Εναλλακτικές Θεραπείες Βότανα Ομοιοπαθητική Συμπληρώματα Διατροφής Κλασική Ιατρική Λοιμωξιολογία Φυσική Ιατρική και αποκατάσταση Πληροφορίες Ιατρικά θέματα Τα άρθρα σας

Αιθέριο έλαιο Λαδανιάς

Γιάννης Κριαράς

18 Ιουνίου 2025

Αιθέριο έλαιο λαδανιάς. Το αιθέριο έλαιο κίστου έχει αντιγηραντικές, αναγεννητικές, αντιοξειδωτικές κι επουλωτικές ιδιότητες.

Αιθέριο έλαιο κίστου

Η Λαδανιά ή Κίστος ή Κουνούκλα ή Cistus sp.

Η λαδανιά ή αλαδανιά ή Cistus sp. ή κουνούκλα ανήκει στην οικογένεια Cistaceae και είναι ευρέως διαδεδομένη σε περιοχές της Μεσογείου. Πρόκειται για υβρίδιο των ειδών Cistus albidus και Cistus crispus, με διακριτές υποομάδες, όπως το υποείδος creticus, που απαντάται, κυρίως, στην Κρήτη (Kuchta et al., 2022). Το όνομα Cistus creticus χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Carl Linaeus το 1762.

Κατά το Μεσαίωνα το χρησιμοποιούσαν σε τελετουργικά θυμιάματα, ως λάδανο, για την επούλωση δερματικών πληγών κι ελκών, τη διάρροια, τη δυσεντερία και την καταρροή.

Το αιθέριο έλαιο κίστου παράγεται από την απόσταξη των πλούσιων σε λάδανο φύλλων και κλαριών.

Kύρια Υποείδη Cistus

Cistus creticus subsp. creticus

Cistus incanus

Cistus albidus

Cistus crispus

Cistus ladanifer

Χημική σύνθεση του αιθέριου ελαίου κίστου

Η σύνθεση του αιθέριου ελαίου χαρακτηρίζεται από υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, όπως ελλαγιτανίνες (π.χ. punicalagin), φλαβονοειδή (όπως, μυρικετίνη και κουερσετίνη) και φαινολικά οξέα (όπως, γαλλικό και ελλαγικό οξύ), τα οποία ευθύνονται για τις σημαντικές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριδιακές και αντιιικές ιδιότητες του φυτού (Gürbüz et al., 2023).

Παραδοσιακά, το φυτό χρησιμοποιείται σε μορφή αφεψήματος για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και την ανακούφιση από λοιμώξεις του αναπνευστικού, ενώ η ρητίνη του, γνωστή ως λάδανο, που λαμβάνεται από τους βλαστούς και τα φύλλα του, αξιοποιείται τόσο στη φαρμακευτική όσο και στην αρωματοποιία. Η ρητίνη συλλέγεται είτε με φυσικό τρόπο από τα ζώα είτε με εργαλεία, όπως ο λεγόμενος “λαδανοσυλλέκτης” (Papadopoulou et al., 2021).

Η σύγχρονη έρευνα επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα του φυτού, αποδεικνύοντας πως το εκχύλισμά του ασκεί ανασταλτική δράση σε ένζυμα, όπως η α-γλυκοσιδάση, γεγονός που καθιστά τη λαδανιά ιδανική για διατροφικά σκευάσματα με αντιδιαβητική δράση (Gürbüz et al., 2023). Επιπλέον, λόγω της υψηλής αντιοξειδωτικής ικανότητας, έχουν προταθεί εφαρμογές της στη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών (Kuchta et al., 2022).

Η λαδανιά είναι ένα φυτό με σημαντική φαρμακολογική αξία και είναι γνωστό για τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές, αντιιικές, αντικαρκινικές και αντιδιαβητικές ιδιότητές του.

