Είναι απαραίτητο το Oncotype DX στον καρκίνο μαστού;

Ο ΕΟΠΥΥ πληρώνει πολλά ευρώ σε περίοδο οικονομικής κρίσης για μια εξέταση που αμφισβητείται

Γράφει η

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Πατήστε, εδώ, για να διαβάσετε για την δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για το ONCOTYPE DX

Εγκρίθηκε βάσει ΑΡ. Πρωτ.:οικ. 30070/18-09-2013 Γενικό Έγγραφο ΕΟΠΥΥ.

Το Oncotype DX είναι ένα εμπορικό διαγνωστικό τεστ που εκτιμά την πιθανότητα υποτροπής της νόσου σε γυναίκες με θετικό καρκίνο για ορμονικούς υποδοχείς (ER). Οι θετικοί ορμονικοί υποδοχείς στον καρκίνο του μαστού έχουν, έτσι κι αλλιώς θετική πρόγνωση. Παρά τις μελέτες εξακολουθεί να μην αποδεικνύεται πλήρως και ορθώς… εάν η δοκιμή παρέχει, επίσης, πληροφορίες σχετικά με το πιθανό όφελος από τη χημειοθεραπεία (προγνωστική αξία).

Το Oncotype DX αναλύει την έκφραση 21 γονιδίων μέσα σε έναν όγκο για να καθορισθεί ένα σκορ κινδύνου. Το σκορ κινδύνου είναι ένας αριθμός μεταξύ 0 και 100 που αντιστοιχεί σε μία από τις τρεις κατηγορίες κινδύνου με συγκεκριμένη πιθανότητα επανεμφάνισης καρκίνου του μαστού μέσα σε 10 χρόνια από την αρχική διάγνωση.

Σύμφωνα, με την συμβατική ιατρική οι χαμηλού, ενδιάμεσου ή υψηλού κινδύνου ασθενείς με καρκίνο του μαστού, έτσι κι αλλιώς λαμβάνουν τουλάχιστον 5 χρόνια θεραπεία με ταμοξιφαίνη ή αναστολέα της αρωματάσης, σύμφωνα με την κλασσική ιατρική.

Με τις πληροφορίες από το Oncotype DX, δίνεται η δυνατότητα στους γιατρούς και στους ασθενείς να λάβουν πιο σίγουρες… αποφάσεις σχετικά με τις επιλογές θεραπείας του καρκίνου του μαστού.

Το Oncotype DX εκτελείται από την Genomic Health με την πιστοποίηση CLIA.

Η δοκιμή αρχικά αναπτύχθηκε για γυναίκες με καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου, ER + και αρνητικούς λεμφαδένες. Τυπικά σε αυτές τις περιπτώσεις, σχεδιάζεται θεραπεία με αντιορμονική θεραπεία, όπως ταμοξιφαίνη ή αναστολείς της αρωματάσης, και η δοκιμασία μπορεί να βοηθήσει… να καθοριστεί εάν η χημειοθεραπεία πρέπει ή δεν πρέπει να προστεθεί σε αυτήν την αντιορμονική θεραπεία ή ορμονοθεραπεία, όπως παραδόξως έχει καθιερωθεί, παρά το γεγονός ότι σε αυτές τις γυναίκες το όφελος της χημειοθεραπείας στην επιβίωση φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group Pooled Analysis
Age and Prognosis	15-Year Overall Survival
	Percent Surviving		Absolute Improvement in Survival with Chemotherapy
	Chemotherapy	No Chemotherapy	Absolute Improvement in Survival with Chemotherapy
By age at diagnosis
Younger than 40	70%	64%	6%
40-49	76%	69%	7%
50-59	70%	66%	4%
60-69	69%	66%	3%
70 or older	74%	68%	6%
Among women younger than 50 at diagnosis
Lymph node-negative	84%	79%	5%
Lymph node-positive	55%	46%	9%
Among women 50-69 at diagnosis
Lymph node-negative	86%	83%	3%
Lymph node-positive	62%	59%	3%

Σίγουρα, τα επίσημα ποσοστά και το όφελος από τη χημειοθεραπεία είναι πολύ μικρά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ποιότητα ζωής και οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές, αλλά και χωρίς να έχει γίνει οικονομική ανάλυση.

