Διατροφικές συμβουλές για την πρόληψη του καρκίνου

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

19 Φεβρουαρίου 2016

Τι να προσέχετε για να μην αναπτύξετε καρκίνο

Γράφει η

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Η τροφή σας πρέπει να γίνει το φάρμακό σας για την πρόληψη, αλλά και για την θεραπεία του καρκίνου.

–Η φυσική σας δραστηριότητα πρέπει να γίνει σύμμαχος της διατροφής στην πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η φυσική δραστηριότητα δρα προστατευτικά, αλλά και θεραπευτικά στον καρκίνο. Η φυσική δραστηριότητα είναι προστατευτική για τον καρκίνο παχέος εντέρου, τον καρκίνο μαστού, τον καρκίνο πνεύμονα και τον καρκίνο του προστάτη, αλλά η θετική επίδραση της άσκησης, έχει αποδειχτεί ότι βοηθά σε όλους τους τύπους καρκίνου.

Για να επιδρά θετικά η άσκηση στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου απαιτούνται 18-27 μονάδες μεταβολικού ισοδύναμου έργου (Metabolic Equivelant Task) την εβδομάδα. Το ΜΕΤ είναι μια μονάδα που χρησιμοποιείται για να μετρήσει το μεταβολικό κόστος της φυσικής δραστηριότητας. Ένα MET ισοδυναμεί με την πρόσληψη 3,5 ml οξυγόνου ανά kg βάρους σώματος ανά λεπτό. Για παράδειγμα, μια ώρα ποδήλατο, γρήγορο περπάτημα, jogging, τένις ή κολύμπι ισοδυναμεί με 7 βαθμούς MET. Το κούρεμα του γρασιδιού ή η αεροβική άσκηση για μια ώρα ισοδυναμεί με 6 βαθμούς MET. Απλώς, περπατώντας μια ώρα για 6 ημέρες την εβδομάδα θα πάρετε 18 ολόκληρους βαθμούς MET.

Η άσκηση μειώνει τα επίπεδα του ινσουλινόμορφου αυξητικού παράγοντα IGF-1 κι έτσι μειώνεται ο κίνδυνος για καρκίνο. Επίσης, η άσκηση αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2. Είναι γνωστό ότι ο διαβήτης προκαλεί καρκίνο του ενδομητρίου, του παχέος εντέρου, του νεφρού, του παγκρέατος και του μαστού σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Η άσκηση αυξάνει την οξυγόνωση των ιστών και το οξυγόνο είναι εχθρός των καρκινικών κυττάρων…

–Χάστε κιλά αν είσαστε παχύσαρκοι.

Το πάχος είναι αιτία καρκίνου. Η παχυσαρκία είναι γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο του ενδομητρίου και όχι μόνο. Ένας δείκτης μάζας σώματος πάνω από 28 αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του ενδομητρίου. Ο δείκτης μάζας σώματός σας (Body Mass Index) πρέπει να είναι μεταξύ 18,5 και 25. Μια μικρόσωμη γυναίκα που κάνει καθιστική ζωή απαιτεί μόνο 1450 θερμίδες την ημέρα για τις ενεργειακές της απαιτήσεις.

–Προσέξτε τη διατροφή σας.

Είναι γνωστό ότι τα λαχανικά και τα φρούτα προστατεύουν από τον καρκίνο του στόματος, του οισοφάγου, του πνεύμονα και του στομάχου και τα λαχανικά προστατεύουν από τον καρκίνο του κόλου. Αυτό ισχύει και για τον καρκίνο του λάρυγγα, του παγκρέατος, του μαστού και της ουροδόχου κύστεως. Τα λαχανικά και τα φρούτα είναι πηγές φυτικών ινών, βιταμινών και φυτοχημικών. Να τρώτε τουλάχιστον 800 γραμμάρια βιολογικά λαχανικά και 2 βιολογικά φρούτα καθημερινά.
Η διαδικασία της καρκινογένεσης απαιτεί μια σειρά από επαναλαμβανόμενες και συσσωρευόμενες αλλαγές στο DNA των γονιδίων που ελέγχουν την αύξηση των ιστών, γι’ αυτό κάποιος πρέπει να καταναλώνει μια ποικιλία βιολογικών λαχανικών και φρούτων, όλο το χρόνο.

Να τρώτε λαχανικά και φρούτα βιολογικά εποχής, γιατί τότε είναι πλούσια σε φυτοθρεπτικά και φυτοχημικά.