Φαρμακολογικές Ιδιότητες της Λαδανιάς

1. Αντιοξειδωτική Δραστηριότητα

Το αιθέριο έλαιο λαδανιάς παρουσιάζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, η οποία αποδίδεται, κυρίως, στις ελλαγιτανίνες και τα φλαβονοειδή. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα εκχυλίσματα του φυτού αναστέλλουν την οξείδωση των λιπιδίων και την καταστροφή του DNA/Deoxyribonucleic Acid/Δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ, υποδεικνύοντας προστατευτική δράση κατά των ελεύθερων ριζών.

2. Αντιφλεγμονώδης Δράση

Οι ελλαγιτανίνες του κίστου αναστέλλουν την έκφραση του NF-κB/Nuclear factor kappa-light-chain-enhancer of activated B cells/Πυρηνικός παράγοντας κάπα-ενισχυτής ελαφριάς αλυσίδας ενεργοποιημένων Β κυττάρων και την παραγωγή IL-8/Interleukin-8/Ιντερλευκίνη-8 σε επιθηλιακά κύτταρα του στομάχου, μειώνοντας τη φλεγμονή που προκαλείται από τη λοίμωξη με Helicobacter pylori.

3. Αντιβακτηριδιακή και Αντιμυκητιασική Δράση

Το αιθέριο έλαιο λαδανιάς έχει αντιβακτηριδιακή δράση κατά βακτηρίων, όπως ο Streptococcus mutans, ενώ μελέτες υποδεικνύουν ότι τα εκχυλίσματα του φυτού αναστέλλουν την αρχική προσκόλληση των βακτηρίων στην επιφάνεια του σμάλτου των δοντιών, μειώνοντας τον κίνδυνο τερηδόνας.

4. Αντιιική Δραστηριότητα

Τα αιθέρια έλαια του κίστου αναστέλλουν την προσκόλληση ιικών σωματιδίων στους υποδοχείς των κυττάρων, εμποδίζοντας την είσοδο ιών όπως ο HIV/human immunodeficiency virus, ο ιός Έμπολα και ο ιός Marburg. Η δράση αυτή αποδίδεται στην ικανότητα των πολυφαινολών να δεσμεύουν τις γλυκοπρωτεΐνες της ιικής κάψας.

5. Αντιδιαβητική Δράση

Τα εκχυλίσματα του φυτού αναστέλλουν τη δραστηριότητα του ενζύμου α-γλυκοσιδάση, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αποδόμηση των πολυσακχαριτών στο έντερο. Η αναστολή αυτού του ενζύμου μπορεί να συμβάλει στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, προσφέροντας δυνητική βοήθεια στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2.

6. Σπασμολυτική Δράση

Τα εκχυλίσματα του Cistus έχουν σπασμολυτική δράση, αναστέλλοντας τις συσπάσεις που προκαλούνται από ουσίες, όπως η ακετυλοχολίνη και η φαινυλεφρίνη. Αυτή η δράση υποδηλώνει τη χρήση του φυτού στη θεραπεία σπασμών του πεπτικού συστήματος.

Πώς Χρησιμοποιείται το αιθέριο έλαιο λαδανιάς

Εισπνοή/Εξάτμιση:

Εξατμίστε μερικές σταγόνες στο χώρο ή χρησιμοποιήστε το σε διαχυτή για να καταπολεμήσετε το στρες και το άγχος.
Εξατμίστε μερικές σταγόνες στο χώρο για να ενισχύσετε το διαλογισμό.

Στο δέρμα:

Για τη φροντίδα του δέρματος και την επούλωση πληγών αραιώστε κατάλληλα σε έλαιο βάσης ή κρέμα.

7. Συμπέρασμα

Τα υποείδη Cistus και τα αιθέρια έλαιά τους έχουν εξαιρετικό φαρμακολογικό δυναμικό, κυρίως, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε πολυφαινολικές ενώσεις που έχουν ισχυρή βιοδραστικότητα. Οι σύγχρονες φαρμακολογικές μελέτες τεκμηριώνουν ένα ευρύ φάσμα βιολογικών δράσεων, όπως αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αντιιική, αντικαρκινική και αντιδιαβητική, καθιστώντας το φυτό αυτό κατάλληλο για την ανάπτυξη φυτικών σκευασμάτων και συμπληρωμάτων διατροφής. Η μακροχρόνια παραδοσιακή του χρήση, σε συνδυασμό με τα πειραματικά και κλινικά ευρήματα, ενισχύει τη θέση του Cistus ως ένα πολύτιμο εργαλείο της φυσικής φαρμακολογίας και της φυτοθεραπείας.

