Καντιντίαση

6 Οκτωβρίου 2014

Οι λοιμώξεις από την Candida

H Candida Albicans και τα άλλα γένη Candida προκαλούν ποικιλία λοιμώξεων, ICD-10 B37.

Το σύνδρομο της δερματικής καντιντίασης περιλαμβάνει βλαστομύκωση των μεσοδακτύλιων πτυχών, θυλακίτιδα, βαλανίτιδα, παράτριμμα, παρωνυχία, ονυχομύκωση, εξάνθημα από πάνα, καντιντίαση περιπρωκτικής περιοχής και τα σύνδρομα της χρόνιας βλεννογονοδερματικής καντιντίασης του στόματος (μονιλίαση), οισοφαγίτιδα και τραχηλίτιδα.

Η σοβαρότερη εκδήλωση της καντιτίασης είναι η αιματογενής διασπορά ή συστηματική καντιντίαση.

Η Candida υπάρχει φυσιολογικά σε μικρές ποσότητες στη χλωρίδα του στόματος, τη γαστρεντερική οδό και στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας.

Candida αιδιοκολπική: φλεγμονές στο βλενογόννο του κόλπου και στο δέρμα του αιδοίου
Στοματοφαρυγγική καντιντίαση: φλεγμονή της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα, κυρίως, σε βρέφη και ανοσοκατασταλμένους ασθενείς
Οισοφαγική καντιντίαση: σε ανοσοκατασταλμένους
Γαστρεντερική καντιντίαση: γαστρίτιδα και έλκος και προσβολή του λεπτού και παχέος εντέρου
Γωνιώδης χειλίτιδα: με σχισμές στις γωνίες του στόματος

Η καντιντίαση είναι πολύ συχνή 50/100.000. Όλες οι ηλικίες και τα πρόωρα νεογνά είναι υψηλού κινδύνου για συστηματική καντιτίαση. Η συστηματική καντιντίαση προσβάλλει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες, ενώ οι άλλες μορφές περισσότερο τις γυναίκες εξαιτίας της κολπικής μυκητίασης. Η κολπική καντιντίαση είναι πολύ συχνή και προσβάλλει γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι έχουν προδιάθεση για μονιλιακή δερματίτιδα και δερματικές φλεγμονές.

Σημεία και συμπτώματα καντιντίασης

Πυρετός
Κόπωση
Ταχυκαρδία
Υπόταση
Διαταραχή του επιπέδου συνείδησης
Ηπατοσπληνομεγαλία
Κηλιδοβλατιδώδες ή οζώδες εξάνθημα

-Στα παιδιά: Στοματικές αλλοιώσεις λευκωπές, επηρμένες, ανώδυνες και περιγεγραμμένες πλάκες

-Στους ενήλικες ανοσοκατασταλμένους και μη:

Αιδιοκολπικές αλλοιώσεις λεπτές ή παχιές, λευκωπές ή σαν χωριάτικο τυρί, ερυθηματώδεις πλάκες στον κόλπο, στα μεγάλα χείλη του αιδοίου ή σε άλλα σημεία του περινέου. Μπορεί να είναι ασυμπτωματικές ή έντονα κνησμώδεις, με αίσθημα καύσου.
Στοματικές αλλοιώσεις, λευκωπές, επηρμένες, ανώδυνες, καλώς αφοριζόμενες πλάκες, ερυθηματώδεις επηρμένες με σκουροκαφετί κρούστα και βαθιές σχισμές.

-Σε ανοσοκατασταλμένα άτομα:

Οισοφαγίτιδα, δυσφαγία, οδυνοφαγία, οπισθοστερνικό άλγος
Γαστρεντερικές εξελκώσεις

Αίτια καντιντίασης

Οι περισσότερες λοιμώξεις οφείλονται στην Candida Albicans. Επίσης, σημαντικοί παράγοντες είναι η C. tropicalis, C. krusei, C. stellatoidea, C. pseudotro[icalis, C. lambica, Torulopsis glabrata, C.tropicans. Τα είδη Candida αποικούν στις επιφάνειες του δέρματος και των βλεννογόνων και οι περισσότερες φλεγμονές αποκτώνται ενδογενώς. Η μετάδοση Candida από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι δυνατή.

