήμης. Επιπλέον, η επαρκής διατροφή είναι απαραίτητη για τη σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, ακόμη και στην ενήλικη ζωή. Αυτό που τρώτε ή δεν τρώτε μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο και την ψυχική σας υγείας. Υπάρχουν πολλές τροφές που μπορούν να ενισχύσουν την υγεία του εγκεφάλου, όπως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα μούρα, οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα ψάρια, τα πουλερικά, τα φασόλια, το ελαιόλαδο, η ελληνική φέτα, το αβοκάντο, η καρύδα κ.ά.
Επίσης, είναι σημαντικό να ασχολείστε με δραστηριότητες που γυμνάζουν τον εγκέφαλο και δημιουργούν νέες συνάψεις μεταξύ των νευρώνων του εγκεφάλου και βελτιώνουν, έτσι τη γνωστική λειτουργία (σταυρόλεξα, σουντόκου, παζλ κ.ά).
Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν από την πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου
Οι πολυφαινόλες και οι ανθοκυανιδίνες προστατεύουν τα αγγεία του εγκεφάλου και έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, γι΄αυτό να καταναλώνετε κακάο, καφέ, τσάι, κρασί, σοκολάτα, βατόμουρα, φράουλες, κεράσια, σταφύλια, δαμάσκηνα, μύρτιλα, κάπαρη, δεντρολίβανο κ.ά
Υπάρχουν ουσίες που βοηθούν στην υγεία του εγκεφάλου και δε μπορούν να ληφθούν με την τροφή
Τέτοια είναι η Pyrroloquinoline quinone (PQQ) και την παράγουν τα βακτήρια και βρίσκονται στα φρούτα και τα λαχανικά, η κιτικολίνη που αυξάνει μια χημική ουσία του εγκεφάλου που ονομάζεται φωσφατιδυλοχολίνη, αλλά, μπορεί επίσης να αυξήσει τις ποσότητες άλλων χημικών ουσιών που στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο, το γκίνγκο μπιλόμπα ή Ginkgo που βελτιώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο και δρα ως αντιοξειδωτικό κι ενισχύει τη μνήμη και τη γνωστική ικανότητα.
Το νερό είναι απαραίτητο για τον εγκέφαλο
Ένας από τους απλούστερους τρόπους για να υποστηρίξετε την υγεία του εγκεφάλου είναι να παραμένετε ενυδατωμένοι. Περίπου το 75% του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος αποτελείται από νερό. Η ενυδάτωση είναι το κλειδί για να επιτραπεί στα θρεπτικά συστατικά στον εγκέφαλο και στις τοξίνες να βγουν από τον εγκέφαλο. Η διασφάλιση της επαρκής πρόσληψης νερού είναι πολύ σημαντική για την ιδανική υγεία του εγκεφάλου και οι περισσότεροι άνθρωποι, συνήθως, δεν παίρνουν αρκετό. Οι ενήλικες γυναίκες να καταναλώνουν περίπου 11 ποτήρια και οι άνδρες περίπου 15 ποτήρια νερό καθημερινά (συμπεριλαμβανομένων των υγρών από φρούτα, λαχανικά και από άλλες τροφές πλούσιες σε νερό).
Μην καταναλώνετε προϊόντα γαλακτοκομικά και μη, με χαμηλά λιπαρά
Μην παίρνετε φάρμακα που προκαλούν άνοια, όπως οι στατίνες
Μην κάνετε θεραπείες που προκαλούν βλάβη στον εγκέφαλό σας
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία του εγκεφάλου, ώστε να αποφευχθεί η πρόωρη γήρανσή του.
Είναι αλήθεια ότι γερνάμε όταν γερνάει ο εγκέφαλός μας.
Η υγιεινή διατροφή και ο τρόπος ζωής είναι τα πιο σημαντικά συστατικά για την υποστήριξη της υγείας του εγκεφάλου, αλλά υπάρχουν και κάποια συμπληρώματα που συμβάλουν στην κάλυψη σημαντικών διατροφικών κενών στη διατροφή ενός ατόμου και υποστηρίζουν τη γνωστική υγεία και τη διάθεση.
