Κλασική Ιατρική Αιματολογία Λοιμωξιολογία Παθολογία

Eλονοσία

9 Δεκεμβρίου 2020

Χρήσιμες πληροφορίες για την ελονοσία

Η ελονοσία είναι μια οξεία ή/και χρόνια, πρωτοζωική λοίμωξη που μεταδίδεται στους ανθρώπους από τους ανωφελείς κώνωπες.

Υπάρχουν τέσσερα πλασμώδια που προκαλούν λοίμωξη στον άνθρωπο: πλασμώδιο falciparum, πλασμώδιο vivax, πλασμώδιο malariae, και πλασμώδιο ovale.

Επηρεαζόμενα συστήματα: Αιμοποιητικό/Λεμφικό/Ανοσοποιητικό

Επικρατέστερη ηλικία: Όλες οι ηλικίες

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες = Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Ρίγη
Πυρετός
Αιμόλυση
Λοίμωξη από P. falciparum (γνωστή και ως κακοήθης τριταίος πυρετός) – δεν εμφανίζει περιοδικότητα σε μη ανοσοποιημένα άτομα. Ο ασθενής μπορεί να έχει επίμονο πυρετό και, επί μαζικής παρασιταιμίας, να εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές όπως νεφρική ανεπάρκεια, προσβολή του ΚΝΣ, γαστρεντερίτιδα, αναιμία και θρομβοπενία. Είναι η μόνη λοίμωξη που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο
Λοίμωξη από P. malariae (γνωστή και ως τεταρταίος πυρετός) – ο ασθενής εμφανίζει προσβολές κάθε 72 ώρες. Η νόσος μπορεί να γίνει χρόνια. Ασθενείς με χρόνια λοίμωξη από P. malariae μπορεί να εμφανίσουν νεφρωσικό σύνδρομο
Λοίμωξη από P. vivax (καλοήθης τριταίος) και από P. ovale – ο ασθενής εμφανίζει προσβολές κάθε 48 ώρες
Σπληνομεγαλία ανευρίσκεται σε ασθενείς με χρόνια νόσο

ΑΙΤΙΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Δήγμα μολυσμένου ανωφελούς κώνωπα ή μετάγγιση μολυσμένου αίματος

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Ταξίδι ή/και διαμονή σε περιοχή όπου ενδημεί η νόσος

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η βαριά λοίμωξη από P. falciparum μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα και σημεία ενδεικτικά οξείας ηπατίτιδας, οξείας αιμολυτικής αναιμίας, οξέος διαρροϊκού συνδρόμου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, πνευμονίας και οξείας ιογενούς λοίμωξης
Η χρόνια λοίμωξη πρέπει να διαφοροδιαγνωσθεί από άλλα τροπικά αίτια σπληνομεγαλίας και δυσκρασιών αίματος

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Αναιμία
Λευκοπενία
Θρομβοπενία
Ανύψωση της αμινοτρανσφεράσης της αλανίνης (ALT) και της ασπαρτικής αμινοτρασφεράσης (AST)
Αύξηση της χολερυθρίνης, άμεσης και έμμεσης
Ελάττωση της λευκωματίνης

Φάρμακα που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα:

Τα ανθελονοσιακά φάρμακα μπορεί να ελαττώσουν την παρασιταιμία

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Η ελονοσία προκαλεί αιμόλυση
Σε λοίμωξη από P. falciparum, η αυξημένη συγκολητικότητα των προσβεβλημένων κυττάρων, προκαλεί απόφραξη των αρτηριολίων και των τριχοειδών
Οίδημα, εντοπισμένες αιμορραγίες και παρουσία χρωστικής της ελονοσίας είναι συχνά ευρήματα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

Επίχρισμα περιφερικού αίματος, έμμεσος ανοσοφθορισμός (IFA), ELISA, ανίχνευση και καταγραφή της αλληλουχίας του DNA

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Επίχρισμα περιφερικού αίματος για την ανεύρεση των παρασίτων

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Εισαγωγή στο νοσοκομείο για τους περισσότερους μη ανοσοποιημένους ασθενείς με λοίμωξη από P. falciparum. Εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση για τους υπόλοιπους, εκτός από τη φάση της οξείας νόσησης

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Σε βαριές περιπτώσεις, προσοχή για επιπλοκές όπως, βαριά αναιμία και νεφρική ανεπάρκεια

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Από τη στιγμή που ο πυρετός θα ελεγχθεί, ο ασθενής μπορεί να αναλάβει πλήρη δραστηριότητα

ΔΙΑΙΤΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Χωρίς περιορισμούς σε ήπιες περιπτώσεις. Σε βαριές μορφές, χορηγείστε ότι μπορεί να δεχθεί ο ασθενής

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΛΟΝΟΣΙΑ

Πρόληψη μελλοντικής έκθεσης. Τα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν την αποφυγή δηγμάτων από κώνωπες και την ανθελονοσιακή χημειοπροφύλαξη

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Για ελονοσία εκτός από την περίπτωση λοίμωξης από P. falciparum ανθεκτικό στη χλωροκίνη:

Από του στόματος αγωγή – φωσφορική χλωροκίνη: δόση ενηλίκων – 600 mg δόση εφόδου (1 gm) ακολουθούμενη από 300 mg σε 6 ώρες και, στη συνέχεια 300 mg ημερησίως για 2 ημέρες. Δόση παιδιών – δόση εφόδου 10 mg/kg (μέγιστο 500 mg) ακολουθούμενη από το μισό της προηγούμενης δόσης σε 6 ώρες και ημερησίως για 2 ημέρες
Παρεντερική αγωγή – κινιδίνη ή κινίνη ΕΦ
Δόση ενηλίκων – 10 mg/Kg σε 300 ml φυσιολογικού αλατούχου ορού ΕΦ, χορηγούμενα μέσα σε διάστημα 2-4 ωρών. Επανάληψη κάθε 8 ώρες, μέχρι να καταστεί δυνατή η έναρξη από του στόματος αγωγής (μέγιστο 1,8 gr/ημέρα)
Δόση παιδιών – 25 mg/Kg/ημέρα σε φυσιολογικό αλατούχο ορό, διαιρεμένα σε 3 δόσεις, χορηγούμενα ΕΦ μέσα σε διάστημα 2-4 ωρών. Επανάληψη κάθε 8 ώρες, μέχρι να καταστεί δυνατή η έναρξη από του στόματος αγωγής (μέγιστο 1,8 gr/ημέρα)

Για ελονοσία από P. falciparum ανθεκτικό στη χλωροκίνη:

Αγωγή από του στόματος – θειϊκή κινίνη συν πυριμεθαμίνη – σουλφαδιαζίνη
Δόση ενηλίκων – Θεϊκή κινίνη 650 mg, τρεις φορές την ημέρα για 3-7 ημέρες. Η πυριμεθαμίνη – σουλφαδιαζίνη κυκλοφορεί ως συνδυασμός συγκεκριμένης δοσολογίας (Fansidar – 25 mg π./500 mg σ.) 2-3 χάπια σε μία δόση
Δόση παιδιών – θειϊκή κινίνη 25 mg/Kg/ημέρα διαιρεμένα σε 3 δόσεις, για 3 ημέρες
Πυριμεθαμίνη – σουλφαδιαζίνη για παιδιά < 4 ετών 1/2 χάπι, 4-8 ετών 1 χάπι, 8-12 ετών 2 χάπια
Παρεντερική αγωγή – κινιδίνη ή κινίνη ΕΦ
Δόση ενηλίκων – 10 mg/Kg σε 300 ml φυσιολογικού αλατούχου ορού ΕΦ, χορηγούμενα μέσα σε διάστημα 2-4 ωρών. Επανάληψη κάθε 8 ώρες, μέχρι να καταστεί δυνατή η έναρξη από του στόματος αγωγής (μέγιστο 1,8 gr/ημέρα)
Δόση παιδιών – 25 mg/Kg/ημέρα σε φυσιολογικό αλατούχο ορό, διαιρεμένα σε 3 δόσεις, χορηγούμενα ΕΦ μέσα σε διάστημα 2-4 ωρών. Επανάληψη κάθε 8 ώρες, μέχρι να καταστεί δυνατή η έναρξη από του στόματος αγωγής (μέγιστο 1,8 gr/ημέρα)

Για λοίμωξη από P. vivax ή P. ovale – για την πρόληψη υποτροπής:

Φωσφορική πριμακίνη (μπορεί να χορηγηθεί συγχρόνως ή μετά την προαναφερθείσα ανθελονοσιακή αγωγή):
Δόση ενηλίκων – 15 mg per os σε ημερήσια βάση για 14 ημέρες ή 45 mg σε εβδομαδιαία βάση για 8 εβδομάδες
Δόση παιδιών – 0,3 mg/Kg/ημέρα για 14 ημέρες ή 0,9 σε εβδομαδιαία βάση για 8 εβδομάδες
Προσοχή – σε ασθενείς με ανεπάρκεια της G-6-PD, η χορήγηση πριμακίνης μπορεί να προκαλέσει αιμόλυση

