Κλασική Ιατρική Ενδοκρινολογία Παθολογία Παιδιατρική

Σακχαρώδης διαβήτης, ινσουλινοεξαρτώμενος (τύπου 1)

2 Ιουλίου 2021

Χρήσιμες πληροφορίες για τον ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη, τύπου 1

Ο ινσουλινοεξαρτώμενος νεανικός σακχαρώδης διαβήτης είναι χρόνια πάθηση που οφείλεται σε ανεπαρκή παγκρεατική έκκριση ινσουλίνης, με αποτέλεσμα υπεργλυκαιμία και επιπλοκές οργάνων, όπως ταχέως εξελισσόμενη αθηροσκλήρυνση, νευροπάθεια, νεφροπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια.

Στα χαρακτηριστικά της νόσου περιλαμβάνονται:

Ινσουλινοθεραπεία και απαίτηση για χορήγηση ινσουλίνης
Τάση για κέτωση
Συνήθως, γρήγορη έναρξη
Κατάσταση θρέψης – κανονική ή ανεπαρκής
Ασταθής νόσος
Η ανταπόκριση στη θεραπεία με υπογλυκαιμικά φάρμακα είναι ασυνήθης
Εποχικότητα – Ιανουάριος και Απρίλιος, αποτελούν εποχές εξάρσεων (παιδιά μικρότερα των 6 ετών παρουσιάζουν μεγαλύτερη εποχικότητα)

Επηρεαζόμενα συστήματα: Ενδοκρινείς/Μεταβολισμός

Γενετική:

Τα υπεύθυνα γονίδια εντοπίζονται στο μέγιστο σύμπλεγμα ιστοσυμβατότητας στο χρωμόσωμα 6
Το HLA DR3 και DR4 σχετίζονται, ξεχωριστά το καθένα, με αύξηση του κινδύνου για νόσηση στο 4πλάσιο. Αν συνυπάρχουν, ο σχετικός κίνδυνος γίνεται 12 φορές μεγαλύτερος
Τα HLA B8 και Β15 αποτελούν, επίσης, παράγοντες αυξημένου κινδύνου

Επικρατέστερη ηλικία: Μέση ηλικία έναρξης 8-12 έτη, με μέγιστο στην εφηβεία. Αρχίζει περίπου 1-15 χρόνια νωρίτερα στα κορίτσια. Γρήγορη ελάττωση της επίπτωσης μετά την εφηβεία

Επικρατέστερο φύλο: Άνδρες = Γυναίκες

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Πολυουρία και πολυδιψία
Πολυφαγία αναφέρεται κλασσικά, αλλά δεν είναι συνήθης
Ανορεξία παρατηρείται συχνότερα
Απώλεια βάρους (συνήθως 10-30%). Τη στιγμή της διάγνωσης δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου σωματικό λίπος
Καταβολή
Μείωση ενεργητικότητας και λήθαργος
Μυϊκές κράμπες
Ευερεθιστότητα και συναισθηματική αστάθεια
Διαταραχές όρασης (όπως θάμβος)
Πτώση σχολικών και εργασιακών επιδόσεων
Κεφαλαλγίες
Προσβολές άγχους
Θωρακικός πόνος και περιστασιακή δυσκολία στην αναπνοή
Κοιλιακή δυσφορία και πόνος
Ναυτία
Διάρροια ή δυσκοιλιότητα

ΑΙΤΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Η γενετική διαταραχή προκαλεί μεταβολή στην ανοσολογική ακεραιότητα, δημιουργώντας έτσι σημαντικό κίνδυνο για φλεγμονώδη καταστροφή των β-κυττάρων. Η βλάβη συντελείται με μηχανισμό αυτοανοσίας.

Στους περιβαλλοντικούς παράγοντες περιλαμβάνονται:

Ιοί (όπως παρωτίτιδας, Coxsackie, κυτταρομεγαλοϊός και ιός ηπατίτιδας)
Διαιτητικοί παράγοντες – ο θηλασμός είναι πιθανό να παρέχει ένα βαθμό προστασίας κατά της νόσου τη στιγμή που δίαιτα πλούσια σε γαλακτοκομικά προϊόντα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο
Πιθανή αύξηση κινδύνου με δίαιτες πλούσιες σε νιτροζαμίνες
Περιβαλλοντικές τοξίνες
Συναισθηματική και φυσική ένταση

diabetes 4

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Μερικοί τύποι HLA αντιγόνων
Παρουσία μίας ειδικής πρωτεΐνης 64Κ η οποία είναι πιθανά υπεύθυνη για το σχηματισμό αντισωμάτων
Αύξηση κινδύνου, όταν υπάρχει οποιουδήποτε τύπου διαβήτης σε συγγενή πρώτου βαθμού

