Κλασική Ιατρική Καρδιολογία Παθολογία Πνευμονολογία

Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

4 Οκτωβρίου 2021

Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

Η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια είναι η κυριότερη επιπλοκή κάθε καρδιακής νόσου.

Πρόκειται για μια παθοφυσιολογική κατάσταση που προκαλείται από ανωμαλία της καρδιακής λειτουργίας (πρόσκαιρη ή παρατεταμένη). Η καρδιά αδυνατεί να παρέχει αίμα σε επαρκή ροή ώστε να καλύπτονται οι μεταβολικές ανάγκες των περιφερικών ιστών

Τα ανωτέρω προκαλούν μια μεγάλη ποικιλία κλινικών καταστάσεων, από την οξεία δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας (λόγω ταχυαρρυθμίας ή οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου) μέχρι τη χρόνια δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας (λόγω χρόνιας υπερφόρτωσης όγκου/πίεσης, όπως συμβαίνει στις βαλβιδοπάθειες)
Υπάρχουν δύο φυσιολογικές παράμετροι που επεξηγούν τα κλινικά ευρήματα της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας: ανωμαλία της ινότροπης δράσης που έχει ως αποτέλεσμα της ελαττωμένη συστολική κένωση (συστολική ανεπάρκεια) και ανωμαλία της ενδοτικότητας, με αποτέλεσμα τη μείωση της ικανότητας των κοιλιών να δέχονται αίμα (διαστολική ανεπάρκεια). Οι περισσότερες περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας έχουν ευρήματα συμβατά και με τους δύο μηχανισμούς

Επηρεαζόμενα συστήματα: Καρδιαγγειακό, Αναπνευστικό

Επικρατέστερη ηλικία: Ποικίλλει, ανάλογα με τα αίτια της καρδιακής νόσου

Επικρατέστερο φύλο:

Άνδρες > Γυναίκες – ηλικίες 40-75 ετών
Άνδρες = Γυναίκες – ηλικίες άνω των 75 ετών

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

Πρώιμη και ελαφρά επιδείνωση:

Νυκτουρία
Δύσπνοια προσπαθείας – κεφαλειώδες σημείο αριστερής καρδιακής ανεπάρκειας
Επιδεινούμενη ικανότητα άσκησης
Αδυναμία
Δυσκολία στην ανάσα
Καταβολή
Ορθόπνοια
Ταχύπνοια σε ελαφρά προσπάθεια
Υγροί ρόγχοι στις βάσεις των πνευμόνων
Θετικό ηπατοσφαγιτιδικό σημείο
Αδύναμος 3ος καρδιακός τόνος (S3)

Μέτρια επιδείνωση:

Νυχτερινός βήχας
Ορθόπνοια
Παροξυντική νυκτερινή δύσπνοια
Συριγμός, κυρίως νυκτερινός, χωρίς ιστορικό άσθματος ή λοίμωξης (καρδιακό άσθμα)
Ανορεξία
Άγχος
Αίσθημα πληρότητας έως βύθιο άλγος κατά το δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλιακής χώρας
Ταχύπνοια κατά την ανάπαυση
Ηπατομεγαλία με ευαισθησία κατά την ψηλάφηση
Ωχρότητα
Κρύα άκρα, λόγω περιφερικής αγγειοσύσπασης
Έντονοι ρόγχοι στις βάσεις
Δεξιά πλευριτική συλλογή
Εκπνευστικός συριγμός
Οίδημα
Καλπαστικός ρυθμός
Διαστολική υπέρταση
Ανύψωση της σφαγιτιδικής πίεσης
Καρδιομεγαλία

Βαριά επιδείνωση:

Εγκεφαλική δυσλειτουργία
Διόγκωση της κοιλίας
Κυάνωση
Ελαφρά υπόταση
Αλλόμενος σφυγμός
Ασκίτης
Οίδημα ανά σάρκα
Πτύελα αφρώδη ή/και ροδαλά
Αύξηση της έντασης του πνευμονικού στοιχείου του 2ου καρδιακού τόνου (Ρ2)
Καρδιακή καχεξία
Αναπνοή Cheyne-Stokes

