Η ιστορία του καρκίνου μαστού το 17ο αιώνα

Η ιστορία του καρκίνου μαστού το 17ο αιώνα και οι κυριότεροι εκπρόσωποί της, μαζί με τις μεθόδους, που υποστήριζαν.

Γράφει η 

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Η ιστορία του καρκίνου μαστού το 17ο αιώνα

-Nicolas Tulp (1593-1674):

Πιστεύει, ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μεταδοτική ασθένεια:

Ολλανδός ιατρός και ανατόμος, που σπούδασε στο Leiden, από όπου αποφοίτησε, το 1614 με διδακτορική διατριβή πάνω στην χολέρα. Εγκαταστάθηκε στη γενέτειρά του το Άμστερνταμ και πολύ νωρίς πήρε υψηλές θέσεις στην διοίκηση της σχολής και του πανεπιστημίου. Από το 1628, διδάσκει ανατομία και 4 χρόνια αργότερα αποθανατίστηκε από τον Remprandt στο φημισμένο «Μάθημα Ανατομίας». Το 1654 εξελέγη δήμαρχος του Άμστερνταμ μέχρι το θάνατό του. Πίστευε, ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μεταδοτική ασθένεια. Για να υποστηρίξει αυτή του τη θέση, ο Tulp, παρουσίασε την περίπτωση μιας Ολλανδής ηλικιωμένης ασθενούς της Andriana Lamberta, που υπέφερε από προχωρημένο καρκίνο του μαστού και θεωρήθηκε, ότι μετέδωσε την ασθένεια στην υπηρέτριά της. Η ιδέα της μεταδοτικότητας του καρκίνου παρέμεινε μέχρι το 19^ο αιώνα και μέχρι σήμερα ίχνη της παλιάς ανησυχίας, φαίνεται να υπάρχουν στους ασθενείς και τους συγγενείς τους. Η χειρουργική θεραπεία υποστηρίχθηκε σταθερά από τον Tulp. «Η μόνη θεραπεία είναι μια άμεση χειρουργική επέμβαση τόνισε». Μερικοί χειρουργοί έκοβαν τον μαστό με μια κίνηση, με μια μεγάλη λεπίδα. Άλλοι χρησιμοποιούσαν τα δάκτυλα, για να αποχωρίσουν τον μαζικό αδένα από το θωρακικό τοίχωμα, κάνοντας μια προκαταρκτική διάνοιξη, μέχρι που στο τέλος μόνο το άκρο του δέρματος έπρεπε να κοπεί.

-Johannes Scultetus (1595-1645):

Πρώτες ακριβείς απεικονίσεις μαστεκτομής:

Φημισμένος Γερμανός χειρουργός, μαθητής του διαπρεπή ανατόμου Spigelius στην Πάντοβα, που μας έδωσε τις πρώτες ακριβείς απεικονίσεις μαστεκτομής. Γεννήθηκε στο Ulm και πέθανε στην Στουτγγάρδη. Ήταν μαθητής του Hieronimus Fabricius ab Acquapendente στην Πάντοβα. Με χοντρή βελόνα περνά σπάγγο κάτω από το μαστό. Σηκώνει τον μαστό και με μια μαχαιριά τον αφαιρεί ολόκληρο. Μετά καίει με πυρακτωμένο σίδερο τα σημεία, που αιμορραγούν. Αυτή είναι η εγχείρηση “Αμαζόνας“, η οποία είχε ήδη περιγραφεί από τον φημισμένο Ισπανό χειρουργό Francisco Arceo το 1574. Η τρομακτική αυτή επέμβαση επιδεικνύεται στο έργο του Schultetus Armamentarium Chirurgicum, που είναι και το μοναδικό του έργο. Το περιεχόμενιο το αντλεί από την καταγραφή του χειρουργικού του έργου και τα επιστημονικά του ταξίδια στην Βιέννη, στην Πάντοβα και στην Βενετία. Αντιπροσωπεύει, τον πιο λεπτομερή περιγραφικό κατάλογο των εργαλείων και μεθόδων επίδεσης εκείνης της περιόδου. Το βιβλίο εκδόθηκε μετά τον θάνατό του το 1653. Ήταν ένα διάσημο βιβλίο, που εκδόθηκε 8 φορές τον 17^ο αιώνα. Αυτό το βιβλίο ήταν και το πρώτο με γυναικολογικές επεμβάσεις και άλλα θεραπευτικά μέτρα, αλλά ασχολείται και με άλλες επεμβάσεις. Το βιβλίο γρήγορα μεταφράστηκε στα Γερμανικά, στα Γαλλικά, στα Αγγλικά και στα Γερμανικά. Ήταν για δεκαετίες, ό,τι καλύτερο μπορούσε να προσφερθεί στην χειρουργική της εποχής του.

