Εντερικά παράσιτα: Χρήσιμες πληροφορίες για τα εντερικά παράσιτα
Η τάξη των λοιμωδών παραγόντων που ονομάζονται παράσιτα υποδιαιρείται σε δύο κατηγορίες:
- Τα πρωτόζωα, που είναι μονοκύτταροι μικροοργανισμοί και, χαρακτηριστικά, διαιρούνται και πολλαπλασιάζονται μέσα στον ξενιστή, συνήθως, μεταδίδονται άμεσα δια της κοπρανοστοματικής οδού και δεν προκαλούν ηωσινοφιλία
- Οι έλμινθες (σκώληκες) που είναι πολυκύτταροι μικροοργανισμοί και, με ελάχιστες εξαιρέσεις (π.χ. Strongyloides stercoralis, Hymenolepis nana), δεν πολλαπλασιάζονται μέσα στο σώμα του ξενιστή ενώ, συχνά, προκαλούν κάποιου βαθμού ηωσινοφιλία. Το ύψος της ηωσινοφιλίας εξαρτάται από το βαθμό διεισδυτικότητας στο βλεννογόνο. Οι σκώληκες έχουν μικρή διάρκεια ζωής στο σώμα του ξενιστή και, χωρίς αναμόλυνση, πεθαίνουν από μόνοι τους.
- Δεν παραμένουν στο έντερο όλα τα παράσιτα, που φθάνουν εκεί δια της στοματικής οδού. Μερικά εμφανίζουν διεισδυτικότητα ενώ άλλα δεν απελευθερώνουν τις λοιμώδεις μορφές τους μέσα στο έντερο. Αυτή η τελευταία ομάδα, που περιλαμβάνει το τοξόπλασμα (Toxoplasma gondii), τον εχινόκοκκο και την τριχινέλλα (Trichinella spirallis)
- Οι περισσότεροι σκώληκες απαιτούν, είτε παρατεταμένη περίοδο επώασης, εκτός του ξενιστή, πριν καταστούν μολυσματικοί, είτε την παρουσία ενός συγκεκριμένου φορέα για τη μεταδοσή τους. Εξαίρεση σ’ αυτό τον κανόνα αποτελεί ο Enterobius vermicularis (οξύουροι), του οποίου τα αυγά είναι μολυσματικά, σχεδόν αμέσως μετά τη γέννηση τους. Με αυτό τον τρόπο συμβαίνει άμεση αυτολοίμωξη
- Η άμεση μετάδοση μεταξύ ατόμων είναι ασυνήθης
- Η πιθανότητα μόλυνσης από κάποιο εντερικό παράσιτο, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες – την παρουσία του συγκεκριμένου λοιμώδους παράγοντα, έναν κατάλληλο φορέα ή τρόπο μετάδοσης και την παρουσία ξενιστή που είναι επιρρεπής στον λοιμώδη παράγοντα. Η παγκόσμια κατανομή των παρασίτων καθορίζεται από παράγοτες κοινωνικοοικονομικούς , γεωγραφικούς, τηνηλικία και το συγχρωτισμό, ενώ το χαμηλό επίπεδο της ποιότητας του νερού και της ατομικής υγιεινής είναι οι σημαντικότεροι
Επηρεαζόμενα συστήματα: Πεπτικό
Γενετική: Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν ελάσσονα ρόλο στη μετάδοση, την παθογένεια και την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων λοιμώξεων
Επικρατέστερη ηλικία: Παιδιά κυρίως
Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες = Γυναίκες
ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
- Διάρροια
- Κοιλιακά άλγη/ευαισθησία
- Αύξηση των αερίων του εντέρου – τυμπανισμός, ερυγές, μετεωρισμός, βορβορυγμοί
- Ναυτία ή έμετοι
- Απώλεια βάρους και ανορεξία
- Δυσεντερία. Σπάνια, μπορεί όμως, να σχετίζεται με λοίμωξη από αμοιβάδα (Entamoeda histolytica), Balantidium Coli
- Κνησμός του δακτυλίου (E. vermicularis, Trichuris trichiura, S. stercoralis, πλατυέλμινθες)
- Αφόδευση σκώληκα ή τμήματος αυτού
- Αύξηση των εντερικών ήχων
- Περιπρωκτικό ή αιδοιϊκό εξάνθημα
ΑΙΤΙΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
Παθογόνα πρωτόζωα:
- Giardia lamblia
- Entamoeda histolytica
- Cryptosporidium
- Isospora belli
- Balantidium coli
- Cyclospora
- Microsporida
Δυνητικά παθογόνα πρωτόζωα:
- Dientamoeda fragilis
Πιθανώς, μη παθογόνα πρωτόζωα:
