Οι στρωματικοί όγκοι ωοθηκών παράγουν ορμόνες και προκαλούν πολλές ενδοκρινολογικές διαταραχές
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Οι στρωματικοί όγκοι ωοθήκης, ICD-10 C56, D27, αποτελούν το 6% των όγκων της ωοθήκης κι έχουν μεγάλη πολυμορφία.
Παράγουν ορμόνες και προκαλούν πολλές ενδοκρινολογικές διαταραχές.
Ταξινόμηση όγκων γεννητικής ταινίας – ωοθηκικού υποστρώματος κατά WHO
Α. Όγκοι από κοκκώδη κύτταρα – κύτταρα υποστρώματος
1. Κοκκιοκυτταρικός όγκος
- Ενηλίκου τύπου
- Νεανικού τύπου
2. Όγκοι ομάδας θήκωμα-ίνωμα
- Θήκωμα
- Τυπικό
- Με ωχρινοποίηση
- Ίνωμα
- Ινοσάρκωμα
- Όγκος υποστρώματος με ελάχιστα στοιχεία γεννητικής ταινίας
- Σκληρυντικός όγκος υποστρώματος
- Όγκος υποστρώματος με κύτταρα τύπου σφραγιστήρα δακτυλίου
Β.Όγκοι από κύτταρα Sertoli – κύτταρα υποστρώματος – Ανδροβλαστώματα
1.Ανώτερης διαφοροποίησης
- Όγκος από κύτταρα Sertoli
- Όγκος από κύτταρα Sertoli – Leyding
- Όγκος από κύτταρα Leyding, τύπος κυττάρων πύλης
- Όγκος από κύτταρα Leyding, τύπος κυττάρων υποστρώματος
2. Μέσης διαφοροποίησης
3. Χαμηλής διαφοροποίησης
4. Δικτυοειδούς τύπου
5. Με ετερόλογα στοιχεία
Γ. Γυναδροβλάστωμα
Δ. Όγκος γεννητικής ταινίας με δακτυλιοειδείς σωληνώδεις σχηματισμούς
Ε. Αταξινόμητοι
Οι πιο συχνοί είναι τα θηκώματα – ινώματα (4%) και οι κοκκιοκυτταρικοί όγκοι (1,5%), ενώ τα ανδροβλαστώματα και τα υπόλοιπα είναι σπάνια.
Οι όγκοι γεννητικής ταινίας – ωοθηκικού υποστρώματος προέρχονται από τα αναπόσπαστα συστατικά της αναπτυσσόμενης γονάδας, δηλαδή από τις αρχέγονες γεννητικές ταινίες, που είναι επιθηλακά (κοκκώδη κύτταρα, κύτταρα Sertoli) ή το εξειδικευμένο υπόστρωμα της ωοθήκης, που είναι μεσεγχυματική (κύτταρα θήκης, κύτταρα Leyding).
Υπάρχουν νεοπλάσματα αμιγή και νεοπλάσματα με συνδυασμό κυττάρων.
Οι όγκοι από κύτταρα Sertoli – Leyding μπορεί να είναι και αμαρτώματα.
Βιολογική συμπεριφορά στρωματικών όγκων ωοθήκης
Όλοι οι Κοκκιοκυτταρικοί όγκοι ενήλικου τύπου είναι χαμηλής κακοήθειας με 20ετή επιβίωση 50-60%. Δυσμενείς προγνωστικοί παράγοντες είναι η ηλικία άνω των 40 ετών, οι μεγάλοι συμπαγείς όγκοι άνω των 15 εκατοστών, οι αμφοτερόπλευροι όγκοι οι περισσότερες από 2 μιτώσεις ανά 10 οπτικά πεδία μεγάλης μεγένθυνσης, η ατυπία των κυττάρων και η εξω-ωοθηκική διασπορά.
Οι Κοκκιοκυτταρικοί όγκοι νεανικού τύπου είναι καλοήθεις κι ένα μόνο 5% σε 2 έτη κάνει υποτροπή.
Τα θηκώματα και τα ινώματα είναι καλοήθη κι έχουν άριστη πρόγνωση, το ίδιο και οι όγλοι υποστρώματος με κύτταρα τύπου σφραγιστήρα δακτυλίου. Μόνο που θα πρέπει να διαχωρίζονται από τα μεταστατικά καρκινώματα του γαστρεντερικού.
