Μεταστατικός καρκίνος μαστού

Στάδιο IV – Καρκίνος Μαστού

Γράφει η 

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος – πιο συχνά στα οστά, τους πνεύμονες, το ήπαρ ή τον εγκέφαλο

Η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία, ορμονοθεραπεία, χημειοθεραπεία, βιολογική θεραπεία και άλλες εναλλακτικές θεραπείες…

Η διόγκωση των λεμφαδένων πρέπει να αντιμετωπιστεί αν υπάρχουν μόνο ειδικά σημεία και δυσάρεστα συμπτώματα

Η ακτινοβολία  χρησιμοποιείται πιο συχνά για την ανακούφιση ειδικών σημείων ή δυσάρεστων συμπτωμάτων

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να έχει ένα ρόλο στην αντιμετώπιση ειδικών σημείων ή συμπτωμάτων

Οι ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού παρουσιάζουν μεγάλη ετερογένεια στην κλινική έκβαση της νόσου τους. Άλλες γυναίκες εμφανίζουν μεταστατική νόσο σε πολλαπλά ζωτικά όργανα, αντίσταση στη θεραπεία και θάνατο σε λίγους μήνες από την εμφάνιση της πρώτης μετάστασης, ενώ άλλες έχουν βραδεία εξέλιξη στη νόσο τους και εμφανίζουν μεγάλες περιόδους σταθερής νόσου σε μαλακούς ιστούς, σε σπλάχνα και στα οστά.

Υπάρχουν πολλές υποομάδες στον μεταστατικό καρκίνο μαστού και το μοριακό προφίλ του όγκου θα αναδείξει αυτές τις ομάδες, ώστε η κάθε γυναίκα να λάβει εξατομικευμένη θεραπεία για βέλτιστα αποτελέσματα.

Ο μεταστατικός καρκίνος μαστού μπορεί να θεραπευθεί…

Ο μεταστατικός καρκίνος μαστού πρέπει πια να θεωρείται χρόνια νόσος.

Οι στόχοι της θεραπείας είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα, η παράταση της ζωής και η εξασφάλιση καλής ποιότητας ζωής.

Μετά τη διάγνωση των μεταστάσεων η έκταση και η τοποθεσία της μεταστατικής νόσου πρέπει να προσδιοριστούν και να συσχετισθεί με τα κλινικά συμπτώματα. Επιπλέον το μοριακό προφίλ του όγκου θα προσδιορίσει την χρησιμότητα της ορμονοθεραπείας και των στοχευμένων θεραπειών.

Ο ογκολόγος πρέπει να συνυπολογίζει και τα άλλα συνοδά νοσήματα που υπάρχουν, ώστε η θεραπεία που θα προτείνει να σέβεται την ποιότητα της ζωής των ασθενών.

-Οι ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο 

Οι ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο είναι οι ασθενείς που έχουν μικρή μεταστατική νόσο σε μαλακούς ιστούς και στα οστά, αλλά και σε σπλαχνικά όργανα. Συνήθως, αυτές οι γυναίκες είναι μεταεμμηνοπαυσιακές και οι όγκοι τους έχουν θετικούς οιστρογονικούς υποδοχείς. Αυτοί οι ασθενείς είναι εξαιρετικοί υποψήφιοι για ορμονοθεραπεία. Οι ασθενείς με αρνητικούς ορμονικούς υποδοχείς, μπορούν, αν επιθυμούν, να λάβουν εξατομικευμένη βιολογική θεραπεία ανάλογα με το μοριακό προφίλ του όγκου

-Οι ασθενείς με υψηλό κίνδυνο

Οι ασθενείς με υψηλό κίνδυνο έχουν αρνητικούς οιστρογονικούς υποδοχείς, μεγάλη σπλαχνική νόσο και πρέπει να λάβουν θεραπεία ανάλογα με το μοριακό προφίλ του όγκου. Αν έχουν θετικούς ορμονικούς υποδοχείς πρέπει να πάρουν ορμονοθεραπεία. Αν έχουν HER2 θετικό ή αρνητικό λαμβάνουν την κατάλληλη βιολογική θεραπεία.