- Όλες οι άλλες αμοιβάδες
- Endolimax nana
- Όλα τα υπόλοιπα μαστιγοφόρα πρωτόζωα του εντέρου
Παθογόνοι έλμινθες – νηματώδεις (ασκαρίδες):
- Enterobius vermicularis
- Trichuris trichiura
- Ascaris lumbricoides
- Νηματοσκώληκες (Necator americanus, Ancylostoma duodenale)
- Strongyloides stercoralis
- Capillaria philippinensis
- Trichostrongylus
Παθογόνοι έλμινθες – κυστώδεις (πλατέλμινθες):
- Taenia saginata
- Taenia solium
- Diphyllobothrium latum
- Hymenolepis nana
- Hymenolepis diminuta
- Dipylidium caninum
Παθογόνοι έλμινθες – τρηματώδεις (τρηματώδεις σκώληκες)
- Fasciolopsis buski
- Clonorchis sinensis
- Opisthorhis viverrini
- Heterophyes heterophyes
- Fasciola hepatica
- Paragonimus westermani
- Schistosoma mansoni
- S. japonicum
- S. hematobum
- S. mekongi
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝH
- Ηλικία (παιδιά)
- Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο
- Κακή υγιεινή – ατομική, τροφίμων, νερού
- Ταξίδι στο εξωτερικό
- Συγχρωτισμός – κέντρα ημερήσιας φροντίδας, ψυχιατρικά ιδρύματα
- Συνύπαρξη άλλης νόσου, κύηση, γαστρική υποχλωρυδρία, ανοσοκαταστολή (AIDS)
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
- Άλλες εντερικές λοιμώξεις
- Τροφική δηλητηρίαση
- Δυσαπορρόφηση
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
- Αιμορροϊδες
- Συρίγγια του πρωκτού
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
- Η εξέταση δείγματος κοπράνων που συλλέγεται μέσα σε δοχείο με συντηρητικές ουσίες π.χ. οξεικό νάτριο σε φορμόλη (SAF), καλά αναμεμιγμένα, ώστε να διατηρούνται όλα τα στοιχεία και παρέχει ακριβή διάγνωση στο 90% των περιπτώσεων. Για μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια, θα χρειασθεί εξέταση περισσότερων δειγμάτων
- Οι νεότερες τεχνικές εργαστηριακής εξέτασης των κοπράνων (όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα, άλλες τεχνικές αντιγονικής ανίχνευσης, ανίχνευση του DNA) αποτελούν συναρπαστικές επιστημονικές ανακαλύψεις. Στην παρούσα, όμως, φάση εμφανίζουν ελάχιστα πρακτικά πλεονεκτήματα έναντι των συνηθισμένων μεθόδων
- Ορολογικές δοκιμασίες – για συγκεκριμένες λοιμώξεις, ειδικά αν αυτές δεν προκαλούν εμφανή λοίμωξη του εντέρου (δηλαδή αν δεν απελευθερώνονται αυγά ή παράσιτα στα κόπρανα) ή αν ο χαμηλός αριθμός των παρασίτων καθιστά τη διάγνωση δύσκολη. Αυτές οι δοκιμασίες ενδείκνυνται σπάνια και, συνήθως, πραγματοποιούνται μόνο σε ειδικά κέντρα αναφοράς
Φάρμακα που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα: Η χρησιμοποίηση αντιβιοτικών, ελαιούχων υπακτικών και η παρουσία βαρίου στα κόπρανα μπορεί να καταστήσει την παρασιτολογική διάγνωση δύσκολη ή αδύνατη
ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
- Στην πλειοψηφία τους, τα εντερικά παράσιτα δεν είναι διεισδυτικά και προκαλούν καθόλου ή μη ειδικές ιστιλογικές αλλοιώσεις στο έντερο
- Η διεισδυτική αμοιβάδωση του εντέρου προκαλεί μια χαρακτηριστική ελκωτική και φλεγμονώδη ιστολογική εικόνα
- Τα πρωτόζωα και οι έλμινθες μπορεί να ανευρεθούν στα υλικά βιοψίας
ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ
- Η πραγματοποίηση ειδικών δοκιμασιών για την ανίχνευση των Cryptosporidium, Isospora belli, Cyclospora και των μικροσποριδίων, προυποθέτει ότι το εργαστήριο θα έχει ενημερωθεί για το προφίλ της νόσου του συγκεκριμένου ασθενούς
