Εναλλακτικές Θεραπείες Antistress Θεραπείες Βότανα Ομοιοπαθητική Συμπληρώματα Διατροφής Κλασική Ιατρική Γαστρεντερολογία Γηριατρική Γυναικολογία Καρδιολογία Νευρολογία Ογκολογία Παθολογία Παιδιατρική Ρευματολογία Διατροφή Ιατρικά θέματα

Βερβερίδα η κοινή

Γιάννης Κριαράς

6 Ιουλίου 2025

Βερβερίδα η κοινή. Η βερβερίδα η κοινή είναι κατάλληλη για τον πυρετό, το βήχα, τις ηπατικές παθήσεις και την αιμορραγία

Βερβερίδα η κοινή

Η Βερβερίδα η κοινή ή Berberis vulgaris ή Barberry ή οξυάκανθα η κοινή ή βερβερίδα ή ξαγκαθιά ή Ευρωπαϊκή οξυάκανθα ή European barberry ή Ευρωπαϊκή οξυάκανθα ή European barberry χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του πυρετού, του βήχα, των ηπατικών παθήσεων, της κατάθλιψης, της υπερλιπιδαιμίας, της υπεργλυκαιμίας και της αιμορραγίας. Μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του ελέγχου του σακχάρου στο αίμα, στη θεραπεία της διάρροιας και στην καταπολέμηση της φλεγμονής που σχετίζεται με τις οδοντικές λοιμώξεις και την ακμή.

Το εκχύλισμα βερβερίνης βοηθάει στη μείωση των ηπατικών τρανσαμινασών (ALT/Alanine Aminotransferase/αλανινική αμινοτρανσφεράση ή αλλιώς SGPT/serum glutamic-pyruvic transaminase/αλανινική τρανσαμινάση, γλουταμινική-πυροσταφυλική τρανσαμινάση ορού, και AST/aspartate aminotransferase ή αλλιώς SGOT/serum glutamic-oxaloacetic transaminase/γλουταμινική-οξαλοξική τρανσαμινάση ορού), της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων, της LDL-C/low-density lipoprotein cholesterol/κακής χοληστερόλης/ λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας και του βάρους. Επιπλέον, αυτοί οι παράγοντες έχουν στενή σχέση με τη NAFLD/non-alcoholic fatty liver disease/μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος.

Το εκχύλισμα ρίζας της βερβερίδας αναστέλλει την ανάπτυξη μυκηλίων των Penicillium verrucosum, Fusarium proliferatum, Aspergillus ochraceous, Aspergillus niger και Aspergillus flavus. Το εκχύλισμα ρίζας Berberis vulgaris έχει εξαιρετικά αντιοξειδωτικά, αντιβακτηριακά και αντιμυκητιασικά αποτελέσματα. Είναι πολύ καλό φυσικό αντιβιοτικό.

1. Περιγραφή της βερβερίδας

Η βερβερίδα η κοινή ανήκει στην οικογένεια Berberidaceae-Βερβεριδοειδή και είναι φυλλοβόλος θάμνος έως 4 m, με οδοντωτά φύλλα 2–5 cm, κίτρινα λουλούδια και κόκκινους καρπούς μήκους 7–10 mm.

2. Βασικά συστατικά της βερβερίδας

Οι δραστικέ ουσίες της βερβερίδας της κοινής είναι τα αλκαλοειδή της ισοκινολόνης που έχουν αντιβακτηριδιακές ιδιότητες. Οι καρποί είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C, διάφορα σάκχαρα και πηκτίνη.

Αλκαλοειδή ισοκινολίνης (berberine ή βερβερίνη, berbamine ή βερβαμίνη, palmatine ή Παλματίνη) – κυρίως, στη ρίζα και το φλοιό 60%, chlorogenic acid ή χλωρογενικό οξύ~23%, catechin ή κατεχίνη~12%).