-François de Le Boë Sylvius (1614-1672):

Γάλλος, που θεωρείται ο θεμελιωτής της ιατροχημείας και υπήρξε φημισμένος γιατρός και ερευνητής. Γεννήθηκε το 1614 στο Hannan και πέθανε το 1672 στο Leyde. Πρώτος αυτός αναγνώρισε τη σημασία των φυματίων της πνευμονικής φυματίωσης και με το όνομά του είναι γνωστή η πλάγια σχισμή του εγκεφάλου, καθώς και ο υδραγωγός, με τον οποίο επικοινωνεί η τρίτη με την τέταρτη κοιλία εγκεφάλου.

Δίνει έμφαση στα λεμφατικά αγγεία και περιγράφει μεταστάσεις πίσω από το στέρνο:

Ο François de Le Boë Sylvius είναι αυτός, που πρώτος δίνει έμφαση στη λέμφο και περιγράφει μεταστάσεις πίσω από το στέρνο. Η Λατινική λέξη “lympha” (καθαρό νερό) πήρε το όνομα από την καθαρότητα και τη νερώδη σύσταση των στοιχείων, που περιέχονταν σ’ αυτά τα αγγεία. Ο Thomas Bartholin of Copenhagen (1616-80), από μια οικογένεια με διακεκριμένους ανατόμους, είχε ήδη το 1653 εισαγάγει τον όρο «λεμφατικά αγγεία», για τα νεοανακαλυφθέντα συστήματα αγγείων. Ο  Bartholin πίστευε, ότι η λέμφος αντλείται από το αίμα με μια διαδικασία διήθησης.

Johannes van Hoorne (1621-1670):

Δίνει πληροφορίες για μαστεκτομές, που γίνονταν στο σπίτι της ασθενούς:

Αναφέρει, ότι οι μαστεκτομές ήταν συνήθεις στην εποχή του και γίνονταν στο σπίτι της ασθενούς. Δε δίνει, πάντως, πολλές πληροφορίες. Χαρακτηριστική είναι η χαλκογραφία του Romeyn de Hooghe ενός Ολλανδού ζωγράφου (1695-1708), που δείχνει πως γινόταν μια μαστεκτομή περίπου το 1667. Αυτή η δουλειά δεν είναι μια ιατρική πραγματεία, αλλά μια συλλογή από εμβλήματα, δηλαδή εικόνες με περιληπτικούς τίτλους σχετιζόμενους με το ηθικό μάθημα της κάθε εικόνας. Έχει τον τίτλο Voorhof der Ziele (Προαύλιο της ψυχής). Το κείμενο, κάτω από την μαστεκτομή, εμπνεύστηκε από την 2^η επιστολή στον Τιμόθεο, στην οποία ο Παύλος εκφράζει την αποδοκιμασία στους άθεους ανθρώπους. «Word will eat as does the cancer». Αυτή η επιστολή είναι το μόνο σημείο στη Βίβλο, στην οποία υπάρχει αναφορά για τον καρκίνο. Το κακό σχετίζεται με την αύξηση του μεγέθους του κακοήθους όγκου, σε ένα φυσικό σώμα. Και όπως ένας καρκίνος μπορεί μόνο να θεραπευτεί με την έγκαιρη εφαρμογή ενός κοφτερού μαχαιριού, έτσι και οι αμαρτωλές ψυχές πρέπει να επανέλθουν στον ίσιο δρόμο με επώδυνη διόρθωση. Αυτό το είδος της μεταφορικής γλώσσας είχε ήδη χρησιμοποιηθεί από τον Έλληνα Πατέρα της Εκκλησίας Ιωάννη Χρυσόστομο, Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης (345-407 μ.Χ.).