- Το έκπλυμα οξυούρων παρέχει μεγαλύτερη διαγνωστική εμβέλεια όταν υπάρχει υποψία λοίμωξης από Enterobius vermicularis. Μπορεί να χρειασθεί η πραγματοποίηση πολλών δοκιμασιών (5) για να αποκλεισθεί η οξυουρίαση
- Για μερικά παράσιτα, είναι δυνατή η διενέργεια καλλιεργειών – Giardia lamblia, Entamoeba histolytica, Strongyloides stercolaris ενδείκνυνται σπανίως και γίνονται μόνο σε ειδικά εργαστήρια αναφοράς
- Δοκιμασίες κατάδυσης νημάτων και καθετηριασμός του ανώτερου πεπτικού χρειάζονται σπάνια για τη διάγνωση παρασίτωσης του ανωτέρου τμήματος του εντέρου
- Σπάνια, η βιοψία μπορεί να καταδείξει την παρουσία διεισδυτικού έλμινθα στο τεμάχιο ιστού. Η ανεύρεση σκωλήκων με αυτό τον τρόπο μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη και, συνήθως, χρειάζεται η συνεισφορά ειδικού παρασιτολόγου. Τα άλλα παράσιτα μπορούν να εντοπισθούν στο βλεννογόνο ή τη βλεννώδη στιβάδα
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
Διαγνωστικές ακτινολογικές τεχνικές χρειάζονται σπανίως. Εξαίρεση αποτελούν διεισδυτικές λοιμώξεις, όπως η αμοιβάδωση, όπου η κολίτιδα, τα αμοιβαδώματα και τα ηπατικά αποστήματα μπορούν να καταδειχθούν με τις κατάλληλες μεθόδους
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
- Επεμβατικές διαγνωστικές δοκιμασίες, χρειάζονται ή ενδείκνυνται σπανίως
- Όταν υπάρχει αιμορραγική κολίτιδα και υποψία διησθητικής αμοιβάδωσης, η σιγμοειδοσκόπηση καταδεικνύει βλεννοπυώδη κολίτιδα με εξελκώσεις. Η μικροσκοπική εξέταση ξεσμάτων από τα έλκη, αποκαλύπτει τους κινητούς αιματοφάγους τροφοζωΐτες της ιστολυτικής αμοιβάδας (E. histolytica)
- Η ενδοσκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού μπορεί να αποδώσει υγρό το οποίο θα εξετασθεί για την ύπαρξη Giardia lamblia και Strongyloides stercoralis. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τα επιχρίσματα και τα υλικά βιοψίας που λαμβάνονται κατά την ενδοσκόπηση
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
Εξωνοσοκομειακή ασθενής εκτός από την, σπάνια, περίπτωση χειρουργικής αντιμετώπισης
ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
- Η θεραπεία θα πρέπει να προσανατολίζεται με γνώμονα το συμφέρον του ασθενούς. Δεν χρειάζονται όλοι οι ασθενείς φαρμακευτική αντιμετώπιση
- Συμπτωματική θεραπεία ενδείκνυται για την άνεση του ασθενούς, αφού ξεκίνησε η ειδική αγωγή
- Υπάρχει σχετική αντένδειξη για φάρμακα που παραλύουν το έντερο, όταν αυτά χορηγούνται για διάρροια που προκαλείται από διεισδυτικούς οργανισμούς
- Οι χειρουργικές τεχνικές παίζουν μικρό ρόλο στην αντιμετώπιση, εκτός από την περίπτωση αμοιβαδικών αποστημάτων που χρειάζονται παροχέτευση, δηλαδή πολλαπλά ή μεγάλα αποστήματα που δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή ή επαπειλούμενη ρήξη, ειδικά για τα αποστήματα του αριστερού λοβού. Η παροχέτευση τέτοιων αποστημάτων συνήθως επιτυγχάνεται με καθετηριασμό, που οδηγείται ακτινοσκοπικά, ενώ υπάρχει χειρουργική κάλυψη για περίπτωση ανάγκης
- Χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να χρειασθεί σε περίπτωση απόφραξης του εντέρου ή άλλου οργάνου, όπως συμβαίνει κατά τη μετανάστευση της Ascaris lumbricoides
ΔΙΑΙΤΑ
- Μπορεί να χρειασθεί διαιτητική υποστήριξη