Παράγοντες κινδύνου για καντιντίαση

Για τη συστηματική καντιντίαση είναι η ουδετεροπενία, η αντιμικροβιακή χημειοθεραπεία, οι ενδαγγειακές συσκευές, η προηγούμενη αιμοδιάλυση και η βλεννογονοδερματική καντιντίαση, ο ιός της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας, άλλες λευκοπενίες, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο καρκίνος και άλλες ανοσοανεπάρκειες. Η μονιλιακή στοματίτιδα στα νεογνά μπορεί να μεταδοθεί από τη δίοδο από το γεννητικό σωλήνα. Σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες η κολπίτιδα προκαλείται από τις ορμονικές αλλοιώσεις των κολπικών τοιχωμάτων. Η κολπική καντιντίαση μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Η λευκοπλακία του στόματος από καντιντίαση μπορεί να είναι προκαρκινωματώδης κατάσταση. Η οισοφαγική καντιντίαση μπορεί να συνυπάρχει με τον ιό του απλού έρπητα σε βαριά ανοσοκατασταλμένα άτομα.

Ανοσοκαταστολή
Θεραπεία με αντιβιοτικά
Ντους, χημικά καθαριστικά, κολπικές συσκευές προκαλούν σε γυναίκες κολπίτιδα από ζυμομύκητες
Οδοντοστοιχίες
Χρόνια χρήση στερεοειδών από το στόμα ή εισπνεόμενα
Αντισυλληπτικά χάπια

Παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη λοιμώξεων από Candida:

• Χορήγηση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος

• Ορμονοθεραπεία

• Παρατεταμένη θεραπεία με κορτικοειδή

• Υπεργλυκαιμία – οξέωση

• Χρήση ενδοφλεβίων καθετήρων

• Αντινεοπλασματική χημειοθεραπεία

• Ακτινοθεραπεία

• Ουδετεροπενία

• Βαριές χειρουργικές επεμβάσεις

• Βακτηριαιμία

• Αιμοκάθαρση

Διαφορική διάγνωση καντιντίασης

Από πολλές λανθάνουσες μικροβιακές λοιμώξεις και σε ουδετεροπενικά άτομα από ευκαιριακές λοιμώξεις. Η τριχωτή λευκοπλακία μοιάζει με τη μονιλιακή στοματίτιδα, αλλά δεν εξορμάται από ερυθηματώδη βάση, είναι KOH αρνητική και εμφανίζεται στις πλάγιες επιφάνειες της γλώσσας. Τέλος, άλλοι ζυμομύκητες μπορεί να εκδηλώνονται σαν Candida.

Διάγνωση καντιτίασης

Μικροσκοπική εξέταση βλαβών επεξεργασμένες με ΚΟΗ (υδροξείδιο του καλίου 10%). Καταστρέφει τα τοιχώματα των επιθηλιακών κυττάρων, επιτρέποντας την καλύτερη εντόπιση ζυμομυκήτων.
Gram χρώση αποκαλύπτει Gram + είδη ζυμομυκήτων.
Καλλιέργεις αίματος ή σε Sabouraud άγαρ με θετικά αποτελέσματα μπορεί να οφείλονται σε φυσιολογική χλωρίδα.
Στα παρασκευάσματα τα ιστολογικά φαίνονται μικκύλια ή ψευδομικκύλια και δεν υπάρχει πολυμορφοπυρηνική λευκοκυττάρωση. Στα σπλάχνα η εισβολή της Candida προκαλεί μικροαποστήματα.
Απεικονιστικά σε συστηματική καντιντίαση η απεικόνιση του ήπατος και απλήνα με υπερήχους, αξονική τομογραφία ή σπινθηρογράφημα θα δείξει βλάβες σε ηπατική δυσλειτουργία και πυρετό. Στην οισοφαγική καντιντίαση η κατάποση βαρίου δείχνει εικόνα λιθόστρωτου ή συρίγγια ή οισοφαγική διάταση.