-Τα φρούτα έχουν φυσικά αντιοξειδωτικά και τα μικρά κόκκινα φρούτα, όπως blueberry, cranberry, blackberry και οι φράουλες είναι τα καλύτερα. Πρέπει, όμως να είναι βιολογικά.
-Άλλα φυσικά αντιοξειδωτικά είναι οι βιταμίνες C, E, A, το συνένζυμο Q, το λυκοπένιο, η μελατονίνη, η κουερσετίνη, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος.
-Η βιταμίνη C βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα blackberry, στις κόκκινες πιπεριές, στον μαϊντανό, στο μπρόκολο και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Είναι ευαίσθητη στη θερμότητα και στο φως. Να θυμάστε ότι όλες οι βιταμίνες είναι ευαίσθητες στο φως γι΄αυτό πρέπει να φυλάσσονται σε σκοτεινό μέρος).
-Η βιταμίνη Α απαντάται σαν β καροτένη σε βερίκοκα, στο σπανάκι, στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά στον μαϊντανό και στο νεροκάρδαμο. Θεραπεύει την λευκοπλακία του στόματος. Οι βαρείς καπνιστές που καπνίζουν πάνω από ένα πακέτο την ημέρα δεν πρέπει να παίρνουν συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη Α, γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος για καρκίνο του πνεύμονα.
-Η βιταμίνη Ε βρίσκεται στα πολυακόρεστα λίπη, στα αυγά, στο κρέας, στα ψάρια και στους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους, στα καρύδια και στη σόγια. Προστατεύει από τον καρκίνο του προστάτη. Να προτιμάτε βιολογικά κρέατα και μικρά ψάρια, όχι ιχθυοτροφείου.
-Το λυκοπένιο βρίσκεται στις ντομάτες και σε μεγαλύτερη ποσότητα όταν αυτές σιγά θερμαίνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
-Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο στοιχείο και η οργανική του μορφή βρίσκεται στα μη επεξεργασμένα δημητριακά, στο κρέας, στα πουλερικά, στα ψάρια, στα αυγά και στα γαλακτοκομικά προϊόντα ανάλογα με την περιεκτικότητα στο σώμα. Το σελήνιο είναι απαραίτητο για την πρόληψη όλων των τύπων καρκίνου, γιατί μειώνει την επίπτωση και την θνησιμότητα από τον καρκίνο και ελαττώνει και τον κίνδυνο ειδικά του καρκίνου του προστάτη.
-Προσοχή! Λαχανικά, όπως τα αντίδια, το σέλινο, το μαρούλι, το σπανάκι, ο μάραθος, η αντράκλα και οι κορυφές από τα γογγύλια έχουν υψηλά επίπεδα νιτρικών, ιδίως, όταν τα αποθηκεύετε για πάνω από 2 ημέρες και το χειμώνα, κυρίως. Όταν ζεσταίνονται και συνδυάζονται με πρωτεϊνες σχηματίζονται νιτροζαμίνες που είναι καρκινογόνες.
-60% της ολικής ενέργειας από τις τροφές πρέπει να προέρχεται από φυτικές πρωτεϊνες και πρέπει να είναι ακατέργαστες για να έχουν τις απαραίτητες βιταμίνες, τα μέταλλα και τις φυτικές ίνες για την σωστή αλκαλοποίηση του οργανισμού.
-Οι πολυσακχαρίτες απατώνται στο σέλινο, στα όσπρια, στα αμυλούχα τρόφιμα και στα λαχανικά και στα φρούτα. Η πέψη επεξεργασμένων μονοσακχαριτών και δισακχαριτών αυξάνει απότομα τα επίπεδα του σακχάρου και μετά παρατηρείται κάθετη πτώση του και οδηγεί σε πρώιμο αίσθημα πείνας που οδηγεί σε κατανάλωση τροφής. Επιπλέον είναι φτωχοί σε μικροθρεπτικά συστατικά. Μία δίαιτα με πολλά σάκχαρα αυξάνει τον κίνδυνο για όλους τους τύπους καρκίνου. Τα καρκινικά κύτταρα τρέφονται με ζάχαρη.

-Η δίαιτα που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες ελαττώνει τον κίνδυνο για όλους τους καρκίνους και κυρίως μαστού, παχέος και παγκρέατος. 800 γραμμάρια φυτικών ινών απαιτούνται.

-Η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του κόλου και του ορθού, του μαστού, του παγκρέατος, του νεφρού και του προστάτη. Περιορίστε την κατανάλωσή τους. Όταν τα καταναλώνετε να είναι βιολογικά. Μην καταναλώνετε καθόλου επεξεργασμένα κρέατα. Αντί για κρέας να τρώτε βιολογική σόγια, όσπρια, καρύδια, σπόρους κ.ά.