–Φωσφατιδυλοσερίνη ή Phosphatidylserine ή PS
Τα φωσφολιπίδια αποτελούν δομικό υλικό της κυτταρικής μεμβράνης και η ακεραιότητά της είναι απαραίτητη για την καλή υγεία του εγκεφάλου. Η φωσφατιδυλική σερίνη είναι απαραίτητη για όλους τους νευροδιαβιβαστές. Υπάρχει στο κρέας, στα φασόλια, στο συκώτι και στα πουλερικά και θεωρείται ένα από τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής που προλαμβάνει, αλλά και θεραπεύει τη γήρανση του εγκεφάλου. Η φωσφατιδυλοσερίνη (PS) είναι μια κατηγορία φωσφολιπιδίων που βρίσκονται φυσικά στις μεμβράνες του εγκεφαλικού ιστού. Η PS διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην επικοινωνία σε όλο το νευρικό σύστημα ενεργοποιώντας σημαντικά μονοπάτια σηματοδότησης και επηρεάζοντας την απελευθέρωση χημικών αγγελιαφόρων γνωστών, ως νευροδιαβιβαστές. Μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής με φωσφατιδυλική σερίνη μπορεί να βοηθήσουν στην προστασία της υγείας του εγκεφάλου, στη μείωση του κινδύνου ασθενειών του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος του Πάρκινσον και να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία μειώνοντας τη φλεγμονή στον εγκέφαλο. Η φωσφατιδυλική σερίνη διατηρώντας ακέραιες τις μεμβράνες των καρκινικών κυττάρων έχει και ισχυρή αντικαρκινική δράση στον εγκέφαλο.
–Ωμέγα 3 Λιπαρά Οξέα
Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα τα μακράς αλυσίδας λιπαρά οξέα DHA-DocosaHexaenoic Acid-Δοκοσαξεξανοϊκό οξύ και EPA-Eicosapentaenoic Acid-Εικοσαπενταενικό Οξύ που υπάρχουν στα λιπαρά ψάρια, είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την υγεία των ματιών και έχουν σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία σε όλες τις ηλικίες. Αυτά τα λιπαρά οξέα βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής στο σώμα και τον εγκέφαλο και σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης, νόσου Αλτσχάιμερ και άνοιας. Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο στις μεμβράνες των νευρικών κυττάρων και τα άτομα με νευροεκφυλιστικές διαταραχές τείνουν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα EPA και DHA. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα μπορεί να βοηθήσουν στην προστασία από τον νευροεκφυλισμό και να μειώσουν τον κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης. Επίσης, μπορούν να αυξήσουν τη γένεση νέων νευρώνων και τη ρευστότητα των κυτταρικών μεμβρανών και να προστατεύσουν από το βήτα αμυλοειδές και την tau πρωτεΐνη που προκαλούν τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων για όλους τους ενήλικες είναι μεταξύ 1,1 και 1,6 γραμμάρια. Ένα τυπικό συμπλήρωμα ιχθυελαίου παρέχει περίπου 1.000 χιλιοστόγραμμα (ή περίπου 1 γραμμάριο) ιχθυελαίου, περιέχει, περίπου, 300 χιλιοστόγραμμα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
–Ρεσβερατρόλη
Η ρεσβερατρόλη, μια αντιοξειδωτική πολυφαινόλη που είναι άφθονη στα σταφύλια και το κόκκινο κρασί, μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων από βλάβες, στη βελτίωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο και στην επιβράδυνση της γνωστικής έκπτωσης. Η λήψη συμπληρωμάτων ρεσβερατρόλης μπορεί να αποτρέψει την επιδείνωση βλάβης του ιππόκαμπου, ενός σημαντικού τμήματος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να δοθούν σε δόσεις έως και 3.000 χιλιοστόγραμμα.
-Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
Οι οκτώ βιταμίνες Β παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου. Το σύμπλεγμα βιταμινών Β είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη της υγιούς εγκεφαλικής λειτουργίας και μπορεί να προστατεύσει από την απώλεια μνήμης, τη γνωστική έκπτωση και τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Οι βιταμίνες Β6, Β9 και Β12 είναι ειδικά απαραίτητες για το μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης, ενός μορίου που δημιουργείται στο μεταβολισμό της μεθειονίνης. Οι πιθανότητες νευροεκφυλισμού και γνωστικής έκπτωσης αυξάνονται με τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα, επειδή μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες και βλάβη στο DNA. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β μέσω μιας θρεπτικής και καλά ισορροπημένης διατροφής. Ωστόσο, ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα που ακολουθούν φυτικές δίαιτες (χορτοφάγοι) και άτομα με ορισμένες ιατρικές παθήσεις μπορεί να χρειαστούν ένα συμπλήρωμα για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση για τη βιταμίνη Β6 για ενήλικες είναι μεταξύ 1,2 και 2 χιλιοστόγραμμα ημερησίως, η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση για ενήλικες είναι μεταξύ 400 και 600 μικρογραμμάρια ημερησίως και η ΣΗΔ για τη βιταμίνη Β12 για ενήλικες είναι μεταξύ 2,4 και 2,8 μικρογραμμάρια ημερησίως. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι ασφαλείς.