Η τρέχουσα τιμή του Oncotype DX είναι 3.250 ευρώ και ο ΕΟΠΥΥ πληρώνει το 80% των χρημάτων, με σύμβαση από το 2013.

Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι η χρήση του τεστ Oncotype DX είναι οικονομικά αποδοτική στους ασθενείς με αρνητικούς λεμφαδένες για να βοηθήσουν τους γιατρούς να προσαρμόσουν τη θεραπεία στην συγκεκριμένο ασθενή και να μην κάνουν χημειοθεραπεία, την οποία έτσι κι αλλιώς δεν πρέπει να κάνουν, αφού το όφελος επιβίωσης για ασθενείς με αρνητικούς λεμφαδένες είναι 3-5% (βλέπετε άνω πίνακα).

Πατήστε, εδώ για να δείτε για τα οφέλη της χημειοθεραπείας σε πρώιμο καρκίνο του μαστού.

Η σχέση κόστους και αποτελεσματικότητας του Oncotype DX σε ασθενείς με θετικούς λεμφαδένες παραμένει εξαιρετικά αμφίβολη…

Από τα περίπου 25.000 γονίδια του ανθρώπινου γονιδιώματος, η Genomic Health ταυτοποίησε 250 υποψήφια γονίδια που σχετίζονται πιθανότατα με τη συμπεριφορά του καρκίνου του μαστού. Αυτά τα γονίδια αναλύθηκαν σε περισσότερους από 400 ασθενείς από τρεις ανεξάρτητες κλινικές μελέτες προκειμένου να εντοπιστεί μια ομάδα 16 γονιδίων που συσχετίζεται έντονα με την επιβίωση. Σε αυτά τα 16 γονίδια προστέθηκαν 5 γονίδια ελέγχου και ένα σύνολο 21 γονιδίων συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση (21-GA).

Το OncotypeDX είναι το εμπορικά διαθέσιμο 21-GA.

Τα 16 καρκινικά γονίδια που ελέγχονται είναι: Ki67, STK15, Survivin, CCNB1, MYBL2, MMP11, CTSL2, HER2, GRB7, GSTM1, CD68, BAG1, ER, PGR, BCL2, SCUBE2. Καθώς, η γνώση των γονιδίων που είναι σημαντικά για τη διαχείριση του καρκίνου του μαστού εξελίσσεται, το 21-GA χρειάζεται ενημέρωση…

Κλινική χρησιμότητα του OncotypeDX

Το OncotypeDX είναι χρήσιμο για την επιβεβαίωση των κλινικοπαθολογικών ευρημάτων σε ασθενείς με καρκίνο μαστού χαμηλού και υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Οι γυναίκες που ταξινομούνται ως χαμηλού κινδύνου από το OncotypeDX μπορούν να μην λάβουν χημειοθεραπεία και να πάρουν ενδοκρινική θεραπεία. Οι επικρίσεις για τη δοκιμή περιλαμβάνουν την έλλειψη κλινικά αποδεκτών πληροφοριών στις γυναίκες ενδιάμεσου κινδύνου, η οποία μπορεί να ανέρχεται στο 67% των ασθενών που εξετάστηκαν.

Βασικές κλινικές μελέτες του OncotypeDX

Πατήστε πάνω στις μελέτες για να τις μελετήσετε

–Μελέτη NSABP B-14

Συμπεράσματα της μελέτης: Το σκορ του Oncotype DX είναι ο ποσοτικός προσδιορισμός της πιθανότητας επανεμφάνισης του καρκίνου σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με ταμοξιφαίνη με αρνητικούς λεμφαδένες και θετικούς οιστρογονικούς υπδοχείς σε καρκίνο του μαστού.

–Μελέτη NSABP B-20

Συμπεράσματα της μελέτης: Το σκορ αξιοποιεί την πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου του μαστού σε γυναίκες με αρνητικούς λεμφαδένες, θετικούς υποδοχείς οιστρογόνων, αλλά επίσης προβλέπεται το ποσοστό του οφέλους από τη χημειοθεραπεία.