3. Φαρμακολογία – δράσεις & μηχανισμοί της βερβερίδας

Αντιμικροβιακή/αντιπαρασιτική: δράση ενάντια σε Gram+/- βακτήρια, μύκητες, Leishmania spp.
Αντιφλεγμονώδης & αντιοξειδωτική: μέσω DPPH/2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) radical scavenging assay/Δοκιμασία δέσμευσης ριζών (2,2-διφαινυλ-1-πικρυλυδραζυλίου), ενίσχυση των SOD-Superoxide dismutase-υπεροξειδική δισμουτάση/GPx-Glutathione peroxidase-υπεροξειδάση γλουταθειόνης και μείωση της λιπιδικής υπεροξείδωσης.
Αντιδιαβητική: αναστολή α‑glucosidase ή α-γλυκοσιδάσης, ενεργοποίηση AMPK/Adenosine monophosphate-activated protein kinase/Πρωτεϊνική κινάση που ενεργοποιείται από τη μονοφωσφορική αδενοσίνη, βελτίωση των επιπέδων της γλυκόζης και των λιπιδίων.
Καρδιοαγγειακή υποστήριξη: υποτασική δράση, μείωση τριγλυκεριδίων, αντιλιπιδαιμική δράση.
Νευροπροστατευτική: αναστολή AChE/acetylcholinesterase/ακετυλοχολινεστεράσης→χρήση σε νόσο Alzheimer.
Αντικαρκινική: προαγωγή της απόπτωσης σε καρκινικά κύτταρα, επαγωγή του ογκοκατασταλτικού γονιδίου p53.

4. Παραδοσιακές & σύγχρονες χρήσεις της βερβερίδας

Παραδοσιακά: δυσπεψία, πυρετός, ρευματισμοί, εντερικές νόσοι, διουρητικό, γυναικολογικές διαταραχές, απολυμαντικό.
Σύγχρονα: διατροφικό συμπλήρωμα, πεπτικές/ηπατικές/καρδιοαγγειακές/μεταβολικές διαταραχές, αντιφλεγμονώδες, αντιμικροβιακό, νευροπροστατευτικό, αντικαρκινικό.

5. Προφυλάξεις & ανεπιθύμητες ενέργειες της βερβερίδας

Κίνδυνος γαστρεντερικής ενόχλησης (διάρροια, δυσπεψία), ίκτερος σε ανεπάρκεια G6PD/Glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency/ανεπάρκεια της αφυδρογονάσης της 6 φωσφορικής γλυκόζης, αντενδείκνυται η συγχορήγηση σε υπέρταση με CYP3A4‑εξαρτώμενα φάρμακα.
Η τοξικότητα επικεντρώνεται στη δόση, οδό χορήγησης και διάρκεια.
Κύηση/θηλασμός: μόνο με ιατρική καθοδήγηση.
Παιδιά: επιφυλακτικότητα, ιδιαίτερα σε ανεπάρκεια G6PD.
Για τη χρήση οποιουδήποτε φαρμακευτικού φυτού, συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Συμπερασματικά, η βερβερίδα ασκεί θεραπευτική δράση σε όλο το πεπτικό σύστημα και κυρίως, στις παθήσεις της χοληδόχου κύστεως, σε αμοιβαδική δυσεντερία, σε λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος, ακόμη και στη χολέρα.

Το αφέψημα από τους καρπούς της βερβερίδας της κοινής χρησιμοποιείται ως αντιβηχικό και πολύ αραιωμένο για πλύσεις ματιών. Επίσης, χρησιμοποιείται για την αρτηριακή υπέραση και σε δερματικές παθήσεις.

Βιβλιογραφία

Imenshahidi, M., & Hosseinzadeh, H. (2008). Pharmacological and therapeutic effects of Berberis vulgaris and its active constituent, berberine. Phytotherapy Research, 22(8), 999–1012.

Imenshahidi, M., & Hosseinzadeh, H. (2016). Berberis vulgaris and berberine: An update review. Phytotherapy Research, 30(11), 1745–1764.

Mohammadzadeh, N., Mehri, S., & Hosseinzadeh, H. (2017). Berberis vulgaris and its constituent berberine as antidotes and protective agents against natural or chemical toxicities. Iran Journal of Basic Medical Sciences, 20(5), 538–551.

Shakeri, F., Kiani, S., Rahimi, G., & Boskabady, M. H. (2024). Anti‑inflammatory, antioxidant, and immunomodulatory effects of Berberis vulgaris and its constituent berberine, experimental and clinical, a review. Phytotherapy Research, 38(4), 1882–1902.

Eroğlu, E. et al. (2020). Bioactive characteristics of wild Berberis vulgaris and Berberis crataegina fruits. Journal of Chemistry.

Srivastava, S., Srivastava, M., Misra, A., Pandey, G., & Rawat, A. K. S. (2015). A review on biological and chemical diversity in Berberis (Berberidaceae). EXCLI Journal, 14, Doc247.

Αρθρογράφος: Κριαράς Ιωάννης, πτυχιούχος Γεωπόνος-Βιοτεχνολόγος του Γ.Π.Α (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για την υγεία σας