–Καφεΐνη
Η καφεΐνη βελτιώνει τη γνωστική απόδοση. Η καφεΐνη μπορεί να αυξήσει την εγρήγορση και τα συναισθήματα ευεξίας, να βελτιώσει τη συγκέντρωση και τη διάθεση και να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Συνδέεται ακόμη και με μειωμένο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και νόσου Αλτσχάιμερ. Η καφεΐνη έχει νευροπροστατευτικά οφέλη. Η καφεΐνη που προσλαμβάνετε, ημερησίως, δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 400 χιλιοστόγραμμα (περίπου πέντε φλιτζάνια καφέ, ανάλογα με την ισχύ του καφέ) την ημέρα και τα 200 χιλιοστόγραμμα ανά φλιτζάνι. Η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης σχετίζεται με ανησυχία, αϋπνία και αίσθημα παλμών.
–Βασικά αμινοξέα
Οι νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο δημιουργούνται από αμινοξέα. Η έλλειψη σε αμινοξέα επιταχύνει τον εκφυλισμό εγκεφάλου και διαταράσσει τη μνήμη. Ειδικά όποιοι δεν λαμβάνουν πολλές ζωικές τροφές πρέπει να λαμβάνουν ένα συμπλήρωμα διατροφής με τα βασικά αμινοξέα.
–Μανιτάρια Lion’s Mane
Τα μανιτάρια Hericium erinaceus υποστηρίζουν τη ροή οξυγόνου στον εγκέφαλο και μπορούν να ενισχύσουν τη μνήμη, την εστίαση και τη συγκέντρωση. Η λήψη συμπληρωμάτων αυτών των μανιταριών σε καθημερινή βάση βοηθάει κάποιον να έχει πιο καθαρό μυαλό και να μπορεί να περάσει τη μέρα χωρίς τις αρνητικές παρενέργειες της αύξησης της πρόσληψης καφεΐνης. 250 χιλιοστόγραμμα μέχρι περίπου 1 γραμμάριο ημερησίως είναι ιδανικά, ανάλογα με την περίπτωση.
–Κρεατίνη
Το συμπλήρωμα κρεατίνης χρησιμοποιείται, συχνά, για την οικοδόμηση μυών και τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης, αλλά η κρεατίνη μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας, επίσης. Η κρεατίνη μπορεί να βοηθήσει στην ανάρρωση από διάσειση και τραυματισμό του εγκεφάλου, να ανακουφίσει από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία και να βοηθήσει στην προστασία από νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Η κρεατίνη είναι ένα φυσικό αμινοξύ που βρίσκεται στον μυϊκό ιστό και στον εγκέφαλο. Είναι σημαντικό για την παραγωγή ενέργειας, ειδικά σε περιόδους αυξημένης μεταβολικής ζήτησης, όπως η στέρηση ύπνου. Η κατανάλωση έως και 30 γραμμαρίων μονοϋδρικής κρεατίνης καθημερινά είναι ασφαλής για υγιή άτομα.
-Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την καλή υγεία του εγκεφάλου. Η βιταμίνη D είναι σημαντική για την πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου και η ανεπάρκεια συνδέεται με καταστάσεις όπως η άνοια, η κατάθλιψη, ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια. Η βιταμίνη D βοηθά στη διατήρηση της γνωστικής λειτουργίας σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Αν και η καλύτερη πηγή βιταμίνης D είναι η έκθεση στον ήλιο, μπορεί να χρειαστείτε ένα συμπλήρωμα κατά τους χειμερινούς μήνες ή εάν εργάζεστε σε εσωτερικούς χώρους, αν φοράτε αντηλιακό, αν καλύπτετε το δέρμα σας, αν έχετε πιο σκούρο δέρμα ή εάν έχετε παχυσαρκία. Καλές πηγές τροφής βιταμίνης D είναι το μουρουνέλαιο, τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός και η πέστροφα, τα μανιτάρια και τα εμπλουτισμένα δημητριακά και το γάλα. Για τους περισσότερους ενήλικες, η ιδανική ημερήσια δόση για βιταμίνη D μπορεί να απαιτεί δοσολογία μέχρι 10.000 IU, πάντα σε συγχορήγηση με βιταμίνη Κ2 για να μη γίνεται εναπόθεση του ασβεστίου που θα απορροφάται από τους ιστούς, αλλά από τα οστά.
–Χολίνη
Η χολίνη βρίσκεται φυσικά στα αυγά και είναι μια απαραίτητη θρεπτική ουσία που βοηθά τον εγκέφαλό να παράγει ακετυλοχολίνη, η οποία είναι ένας νευροδιαβιβαστής που απαιτείται για τη μνήμη και τη γενική γνωστική λειτουργία. Όσοι καταναλώνουν υψηλές ποσότητες χολίνης έχουν χαμηλότερο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης.