Σε καλλιέργειες από τον κόλπο τα ντους και σπερματοκτόνα ή τα αντιμυκητιασικά μεταβάλλουν τα ευρήματα.

Θεραπεία καντιτίασης

Υγρά και ηλεκτρολύτες
Αιμοδυναμική και αναπνευστική υποστήριξη
Απομάκρυνση ενδοαγγειακών συσκευών
Ο αποικισμός στο ορθό μπορεί να μειωθεί με γιαούρτι και προβιοτικά άλλων ζωντανών λακτοβακίλλων
Χρήση βαμβακερών εσώρουχων σε κολπίτιδα
Φάρμακα για την καντιντίαση

-Κολπικά:

Κρέμα μικοναζόλης 2% με απλικατέρ ή ενδοκολπικά υπόθετα 100 mg για 7 ημέρες

Κλοτριμαζόλη ενδοκολπικά υπόθετα 100 mg για 6-7 ημέρες ή 200 mg για 3 ημέρες, 1% κρέμα με απλικατέρ

Νυστατίνη 100.000 U/gr κρέμα με απλικατέρ ή σε δισκία ενδοκολπικά 2 φορές την ημέρα για 7 ημέρες

Φλουκοναζόλη 100-200 mg 4 φορές την ημέρα για 5 ημέρες

Τερκοναζόλη σε υποτροπές από αντοχή στην ιμιδαζόλη, 0,4% κρέμα με απλικατέρ κολπικώς για 7 ημέρες, 0,8% κρέμα ή 80 mg υπόθετα για 3 ημέρες

Οποιαδήποτε αντιμυκητησιακή κρέμα ή υπόθετο μπορεί να χορηγείται κάθε μήνα για λίγες ημέρες κοντά στην έμμηνη ρύση για πρόληψη υποτροπών

-Στοματοφαρυγγικά:

Τροχίσκοι κλοτριμαζόλης 10 mg που διαλύονται αργά στο στόμα 5 φορές την ημέρα για περισσότερο από 20 λεπτά

Πλύσεις στόματος με νυστατίνη που κρατιέται στο στόμα και μετά καταπίνεται 5-10 mL για περισσότερο από 20 λεπτά, 4-5 φορές την ημέρα για 14 ημέρες. Προφύλαξη υποτροπής η ίδια δόση 2-5 φορές την ημέρα

Κετοκοναζόλη 200-400 mg από το στόμα 4 φορές την ημέρα για 14-21 ημέρες

Φλουκοναζόλη 50-200 mg σε δισκία από το στόμα 1 δισκίο 4 φορές την ημέρα για 14-21 ημέρες

-Οισοφαγίτιδα:

Δισκία κετοκοναζόλης 200-400 mg, ένα από το στόμα 4 φορές την ημέρα για 14-21 ημέρες

Δισκία φλουκοναζόλης 200 mg εφάπαξ, στη συνέχεια 100 mg από το στόμα 4 φορές την ημέρα για 10-21 ημέρες

Αμφοτερικίνη Β

-Γαστρεντερικό:

Δισκία φλουκοναζόλης 200 mg, ένα από το στόμα 4 φορές την ημέρα για 10-21 ημέρες ή

Ενδοφλέβια διάλυμα αμφοτερικίνης Β

-Συστηματική καντιντίαση

Η αμφοτερικίνη Β είναι το φάρμακο εκλογής, εκτός από την ηπατοσπληνική καντιντίαση όπου η φλουκοναζόλη ή η ιτακοναζόλη υπερτερούν.

