Η βεντέτα στην Κρήτη

23 Οκτωβρίου 2013

Η βεντέτα στην Κρήτη. Η μοναδικότητα της χλωρίδας και πανίδας του νησιού παραπέμπει ότι η Κρήτη είναι μια ολόκληρη ήπειρος…

Η βεντέτα στην Κρήτη

Υπάρχει ακόμα…

Η βεντέτα στην Κρήτη περνούσε, πολλές φορές, από γενιά σε γενιά και ήταν ένα ηφαίστειο πότε ενεργό και πότε “κοιμώμενο”. Το πιο λυπηρό, αλλά και το πιο βάρβαρο ήταν ότι έψαχναν επίμονα να βρουν και να σκοτώσουν, τουλάχιστον το φονιά, γιατί αυτός φυλαγόταν και ήταν κακοσκότωτος.

Βέβαια, αν σκότωναν τον ίδιο τον φονιά, τότε, η ικανοποίηση ήταν πιο μεγάλη. Αν όμως αυτό ήταν αδύνατο, τότε σκότωναν ή το πιο δυνατό παλικάρι της εχθρικής οικογένειας ή κάποιον με μεγάλη αξία, για να προκαλέσουν, έτσι, περισσότερο πόνο στους αντιπάλους τους. Πάντως, δεν ήταν τιμητικό ούτε για τη μνήμη του νεκρού, ούτε για εκείνους τους ίδιους που θα σκότωναν γέρο, γυναίκα ή παιδί για εκδίκηση.

Τόσο πολύ θεωρούσαν οι Κρητικοί απαραίτητο “να γίνουν τα δίκια” του ανθρώπου που σκοτώθηκε, ώστε υπάρχουν περιπτώσεις που οι μανάδες προετοίμαζαν από μικρά τα παιδιά τους, να βάλουν σκοπό της ζωής του, να εκδικηθούν.

Παράδειγμα, η Αράδαινα μικρό, αλλά, γραφικό χωριό μετά την Ανώπολη. Είναι κτισμένη στα ερείπια της αρχαίας πόλης Αραδήν η οποία είχε δικό της νόμισμα. Το 183 π.X. η Αράδαινα είχε υπογράψει συνθήκη φιλίας με τον Ευμένη βασιλιά της Περγάμου Μικράς Ασίας. Τους δε πρώτους αιώνες μετά Χριστόν ήταν έδρα Εκκλησιαστικής Επισκοπής.

Στην είσοδο του χωριού κατασκευάσθηκε το 1985 γέφυρα, η γέφυρα της Αράδαινας, όπως, ακούγεται, με χρήματα της οικογένειας Βαρδινογιάννη, η οποία ενώνει τις πλευρές ενός μεγάλου φαραγγιού. Εδώ, οι νέοι κάνουν Bungee jumping στα 138 μέτρα βάθους του φαραγγιού.

Οι Σφακιανοί στην επανάσταση Δασκαλογιάννη το 1770 έδωσαν μία από τις τελευταίες μάχες τους εδώ. Ο Δασκαλογιάννης είχε μεταφέρει το αρχηγείο του στον Άη Αστράτηγο, οι Τούρκοι ανέβηκαν από την θάλασσα και τους κύκλωσαν. O καπετάνιος των Ασφενδιωτών και υπαρχηγός της επανάστασης, Στρατής Βούρβαχης έμεινε να καθυστερήσει τους εχθρούς για να μπορέσουν να αναδιπλωθούν οι υπόλοιποι.

<<Στο πλάι στην Αράδαινα που είν ο μεγάλος πεύκος

έπεσε ο Μπουρμπαχοστρατής και ο Διγενής ο Πέτρος

Εικοσιέξε Σφακιανοί και εις Μαυροβουνιώτης>>.

Το Μάρτιο του 1824 τριακόσιοι Σφακιανοί παρατάχθηκαν στο φαράγγι της Αράδαινας για να καθυστερήσουν την προέλαση των Οθωμανών και έτσι να προλάβουν τα γυναικόπαιδα να ασφαλισθούν στο φαράγγι της Σαμαριάς. Ο σκοπός των αγωνιστών πέτυχε, αλλά λίγοι από αυτούς κατάφεραν να φύγουν σώοι από την άνιση μάχη με 25000 Οθωμανούς. Εδώ στη μεγάλη επανάσταση του 1866-69 τον Ιούλιο του 1867 δόθηκε μια τρομερή μάχη με τους Τούρκους. Ανάμεσα στους νεκρούς καπετάνιους ήταν και ο Βλάχος – Δασκαλάκης ή Τσελεπής ο δεύτερος, ενώ οι Τούρκοι έχασαν τον Ρεσίτ πασά διοικητή του Κάστρου και το στρατηγό του πυροβολικού Διλαβέρ πασά.

Η λαϊκή μούσα έγραψε:

« Ντελή μου Χουσεΐν μου ίντα τονε γραπτό σου,

Στσ Αράδαινας το πέρασμα να βρεις το θάνατό σου »

Στο ναό του Αρχαγγέλου γινόταν το ‘‘ξακαθάρισμα‘‘. Οι ύποπτοι για ζωοκλοπή έρχονταν να ορκισθούν και να ξεκαθαρίσουν ότι δεν είχαν εμπλοκή στη κλοπή. Οι κλέφτες φοβόντουσαν τον Άη Αστράτηγο.

Από την Αράδαινα είχε καταγωγή ο Ξανθουδίδης Στέφανος (Ξανθουδάκης), ο ιδρυτής του αρχαιολογικού μουσείου Ηρακλείου.

H φθίνουσα δημογραφική πορεία του χωριού έχει ως εξής: 1821 κάτοικοι 226, 1828 κάτοικοι 143, 1961 κάτοικοι 44 και το 1991 κανένας. Σήμερα, είναι τουριστικός προορισμός και ένα τμήμα του χωριού έχει αναπαλαιωθεί, αλλά εξακολουθεί να μην κατοικείται.

Το φαράγγι της Αράδαινας καταλήγει στα Μάρμαρα, σε μια από τις ωραιότερες παραλίες στην Ελλάδα. Ο μόνος τρόπος για να την επισκεφτείς είναι διανύοντας το φαράγγι ή από τη θάλασσα!