Η βιολογική συμπεριφορά των ανδροβλαστωμάτων εξαρτάται από το βαθμό διαφοροποίησης. Αυτοί με αμιγή κύτταρα είναι πάντα καλοήθεις. Αυτοί με μεικτή μορφολογία εμφανίζουν πιο επιθετική συμπεριφορά σε ποσοστό 10-40%. Δυσμενή πρόγνωση έχουν αυτά με δίκτυο σχισμοειδών χώρων ή μυϊκών ινών, χόνδρου ή ιστού και καλή πρόγνωση αυτά που έχουν επιθήλιο γαστρεντερικό.
Τα Γυναδροβλαστώματα είναι καλοήθη ενώ οι όγκοι υποστρώματος με ελάχιστα στοιχεία γεννητικής ταινίας όταν συνυπάρχει το σύνδρομο Peutz – Jeghers θεωρούνται καλοήθεις αν και υπάρχει κίνδυνος αδενοκαρκινώματος ενδοτραχήλου. Αν δεν υπάρχει το σύνδρομο είναι κακοήθεις σε ποσοστό 15%.
Σταδιοποίηση κατά FIGO
Στάδιο Ι: Στις ωοθήκες
Ιa: Μία ωοθήκη
Ιb: Δύο ωοθήκες
Ιc: Ρήξη κάψας, επιφανειακός όγκος, θετικές κυτταρολογικές
Σταδιο ΙΙ: Έκταση στην πύελο
ΙΙa: Στη μήτρα και στις σάλπιγγες
ΙΙb: Άλλοι πυελικοί ιστοί
ΙΙc: Και θετικές κυτταρολογικές
Στάδιο ΙΙΙ: Έκταση στην κοιλιά και/ή μόνο στους περιοχικούς λεμφαδένες
ΙΙΙa: Μικροσκοπική περιτοναϊκή μετάσταση
ΙΙΙb: Μακροσκοπική περιτοναϊκή μετάσταση μικρότερη από 2 εκατοστά
ΙΙΙc: Μακροσκοπική περιτοναϊκή μετάσταση μεγαλύτερη από 2 εκατοστά και /ή περιχικοί λεμφαδένες
Στάδιο IV: Απομακρυσμένη μετάσταση έξω από την περιτοναϊκή κοιλότητα.
Αιτιολογία και παθογένεση
1. Η υπέρμετρη εξάντληση των ωοκυττάρων και η αύξηση των γοναδοτροπινών στο αίμα σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
2. Γενετικοί παράγοντες σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και προηγηθείσα κύηση.
3. Ηλικία
Εκδηλώνονται σε κάθε ηλικία ανάλογα με τον τύπο.
- Περι και μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (θήκωμα-ίνωμα, Κοκκιοκυτταρικός όγκος Ενηλίκου τύπου, Όγκος από κύτταρα Leyding)
- Νέες γυναίκες 20-30 (Όγκος από κύτταρα Sertoli, Όγκος από κύτταρα Sertoli – Leyding, Όγκος γεννητικής ταινίας με δακτυλιοειδείς σωληνώδεις σχηματισμούς)
- Προεφηβική ηλικία (Κοκκιοκυτταρικός όγκος Νεανικού τύπου, Δικτυοειδούς τύπου)
Οι ορμόνες που εκκρίνουν οι όγκοι αυτοί είναι οιστρογόνα (Κοκκιοκυτταρικός όγκος, κύτταρα θήκης, Όγκος από κύτταρα Sertoli), ανδρογόνα (Όγκος από κύτταρα Leyding, Όγκος από κύτταρα Sertoli – Leyding), ανδρογόνα και οιστρογόνα (Γυναδροβλάστωμα), ενώ άλλοι όγκοι είναι αδρανείς (ινώματα, Σκληρυντικός όγκος υποστρώματος).