Το αιθέριο έλαιο κίστου είναι κατάλληλο για τη βρογχίτιδα και τον παραγωγικό βήχα, γιατί είναι βλεννολυτικό. Είναι επουλωτικό κι έχει αναπλαστικές ιδιότητες στο δέρμα γι΄αυτό χρησιμοποιείται για τις ρυτίδες, για τις πληγές από κατάκλιση, για τα δερματικά έλκη, το έκζεμα και την ψωρίαση. Χρησιμοποιείται και για τη νευρικότητα κι αϋπνία και το πλούσιο, θερμό και πικάντικο άρωμά του θερμαίνει τα παγωμένα συναισθήματα, ανακουφίζει από τους τραυματισμούς και τις απώλειες και βοηθάει στο διαλογισμό και τη συγκέντρωση. Τέλος, είναι αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιασικό, αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, στυπτικό κι εμμηναγωγό.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Gürbüz, I., Tütem, E., Apak, R. (2023). Polyphenol Profile of Cistus × incanus L. and Its Relevance to Antioxidant Effect and α-Glucosidase Inhibition. Antioxidants, 12(3), 553. https://doi.org/10.3390/antiox12030553
Kuchta, T., Kneipp, J., & Rauwald, H. W. (2022). Antioxidant and antiglycation effects of Cistus incanus water infusion, its phenolic components, and respective metabolites. Molecules, 27(8), 2432. https://doi.org/10.3390/molecules27082432
Παπαδοπούλου, Α., Μπίκα, Κ. (2021). Ο Κίστος (Cistus incanus L.) στην ανθρώπινη διατροφή: Χημικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες αξιοποίησης. Πτυχιακή εργασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Διαθέσιμο στο: https://polynoe.lib.uniwa.gr/xmlui/handle/11400/765
Gürbüz, I., et al. (2023). Polyphenol Profile of Cistus × incanus L. and Its Relevance to Antioxidant Effect and α-Glucosidase Inhibition. Antioxidants, 12(3), 553. https://doi.org/10.3390/antiox12030553
Kuchta, T., et al. (2022). Antioxidant and Antiglycation Effects of Cistus × incanus Water Infusion, Its Phenolic Components, and Respective Metabolites. Molecules, 27(8), 2432. https://doi.org/10.3390/molecules27082432
Papadopoulou, A., & Bika, K. (2021). Ο Κίστος (Cistus incanus L.) στην ανθρώπινη διατροφή: Χημικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες αξιοποίησης. Πτυχιακή εργασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Διαθέσιμο στο: https://polynoe.lib.uniwa.gr/xmlui/handle/11400/765
Loizzo, M. R., et al. (2013). Essential Oils of Various Cistus Species: Acetylcholinesterase and Butyrylcholinesterase Inhibitory Activity. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 61(50), 11993–11998. https://doi.org/10.1021/jf402920g sciencedirect.com
Attaguile, G., et al. (2004). Cistus incanus and Cistus monspeliensis inhibit the contractile response in isolated rat smooth muscle. Phytomedicine, 11(5), 389–393. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2003.12.010 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov+1pmc.ncbi.nlm.nih.gov+1
https://en.wikipedia.org/wiki/Cistus_creticus
Guzmán, B. & Vargas, P. (2005), «Συστηματική, εξέλιξη χαρακτήρα και βιογεωγραφία τουCistusL. (Cistaceae) με βάση τις αλληλουχίες ITS, trnL-trnF και matK»,Molecular Phylogenetics and Evolution,37(3):644–660,doi:10.1016/j.ympev.2005.04.026,PMID 1605535

Αρθρογράφος: Κριαράς Ιωάννης, πτυχιούχος Γεωπόνος του Γ.Π.Α (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)