ΑΙΤΙΑ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

Στεφανιαία νόσος (συχνότερη αιτία)
Έμφραγμα του μυοκαρδίου
Ρευματική καρδιοπάθεια (βαλβιδοπάθειες της αορτικής και της μιτροειδούς βαλβίδας)
Μυοκαρδιοπάθεια – σχετική ή όχι με την κατανάλωση αλκοόλ
Υπερτασική καρδιοπάθεια
Στένωση ή ανεπάρκεια της αορτής
Υπερφόρτωση όγκου
β-αποκλειστές ή άλλοι καταστολείς της καρδιακής λειτουργίας

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

Ιατρογενείς – αδικαιολόγητη ελάττωση της έντασης της θεραπευτικής αγωγής
Μη συμμόρφωση του ασθενούς
Επαναλαμβανόμενα επεισόδια αρρυθμίας
Συστηματική λοίμωξη
Πνευμονική εμβολή
Χορήγηση καρδιολογικών φαρμάκων με αρνητική ινότροπη δράση
Αυξημένη φυσική, συναισθηματική ή περιβαλλοντική καταπόνηση
Θυρεοτοξίκωση, κύηση ή οποιαδήποτε κατάσταση που συνοδεύεται από αύξηση των μεταβολικών απαιτήσεων της περιφέρειας

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Νεφρωσικό σύνδρομο: αποκλεισμός λόγω έλλειψης ιστορικού ασυμπτωματικού οιδήματος, πρωτεΐνουρίας και ιστορικού νεφρικής νόσου
Κίρρωση: αποκλεισμός λόγω έλλειψης των σημείων της ηπατικής νόσου και παραγόντων κινδύνου γι’ αυτήν
Αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια: τα ευρήματα της πνευμονικής συμφόρησης και της ελαττωμένης καρδιακής παροχής ανευρίσκονται και σε ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου, παθήσεις της αορτικής και της μιτροειδούς βαλβίδας και υπερτασική νόσο
Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια: τα ευρήματα της συμφόρησης των αγγείων της συστηματικής κυκλοφορίας (οίδημα, ασκίτης) ανευρίσκονται και σε ασθενείς με πνευμονική καρδία, πρωτοπαθή ανεπάρκεια της τριγλώχινας και συχνότερα σε ασθενείς με μη διορθωμένη παρατεταμένη αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Εργαστηριακά ευρήματα – πρώιμης και ήπιας έως μέτριας βαρύτητας:

Αναπνευστική αλκάλωση
Ελαφρά αζωθαιμία
Ελάττωση της ΤΚΕ
Πρωτεϊνουρία (μικρότερη από 1 gr/24ωρο, η οποία διορθώνεται με τη θεραπευτική αντιμετώπιση)
Φυσιολογικοί ηλεκτρολύτες, προ της αγωγής

Εργαστηριακά ευρήματα – Βαριά:

Αύξηση της κρεατινίνης
Υπερκαλιαιμία σε περίπτωση πολύ χαμηλής καρδιακής παροχής και θεραπείας με διουρητικά
Αύξηση της SGOT
Υπερχολερυθριναιμία σε βαριές περιπτώσεις
Υπονατριαιμία από αραίωση κατόπιν θεραπείας, σε βαριές περιπτώσεις

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Πρώιμη και οξεία:

Σκληροί πνεύμονες, ενώ μικροσκοπικά αποκαλύπτονται συμφορημένα τριχοειδή, πάχυνση του κυψελιδικού τοιχώματος, εξαγγείωση ερυθρών αιμοσφαιρίων και υγρό λόγω οιδήματος
Το ήπαρ είναι συμφορημένο, σκληρό γεμάτο υγρό. Μικροσκόπηση – αποκαλύπτει διάταση των κεντρικών ηπατικών φλεβών και των κολποειδών

Όψιμη και χρόνια:

Εναποθέσεις αιμοσιδηρίνης στους πνεύμονες
“Μοσχοκαρυοειδές” ήπαρ με κεντρολοβιώδη νέκρωση
Ενίοτε, μη βακτηριακή αιμορραγική εντεροκολίτιδα με αιμορραγικές νεκρώσεις, λόγω μεσεντερικής αγγειοσύσπασης

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

Ακτινογραφία θώρακα – ήπιες αλλαγές: πνευμονική πίεση ενσφήνωσης = 18-23 mm Hg:

Αύξηση των καρδιακών διαστάσεων
Αύξηση της αιματικής ροής στα άνω πνευμονικά πεδία
Εξίσωση της αιματικής ροής μεταξύ άνω και κάτω πνευμονικών πεδίων

Ακτινογραφία θώρακα – μέτρια, σοβαρή: πνευμονική πίεση ενσφήνωσης = 20-25 mm Hg

Διάμεσο οίδημα
Γραμμές Kerley B
Περιαγγειακό οίδημα
Υποπλεύριο οίδημα

Ακτινογραφία θώρακα – βαριές αλλοιώσεις: πνευμονική πίεση ενσφήνωσης > 25 mm Hg:

Κυψελιδικό οίδημα
Πνευμονικό οίδημα με τη μορφή “πεταλούδας”

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Ηχοκαρδιογραφικές και αιμοδυναμικές μελέτες, αν υπάρχει ένδειξη και όταν η κατάσταση του ασθενούς έχει σταθεροποιηθεί
Ταχύς καθετηριασμός με καθετήρα Swan-Ganz για μείωση του μεταφορτίου και έλεγχο της ινότροπης υποστήριξης κατά την οξεία φάση

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

Εισαγωγή στο νοσοκομείο για τις βαριές περιπτώσεις

ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Άμεση αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας
Προσπάθεια για την ανίχνευση διορθώσιμων υποκείμενων αιτιών
Όταν είναι δυνατόν, εξάλειψη κάθε επιβαρυντικού παράγοντα
Συμπληρωματική χορήγηση οξυγόνου, όταν χρειάζεται
Ειδικές κάλτσες για την πρόληψη εμβολής
Εγχείρηση για διόρθωση βαλβιδοπάθειας – όταν ευθύνεται βαλβιδοπάθεια
Μεταμόσχευση καρδιάς – να λαμβάνεται υπ’όψιν για ασθενείς (ηλικία < 55 ετών) χωρίς άλλα απαγορευτικά προβλήματα υγείας, που αναπτύσσουν συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ανθεκτική σε άλλα θεραπευτικά μέτρα και που το προσδόκιμο επιβίωσης τους είναι μικρότερο του ενός έτους

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Κλινοστατισμός κατά τη βαριά φάση, με τον ασθενή σε ημικαθιστική θέση
Αύξηση της δραστηριότητας, με την προοδευτική υποχώρηση των συμπτωμάτων
Μπορεί να χρειασθεί αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενούς, ώστε να ελαττωθούν τα συμπτώματα

ΔΙΑΙΤΑ

Ελάττωση της πρόσληψης άλατος (αρχικά σε 2 gr/24ωρο)
Αν ο ασθενής είναι παχύσαρκος, δίαιτα

ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΚΛΟΓΗΣ

Διγοξίνη:

Χορηγείται για τη βελτίωση της συστολικότητας
Η δόση εφόδου είναι 0,5 mg ενδοφλέβια ή από το στόμα που ακολουθείται από τη χορήγηση 0,25 mg ανά 4-6 ώρες και για 4 δόσεις και στη συνέχεια 0,125-0,25 mg από το στόμα ανά ημέρα
Μειώστε τη δόση σε ηλικιωμένους ασθενείς και άτομα με νεφρική ανεπάρκεια
Κανένα όφελος σε ασθενείς με στένωση μιτροειδούς και φλεβοκομβικό ρυθμό
Μπορεί να είναι βλαβερή σε ασθενείς με αποφρακτική υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