–Μελέτη transATAC

Συμπεράσματα της μελέτης: Το PAM50 ROR παρέχει περισσότερες προγνωστικές πληροφορίες σε ασθενείς με ενδοκρινή θεραπεία με ER-θετικούς υποδοχείς, και αρνητικούς λεμφαδένες από το Oncotype DX RS.

-Μελέτη Kaiser Permanente

Συμπεράσματα της μελέτης: Σε μια μεγάλη πληθυσμιακή μελέτη ασθενών με αρνητικούς λεμφαδένες που δεν υποβλήθηκαν σε θεραπεία με χημειοθεραπεία, ο δείκτης κινδύνου από το OncotypeDX συνδέθηκε έντονα με τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού σε ασθενείς με ER-θετικούς υποδοχείς που έλαβαν θεραπεία με tamoxifen και δεν είχαν υποβληθεί σε θεραπεία.

–Μελέτη SWOG 8814

Συμπεράσματα μελέτης: Σε γυναίκες με θετικούς λεμφαδένες και θετικούς οιστρογονικούς υποδοχείς, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, ο ποσοτικός προσδιορισμός του Recurrence Score ποσοτικοποιεί την πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου του μαστού και προβλέπει, επίσης, το μέγεθος του οφέλους από τη χημειοθεραπεία.

–Μελέτη Oncotype DX TAILORx

Επειδή, η επικύρωση του σκορ κινδύνου του Oncotype DX για τον καρκίνο του μαστού χρησιμοποίησε μια σχεδιασμένη μελέτη αρχειοθετημένων δειγμάτων όγκου από μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, θεωρείται ως αποδεικτικού επιπέδου 1b: Μεμονωμένες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές (με περιορισμένο διάστημα εμπιστοσύνης). Το NCCN, το θεωρεί ως αναδρομική απόδειξη. Η μελέτη ξεκίνησε το Μάιο του 2006 και τα αρχικά αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο του 2015.

Το ερώτημα;

Πολλές γυναίκες με καρκίνο του μαστού δεν θέλουν να κάνουν χημειοθεραπεία και δικαιολογημένα, αφού το όφελος επιβίωσης από την χημειοθεραπεία, όπως προκύπτει από τα παγκόσμια στατιστικά στοιχεία είναι πολύ μικρό και με δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής και βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές που έχουν αρνητική επίπτωση στην υγεία τους.

Για να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά οι πηγές φροντίδας της υγείας στον καρκίνο, είναι απαραίτητο να συνυπολογιστούν τα κόστη και τα οφέλη των διαγνωστικών και θεραπευτικών αποφάσεων στον καρκίνο.

Διαβάστε για την Οικονομική ανάλυση της θεραπείας του καρκίνου

Στην Ελλάδα γίνεται το Μοριακό Προφίλ του Όγκου το οποίο παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την πρόγνωση και την θεραπεία του καρκίνου και δίνει τη δυνατότητα στους θεράποντες ιατρούς, αλλά και στις γυναίκες να λάβουν την θεραπευτική απόφαση που επιθυμούν για την υγεία τους, εξατομικευμένα.

Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα θα πρέπει να λάβουν υπόψη οι γιατροί και οι ασθενείς ότι δεν θεραπεύουν. Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα αντιπροσωπεύουν μερικές από τις πιο τοξικές ουσίες. Δεν είναι δυνατόν να καταστέλλονται μόνο τα καρκινικά κύτταρα χωρίς ταυτόχρονα να σκοτώνονται και τα φυσιολογικά κύτταρα. Αυτό πρέπει να το λαμβάνουν υπόψιν τους οι γιατροί και οι ασθενείς όταν προτείνουν τα κυτταροτοξικά φάρμακα ως θεραπεία. Η παγκόσμια έρευνα, μέχρι τώρα έδειξε ότι η χημειοθεραπεία δεν θεραπεύει τον καρκίνο και δεν επεκτείνει τη ζωή. Δεν υπάρχει καμία τεκμηριωμένη μελέτη που να αποδεικνύει ότι η χημειοθεραπεία βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς ακόμη και προσωρινά. Πολύχρονες μελέτες έδειξαν ότι η συνεισφορά της χημειοθεραπείας στην επιβίωση των καρκινοπαθών πάνω από 5 χρόνια εκτιμάται ότι είναι σε εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά: 2,1% στην Αμερική και 2,3% στην Αυστραλία. Στην Ελλάδα φυσικά δεν έχει υπολογισθεί το όφελος στην επιβίωση (σε πολλά νοσοκομεία έχουν χαθεί και τα αρχεία των ασθενών…). Όταν, όμως οι καρκινοπαθείς ακούν από τον θεράποντα ιατρό τους ότι η χημειοθεραπεία που παίρνουν είναι «αποτελεσματική» σκέφτονται ότι η χημειοθεραπεία θα θεραπεύσει πραγματικά τον καρκίνο, αν και αυτό που συμβαίνει πραγματικά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι ότι η χημειοθεραπεία προσωρινά συρρικνώνει τον όγκο, συνήθως για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αλλά ταυτόχρονα εξοντώνει και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, έτσι ώστε αργότερα, ο όγκος αυξάνεται περισσότερο από πριν, οδηγώντας σε αυτά τα πολύ χαμηλά ποσοστά επιβίωσης, παγκοσμίως. Τέλος, οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας είναι επίσης πολλές. όπως έμετος, απώλεια μαλλιών, οιδήματα και κυρίως, καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε ο οργανισμός να μην μπορεί να ανταποκριθεί ακόμη και σε απλές λοιμώξεις. Όλα αυτά σίγουρα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως βελτίωση της ποιότητας ζωής. Οι δεύτεροι πρωτοπαθείς καρκίνοι ή η μεταστατική νόσος, επίσης, από την χημειοθεραπεία είναι συχνό φαινόμενο σε ασθενείς που το ανοσοποιητικό τους σύστημα κατακρημνίσθηκε.

Τα αποτελέσματα μακροχρόνιων μελετών σε μοριακό επίπεδο έδειξαν ότι κάθε περίπτωση καρκίνου είναι τόσο μοναδική όσο και το άτομο στο οποίο αναπτύσσεται. Επιβάλλεται, επομένως, η εφαρμογή της αποκαλούμενης εξατομικευμένης ιατρικής, η οποία βασίζεται στις πληροφορίες που παρέχουν τα ίδια τα καρκινικά κύτταρα του κάθε ασθενούς. Τέτοιες πληροφορίες αποκαλύπτουν τον μηχανισμό ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων, στόχους για τις επιδιωκόμενες θεραπείες, αποκάλυψη χημειοανθεκτικότητας και πρόβλεψη ανταπόκρισης σε συγκεκριμένες χημειοθεραπείες, όπως και σε άλλες θεραπείες στοχευμένες και εναλλακτικές των συμβατικών, πριν από τη χορήγησή τους για κάθε ασθενή! Θα πρέπει να επιλέγονται μόνο οι θεραπείες που συνδέονται με τις γενετικές ιδιαιτερότητες και τις μοριακές ιδιότητες των καρκινικών κυττάρων του κάθε ασθενούς.

Τα ευεργετικά αποτελέσματα από την εφαρμογή της εξατομικευμένης ιατρικής αυξάνονται συνεχώς και δείχνουν την σωστή κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθηθεί στην θεραπεία του καρκίνου.

Ο κάθε ασθενής έχει δικαίωμα να επιλέξει την θεραπεία για τον καρκίνο του, που επιθυμεί και που έχει όφελος στην επιβίωση και στην ποιότητα ζωής τους.

Η θεραπεία στον καρκίνο πρέπει να αλλάξει…

Η πραγματικότητα είναι ότι η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη και σύμφωνη με την μοριακή ανάλυση όγκου, αλλιώς δεν βοηθάει.

Επειδή η τοξικότητα από τη θεραπεία είναι μεγάλη πρέπει να γίνεται μοριακό προφίλ του όγκου.