Το Ζωηρό παράδειγμα του ζωγράφου Romeyn de Hooghe, που δείχνει, πως γινόταν μια μαστεκτομή στο σπίτι, αναμφισβήτητα αντλήθηκε από την πραγματικότητα. Το δράμα λάμβανε χώρα παρουσία του συζύγου και των δύο θυγατέρων, που θρηνούσαν στην κρεβατοκάμαρα της ασθενούς, γιατί μέχρι το τέλος του 19^ου αιώνα τα νοσοκομεία ήταν μόνο για άπορους. Η ασθενής καθόταν σε μια καρέκλα απέναντι από τον χειρουργό, που θα έκοβε το νοσούν όργανο. Ήταν ακινητοποιημένη από έναν βοηθό, ενώ ένας δεύτερος βοηθός σκουπίζει το αίμα, που αναβλύζει από το τραύμα. Ο βραχίονας ομόπλευρα της βλάβης απάγεται και ανυψώνεται για να σφίξει ο θωρακικός μυς, όπως προτείνεται στα βιβλία αναφοράς εκείνης της περιόδου. Σε ένα τραπέζι κάθεται ο παθολόγος, που χωρίς την παρουσία του, δεν επιτρεπόταν να εκτελέσει ο χειρουργός μια μεγάλη επέμβαση. Αξιοπρεπής και ακίνητος κρατά την πένα του, πιθανώς για να συνταγογραφήσει τα κατάλληλα φάρμακα και τη δίαιτα.

Richard Wiseman (1622-1676):

Αναφορά αποτελεσμάτων μαστεκτομής σε καρκίνο του μαστού: 

Λίγοι χειρουργοί έκαναν αναφορά για τα αποτελέσματα των θεραπειών στους ασθενείς τους. Ο Richard Wiseman περίφημος Άγγλος χειρουργός του βασιλιά Charles ΙΙ και συγγραφέας ενός πολύ δημοφιλούς βιβλίου, έχαιρε ως χειρουργός της ίδιας φήμης, που έχαιρε ο Sydenham σαν παθολόγος. Ο Wiseman ανέφερε, ότι μόνο 2 ασθενείς από 12 με καρκίνο του μαστού θεραπεύτηκαν, τελικά, με μαστεκτομή και μάλιστα η μια ήταν μόνο 20 ετών. Δυο άλλες πέθαναν αμέσως μετά την εγχείρηση και οι άλλες 8 πέθαναν, ενώ ήταν υπό συντηρητική θεραπεία.

Gustav Casimir Gahrlier Van Der Mullen (1630-1717):

Αναφορά μετάστασης στο τραύμα μαστού, μετά από μαστεκτομή:

Διακεκριμένος ιατρός από το Βερολίνο. Θέτει το ερώτημα αν μετά τη μαστεκτομή το τραύμα πρέπει να μένει ανοικτό ή κλειστό, βασιζόμενος σε ένα περιστατικό μετάστασης του καρκίνου στο τραύμα, το οποίο ανάφερε στο περιοδικό Ephemerides naturae curiosorum.

Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723):

Ανακαλύπτει το μικροσκόπιο:

Ολλανδός κατασκευαστής φακών και φυσιοδίφης, που γεννήθηκε στο Deeft. Δεν είχε ιδιαίτερες επιστημονικές ιατρικές γνώσεις. Ανακαλύπτει το μικροσκόπιο, που 200 χρόνια αργότερα θα γίνει το βασικό διαγνωστικό εργαλείο και θα διευκολύνει τη σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού. Λόγω του, ότι έζησε μέχρι τα 91 του χρόνια, με το ταλέντο, που είχε  κατασκεύασε πάνω από 400 φακούς. Ανακαλύπτει τα πρωτόζωα, τα σπερματοζωάρια και διάφορα βακτήρια, χωρίς όμως να καταλάβει τη σημασία τους. Οι παρατηρήσεις του καταγράφονται στο έργο του Opera omnia sive Arcana naturae ope exactissimorum microscopiorum detecta (1715-1722).

Παράλληλα, ιατροχημικοί και ιατροφυσικοί συμφωνούν, ότι ο καρκίνος έχει λεμφική προέλευση περισσότερο, παρά ότι προέρχεται από τη μαύρη χολή.

Pierre Dionis (1643-1718):

Ήταν εξέχον Γάλλος χειρουργός από το Παρίσι, του οποίου οι ανατομικές και χειρουργικές διαλέξεις και επιδείξεις στο Jardin des Plantes προσέλκυε ιατρούς από όλη την Ευρώπη. Το σεμινάριο Course d’ operations de chirurgie (1707) μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.