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Για P. falciparum ανθεκτικό στη χλωροκίνη – κινιδίνη συν τετρακυκλίνη. Μεφλοκίνη

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΕΛΟΝΟΣΙΑ

Παρακολούθηση για υποτροπή των κλινικών συμπτωμάτων

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Χορήγηση ανθελονοσιακών προφυλακτικών φαρμάκων σε περίπτωση ταξιδιού σε περιοχές όπου ενδημεί η νόσος

Φωσφορική χλωροκίνη per os (χημειοπροφύλαξη για όλα τα είδη εκτός από το ανθεκτικό στη χλωροκίνη P. falciparum):

Δόση ενηλικών – 300 mg μια φορά την εβδομάδα. Αρχίστε 2 εβδομάδες πριν από την άφιξη (σε ενδημική περιοχή) και συνεχίστε μέχρι και 4-6 εβδομάδες μετά την απομάκρυνση από αυτήν
Δόση παιδιών – 5 mg/Kg κάθε εβδομάδα. Ισχύουν τα ίδια με τους ενήλικες. Μέγιστη δόση τα 300 mg

Μεφλοκίνη per os (χημειοπροφύλαξη για ανθεκτικό στη χλωροκίνη P. falciparum):

Δόση ενηλίκων – 250 mg (1 χάπι) την εβδομάδα. Αρχίστε 1 εβδομάδα προ της άφιξης σε ενδημική περιοχή και συνεχίστε για 4 εβδομάδες μετά την απομάκρυνση από αυτήν
Δόση παιδιών – 15-19 Kg, 1/4 χαπιού. 20-30 Kg 1/2 χαπιού. 31-45 Kg/ 3/4 χαπιού. Άνω των 45 Kg, 1 χάπι. Πρόγραμμα ίδιο μ’ αυτό των ενηλίκων
Ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή στίγμα δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, ανεπάρκεια G-6-PD και κληρονομική ελλειποκυττάρωση, μπορεί να έχουν μία μορφή προστασίας κατά της βαριάς λοίμωξης από P. falciparum. Ασθενείς με τύπο αίματος Duffy-αρνητικό, είναι ανθεκτικοί σε λοίμωξη από P. vivax

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

P. falciparum – αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, μπορεί να αναπτυχθεί εγκεφαλική ελονοσία, οξεία νεφρική ανεπάρκεια, οξεία γαστρεντερίτιδα, πνευμονικό οίδημα, μαζική αιμόλυση και ρήξη του σπλήνα. Ο θάνατος από ελονοσία, ουσιαστικά, προέρχεται μόνο από λοίμωξη από P. falciparum
P. malariae – σε ασθενείς με χρόνια λοίμωξη μπορεί να αναπτυχθεί νεφρωσικό σύνδρομο
Άλλες επιπλοκές – σπασμοί, ανουρία, παραλήρημα, δυσεντερία, ψυχρή ελονοσία, ικτερικός αιμοσφαιρινουρικός πυρετός, υπερπυρεξία

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΕΛΟΝΟΣΙΑΣ

Μόνο η λοίμωξη από P. falciparum μπορεί να έχει κακή πρόγνωση και υψηλή θνητότητα, αν δεν θεραπευθεί έγκαιρα. Αν όμως, διαγνωσθεί νωρίς και αντιμετωπισθεί σωστά, η πρόγνωση είναι άριστη

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Γηριατρικό: Χειρότερη εξέλιξη σε αυτούς τους ασθενείς

ΚΥΗΣΗ

Η χορήγηση των περισσότερων ανθελονοσιακών φαρμάκων αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια της κύησης

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τις λοιμώξεις

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα προϊόντα για τις λοιμώξεις

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Η νόσος της αιμοσφαιρίνης C

Δήγματα και κεντρίσματα εντόμων

Χλωροκίνη

Αντικαρκινική και αντιπαρασιτική θεραπεία Clark

Πυριμεθαμίνη

Η ελονοσία θεραπεύει τον καρκίνο

Η αρτεμισία στην θεραπεία της ελονοσίας και του καρκίνου

Που κάνει καλό η αψιθιά

Ρυθμιστικοί μηχανισμοί της απόπτωσης

Τα καρκινικά μονοπάτια της απόπτωσης

Μοριακή διατροφή