Οι μοντέρνες ενδοκρινικές παρεμβάσεις: Η υποφυσεκτομή και η επινεφριδιεκτομή έχουν αντικατασταθεί από τους αναστολείς της αρωματάσης (αναστραζόλη, εξεμεστάνη και λετροζόλη) σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αν και πολλές γυναίκες επιλέγουν να κάνουν ωοθηκεκτομή, ακόμη και σήμερα, άλλες επιλέγουν να πάρουν ανάλογα LH-RH (γοσερελίνη, λευπρολίδη), που εξασφαλίζουν την ωοθηκική καταστολή ή αντιοιστρογόνα (SERMs, ταμοξιφένη, τοραμιφένη) που δεσμεύουν τους υποδοχείς και δε σηματοδοτείται το καρκινικό μονοπάτι. Οι προγεστίνες, όπως, η megestrol acetate και η medroxyprogesterone acetate είναι, επίσης, αποτελεσματικές και καλά ανεκτές κι έχουν αντικαταστήσει τις υψηλές δόσεις οιστρογόνων, ανδρογόνων και κορτικοστερεοειδών.

Η ύπαρξη οιστρογονικών και προγεστερονικών υποδοχέων είναι ισχυρή ένδειξη για ορμονοθεραπεία (ανταπόκριση 40%). Οι αναστολείς αρωματάσης είναι πρώτης γραμμής θεραπεία σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες Σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οι SERMs είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας. 

Και άλλοι ενδοκρινικοί παράγοντες χρησιμοποιούνται για δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γραμμής θεραπεία, όπως fulvestrant, αναστολείς στερεοειδικών υποδοχέων, προγεστίνες και ανδρογόνα (fluoxymesterone). Τα κορτικοστερεοειδή δεν έχουν ρόλο στην πρωταρχική ενδοκρινική θεραπεία στον καρκίνο του μαστού, αλλά χρησιμοποιούνται στην υποστηρικτική θεραπεία σε μεταστάσεις στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, σε πίεση του Νωτιαίου Μυελού και σε υπερασβεστιαιμία του καρκίνου. Η διαδοχική μονοθεραπεία προσφέρει καλύτερα αποτελέσματα από ότι η συνδυασμένη ενδοκρινική θεραπεία. Κάποιοι χρησιμοποιούν καταστολή των ωοθηκών και τους SERMS μαζί.

Η χημειοθεραπεία στον καρκίνο του μαστού χρησιμοποιείται από το 1970. Η μονοθεραπεία προτιμάται αντί της συνδυασμένης θεραπείας ανάλογα με το μοριακό προφίλ του όγκου (50% μείωση σε δύο διαμέτρους του όγκου σε 20-60% των ασθενών σε μη θεραπευόμενο πριν μεταστατικό καρκίνο μαστού). 

Οι ταξάνες (docetaxel & paclitaxel) και οι ανθρακυκλίνες (doxorubicin & epirubicin) θεωρούνται τα πιο αποτελεματικά χημειοθεραπευτικά στον καρκίνο του μαστού, με παράγοντες πλατίνας, αλκυλιωτικούς παράγοντες, αλκαλοειδή της βίνκα, αντιμεταβολίτες και μεσεγχυματικούς παράγοντες. Επειδή, όμως η ανταπόκριση σε αυτούς τους παράγοντες ως μονοθεραπεία είναι μικρή κι έχει διάρκεια μόνο 6 μήνες πολλοί κάνουν συνδυασμένη χημειοθεραπεία (CMF, CMF με βινκριστίνη και πρενδιζόνη ή FAC ή παρόμοιοι άλλοι παράγοντες, αλλά με ανταπόκριση 50% από 12 μήνες έως 2 χρόνια το μέγιστο).

Δε βοηθούν οι χημειοθεραπείες στο να παραμείνει ο μεταστατικός καρκίνος μαστού χρόνια νόσος…

Οι ανθρακυλίνες φαίνονται πιο αποτελεσματικές από τα CMF & CMFVP. Αμφίβολο αν οι συνδυασμοί των ανθρακυκλινών με άλλα φάρμακα βοηθούν. Οι ταξάνες και βινολερμπίνη φαίνεται να έχουν τα ίδια αποτελέσματα με τις ανθρακυκλίνες ή και ίσως καλύτερη σε ανθεκτική νόσο στις ανθρακυκλίνες (30-50%) Πολλοί χρησιμοποιούν συνδυασμούς ανθρακυκλινών και ταξανών χωρίς, όμως όφελος επιβίωσης.