Αναφορές στην αιτιολογία του καρκίνου του μαστού:

Ο Pierre Dionis συσχέτιζε την εμφάνιση του καρκίνου με την στασιμότητα της λέμφου στο μαστό, που ακολουθείται από διόγκωση και πόνο. Η στάση μπορούσε να συμβεί μετά από εξωτερικό τραύμα ή από επιβλαβή στοιχεία του αίματος, όπως όξινα στοιχεία. Αποδέχτηκε την αρχαία αντίληψη συσχέτισης του καρκίνου του μαστού και του τραχήλου, όταν οι ασθενείς είναι 40-60 ετών. Ανάμεσα στις ασθενείς του, υπήρχαν πολλές καλόγριες. Επίσης, υποστήριζε την επίδραση της ψυχικής διάθεσης. Η μελαγχολία και ο θυμός μπορούσαν να αντικατασταθούν από μια πιο χαρούμενη συμπεριφορά. Πριν κάνει μια μαστεκτομή, ο Dionis μαρκάριζε τα σημεία της τομής με μελάνι. Ο Pierre Dionis κάνει αναφορές: 1) στον P. Alliot που συμμετείχε στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού της Άννας της Αυστριακής, 2) στον C.-D.Gendron, επίσης, ιατρό της Βασιλικής Αυλής και 3) στον A. Helvetius (Schweitzer).

Govert Bidloo (1649-1713):

Κάνει 20 μαστεκτομές σ’ ένα χρόνο:

Φημισμένος για το μεγαλειώδη άτλαντα ανατομίας με απεικονίσεις από τον Gerard de Lairesse, αναφέρει ότι το 1679 κάνει 20 μαστεκτομές σ’ ένα χρόνο, αλλά δεν αναφέρει τι αποτελέσματα είχε. Aνέφερε, ότι μία από τις ασθενείς του έζησε για 5 χρόνια, παρόλο που είχε ένα εξελκωμένο τραύμα με εκκρίσεις, που καθαριζόταν χειρουργικά σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Adrian Helvetius (1661-1741):

Ελβετός ιατρός, που το αληθινό του όνομα ήταν Schweitzer. Έγινε γνωστός από τότε, που θεράπευσε το διάδοχο του θρόνου της Γαλλίας, που είχε δυσεντερία με ρίζες ιπεκακουάννας, που είχαν έρθει από την Βραζιλία.

Χειρουργική του μαστού ανάλογα με το μέγεθος του όγκου:

Καυχήθηκε, ότι πραγματοποίησε γύρω στις 2000 μαστεκτομές. Ο Helvetius πίστευε, ότι ο καρκίνος ξεκινά με μια σταγόνα υγρού, που πήζει σ’ έναν λεμφαδένα. Η αιτία της πήξεως αυτής μπορεί να είναι εξωτερική, όπως από ένα τραύμα. Στα πρώιμα στάδια, η βλάβη μπορεί να διαλυθεί με καυστικά χημικά. Εάν ο όγκος γίνει σκληρός είναι καλύτερα να μην ερεθιστεί με τέτοια θεραπευτικά, γιατί το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το αντίθετο. Όμως, δεν όρισε το πρώιμο στάδιο. Στις μικρές βλάβες αφαιρεί μόνο τον όγκο, στις μεγάλες ή εξελκούμενες αφαιρεί ολόκληρο το μαστό.

Βιβλιογραφία

Διδακτορική Διατριβή Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο μαστού

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο μαστού

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Η ιστορία του καρκίνου μαστού τον 20ο αιώνα

Η ιστορία του καρκίνου του μαστού τον 19ο αιώνα

Η ιστορία του καρκίνου μαστού τον 18ο αιώνα

Η ιστορία του καρκίνου μαστού τον 16ο αιώνα

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού τον 13ο αιώνα

Ο μαστός στην Τέχνη

Ο ακρωτηριασμός των μαστών

Μαστός και μαστεκτομή

Ο καρκίνος του μαστού στην αρχαία Αίγυπτο

Ο καρκίνος του μαστού στην αρχαία Ελλάδα

Ο καρκίνος του μαστού στην ελληνορωμαϊκή περίοδο

Ο καρκίνος του μαστού στην βυζαντινή περίοδο

Ο καρκίνος του μαστού στην εποχή των Αράβων

www.emedi.gr