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Καλοήθης νεφρική γλυκοζουρία
Δυσανεξία γλυκόζης
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (μη ινσουλινοεξαρτώμενος) – μικρός αριθμός παιδιών μπορεί να έχει σακχαρώδη διαβήτη της ωριμάνσεως (εμφανίζεται στους νέους)
Βρεφικής ενάρξεως – σακχαρώδης διαβήτης

Δευτεροπαθής διαβήτης:

Παγκρεατιτικές παθήσεις (παγκρεατίτιδα, κυστική ίνωση)
Ορμονικές διαταραχές (φαιοχρωμοκύττωμα, πολλαπλή ενδοκρινική αδενωμάτωση)
Συγγενείς μεταβολικές διαταραχές (γλυκογονίαση τύπου 1)
Γενετικές διαταραχές που συνοδεύονται από αντίσταση στην ινσουλίνη (μελανίζουσα ακάνθωση)
Κληρονομικές νευρομυϊκές παθήσεις
Προγεροντικό σύνδρομο
Παχυσαρκία (σύνδρομο Prader-Willi)
Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (τρισωμία 21, σύνδρομο Klinefelter και Turner)
Δυσανεξία στη λακτόζη φαρμακευτικής ή χημικής αιτιολογίας
Οξεία δηλητηρίαση (δηλητηρίαση με σαλικυλικά μπορεί να προκαλέσει υπεργλυκαιμία και γλυκοζουρία, ενώ μπορεί επίσης να μιμηθεί τη διαβητική κετοξέωση)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Σάκχαρο αίματος
Ηλεκτρολύτες
pH φλεβικού αίματος
Εξέταση ούρων για σάκχαρο και κετόνες
Γενική αίματος (τα λευκά μπορεί να είναι αυξημένα)
Μέτρηση αιμοσφαιρίνης Α1c
Μέτρηση C-πεπτιδίου
Προσδιορισμός αντισωμάτων κατά των νησιδιακών κυττάρων
Τ4 και θυρεοειδικά αντισώματα

Φάρμακα που μπορεί να μεταβάλλουν τα ευρήματα:

Τα παρακάτω μπορούν να προκαλέσουν υπεργλυκαιμία (ειδικά σε άτομα με προδιάθεση για διαβήτη):

Ορμόνες – γλυκαγόνη, γλυκοκορτικοειδή, αυξητική ορμόνη, επινεφρίνη, οιστρογόνα και προγεστερόνη (αντισυλληπτικά), θυρεοειδικές ορμόνες
Φάρμακα – θειαζιδικά διουρητικά, φουροσεμίδη, ακεταζολαμίδη, διαζοξίδη, β-αποκλειστές, α-αγωνιστές, αναστολείς διαύλων ασβεστίου, φαινυτοΐνη, νατριούχος φαινοβαρβιτάλη, νικοτινικό οξύ, κυκλοφωσφαμίδη, L-ασπαραγινάση, ουσίες παρόμοιες με αδρεναλίνη (αποσυμφορητικά και διαιτητικά χάπια), μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, νικοτίνη, καφεΐνη, σιρόπια που περιέχουν ζάχαρη, ιχθυέλαια

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Φλεγμονώδεις λεμφοκυτταρικές διηθήσεις γύρω από τα νησίδια του Langerhans ή καταστροφή νησιδιακών κυττάρων

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ

Καμπύλη ανοχής γλυκόζης (μετρώντας ταυτόχρονα και επίπεδα ινσουλίνης αν η διάγνωση δεν είναι τεκμηριωμένη)
Δοκιμασία ενδοφλέβιας χορήγησης γλυκόζης (για πρώιμη διάγνωση υποκλινικού διαβήτη)
Αναζήτηση τύπων HLA

diabetes 2

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Αρχική φροντίδα – ενδονοσκομειακή σταθεροποιήση είναι προτιμότερη από την εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση σε διαβήτη, μέχρι να αντιμετωπιστεί από θεραπευτική ομάδα
Στη διαβητική κετοξέωση, αρχική θεραπεία με ενδοφλέβια υγρά και ενδοφλέβια ινσουλίνη μέχρι τη σταθεροποίηση, στη συνέχεια συνήθης αντιμετώπιση – έλεγχος ηλεκτρολυτών και οξεοβασικής ισορροπίας, διόρθωση υπερκαλιαιμίας, πρόληψη υπογλυκαιμίας και υπερκαλιαιμίας, πρόληψη κινδύνου εγκεφαλικού οιδήματος
Το υπόλοιπο της φροντίδας γίνεται από την οικογένεια στο σπίτι. Ενθάρρυνση του παιδιού να κάνει όσα περισσότερα μπορεί μόνο του, ανάλογα με την ηλικία