Συμπτώματα και σημεία
–Μη ειδικά συμπτώματα (διόγκωση κοιλιάς, κοιλιακές ενοχλήσεις, πόνος)
–Συμπτώματα ενδοκρινολογικής διαταραχής αναλόγως της εκκρινόμενης ορμόνης. Σε υπερέκκριση οιστρογόνων διαταραχές εμμήνου, αιμορραγίες εμμηνόπαυσης, πρώιμη ψευδοήβη (αύξηση μαστών, τριχοφυΐα προσώπου και μασχάλης, ανάπτυξη έξω γεννητικών οργάνων, μητρορραγίες, κολπικές εκκρίσεις). Σε ανδρογόνα απώλεια θηλυκότητας (ολιγομηνόρροια, απώλεια υποδόριου λίπους, ατροφία μαστών), αρρενοποίηση (τριχοφυΐα προσώπου, δασυτριχισμός, αλωπεκία, απώλεια καμπυλών σώματος, αύξηση μεγέθους λάρυγγα, βαθειά φωνή, υπερτροφία μυών, υπερτροφία κλειτορίδας, απώλεια libido). Σε μεικτούς μικρή αρρενοποίηση και κολπικές αιμορραγίες, παχυσαρκία, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, ερυθροκυττάρωση (σύνδρομο Cushing).
Θεραπεία στρωματικών όγκων ωοθήκης
Γενικά οι όγκοι αυτοί έχουν καλή πρόγνωση και σε καλής διαφοροποίησης όγκους μπορεί να διατηρηθεί και η γονιμότητα.
Θεραπευτικά γίνεται χειρουργείο, τοπική χημειοθεραπεία. Γίνεται χημειοθεραπεία με ΒΕΡ (B30mg, E100mg/m2, C20mg/m2) και Carboplatin + Paclitaxel.
Επίσης, γίνεται λευπρολίδη για κοκκιωματώδεις όγκους, Paclitaxel, Paclitaxel+iphospamide, ταμοξιφένη, VAC (Vincristine, Actinomycin, Cyclophosphamide)
Επίσης, υποστηρικτικά μπορεί να γίνει ακτινοθεραπεία.
Έχουν αργή εξέλιξη και υποτροπιάζουν δύσκολα.
Καλύτερα να γίνεται εξατομικευμένη θεραπεία μετά από μοριακή ανάλυση του όγκου γιατί η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία έχουν πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες.
-Χειρουργική θεραπεία
Οι περισσότεροι όγκοι περιορίζονται στην ωοθήκη και θεραπεύονται με χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθεί η ωοθήκη που περιέχει τον όγκο. Στην άλλη ωοθήκη μπορεί να γίνεται βιοψία αν ο γιατρός υποψιάζεται διήθηση αν και οι στρωματικοί όγκοι σπάνια εξαπλώνονται πέρα από την ωοθήκη που προσβάλλεται. Αν όμως συμβεί, η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει την αφαίρεση των ωοθηκών και του όγκου όσο το δυνατόν περισσότερο (debulking).
-Χημειοθεραπεία
Χημειοθεραπεία είναι μια θεραπευτική επιλογή για όγκους που έχουν εξαπλωθεί έξω από την ωοθήκη (στάδια ΙΙ, ΙΙΙ και IV).
Μπορεί επίσης να προσφέρεται για ασθενείς υψηλού κινδύνου σταδίου Ι πολύ μεγάλοι όγκοι (τουλάχιστον 10 cm έως 15 cm), όγκοι που έχουν υποστεί ρήξη και υψηλής κακοήθειας όγκοι. Ωστόσο, η παρατήρηση χωρίς χημειοθεραπεία συχνά συνιστάται, καθώς οι όγκοι αυτοί συνήθως δεν ανταποκρίνονται στην χημειοθεραπεία, όπως οι επιθηλιακοί όγκοι των ωοθηκών. Οι όγκοι αυτοί μπορεί να αντιμετωπιστούν με την ίδια χημειοθεραπεία που χρησιμοποιείται για τους καρκίνους των γεννητικών κυττάρων ΒΕΡ (Bleomycin 30mg, Etoposide 100mg/m2, Cisplatin 20mg/m2). Ο συνδυασμός καρβοπλατίνης και πακλιταξέλης (Taxol) χρησιμοποιείται επίσης, όπως στους επιθηλιακούς όγκους ωοθηκών. Κάποιοι χρησιμοποιούν Paclitajel+Ιphospamide, ή VAC (Vincristine, Actinomycin, Cyclophosphamide).