–Μην καταναλώνετε πολλά λίπη, γιατί αυξάνει ο κίνδυνος για καρκίνο πνεύμονα, μαστού και προστάτη. Το λίπος αυξάνει την παχυσαρκία και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος για καρκίνο ενδομητρίου, νεφρού και μεταεμμηνοπαυσιακού καρκίνου.

–Τα κορεσμένα λίπη να αποφεύγετε. Τα ζωϊκά λίπη, το λάδι καρύδας και το φοινικέλαιο θεωρούνται κορεσμένα. Τα πολυακόρεστα από το λινολεϊκό και το λινολενικό οξύ προτιμούνται. Να αποφεύγεται τις τροφές που υπερτερούν τα ω 6 λιπαρά οξέα. Να προτιμάτε αυτές με περισσότερα ω 3 λιπαρά οξέα, όπως τα μικρά ψάρια, ο λιναρόσπορος και τα καρύδια.

–Προετοιμασία του φαγητού

Προτιμάται το μαγείρεμα στον ατμό σε χαμηλές θερμοκρασίες, τα βραστά, της κατσαρόλας, τα ποσέ και τα ψητά.

Τα well done κρέατα και ψάρια ή αυτά στο γκριλ αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου. Το κρέας στο γκριλ, στα κάρβουνα ή το τηγανητό αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του κόλου και του ορθού. Το ίδιο και τα επεξεργασμένα κρέατα.

Οι ετεροκυκλικές αρωματικές αμίνες που αναπτύσσονται στο μαγείρεμα με το γκριλ και τα ψητά είναι καρκινογόνες και έχουν ίδιο κίνδυνο με τις Ν-νιτροζαμίνες που σχηματίζονται στα τρόφιμα που έχουν νιτρικά. Τα καπνιστά κρέατα έχουν πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες που είναι, επίσης, καρκινογόνοι.

Η θειαμίνη και η βιταμίνη C είναι ευαίσθητες στη θερμότητα. Η βιταμίνη C προστατεύει τις βιταμίνες Α, Ε και τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β και αυξάνει την πρόσληψη του σιδήρου και του φυλλικού οξέος. Να καταναλώνεται πολλά ωμά ή ελαφρώς μαγειρεμένα λαχανικά.

-Αποθήκευση της τροφής

Η διατήρηση των μικροθρεπτικών συστατικών και των λαχανικών πρέπει να γίνεται σε σκοτεινά και κρύα μέρη. Η περίοδος από την συγκομιδή μέχρι την κατανάλωση πρέπει να είναι ο ελάχιστος δυνατός, για να μην αναπτύσσονται νιτρώδη.

Μην καταναλώνετε επεξεργασμένο αλάτι και παστές τροφές με επεξεργασμένο αλάτι, γιατί αυξάνει ο κίνδυνος για καρκίνο του στομάχου. Να χρησιμοποιείτε για όλες τις χρήσεις ανεπεξέργαστο θαλασσινό αλάτι.

Να βάζετε στο ψυγείο τα φρέσκα τρόφιμα και λαχανικά στο ψυγείο για να μην απαιτούνται συντηρητικά και να μην έχετε κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου.

Αν διατηρείτε το φαγητό σε θερμοκρασία περιβάλλοντος αναπτύσσονται μυκοτοξίνες και δημιουργούνται αφλατοξίνες που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο στο συκώτι.

Τα πρόσθετα και τα συντηρητικά είναι επικίνδυνα σε ορισμένες περιπτώσεις και πρέπει να μελετηθεί η συσσωρευτική και συνεργιστική δράση τους και η μεταβολική τους διαφορετικότητα ανάλογα με τον οργανισμό.

Να τρώτε μόνο βιολογικά προϊόντα.

Να χρησιμοποιείτε πολλά βιολογικά βότανα και μπαχαρικά στο φαγητό σας.

Η τροφή σας είναι το καλύτερο φάρμακο για να θεραπευθείτε!

Ανορεξία και καχεξία στον καρκίνο

Τα καλύτερα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα

Το σώμα σας έχει την ικανότητα να αυτοθεραπεύεται

Προσέξτε τι τρώτε!

Φυτοθρεπτικά συστατικά που θεραπεύουν τον καρκίνο

Θεραπεία του καρκίνου με βιταμίνη C

Ο κόσμος στον οποίο θέλουμε να ζούμε

Βότανα για την πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου

Τα αιθέρια έλαια για τον καρκίνο