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Πλήρης έλεγχος του συνόλου του μεταβολισμού υδατανθράκων στα πολύ μικρά παιδιά

Νορμογλυκαιμία (ανάλογα με την ηλικία) – αυστηρός έλεγχος για τη διατήρηση της γλυκόζης αίματος μεταξύ 80-150 mg/dl μπορεί να αποβεί επικίνδυνος (επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπογλυκαιμίας)
Διατήρηση των επιπέδων της HbA1c όσο το δυνατόν πλησιέστερα στα φυσιολογικά (μη διαβητικά)

Συνολική φροντίδα υγείας:

Ασυμπτωματικό
Κοινή εμφάνιση
Προσπάθεια για διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων λιπιδίων

Φυσιολογική ανάπτυξη

Προσέγγιση του καλύτερου δυνατού ύψους
Κανονική και χωρίς χρονική καθυστέρηση εφηβική ωρίμανση
Επίτευξη φυσιολογικής ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης, κανονική πρόοδος στο σχολείο ή στην εργασία, κανονικοί μελλοντικοί στόχοι και επαγγελματικά σχέδια

Πρόληψη οξέων επιπλοκών

Υποογκαιμική αντίδραση στην ινσουλίνη
Διαβητική κετοξέωση

Καθυστέρηση ή πρόληψη χρόνιων επιπλοκών

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Όλες οι φυσιολογικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης πλήρους ενασχόλησης με οποιοδήποτε επιθυμητό άθλημα
Συχνή, παρά περιοδική, αερόβια άσκηση είναι προτιμότερη

ΔΙΑΙΤΑ

Κατάλληλη δίαιτα διαβητικού για την ηλικία (υδατάνθρακες 50%, πρωτεΐνες 20%, λίπος 30%)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Πλήρης αρχική εκπαίδευση και συνέχιση της για τον ασθενή και την οικογένεια. Δημιουργία θεραπευτικής ομάδας αν είναι δυνατόν

ΦΑΡΜΑΚΑ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Ινσουλίνη (U-100)

Πηγή: ανθρώπινη ή κεκαθαρμένη χοίρια
Τύπος: NPH, Lente, απλή, Ultralente, μίγμα 70/30
Βιομηχ. τύπος: Novolin, Humulin, Nordisk

Σχήματα χορήγηση ινσουλίνης (υποδόρια ένεση):

2 δόσεις NPH/Lente και απλή συχνά σε αναλογία 2:1, χορήγηση 2 φορές την ημέρα (πριν το πρωινό και πριν το δείπνο). Πρωινή δόση συνήθως το 1/2 με 2/3 της συνολικής ημερήσιας δόσης
3 δόσεις: μία δόση πριν το πρωινό NPH/Lente και απλής, δόση μόνο απλής μετά το δείπνο και μία τρίτη δόση κατά την κατάκλιση NPH/Lente (αυτό το σχήμα μπορεί να προλάβει το φαινόμενο αυγής και το φαινόμενο Somogyi)
4 δόσεις: τρεις δόσεις απλής ινσουλίνης μετά το πρωινό, το γεύμα και το δείπνο και μία δόση NPH/Lente κατά την κατάκλιση
Η αντλία ινσουλίνης χρησιμοποιείται σε επιλεγμένους ασθενείς και χορηγεί το 50% της συνολικής ημερήσιας δόσης με τη μορφή βασικής ωριαίας χορήγησης και μεγαλύτερες δόσεις πριν τα γεύματα και την κατάκλιση. Η ινσουλίνη που χρησιμοποιείται στην αντλία είναι απλή

Προφυλάξεις: Αποφυγή υπογλυκαιμίας, του φαινομένου της αυγής και του συνδρόμου Somogyi (αντιδραστική υπεργλυκαιμία)

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Τα από του στόματος χορηγούμενα υπογλυκαιμικά φάρμακα δεν ενδείκνυνται συνήθως σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 (εκτός από παχύσαρκους ασθενείς οι οποίοι μπορεί να έχουν νεανικό διαβήτη ενηλίκου ενάρξεως ή συνδυασμό τύπου 2.