Καλύτερα να γίνεται εξατομικευμένη θεραπεία μετά από μοριακή ανάλυση του όγκου
-Ακτινοθεραπεία
Η ακτινοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τη θεραπεία της νόσου, όταν περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Ωστόσο, σπάνια χρησιμοποιείται.
-Ορμονική θεραπεία
- Leuprolide χορηγείται σε υπερέκκριση οιστρογόνων για διακοπή του σήματος που μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη του όγκου.
- Το φάρμακο ταμοξιφένη, η οποία δρα σαν ένα αντι-οιστρογόνο, βοηθά επίσης, κάποιες γυναίκες, όπως και οι αναστολείς αρωματάσης. Ορμονική θεραπεία συνήθως χρησιμοποιείται μόνο για στρωματικούς όγκους που έχουν υποτροπή μετά τη θεραπεία ή σε γυναίκες που δεν μπορούν να ανεχθούν την χημειοθεραπεία ή δεν θέλουν να πάρουν χημειοθεραπεία.
Η θεραπεία των στρωματικών όγκων ωοθήκης αναλόγως σταδίου
Στάδιο Ι
Όλοι οι σταδίου Ι όγκοι αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση. Οι περισσότεροι ασθενείς με όγκους σταδίου Ι παρακολουθούνται στενά μετά την επέμβαση και δεν απαιτούν περαιτέρω θεραπεία.
Σε όγκους υψηλού κινδύνου για υποτροπή (πολύ μεγάλους όγκους, όγκους με ρήξη, και φτωχά διαφοροποιημένους όγκους έχουν 3 επιλογές μετά την επέμβαση: Παρακολούθηση, χημειοθεραπεία, ή (σπανίως) ακτινοθεραπεία.
Στάδια ΙΙ, ΙΙΙ και IV
Μετά από χειρουργική επέμβαση και το debulking, γίνεται χημειοθεραπεία συνήθως. Σπάνια, η θεραπεία με ακτινοβολία είναι μια επιλογή, επίσης.
Υποτροπή
Οι στρωματικοί όγκοι ωοθήκης μπορεί να υποτροπιάσουν πολλά χρόνια αργότερα. Ακόμα κι έτσι, η πρόγνωση εξακολουθεί να είναι καλή, διότι αναπτύσσονται αργά. Επαναλαμβάνεται η χειρουργική επέμβαση και οποιοδήποτε από τα σχήματα χημειοθεραπείας από την αρχική θεραπεία μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της υποτροπής. Η ορμονική θεραπεία είναι, επίσης, μια επιλογή για την αντιμετώπιση της υποτροπής. Δεν υπάρχει μια πολύ τυπική θεραπεία για τον καρκίνο υποτροπής των στρωματικών όγκων ωοθήκης κι έτσι η θεραπεία στο πλαίσιο μιας κλινικής δοκιμής είναι, επίσης, μια καλή επιλογή. Η ακτινοθεραπεία μπορεί, μερικές φορές, να είναι χρήσιμη για υποτροπιάζοντα καρκίνο.
Για όγκους που παράγουν ορμόνες, τα επίπεδα στο αίμα ορμονών μπορεί να ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά την επέμβαση για έλεγχο υποτροπής του όγκου.
Η ινχιμπίνη ορού μπορεί, επίσης, να παρακολουθείται σε επιλεγμένους στρωματικούς όγκους.
Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες για τον καρκίνο ωοθηκών, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου
Η ζωή είναι πολύτιμη.
Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!
Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.
Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.
Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο ωοθηκών
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο ωοθηκών
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Όγκοι ωοθηκών από γεννητικά κύτταρα
Έχει σχέση ο καρκίνος μαστού με τον καρκίνο ωοθηκών;
Μπορεί να προκαλέσει καρκίνο η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Γενετικό τεστ για BRCA 1 και BRCA 2
Που μπορεί να εφαρμοστεί το μοριακό προφίλ
Θεραπεία του καρκίνου εξατομικευμένα
Ελεύθερα κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα
www.emedi.gr