–L-Θεανίνη
Η L-θεανίνη είναι ένα αμινοξύ που βρίσκεται φυσικά σε ορισμένα μανιτάρια, καθώς και στο πράσινο και μαύρο τσάι. Συνδέεται με τη βελτίωση της πνευματικής απόδοσης και της εστίασης. Χρησιμοποιούνται, συχνά, ημερήσιες δόσεις μεταξύ 100 και 250 χιλιοστόγραμμα. Ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι παρέχει από 8 έως 30 χιλιοστόγραμμα L-θεανίνης.
–Θεοβρωμίνη
Η θεοβρωμίνη είναι ένα φυσικό διεγερτικό που βρίσκεται στη σοκολάτα και βοηθά τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο προσεκτικοί χωρίς το αίσθημα νευρικότητας που συχνά συνδέεται με τα τρόφιμα και τα ποτά που περιέχουν καφεΐνη. Ένα φλιτζάνι κακάο την ημέρα είναι μια πλούσια πηγή θεοβρωμίνης.
–Προβιοτικά και Πρεβιοτικά
Η υγεία του εντέρου είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας για τη βέλτιστη γνωστική λειτουργία. Τα προβιοτικά μπορούν να ωφελήσουν τη γνωστική λειτουργία μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου, ο οποίος συνδέει τη γαστρεντερική οδό και το κεντρικό νευρικό σύστημα μέσω αμφίδρομων νευρικών, ορμονικών και ανοσολογικών οδών σηματοδότησης. Τα πρεβιοτικά που είναι οι μη εύπεπτες ίνες σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά υποστηρίζουν, επίσης, την υγεία του εντέρου παρέχοντας τροφή για υγιή βακτήρια του εντέρου. Πρεβιοτικά είναι οι γαλακτοολιγοσακχαρίτες που υποστηρίζουν την υγεία του εντέρου και τη διάθεση, αλλά και την ψυχική υγεία. 5,5 γραμμάρια είναι αρκετά. Εκτός από τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά συμπληρώματα, μπορείτε να υποστηρίξετε την υγιή χλωρίδα του εντέρου σας καταναλώνοντας φρούτα, λαχανικά και δημητριακά πλούσια σε πρεβιοτικές ίνες, καθώς και τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το kimchi, το γιαούρτι και το ξινολάχανο που περιέχουν φυσικά προβιοτικά βακτήρια.
–Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο υποστηρίζει τη φυσιολογική νευρική λειτουργία προστατεύοντας τα κύτταρα του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος από τον εκφυλισμό. Η χαμηλή κατανάλωση μαγνησίου σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας. Το μαγνήσιο είναι, ευρέως, διαθέσιμο σε πολλά τρόφιμα φυτικής και ζωικής προέλευσης, όπως τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά, όπως το σπανάκι, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Η ΣΗΔ για το μαγνήσιο είναι μεταξύ 310 και 420 χιλιοστόγραμμα για ενήλικες άνδρες και γυναίκες. Οι υγιείς άνθρωποι δε χρειάζεται να ανησυχούν, μήπως, πάρουν πολύ μαγνήσιο από τα τρόφιμα, γιατί, τα νεφρά φιλτράρουν το μαγνήσιο που δε χρειάζεται το σώμα.
–Ashwagandha ή ασβαγκάντα
Η Ashwagandha είναι ένας θάμνος που χρησιμοποιείται στο παραδοσιακό σύστημα ιατρικής της Αγιουρβέδας για να βοηθήσει στην ενίσχυση της μνήμης και στη μείωση του στρες, αλλά μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας. Η ashwagandha βελτιώνει τη μνήμη, την εκτελεστική λειτουργία, την προσοχή και την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών. Η Ashwagandha χρησιμοποιείται, συνήθως, σε δόσεις έως και 1.000 χιλιοστόγραμμα ημερησίως.
Είναι, λοιπόν, δυνατόν από τώρα να ξεκινήσουμε την πρόληψη της πρώιμης γήρανσης του εγκεφάλου μας
Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία του εγκεφάλου σας
Διαβάστε, επίσης,
Ο τρόπος που σκέφτεστε αλλάζει τη δομή του εγκεφάλου σας
Η κάνναβη προστατεύει τον εγκέφαλο από τη γήρανση
Τα χημικά φάρμακα βλάπτουν τον εγκέφαλό σας
Πώς να κρατήσετε το μυαλό σας κοφτερό
Αποκτήστε καλύτερη μνήμη κι ενισχύστε τη μάθηση
Πώς να διατηρήσετε τη μνήμη σας
Μήπως ξεχνάτε περισσότερο όσο μεγαλώνετε;
Βότανα που βελτιώνουν τη γνωστική ικανότητα
Χρήσιμες πληροφορίες για τη ρεσβερατρόλη
Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα κάνουν καλό στον εγκέφαλο
Κόλπο για να σταματήσετε την άνοια