Σε μερικούς μη ουδετεροπενικούς ασθενείς με επίμονη μικροβιαιμία συνυστάται συνδυαστική χορήγηση αμφοτερικίνης Β και φλουκυτοσένης. Η αμφοτερικινη Β αρχικά χορηγείται σε δοκιμαστική δόση 1 mg, στη συνέχεια 0,3-0,7 mg/kg/ημέρα με 200 mg-2gr για 2-10 εβδομάδες.

Εναλλακτικά χορηγούνται 400 mg φλουκοναζόλης ημερησίως από το στόμα ή ενδοφλέβια.

Γενική αίματος, ηλεκτρολύτες, κρεατινίνη ορού γίνονται 2 φορές την εβδομάδα

–Ενδοπεριτοναϊκή λοίμωξη σε ασθενείς που έχουν υποστεί μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις κοιλίας, καντιτίαση χοληφόρων, λοιμώξεις κατώτερου ουροποιητικού συστήματος

Τα αντιμυκητησιακά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία, η κετοκοναζόλη και η νυστατίνη ηπατοτοξικότητα και η αμφοτερικίνη Β νεφρική ανεπάρκεια και υποκαλιαιμία και απορύθμιση σακχάρου σε διαβητικούς. Η αμφοτερικίνη Β μπορεί να προκαλέσει οξείες αντιδράσεις με πυρετό, ρίγος και υπόταση που μειώνονται από την ακεταμινοφαίνη, ιβουπροφαίνη ή υδροκορτιζόνη και μεπεριδίνη για αντιμετώπιση ρίγους. Επίσης, προκαλεί αζωθαιμία και πρέπει να ελαττωθεί η δόση. Αν η ουρία είναι μεγαλύτερη από 40 και η κρεατινίνη μεγαλύτερη από 3, ενυδατώνεται ο ασθενής, χορηγούνται 77 mEq Na ημερησίως και δίνεται η αμφοτερικίνη μέερα παρά μέρα. Ακόμη μπορεί να συμβεί νεφρική σωληναριακή οξέωση και υπομαγνησιαμία που επιδεινώνει την υποκαλιαμία και αναιμία, κεφαλαλγία, φλεβίτιδα, λευκοπενία, θρομβοπενία και ηπατική δυσλειτουργία

Κατά την κύηση θεραπεία εκλογής είναι η κολπική χρήση μικοναζόλης

Η κετοκοναζόλη μπορεί να προκαλέσει αδυναμία στύσης στους άνδρες, και να προκαλέσει ήπια ευερεθιστότητα και τερατογένεση κατά την κύηση και περνάει στο γάλα

Η φλουκοναζόλη ρυθμίζεται ανάλογα με τη νεφρική λειτουργία και μπορεί να προκαλέσει και ηπατοτοξικότητα

Η κετοκοναζόλη αντενδείκνυται με αντιόξινα, αναστολείς, με αμφοτερικίνη, με αντιπηκτικά και με υπογλυκαιμικούς παράγοντες, με INH και ριφαμπικίνη, με κυκλοσπορίνη, με φαινυντοϊνη, με αζτεμιζόλη, με τερφαιναδίνη και με αλκοόλ

Η αμφοτερικίνη αντενδείκνυται με νεφροτοξικά φάρμακα, με κορτικοστερεοειδή και με κετοκοναζόλη

Η φλουκοναζόλη αντενδείκνυται με ριφαμπικίνη, τολβουταμίδη, βαρφαρίνη, φαινυντοϊνη και κυκλοσπορίνη

Πρόληψη καντιντίασης

Αποφυγή αντιβιοτικών
Αποφυγή ντους, χημικών, σπερματοκτόνων και κολπικών συσκευών που αλλάζουν το ph του κόλπου
Τα βαμβακερά εσώρουχα και το στεγνό περιβάλλον προστατεύουν τον κόλπο
400 mg ημερησίως φλουκοναζόλης ελαττώνουν την επίπτωση της καντιντίασης σε ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία οξείας λευχαιμίaς ή μεταμόσχευση μυελού των οστών.