- Πολλοί ασθενείς, κατά ή μετά την εντερική λοίμωξη, ειδικά όταν αυτή οφείλεται σε Giardia lamblia, αναπτύσσουν σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή/και δυσανεξία στη λακτόζη. Οι περισσότεροι από αυτούς ανταποκρίνονται σε δίαιτα ελεύθερη λακτόζης, ελάττωση της πρόσληψης καφεΐνης και αύξηση της διαιτητικής πρόσληψης ινών
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
- Η ενημέρωση του ασθενούς είναι σημαντική για την πρόληψη της μετάδοσης της νόσου ή αναμόλυνσης
- Η εκπαίδευση εξαρτάται από τα παράσιτα, τα χαρακτηριστικά του ξενιστή και το περιβάλλον μέσα στο οποίο αλληλεπιδρούν
ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
Πρωτόζωα:
- Εξατομίκευση της αντιμετώπισης της ασυμπτωματικής λοίμωξης από Entamoeba histolytica
- Συμπτωματική εντερική λοίμωξη από Entamoeba histolytica – ιοδοκινόλη ή διλοξανίδη
- Διηθητική νόσος από Entamoeba histolytica – ιοδοκινόλη ή διλοξανίδη. Επιπροσθέτως, μετρονιδαζόλη, μόνη ή διϋδροεμετίνη ή εμετίνη συν φωσφορική χλωροκίνη
- Giardia lamblia – μετρονιδαζόλη ή τινιδαζόλη ή φουραζολιδόνη ή κινακρίνη. Σημείωση: η αλβενδαζόλη μπορεί να είναι δραστική κατά της G. lamblia
- Cryptosporidium – κανένα φάρμακο δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό
- Πρωτόζωα Isospora belli – τριμεθοπρίμη /σουλφαμεθοξαζόλη
- Balantidium coli – τετρακυκλίνη ή ιοδοκινόλη ή μετρονιδαζόλη
- Cyclospora – άγνωστο
- Μίκροσπορίδια – άγνωστο
Έλμινθες:
- Νηματώδεις (εκτός των Strongyloides και Trichostrongylus) – μεβενδαζόλη ή παμοϊκή πυραντέλη ή κιτρική πιπεραζίνη ή αλβενδαζόλη
- Strongyloides και Trichostrongylus – θειοβενδαζόλη ή αβενδαζόλη
- Κυστώδεις – πραζικουαντέλη ή νικλοσαμίδη
- Τρηματώδεις – νικλοσαμίδη ή πραζικουαντέλη
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΝΤΕΡΙΚΑ ΠΑΡΑΣΙΤΑ
Κατά την επανεξέταση για την επιβεβαίωση της απομάκρυνσης των παρασίτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα εξής: ο κύκλος ζωής του παρασίτου (πόσο χρόνο χρειάζεται για να ανεγεννηθεί και να καταστεί εμφανές), ο κίνδυνος αναμόλυνσης, καθώς και ποιά είναι η κατάλληλη δοκιμασία ανίχνευσης του παρασίτου (κόπρανα, έκπλυμα οξυούρων, καλλιέργειες, ορολογικές δοκιμασίες)
ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΝΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ
Η φύση της λοίμωξης συχνά υποδεικνύει τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την αποφυγή της ανομόλυνσης. Αυτά συνήθως αφορούν θέματα ατομικής υγιεινής καθώς και υγιεινής του νερού και των τροφίμων
ΔΙΑΦΟΡΑ
ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Παιδιατρικό: Η ηλικιακή ομάδα που προσβάλλεται συχνότερα
Γηριατρικό: Η νόσηση μπορεί να προκαλέσει βαρύτερη αναπηρία
ΚΥΗΣΗ
Μερικές από αυτές τις λοιμώξεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές κατά τη διάρκεια της κύησης. Πολλά από τα προαναφερόμενα φάρμακα αντενδείκνυνται κατά τη διάρκεια της κύησης
Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τις λοιμώξεις
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα προϊόντα για τις λοιμώξεις
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Αντικαρκινική και αντιπαρασιτική θεραπεία Clark
Τα οφέλη από το μαύρο κύμινο στην υγεία
Παρασίτωση από Blastocystis hominis