Για την αναιμία και την ουδετεροπενία λόγω της χημειοθεραπείας χρησιμοποιούνται αυξητικοί παράγοντες οι οποίοι θεωρούνται από πολλούς βιολόγους ότι αυξάνουν την καρκινογένεση.

Μόνο οι ασθενείς με καλή γενική κατάσταση τα καταφέρνουν μετά την χημειοθεραπεία. Μόνο 15-20% των ασθενών έχουν πλήρη ανταπόκριση με συνδυασμένη θεραπεία και το ποσοστό είναι λίγο μικρότερο στην μονοθεραπεία, αλλά και όταν υπάρχει πλήρης ανταπόκριση, σε 5 χρόνια όλες οι γυναίκες σχεδόν θα έχουν υποτροπή. Μόνο 17% από τις γυναίκες με πλήρη ανταπόκριση (2-3% των ασθενών που κάνουν θεραπεία) με τις ανθρακυκλίνες θα έχουν ύφεση της νόσου για 10 χρόνια και το 20% από το 2-3% για 20 χρόνια. Πολύ μικρά ποσοστά επιτυχίας…

Οι γυναίκες δεν πρέπει να κάνουν χημειοθεραπεία σε μεταστατική νόσο. και αν αποφασίσουν να κάνουν θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με το μοριακό προφίλ του όγκου και μόνο ως μονοθεραπεία, ιδίως όταν δεν απειλείται η ζωή τους και δεν έχουν συμπτώματα.

Πάντα θα πρέπει να συνυπολογίζεται το όφελος ενάντια στην τοξικότητα.

Καλύτερα ανάλογα με την μοριακή ανάλυση του όγκου να χρησιμοποιείται capecitabine (σχετική έκφραση του γονιδίου TYMS και του γονιδίου DPYD). Χορηγείται από το στόμα, όταν γίνεται εξατομικευμένα δεν έχει παρενέργειες και χαρίζει ποιότητα ζωής. 

Δεν πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Υπάρχει μεγάλη τοξικότητα.

-Η μεταστατική οστική νόσος παρατηρείται σε 80% των ασθενών. Η ακτινοβολία γίνεται μόνο παρηγορητικά σε οστά που κινδυνεύουν από κατάγματα. Μην κάνετε χημειοθεραπεία σε οστική νόσο. Η ορμονοθεραπεία μαζί με διφωσφονικά ή denosumab είναι η καλύτερη προσέγγιση για την πρόληψη καταγμάτων.  Το strodium-89 ή το samarium-159 ανακουφίζει από τον πόνο αλλά κάνουν καταστολή μυελού. 

-Η μεταστατική νόσος στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα συμβαίνει σε επιθετικούς όγκους με αρνητικούς οιστρογονικούς υποδοχείς και σε όγκους HER2 θετικούς. Η μονήρης μεταστατική νόσος αντιμετωπίζεται με cyberknife ενώ αν είναι πάνω από 12 απαιτείται ολοκρανιακή ακτινοβολία. Αναπτύσσεται λεπτομηνιγγική καρκινωμάτωση, συνήθως (επιβίωση 4-6 μήνες).

Οι εναλλακτικές θεραπείες για τον καρκίνο μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις γυναίκες με μεταστατικό καρκίνο μαστού, οι οποίες θεωρούνται πολύ καλύτερες τόσο στην επιβίωση, όσο και στη διατήρηση της ποιότητας της ζωής, αλλά και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Οι εναλλακτικές θεραπείες μαζί με την κατάλληλη διατροφή, την άσκηση και την ψυχολογική υποστήριξη και την εξατομικευμένη βιολογική θεραπεία θεωρούνται το μυστικό για να εξασφαλιστεί το ότι ο καρκίνος του μαστού θα γίνει χρόνια νόσος.

Τολμήστε να κάνετε εξατομικευμένη θεραπεία για τον μεταστατικό καρκίνο μαστού και μη φοβάστε.

Ο μεταστατικός καρκίνος μαστού μπορεί να αυτοθεραπευθεί… φτάνει να το θέλετε και να το πιστέψετε.

Η εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι μονόδρομος!

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!