Φυσικά μέτρα αντιμετώπισης της καντιντίασης

Εκτός από τη προσεκτική διατροφή και τα φυσικά μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης του μύκητα Candida, υπάρχουν και φυσικά προϊόντα με ζωντανά βακτήρια, φιλικά προς τον οργανισμό, τα οποία αρχίζουν αμέσως να δουλεύουν βοηθώντας το σώμα να ξεφορτωθεί τους μύκητες candida που προκαλούν γενικευμένες μυκητιάσεις, άφθες και το σύνδρομο της χρόνιας candidiasis.

Τα αποτελέσματα από τα προβιοτικά:

• Αποκατάσταση των τιμών του pH του σώματος. Ένα αλκαλικό pH είναι θεμελιώδες στη διαχείριση της candidiasis και των μυκητιάσεων.

• Ανακούφιση από τα συμπτώματα της μυκητίασης, στα οποία συμπεριλαμβάνονται η κατάθλιψη, η ανησυχία, η ευερεθιστότητα, η δυσπεψία, η ληθαργική διάθεση, οι ακραίες τροφικές και περιβαλλοντολογικές αλλεργίες, η ακμή, το ξηρό και ευαίσθητο δέρμα, ημικρανίες, πονοκέφαλοι, μολύνσεις των γεννητικών οργάνων, κυστίτιδες, κολπίτιδες, προεμηνορρυσιακό σύνδρομο και προβλήματα περιόδου.

• Τα αποτελέσματα μπορεί να αρχίσουν να φαίνονται από την πρώτη κιόλας ημέρα αλλά θα γίνουν πλήρως αντιληπτά μέσα σε 10 ημέρες.

Συνήθως τα σκευάσματα περιέχουν 3 στελέχη ζωντανών γαλακτοβάκιλων που μπορούν να βοηθήσουν το σώμα να ξεφορτωθεί τη μόλυνση από μαγιά και μύκητες π.χ. Βάκιλος Coagulans (200 εκατομμύρια μονάδες), Βάκιλος Subtilis (25 εκατομμύρια μονάδες), Εντερόκοκκος Faecalis (25 εκατομμύρια μονάδες), σκόνη χυμού λεμονιού, ραφιναρισμένη σκόνη μαγιάς, φυτικές ίνες.

Ένα απλό τεστ που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι σας για να διαπιστώσετε αν έχετε ένα δυνητικό πρόβλημα καντιντίασης:

Πάρτε ένα διαφανές καθαρό ποτήρι. Γεμίστε το με νερό και φτύστε σ’ αυτό λίγο σάλιο πάνω στην επιφάνεια του νερού. Παρατηρήστε το ποτήρι για 30 έως 45 λεπτά. Αν έχετε πρόβλημα από την Candida, θα δείτε νήματα (σαν ποδαράκια μέδουσας) να κρέμονται μέσα στο νερό από το σάλιο που επιπλέει στην κορυφή του, ή κάτι σαν «σύννεφο» από σάλιο να αιωρείται ή να βυθίζεται στον πάτο του ποτηριού. Αν δεν υπάρχουν καθόλου νήματα και το σάλιο επιπλέει ακόμα μετά από μια ώρα ή έχει διαλυθεί στο νερό ακόμα, πιθανότατα έχετε φυσιολογικά επίπεδα μυκήτων κάτω από τον έλεγχο του σώματός σας. Όταν μετά τη λήψη των προβιοτικών θα δείτε το σάλιο σας να επιπλέει χωρίς «ποδαράκια» στο πάνω μέρος του νερού θα έχετε θεραπευθεί.

Δίαιτα για την καταπολέμηση της Candida Albicans

• Γενικά πρέπει να αποφευχθούν όσα τρόφιμα περιέχουν ζάχαρη ή μαγιά.