Φαρμακολογική παρέμβαση (μη ινσουλινική θεραπεία):

Κυκλοσπορίνη Α: μειώνει το ρυθμό της αυτοάνοσης καταστροφής των β-κυττάρων, πρέπει να ξεκινήσει αμέσως μετά τη διάγνωση. Μετά τον 1 χρόνο εμφανίζεται προοδευτική μείωση στη λειτουργικότητα των β-κυττάρων και απώλεια υφέσεως της νόσου. Στις τοξικές ανεπιθύμητες ενέργειες της κυκλοσπορίνης περιλαμβάνονται νεφροπάθεια, υπέρταση, λέμφωμα
Αζαθειοπρίνη, στεροειδή, νικοτιναμίδιο

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Αρχικά, συχνή εξωνοσοκομειακή παρακολούθηση μέχρι τη σταθεροποίηση. Στη συνέχεια κάθε 2-3 μήνες. Παρακολούθηση ύψους, βάρους, σεξουαλικής ωρίμανσης
Καθημερινή μέτρηση γλυκόζης αίματος στο σπίτι με ειδική, 3-4 φορές την ημέρα και προσαρμογή της δόσης ινσουλίνης με βάση τις μετρήσεις
Περιοδικός έλεγχος των επιπέδων της αιμοσφαιρίνης Α1c για να υπάρχει πλήρης έλεγχος των επιπέδων σακχάρου (περίπου κάθε 3 μήνες)
Ετήσιες μετρήσεις των λιπιδίων του ορού και της θυρεοειδικής λειτουργίας
Τακτική παρακολούθηση και αναθεώρηση της δίαιτας. Προσαρμογή της πρόσληψης θερμίδων με βάση την ηλικία, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, την ταχεία εφηβική ανάπτυξη, τις μεταβολές του βάρους

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Μικροαγγειοπάθεια (αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια, νευροπάθεια)
Υπερλιπιδαιμία
Μακροαγγειοπάθειες (στεφανιαία νόσος, βλάβες εγκεφαλικών αγγείων)
Προβλήματα άκρων ποδιών
Υπογλυκαιμία
Διαβητική κετοξέωση
Υπερβολική αύξηση βάρους
Ψυχολογικά προβλήματα που σχετίζονται με χρόνια νόσο

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Η αρχική υποχώρηση – της νόσου ή “μήνας του μέλιτος” με μειωμένες ανάγκες σε ινσουλίνη και ευκολότερο έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης του αίματος, συνήθως διαρκεί 2-3 μήνες και σπάνια περισσότερο από χρόνο
Εξέλιξη σε πλήρη διαβήτη όταν τα επίπεδα της ενδογενούς ινσουλίνης πέσουν πολύ χαμηλά. Αυτό συνήθως συμβαίνει σταδιακά, αλλά ένα μεγάλο στρες ή ασθένεια, μπορεί να επιφέρει τη νόσο πολύ γρηγορότερα

Απώτερη πρόγνωση:

Η αύξηση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής επιτυγχάνεται με προσεκτική παρακολούθηση του σακχάρου και την εξέλιξη των σχημάτων και των συστημάτων χορήγησης ινσουλίνης
Στις μέρες μας υπάρχει πιθανά μείωση της επιβίωσης, αλλά αυτή έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Ο διαβήτης σχετίζεται με άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, όπως ο υποθυρεοειδισμός και η νόσος του Addison (απαιτείται τακτικός προληπτικός έλεγχος για υποθυρεοειδισμό, ειδικά στις γυναίκες που έχουν έτσι και αλλιώς μεγαλύτερη επίπτωση της νόσου)
Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί επίσης να εμφανιστεί σαν τμήμα πολλαπλής ενδοκρινικής αδενωμάτωσης

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερο επιπολασμό στην παιδιατρική ηλικιακή ομάδα.

ΚΥΗΣΗ

Στη φάση της εμβρυογένεσης η υπεργλυκαιμία αυξάνει τη συχνότητα συγγενών ανωμαλιών. Συνεπώς είναι σημαντικό να σχεδιασθεί η εγκυμοσύνη και να ελεγχθεί αυστηρά το επίπεδο γλυκόζης αίματος πριν από τη σύλληψη
Στις ημέρες μας είναι πιθανή η επίτευξη ασφαλούς κυήσεως ακολουθούμενης από φυσιολογικό τοκετό τελειόμηνου βρέφους (αλλά υπό εντατική παρακολούθηση και ρύθμιση από ιατρό ειδικό στην αντιμετώπιση εγκύων διαβητικών ασθενών)

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το διαβήτη

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το διαβήτη

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, θα επιλεγούν για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Πώς η αλόη βοηθάει στον διαβήτη

Τα μυστικά της διατροφής για όσους έχουν διαβήτη

Χρήσιμες πληροφορίες για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Τα συμπτώματα για τη διάγνωση του διαβήτη

Νέο συμπλήρωμα διατροφής για τους διαβητικούς

Η άπαχη μυϊκή μάζα προστατεύει από τον διαβήτη

Τι είναι ο διαβήτης;

Πώς η αλόη βοηθάει στον διαβήτη

Που κάνει καλό το εκχύλισμα κανέλας

Τι θα συμβεί στον οργανισμό σας αν κόψετε τη ζάχαρη

Τι πρέπει να προσέχουν οι διαβητικοί