Αγγειοδιασταλτικά:

Για την ελάττωση του προφορτίου
Για την ελάττωση του μεταφορτίου και των συστηματικών αγγειακών αντιστάσεων
Για τη βελτίωση της καρδιακής παροχής και της κένωσης της αριστερής κοιλίας
Οι επιλογές είναι – νιτροπρωσσικό νάτριο, νιτρογλυκερίνη, δινιτρικός ισοσσορβίτης, υδραλαζίνη, πραζοσίνη, εναλαπρίλη, νιφεδιπίνη

Συμπαθητικομιμητικές αμίνες:

Να χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση βαριάς συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας ανθεκτικής στα παραπάνω μέτρα
Η ντοπαμίνη και η ντομπουταμίνη είναι χρήσιμος για βραχυχρόνια αγωγή
Η ντομπουταμίνη έχει χρησιμοποιηθεί χρονίως σε εξωτερικούς ασθενείς με τη μέθοδο των περιοδικών εγχύσεων. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την επιβίωση και ενώ, πιθανώς, βελτιώνει την ποιότητα ζωής, έχει προκαλέσει ελάττωση στη μακροπρόθεσμη επιβίωση

Άλλα:

Διουρητικά – προτιμώνται τα διουρητικά της αγκύλης (π.χ. φουροσεμίδη)
Συμπληρωματική χορήγηση Κ+

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Ποικίλλει, ανάλογα με την κλινική κατάσταση του ασθενούς. Αρχικά, κάθε 2-3 εβδομάδες, μετά τη σταθεροποίηση του ασθενούς
Προσεκτική παρακολούθηση – ιστορικό και κλινικά ευρήματα, ακτινογραφία θώρακα, ηλεκτρολύτες, ουρία και κρεατινίνη
Τα επίπεδα της διγοξίνης στο αίμα θα πρέπει να ελέγχονται περιοδικά

ΠΡΟΛΗΨΗ/ΑΠΟΦΥΓΗ

Αντιμετώπιση των υποκείμενων παθήσεων, όταν αυτό είναι δυνατό

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Τοξικός δακτυλιδισμός
Ηλεκτρολυτικές διαταραχές
Υπερκοιλιακές και κοιλιακές αρρυθμίες
Ανεπάρκεια μεσεντερίων αγγείων
Εντεροπάθεια από πρωτεΐνη

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Τα αποτελέσματα της αρχικής αντιμετώπισης, είναι συνήθως, ικανοποιητικά, ανεξαρτήτως αιτίου
Η μακροπρόθεσμη πρόγνωση ποικίλλει. Η θνητότητα ποικίλλει από το 10% για ασθενείς με ήπια συμπτώματα, έως 50% για αυτούς με βαριά, προοδευτική μορφή της νόσου

ΔΙΑΦΟΡΑ

ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Παιδιατρικό: Συνήθως έχει σχέση με συγγενή καρδιοπάθεια

Γηριατρικό: Μπορεί να χρειασθεί ρύθμιση της δοσολογίας των φαρμάκων

ΚΥΗΣΗ

Αν συμβεί, θα χρειασθεί ειδική φροντίδα

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τα καρδιοαγγειακά νοσήματα

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τα καρδιοαγγειακά νοσήματα

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Οξεία νεφρική ανεπάρκεια

Χρήσιμες πληροφορίες για το σύνδρομο Stevens-Johnson

Χρήσιμες πληροφορίες για τη νευρογενή ανορεξία

Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Χρήσιμες πληροφορίες για τον υπερθυρεοειδισμό

Νόσος της αποσυμπίεσης

Χρήσιμες πληροφορίες για την οζώδη πολυαρτηρίτιδα

Χρήσιμες πληροφορίες για τη στηθάγχη

Χρήσιμες πληροφορίες για τη στένωση αορτικής βαλβίδας

Έλλειμμα μεσοκολπικού διαφράγματος

Υπέρταση – Επείγουσες καταστάσεις