Πιο συγκεκριμένα:

Τι δεν πρέπει να τρώτε:

– Ξύδι, Τουρσί, Καπνιστά, Ελιές, Τυρί, Ντρέσινγκ, Σος, Μαγιονέζα, Αλλαντικά

– Μαγιά, Ψωμί, Φρυγανιά, Ζυμαρικά, Πίττες, Πίτσες κ.λ.π.

– Ζάχαρη και υποκατάστατα, Μέλι, Γλυκά, Καραμέλες, Τσίχλες, Σοκολάτα, Παγωτό και ότι γενικά περιέχει ζάχαρη

– Συντηρητικά, Αναψυκτικά, Κονσέρβες, Κουτιά ντομάτα πελτέ, Κύβοι Κνορ, χυμοί όχι φρέσκοι κτλ.

– Καφέ και υποκατάστατα, Τσάι, Αλκοόλ, Μπύρα, Κρασί κτλ.

– Ξερά φρούτα, Σταφύλια φρέσκα, Σύκα φρέσκα κτλ

– Μανιτάρια

– Γαλακτοκομικά

Τι να τρώτε:

Όλα τα λαχανικά: αρακά, πατάτες, ντομάτα, φασόλια, κρεμμύδια, μελιτζάνα. χόρτα κτλ

Όλα τα φρούτα: εκτός από σταφύλια και σύκα

Όλα τα όσπρια: φασόλια, φακές, φάβα κτλ.

Όλα τα κρέατα, ψάρια, κοτόπουλο και αυγά

Όλα τα δημητριακά: κουάκερ, νιφάδες από σόγια ή σίκαλη κλπ

Ρύζι, πλιγούρι

Ξηρούς καρπούς μόνο με τσόφλι, όπως καρύδια, φουντούκια και αμύγδαλα, γιατί τα καθαρισμένα συχνά έχουν μούχλα

Νερό ορθομοριακό

Γιαούρτι και βούτυρο

Πρόγνωση καντιντίασης

Σε ήπια ανοσοκατασταλμένα άτομα αναμένεται καλοήθης πορεία και καλή πρόγνωση. Η υποτροπιάζουσα αιδιοκολπίτιδα μπορεί να οφείλεται σε αποικισμό του συντρόφου

Σε βαριά ανοσοκατασταλμένα άτομα η Candida είναι νόσος προσδιοριστική του AIDS. Η ήπια ανοσοκαταστολή στο AIDS (CD4 200-500) σχετίζεται με χρόνια καντιτίαση. Η βαριά ανοσοκαταστολή (CD4 <100) η μονιλιακή στοματίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε οισοφαγίτιδα κι επιμόλυνση πολλών συστημάτων με συμμετοχή όλων των οργάνων και ιδίως των νεφρών (καντιτουρία)

Οι επιπλοκές της συστηματικής καντιντίασης είναι η πυελονεφρίτιδα, η ενδοφθαλμίτιδα, η ενδοκαρδίτιδα, η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, η αρθρίτιδα, η οστεοχονδρίτιδα, η οστεομυελίτιδα, η πνευμονίτιδα και οι λοιμώξεις ΚΝΣ. Η θνητότητα από μικροβιαμία στη συστηματική καντιτίαση είναι 37% και η συνολική θνητότητα 75%.

Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τις λοιμώξεις

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τις λοιμώξεις

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Κνησμός πρωκτού

H βλεννογονίτιδα

Λευκοπλακία στόματος

Φαρυγγίτιδα

Η μαγειρική σόδα σαν φάρμακο

Οι αντικαρκινικές ιδιότητες της πρόπολης

Μηνιγγίτιδα

Τραχηλίτιδα

Είναι η σόδα φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου;

Ονυχομυκητίαση

Το απόλυτο συμπλήρωμα για αποτοξίνωση